Toâng Huaán Pastores Dabo Vobis

veà vieäc ñaøo taïo linh muïc trong hoaøn caûnh hieän nay

cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II

Chöông V

Ngaøi Thieát Laäp Hoï Thaønh Nhoùm Möôøi Hai

Ñeå Hoï Neân Baïn Ñoàng Haønh Vôùi Ngaøi

Vieäc Ñaøo Taïo Caùc ÖÙng Sinh Linh Muïc

Soáng noái goùt Ñöùc Kitoâ nhö caùc Toâng Ñoà

42. "Ngaøi leo leân nuùi vaø Ngaøi goïi nhöõng keû Ngaøi muoán ñeán vôùi Ngaøi. Hoï ñaõ ñeán vôùi Ngaøi vaø Ngaøi thieát laäp hoï thaønh Nhoùm Möôøi Hai ñeå hoï neân baïn ñoàng haønh vôùi Ngaøi vaø ñeå sai hoï ñi rao giaûng, keøm theo quyeàn xua tröø ma quyû" (Mc 3,13-15).

"Ñeå hoï neân ñoàng haønh vôùi Ngaøi" : vôùi nhöõng töø naøy, chuùng ta coù theå ñoïc thaáy "söï saùt caùnh caùc ôn goïi" cuûa caùc Toâng Ñoà, töø phía Ñöùc Gieâsu. Sau khi ñaõ keâu goïi hoï vaø tröôùc khi sai hoï ñi vaø cuõng laø ñeå coù theå sai hoï ñi rao giaûng, Ñöùc Gieâsu xeáp ñaët cho hoï moät thôøi gian ñaøo taïo nhaèm muïc ñích phaùt trieån moái töông quan hieäp thoâng vaø baèng höõu saâu xa vôùi Ngaøi. Ngaøi daønh cho hoï moät neàn huaán giaùo ñi vaøo chieàu saâu (x. Mt 13,11), vaø Ngaøi muoán hoï neân nhöõng ngöôøi laøm chöùng veà ñôøi caàu nguyeän thaàm laëng cuûa Ngaøi vôùi Chuùa Cha (x. Ga 17,1-6; Lc 22,39-45).

Trong söï chaêm soùc daønh cho caùc ôn goïi linh muïc, Giaùo Hoäi, thuoäc moïi thôøi ñaïi, tìm nguoàn caûm höùng nôi göông maãu cuûa Chuùa Kitoâ. Muïc vuï caùc ôn goïi trong Giaùo Hoäi ñaõ coù vaø hoâm nay vaãn coøn coù raát nhieàu daïng thöùc cuï theå khaùc bieät nhau, chaúng nhöõng nhaém muïc ñích phaân ñònh caùc ôn goïi linh muïc nhöng coøn laø saùt caùnh vôùi caùc ôn goïi aáy. Tuy nhieàu nhöng tinh thaàn thoâi thuùc vaø naâng ñôõ vaãn laø moät : chæ sau khi ñaõ ñaøo taïo nhöõng ngöôøi coù ôn goïi moät caùch ñaày ñuû môùi coù theå ñöa hoï tieán ñeán chöùc linh muïc. Muïc vuï caùc ôn goïi cung öùng cho hoï khaû naêng ñaùp traû moät caùch yù thöùc vaø töï do vaø söï ñaùp traû aáy ñöa daãn toaøn theå con ngöôøi hoï ñeán vôùi Chuùa Gieâsu Kitoâ, Ñaáng môøi goïi hoï soáng thaân tình vôùi Ngaøi vaø chia seû söù vuï cöùu ñoä cuûa Ngaøi. Trong chieàu höôùng naøy, "chuûng vieän", döôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau vaø, moät caùch töông töï, "cô sôû ñaøo taïo" caùc linh muïc doøng, tröôùc khi laø moät nôi choán vaät chaát, ñaõ phaûi laø moät nôi choán thieâng lieâng, moät loä trình cho cuoäc soáng, moät baàu khí trôï löïc vaø baûo ñaûm cho tieán trình ñaøo taïo, nhôø ñoù giuùp nhöõng ngöôøi ñöôïc Thieân Chuùa môøi goïi tieán ñeán chöùc linh muïc trôû thaønh hình aûnh soáng ñoäng cuûa Ñöùc Kitoâ Ñaàu vaø Muïc Töû cuûa Giaùo Hoäi, qua bí tích Truyeàn Chöùc Thaùnh. Caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaõ trình baøy roõ reät yù nghóa nguyeân thuûy vaø loaïi bieät cuûa vieäc ñaøo taïo caùc öùng sinh linh muïc: "Soáng trong chuûng vieän, tröôøng daïy Tin Möøng, coù nghóa laø soáng noái goùt Ñöùc Kitoâ nhö caùc Toâng Ñoà, coù nghóa laø ñeå cho Ñöùc Kitoâ ñöa daãn vaøo coâng cuoäc phuïc vuï Chuùa Cha vaø phuïc vuï nhaân loaïi, döôùi söï höôùng daãn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, vaø ñeå cho mình neân ñoàng hình daïng vôùi Ñöùc Kitoâ Muïc Töû Nhaân Laønh nhaèm muïc ñích, trong cöông vò linh muïc, phuïc vuï toát ñeïp hôn trong Giaùo Hoäi vaø trong theá giôùi. Ñöôïc ñaøo taïo ñeå laøm linh muïc coù nghóa laø luyeän taäp ñeå coù theå töï mình traû lôøi caâu hoûi cô baûn cuûa Ñöùc Kitoâ: "Con coù yeâu meán Ta khoâng?" Ñoái vôùi ngöôøi linh muïc töông lai, caâu traû lôøi chæ coù theå laø söï trao hieán troïn veïn ñôøi soáng mình" (122).

Vaán ñeà ôû ñaây laø phaûi tuøy vaøo nhöõng ñieàu kieän xaõ hoäi, taâm lyù, chính trò vaø vaên hoaù cuûa theá giôùi hieän nay maø phieân dòch tinh thaàn noùi treân laø tinh thaàn khoâng bao giôø ñöôïc sao nhaêng trong Giaùo Hoäi; nhöõng ñieàu kieän aáy voán dò bieät vaø phöùc taïp theo nhö lôøi chöùng cuûa caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng, trong töông quan vôùi caùc Giaùo Hoäi ñòa phöông khaùc nhau. Caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng ñeå loä nhöõng moái baän taâm ñaày lo aâu nhöng ñoàng thôøi cuõng neâu cao moät nieàm hy voïng lôùn lao, caùc ngaøi ñaõ daønh nhieàu thôøi giôø ñeå suy tö veà nhöõng noã löïc nghieân cöùu vaø nhöõng noã löïc thích nghi caùc phöông phaùp ñaøo taïo öùng sinh linh muïc, hieän ñang ñöôïc thöïc hieän trong nhöõng Giaùo Hoäi cuûa caùc ngaøi.

Toâng Huaán hieän taïi chæ coù yù thaâu nhaäp thaønh quaû caùc coâng vieäc trong Thöôïng Hoäi Ñoàng. Toâng Huaán naøy muoán xaùc ñònh moät vaøi ñieåm ñaõ ñaït ñöôïc, chæ roõ nhöõng muïc tieâu khoâng theå boû qua, cung öùng cho moïi ngöôøi nhöõng böôùc ñöôøng ñaøo taïo phong phuù ñaõ ñöôïc thöû nghieäm moät caùch tích cöïc. Trong Toâng Huaán naøy, coù söï phaân bieät giöõa ñaøo taïo "khai ñaïo" vaø ñaøo taïo "tröôøng kyø", tuy vaäy vaãn khoâng bao giôø coi nheï moái lieân heä saâu xa noái keát chuùng neân moät vaø laøm cho caû hai trôû thaønh moät loä trình duy nhaát cho cuoäc soáng Kitoâ höõu vaø linh muïc. Toâng Huaán baøn veà nhöõng chieàu kích khaùc bieät trong neàn ñaøo taïo nhaân baûn, thieâng lieâng, trí thöùc vaø muïc vuï, cuõng nhö baøn veà caùc moâi tröôøng vaø nhöõng chuû theå coù traùch nhieäm ñaøo taïo caùc öùng sinh.

I. Caùc Chieàu Kích Cuûa Vieäc Ñaøo Taïo Linh Muïc

Ñaøo taïo nhaân baûn, neàn taûng cuûa moïi neàn ñaøo taïo linh muïc

43. "Khoâng coù ñaøo taïo nhaân baûn thoûa ñaùng, thì vieäc ñaøo taïo linh muïc trong toaøn boä seõ bò thieáu huït maát neàn taûng caàn thieát" (123). Lôøi khaúng ñònh naøy cuûa caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng khoâng chæ noùi leân moät döõ kieän maø lyù trí quen gôïi leân vaø kinh nghieäm vaãn thöôøng xaùc nhaän: ñoù coøn laø moät ñoøi buoäc maø nguyeân do saâu xa nhaát vaø loaïi bieät nhaát naèm ngay trong chính baûn chaát cuûa linh muïc vaø cuûa thöøa taùc vuï linh muïc. Ñöôïc môøi goïi trôû neân "hình aûnh soáng ñoäng" cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ Ñaàu vaø Muïc Töû, linh muïc caàn phaûi phaûn aùnh nôi chính mình, trong möùc ñoä coù theå, söï thaønh toaøn nhaân baûn nhö ñöôïc raïng chieáu nôi Con Thieân Chuùa laøm ngöôøi vaø nhö ñöôïc nhìn xuyeân thaáu qua caùc thaùi ñoä ñaày hieäu naêng cuûa Ngaøi ñoái vôùi tha nhaân, ñuùng nhö lôøi dieãn taû cuûa caùc taùc giaû Tin Möøng. Chaéc haún thöøa taùc vuï cuûa linh muïc bao goàm vieäc loan baùo Lôøi Chuùa, cöû haønh caùc bí tích, ñieàu haønh coäng ñoaøn Kitoâ höõu "nhaân danh vaø thay maët Ñöùc Kitoâ", nhöng taát caû nhöõng coâng vieäc aáy luoân luoân laø ñeå nhaém tôùi nhöõng con ngöôøi cuï theå: "Thaät vaäy, ñöôïc caát nhaéc töø giöõa loaøi ngöôøi, moïi vò thöôïng teá ñeàu ñöôïc ñaët leân ñeå can thieäp cho loaøi ngöôøi trong nhöõng moái quan heä giöõa loaøi ngöôøi vôùi Thieân Chuùa" (Dt 5,1). Chính vì theá, vieäc ñaøo taïo nhaân baûn cho ngöôøi linh muïc maëc moät taàm quan troïng rieâng bieät vì lyù do linh muïc phaûi quan heä vôùi vôùi nhöõng ngöôøi ñoùn nhaän söù vuï cuûa mình. Thaät vaäy, ñeå cho thöøa taùc vuï cuûa linh muïc ñöôïc deã tin hôn vaø deã ñoùn nhaän hôn xeùt theo phöông dieän nhaân baûn, linh muïc caàn phaûi trau doài nhaân caùch cuûa mình sao cho mình trôû neân moät "nhòp caàu" chôù khoâng phaûi moät chöôùng ngaïi vaät cho tha nhaân trong vieäc gaëp gôõ Ñöùc Gieâsu Kitoâ Ñaáng cöùu chuoäc loaøi ngöôøi. Noi göông Ñöùc Gieâsu laø Ñaáng "bieát ñöôïc nhöõng ñieàu chaát chöùa trong loøng ngöôøi" (Ga 2,25; x. 8,3-11), linh muïc caàn phaûi coù khaû naêng hieåu bieát saâu xa loøng trí con ngöôøi, tröïc giaùc ñöôïc nhöõng khoù khaên vaø nhöõng vaán ñeà, taïo ñieàu kieän deã daøng cho söï gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi, ñaït ñöôïc loøng tin caäy vaø söï coäng taùc, phaùt bieåu ñöôïc nhöõng phaùn ñoaùn laønh maïnh vaø khaùch quan.

Nhö theá, khoâng phaûi chæ vì ñeå ñaït ñöôïc moät söï trieån nôû caàn thieát vaø chính ñaùng vaø ñeå töï theå hieän chính mình, nhöng coøn vì ñeå thi haønh thöøa taùc vuï linh muïc maø caùc linh muïc töông lai caàn phaûi vun troàng moät taäp hôïp nhöõng ñöùc tính nhaân baûn, caàn thieát cho söï kieán taïo nhöõng nhaân caùch quaân bình, maïnh meõ vaø töï do: chính vì ñeå coù khaû naêng chòu ñöïng söùc naëng cuûa caùc traùch nhieäm muïc vuï. Bôûi ñoù coù nhu caàu phaûi ñöôïc giaùo duïc veà loøng yeâu meán chaân lyù, veà söï chaân thaønh, veà söï toân troïng nhaân vò ñoái vôùi moïi ngöôøi, veà yù thöùc coâng baèng, veà chöõ tín trong lôøi noùi, veà loøng traéc aån thöïc thuï, veà tính nhaát quaùn, caùch rieâng veà söï quaân bình trong phaùn ñoaùn vaø trong caùch cö xöû (124). Trong thö gôûi tín höõu Philippheâ, Thaùnh Toâng Ñoà Phaoloâ ñeà nghò moät chöông trình vöøa ñôn giaûn vöøa ñoûi hoûi cho vieäc ñaøo taïo nhaân baûn: "Taát caû nhöõng gì laø chaân thaät, laø cao thöôïng, laø coâng minh, laø trong traéng, laø deã meán, laø ñaùng kính phuïc, taát caû nhöõng gì ñöôïc coi laø toát ñeïp veà maët nhaân ñöùc nhaân baûn vaø veà nhöõng ñieàu ñöôïc ngöôøi ñôøi ca ngôïi, anh em haõy chuù troïng taát caû nhöõng ñieàu aáy" (Ph 4,8). Coù ñieàu thuù vò ñaùng ghi nhaän, ñoù laø thaùnh Phaoloâ, ngay trong nhöõng ñöùc tính thaät söï nhaân baûn cuûa Ngaøi, laïi ñöa chính mình ra laøm maãu möïc cho caùc tín höõu, ngaøi noùi tieáp ngay sau ñoù: "Nhöõng gì anh em ñaõ hoïc, ñaõ laõnh nhaän, ñaõ nghe veà toâi vaø ñaõ nhaän thaáy nôi toâi, anh em phaûi ñem ra thöïc haønh" (Pl 4,9).

Töông quan vôùi tha nhaân mang moät taàm quan troïng ñaëc thuø. Ñoù laø moät yeáu toá thaät söï thieát yeáu ñoái vôùi ngöôøi ñöôïc môøi goïi laõnh nhaän traùch nhieäm treân moät coäng ñoaøn vaø trôû thaønh "con ngöôøi cuûa hieäp thoâng". Ñieàu naøy ñoøi hoûi linh muïc khoâng ñöôïc töï cao, khoâng ñöôïc cau coù nhöng phaûi nhaõ nhaën, nieàm nôû, chaân thaønh trong lôøi noùi cuõng nhö trong loøng (125), khoân ngoan vaø thaän troïng, quaûng ñaïi vaø saün saøng phuïc vuï, coù khaû naêng thieát laäp vôùi tha nhaân vaø khôi daäy nôi tha nhaân nhöõng moái quan heä chaân thaønh vaø huynh ñeä, mau caûm thoâng, tha thöù vaø an uûi (x. 1 Tm 3, 1-5; Tr 1,7-9). Thöôøng bò xoâ ñaåy vaøo tình traïng vöøa oâ hôïp vöøa coâ ñoäc, nhaát laø nôi nhöõng choã taäp trung ñoâng ñuùc ôû thaønh thò, nhaân loaïi hieän nay caøng ngaøy caøng nhaïy caûm ñoái vôùi söï hieäp thoâng: ngaøy nay hieäp thoâng laø moät trong nhöõng daáu chæ huøng hoàn nhaát vaø laø moät trong nhöõng ñöôøng loái höõu hieäu nhaát cuûa söù ñieäp Tin Möøng.

Ñaøo taïo cho öùng sinh linh muïc coù ñöôïc söï tröôøng thaønh veà caûm tính, trong moät boái caûnh nhö hieän nay, laø moät yeáu toá quan troïng vaø mang tính ñònh ñoaït, laø tìm caùch laøm cho böôùc ñöôøng giaùo duïc thaät söï ñaït tôùi moät tình yeeâ chaân thöïc vaø höõu traùch.

44. Söï tröôûng thaønh veà maët caûm tính giaû thieát ñaõ ñaït ñöôïc yù thöùc veà vò trí trung taâm cuûa tình yeâu trong cuoäc soáng con ngöôøi. Thöïc ra, nhö Toâi ñaõ vieát trong thoâng ñieäp Redemptor hominis, "con ngöôøi khoâng theå soáng maø khoâng coù tình yeâu. Con ngöôøi seõ maõi maõi khoâng hieåu ñöôïc chính mình, cuoäc ñôøi con ngöôøi seõ maát heát yù nghóa neáu con ngöôøi khoâng ñoùn nhaän maïc khaûi veà tình yeâu, neáu con ngöôøi khoâng gaëp ñöôïc tình yeâu, neáu con ngöôøi khoâng thöû nghieäm tình yeâu, neáu con ngöôøi khoâng bieán tình yeâu thaønh cuûa mình, neáu con ngöôøi khoâng thoâng phaàn moät caùch maïnh meõ vaøo tình yeâu" (126).

Tình yeâu ñöôïc ñeà caäp ôû ñaây laø moät tình yeâu bao goàm toaøn theå ngoâi vò con ngöôøi, trong nhöõng chieàu kích vaø nhöõng caâu ñoá theå lyù, taâm lyù vaø thieâng lieâng cuûa con ngöôøi, moät tình yeâu ñöôïc dieãn ñaït trong "yù nghóa hoân öôùc" cuûa thaân theå con ngöôøi, nghóa laø, nhôø thaân theå, con ngöôøi töï trao hieán mình cho ngöôøi khaùc vaø ñoùn nhaän ngöôøi khaùc. Moät neàn giaùo duïc phaûi tính hieåu moät caùch ñuùng ñaén seõ höôùng ñeán chính noå löïc hieåu bieát vaø theå hieän tình yeâu nhaân linh aáy trong "chaân lyù" cuûa noù. Ngaøy nay, ngöôøi ta ghi nhaän moät tình huoáng xaõ hoäi vaø vaên hoaù xoâ boà trong ñoù "ñaïi ña soá 'taàm thöôøng hoaù' tính duïc con ngöôøi, caét nghóa tính duïc con ngöôøi moät caùch giaûn löôïc vaø ngheøo naøn, chæ ñem moùc noái tính duïc vôùi thaân xaùc vaø vôùi laïc thuù ích kyû" (127). Veà phöông dieän naøy, ngay chính nhöõng gia ñình laøm nôi phaùt xuaát ôn goïi linh muïc cuõng rôi vaøo nhöõng tình huoáng trong ñoù coù nhöõng huït haãng ñaùng keå vaø ñoâi khi nhöõng baát quaân bình nghieâm troïng.

Trong moät boái caûnh nhö theá, ñieàu khoù hôn nhöng cuõng böùc baùch hôn, ñoù laø baûo ñaûm coù ñöôïc moät neàn giaùo duïc veà tính duïc thaät söï vaø troïn veïn thieát thaân cho töøng caù nhaân, moät neàn giaùo duïc daãn ñeán söï quyù chuoäng cuõng nhö loøng yeâu meán ñoái vôùi ñöùc khieát tònh, "laø nhaân ñöùc phaùt huy söï tröôûng thaønh chính hieäu cuûa ngoâi vò nhaân linh, laøm cho con ngöôøi coù khaû naêng toân troïng vaø thaêng tieán "yù nghóa hoân öôùc" cuûa thaân xaùc" (128).

Giaùo duïc cho con ngöôøi coù ñöôïc tình yeâu höõu traùch vaø laøm cho con ngöôøi tröôûng thaønh veà caûm tính laø nhöõng gì tuyeät ñoái caàn thieát cho ngöôøi naøo ñöôïc môøi goïi, nhö linh muïc, soáng baäc ñoäc thaân, nghóa laø ñöôïc môøi goïi, vôùi aân suûng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn vaø nhôø söï ñaùp traû töï do baèng yù muoán cuûa rieâng mình, hieán daâng toaøn theå tình yeâu vaø loøng aân caàn cuûa mình cho Ñöùc Gieâsu Kitoâ vaø cho Giaùo Hoäi. Nhaèm muïc ñích daán böôùc soáng ñoäc thaân, söï tröôûng thaønh veà maët caûm tính phaûi coù theå hoäi nhaäp vaøo trong nhöõng moái quan heä nhaân sinh, nhö tình baïn laønh maïnh vaø tình huynh ñeä saâu xa, moät tình yeâu noàng nhieät, saéc beùn vaø töï thaân ñoái vôùi Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Nhö caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaõ vieát "tình yeâu cuûa Ñöùc Kitoâ, ñöôïc noái daøi baèng hy leã tieán daâng chính mình mang chieàu kích hoaøn vuõ, phaûi chieám giöõ taàm quan troïng baäc nhaát trong vieäc phaùt ñoäng söï tröôûng thaønh veà maët caûm tính. Chính nhôø ñoù maø öùng sinh ñöôïc môøi goïi soáng ñoäc thaân seõ tìm ñöôïc nôi söï tröôûng thaønh veà maët caûm tính moät choã döïa vöõng chaéc ñeå soáng ñöùc khieát tònh moät caùch trung tín vaø vui veû" (129).

Daãu coù laø chính hieäu vaø toâi luyeän, ñaëc suûng ñoäc thaân vaãn giöõ nguyeân nhöõng nghieâng chieàu cuûa caûm tính vaø nhöõng thuùc ñaåy cuûa baûn naêng : do ñoù, caùc öùng sinh linh muïc raát caàn ñeán moät söï tröôûng thaønh veà maët caûm tính, nhôø ñoù môùi coù khaû naêng soáng thaän troïng, töø khöôùc taát caû nhöõng gì coù theå laøm phöông haïi söï tröôûng thaønh aáy, bieát caûnh tænh veà theå xaùc cuõng nhö tinh thaàn, coù ñöôïc thaùi ñoä quí chuoäng vaø toân troïng nhöõng töông quan lieân vò giöõa nam vaø nöõ. Coù theå goùp theâm vaøo ñoù moät söï trôï giuùp quí giaù töø moät neàn giaùo duïc thích nghi cho tình baïn ñích thöïc, theo göông nhöõng moái giaây trìu meán huynh ñeä maø chính Ñöùc Kitoâ ñaõ theå hieän trong cuoäc soáng traàn theá cuûa Ngaøi. (x. Ga 11,5).

Söï tröôûng thaønh nhaân baûn vaø caùch rieâng söï tröôûng thaønh veà maët caûm tính ñoøi hoûi moät neàn ñaøo taïo trong suoát vaø cöông nghò nhaém ñeán töï do, ñeå cho töï do maëc laáy nhöõng saéc thaùi cuûa moät söï tuaân phuïc vöøa xaùc tín vöøa chaân tình ñoái vôùi "söï thaät" cuûa con ngöôøi mình, ñoái vôùi "yù nghóa" cuûa cuoäc soáng mình, nghóa laø tuaân phuïc ñeán ñoä trao hieán chính mình moät caùch chaân thaønh, laáy ñoù laøm ñöôøng loä vaø laøm coát loõi cô baûn cho söï theå hieän baûn thaân chính hieäu (130). Hieåu nhö theá, töï do ñoøi hoûi con ngöôøi phaûi thöïc söï laøm chuû chính mình, döùt khoaùt chieán ñaáu vaø thaéng vöôït moïi hình thaùi vi kyû vaø caù nhaân chuû nghóa voán ñe doïa ñôøi soáng moãi ngöôøi, mau maén côûi môû ñoái vôùi tha nhaân, quaûng ñaïi trong söï taän tuïy vaø trong vieäc phuïc vuï ñoái vôùi tha nhaân. Taát caû nhöõng ñieàu aáy ñeàu quan troïng ñeå coù theå ñaùp traû ôn goïi, ñaëc bieät ôn goïi linh muïc, ñeå coù theå trung thaønh vôùi ôn goïi vaø vôùi nhöõng cam keát gaén lieàn vôùi ôn goïi, nhaát laø trong nhöõng giai ñoaïn khoù khaên. Ñôøi soáng coäng ñoaøn trong chuûng vieän coù theå goùp theâm phaàn trôï löïc ñeå cho vieäc giaùo duïc taïo ñöôïc böôùc tieán höôùng ñeán moät söï töï do chín muoài vaø coù traùch nhieäm (130).

Giaùo duïc veà löông taâm luaân lyù laø moät coâng vieäc maät thieát gaén lieàn vôùi vieäc ñaøo taïo veà töï do höõu traùch. Töø nôi caùi "toâi" saâu thaúm, löông taâm luaân lyù voå voõ söï vaâng phuïc tröôùc nhöõng ñoøi buoäc luaân lyù; ñoàng thôøi, löông taâm luaân lyù veùn môû yù nghóa thaâm saâu cuûa söï vaâng phuïc aáy : moät söï ñaùp traû coù yù thöùc vaø töï do, bôûi ñoù coù ñoäng löïc laø tình yeâu, tröôùc nhöõng lôøi yeâu caàu cuûa Thieân Chuùa vaø cuûa tình yeâu Ngaøi. Caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng vieát: "Söï tröôûng thaønh nhaân baûn cuûa linh muïc phaûi ñaëc bieät bao haøm vieäc ñaøo taïo löông taâm linh muïc. Thaät vaäy, ñeå cho öùng sinh coù theå trung thaønh thoûa ñaùp nhöõng raøng buoäc cuûa mình ñoái vôùi Thieân Chuùa, ñoái vôùi Giaùo Hoäi vaø coù theå höôùng daãn löông taâm caùc tín höõu moät caùch khoân ngoan, öùng sinh caàn phaûi taïo thoùi quen laéng nghe tieáng Chuùa ngoû vôùi mình trong loøng vaø caàn phaûi gaén boù vaøo thaùnh yù Ngaøi vôùi tình yeâu vaø loøng kieân quyeát" (132).

Ñaøo taïo thieâng lieâng : hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa vaø tìm gaëp Ñöùc Kitoâ

45. Vieäc ñaøo taïo nhaân baûn aáy, neáu ñöôïc phaùt trieån trong boái caûnh cuûa moät neàn nhaân hoïc thöøa nhaän söï thaät troïn veïn veà con ngöôøi, seõ khai môû vaø boå khuyeát cho vieäc ñaøo taïo thieâng lieâng. Ñöôïc Thieân Chuùa taïo döïng vaø ñöôïc maùu Ñöùc Kitoâ cöùu chuoäc, moïi ngöôøi ñeàu ñöôïc môøi goïi taùi sinh "bôûi nöôùc vaø bôûi Thaàn Khí" (Ga 3,5) vaø trôû neân "con trong Con". Chính trong keá hoaïch höõu hieäu aáy cuûa Thieân Chuùa maø chuùng ta tìm gaëp chieàu kích toân giaùo, laø yeáu toá caáu thaønh con ngöôøi, chieàu kích aáy voán ñöôïc khaùm phaù vaø nhìn nhaän bôûi lyù trí ñôn thuaàn : con ngöôøi höôùng môû veà caùi sieâu vieät, veà caùi tuyeät ñoái; taâm hoàn con ngöôøi khaéc khoaûi maõi cho tôùi khi an nghæ trong Chuùa (133).

Tieán trình giaùo duïc daønh cho ñôøi soáng thieâng lieâng, hieåu nhö laø töông quan vaø hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa, laáy nhu caàu cô baûn vaø baát khaû huûy dieät aáy laøm nguoàn maïch vaø ñöôïc phaùt trieån trong nhu caàu ñoù. Döïa theo Maïc Khaûi vaø kinh nghieäm Kitoâ giaùo, vieäc ñaøo taïo thieâng lieâng tìm ñöôïc tính chaát ñoäc ñaùo ñoäc nhaát voâ nhò trong söï môùi meû cuûa Tin Möøng. Thöïc ra, "vieäc ñaøo taïo aáy laø coâng vieäc cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, ñoøi hoûi toaøn dieän con ngöôøi phaûi daán thaân; vieäc ñaøo taïo aáy daãn vaøo trong söï hieäp thoâng saâu xa vôùi Ñöùc Gieâsu Kitoâ Muïc Töû Nhaân Laønh; vieäc ñaøo taïo aáy höôùng daãn cho toaøn theå cuoäc soáng tuaân phuïc Chuùa Thaùnh Thaàn, baèng moät thaùi ñoä hieáu thaûo ñoái vôùi Ñöùc Chuùa Cha vaø baèng moät söï gaén boù tín thaùc ñoái vôùi Giaùo Hoäi. Vieäc ñoaø taïo thieâng lieâng beùn reã trong kinh nghieäm thaäp giaù ñeå roài coù theå ñöa daãn, baèng moät söï hieäp thoâng saâu xa, vaøo trong toaøn theå maàu nhieäm Vöôït qua" (134).

Nhö chuùng ta nhaän thaáy, ñaøo taïo thieâng lieâng ôû ñaây laø ñaøo taïo chung cho moïi tín höõu, vieäc ñaøo taïo aáy coøn caàn phaûi ñöôïc cô caáu hoaù tuøy theo yù nghóa vaø ñaëc tính phaùt xuaát töø caên tính cuûa linh muïc vaø cuûa thöøa taùc vuï linh muïc. Ñoái vôùi moïi tín höõu, ñaøo taïo thieâng lieâng phaûi laø vieäc laøm trung taâm vaø phaûi taïo söï thoáng nhaát giöõa con ngöôøi Kitoâ höõu vôùi ñôøi soáng Kitoâ höõu, nghóa laø söï thoáng nhaát cuûa moät taïo vaät môùi trong Ñöùc Kitoâ ñang taán tôùi trong Chuùa Thaùnh Thaàn. Cuøng moät caùch thöùc aáy, ñoái vôùi moïi linh muïc, vieäc ñaøo taïo thieâng lieâng phaûi laø "taâm ñieåm", phaûi taïo söï thoáng nhaát cuõng nhö söùc soáng cho "höõu theå" vaø "haønh ñoäng" cuûa linh muïc. Trong chieàu höôùng aáy, caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng quaû quyeát raèng "thieáu ñaøo taïo thieâng lieâng, vieäc ñaøo taïo muïc vuï seõ khoâng coù neàn taûng" (135) vaø raèng ñaøo taïo thieâng lieâng chính laø "yeáu toá quan troïng nhaát trong neàn giaùo duïc linh muïc" (136).

Saéc leänh coâng ñoàng Optatam totius ñaõ trình baøy khaù roõ neùt nhöõng gì laø thieát yeáu ñöôïc haøm chöùa trong vieäc ñaøo taïo thieâng lieâng nhaèm giuùp coù ñöôïc moät loä trình aán ñònh cho vieäc tieán tôùi chöùc linh muïc: "Phaûi cung öùng moät neàn ñaøo taïo thieâng lieâng [#] sao cho caùc chuûng sinh ñöôïc chuaån bò ñeå soáng trong söï hieäp thoâng lieân læ vaø thaân tình vôùi Chuùa Cha, nhôø Con Ngaøi laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ, trong Chuùa Thaùnh Thaàn. Höôùng ñeán vieäc moâ phoûng Ñöùc Kitoâ Linh muïc nhôø bí tích Truyeàn Chöùc Thaùnh, caùc chuûng sinh phaûi taäp laøm quen ñeå gaén boù vôùi Ngaøi nhö nhöõng ngöôøi baïn baèng moät ñôøi soáng taâm phuùc troïn veïn. Caùc chuûng sinh phaûi soáng maàu nhieäm vöôït qua cuûa Ngaøi laøm sao ñeå coù theå ñöa daãn ñoaøn daân seõ ñöôïc giao phoù cho mình vaøo trong maàu nhieäm aáy. Phaûi daïy cho caùc chuûng sinh bieát tìm kieám Ñöùc Kitoâ baèng caùch trung thaønh suy nieäm Lôøi Chuùa, baèng caùch tích cöïc hieäp thoâng vôùi caùc maàu nhieäm raát thaùnh cuûa Giaùo Hoäi, tröôùc heát qua bí tích Thaùnh Theå vaø thaàn vuï. Caùc chuûng sinh phaûi tìm kieám Ñöùc Kitoâ nôi giaùm muïc laø ngöôøi sai phaùi mình vaø nôi nhöõng con ngöôøi maø mình ñöôïc sai phaùi ñeán, nhaát laø nôi nhöõng ngöôøi ngheøo, nhöõng ngöôøi beù nhoû, nhöõng ngöôøi yeáu ñau, nhöõng ngöôøi toäi loãi vaø nhöõng ngöôøi khoâng tin. Vôùi nieàm caäy tin hieáu thaûo, caùc chuûng sinh phaûi yeâu meán vaø toân kính Ñöùc Trinh Nöõ Maria dieãm phuùc maø khi haáp hoái treân thaäp giaù Ñöùc Kitoâ Gieâsu ñaõ ban cho ngöôøi cho moân ñeä yeâu daáu ñeå laøm meï cuûa mình" (137).

46. Baûn vaên coâng ñoàng treân ñaây ñaùng cho chuùng ta chuù taâm suy nieäm. Chuùng ta coù theå deã daøng phaân ñònh ôû ñoù moät soá giaù trò vaø ñoøi buoäc cô baûn lieân quan tôùi haønh trình thieâng lieâng ñöôïc ñeà nghò cho öùng sinh linh muïc.

Ñieàu ñöôïc nhaän ra tieân vaøn, ñoù laø giaù trò vaø ñoøi buoäc cuûa moät "ñôøi soáng maät thieát keát hieäp" vôùi Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Ñöôïc xaây treân bí tích Röûa toäi vaø ñöôïc nuoâi döôõng baèng bí tích Thaùnh Theå, söï hieäp nhaát vôùi Chuùa Gieâsu phaûi toû loä baèng moät cuoäc canh taân trieät ñeå, trong ñôøi soáng moãi ngaøy. Söï thoâng hieäp maät thieát vôùi Chuùa Ba Ngoâi, nghóa laø ñôøi soáng môùi trong aân suûng vôùi quyeàn laøm con Thieân Chuùa, noùi leân "tính chaát môùi meû" cuûa ngöôøi tín höõu, tính chaát môùi meû naøy lan toûa ñeán höõu theå vaø haønh ñoäng. Ñôøi soáng môùi aáy chính laø huyeàn nhieäm cuûa ñôøi soáng Kitoâ höõu ñöôïc ñaët döôùi sinh khí cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn; bôûi ñoù, ñôøi soáng môùi aáy phaûi laøm thaønh caùi goïi laø "ethos" cuûa ñôøi soáng ngöôøi Kitoâ höõu. Veà nhöõng ñieàu ñöôïc haøm chöùa caùch kyø dieäu trong ñôøi soáng Kitoâ höõu, ñöôïc coi nhö laø taâm ñieåm cuûa ñôøi soáng thieâng lieâng, theo nhö vöøa trình baøy, Ñöùc Gieâsu ñaõ giaûng daïy cho chuùng ta trong aùm duï caây nho vaø ngaønh cho : "Thaày laø caây nho ñích thaät vaø Cha Thaày laø ngöôøi troàng nho#. Anh em haõy ôû trong Thaày, nhö Thaày ôû trong anh em. Cuõng nhö ngaønh nho töï mình khoâng theå keát traùi neáu khoâng gaén lieàn vôùi thaân nho, anh em cuõng vaäy, neáu anh em khoâng ôû trong Thaày. Thaày laø caây nho, anh em laø ngaønh. Ngöôøi naøo ôû trong Thaày vaø Thaày ôû trong ngöôøi aáy, ngöôøi aáy seõ sinh nhieàu hoa traùi; bôûi vì lìa khoûi Thaày aïnh em seõ khoâng laøm ñöôïc gì" (Ga 15,1.4-5).

Trong neàn vaên hoaù hieän ñaïi, caùc giaù trò tinh thaàn vaø toân giaùo khoâng thieáu vaø con ngöôøi, maëc cho nhöõng daùng veû beân ngoaøi, vaãn cöù trieàn mieân ñoùi khaùt Thieân Chuùa. Nhöng thöôøng thöôøng Kitoâ giaùo coù nguy cô bò coi nhö laø moät toân giaùo trong soá caùc toân giaùo, hoaëc bò giaûn löôïc vaøo neàn ñaïo ñöùc xaõ hoäi thuaàn tuùy nhaèm phuïc vuï con ngöôøi. Bôûi ñoù, khoâng phaûi luùc naøo ngöôøi ta cuõng nhaän ra ñöôïc tính chaát môùi meû coù söùc laøm ñaûo loän cuoäc soáng cuûa Kitoâ giaùo trong lòch söû : Kitoâ giaùo laø "Maàu Nhieäm", laø bieán coá Con Thieân Chuùa laøm ngöôøi vaø ban cho nhöõng keû ñoùn nhaän Ngaøi "quyeàn" trôû neân con Thieân Chuùa (Ga 1,12); laø söï loan baùo vaø coøn laø söï ban taëng moät giao öôùc tình yeâu vaø söï soáng ñöôïc kyù keát giöõa Thieân Chuùa vaø con ngöôøi, Caùc linh muïc töông lai seõ chæ coù theå truyeàn ñaït tin dieäu vôïi vaø nguoàn haïnh phuùc aáy cho ngöôøi khaùc (x. 1 Ga 1,1-4), neáu hoï ñaït ñöôïc cho chính hoï moät söï hieåu bieát saâu xa cuøng vôùi nhöõng tieán boä baèng kinh nghieäm veà "maàu nhieäm", nhôø vaøo moät neàn ñaøo taïo thieâng lieâng thích öùng.

Trong khi neâu baät tính chaát sieâu vieät cuûa maàu nhieäm Kitoâ giaùo, baûn vaên coâng ñoàng coøn trình baøy söï thoâng hieäp maät thieát cuûa caùc linh muïc vôùi Ñöùc Gieâsu, thaäm chí coøn ñieåm theâm saéc thaùi cuûa tình baèng höõu. Vaán ñeà ôû ñaây khoâng phaûi laø moät kyø voïng phi lyù cuûa con ngöôøi. Ñaây chæ ñôn thuaàn laø quaø taëng voâ giaù cuûa Ñöùc Kitoâ nhö Ngaøi ñaõ noùi vôùi caùc Toâng Ñoà: "Thaày khoâng coøn goïi anh em laø toâi tôù, bôûi vì toâi tôù khoâng bieát vieäc chuû laøm; nhöng Thaày goïi anh em laø baïn höõu, bôûi vì taát caû nhöõng gì Thaày ñaõ nghe bieát nôi Cha Thaày Thaày ñeàu ñaõ truyeàn ñaït cho anh em" (Ga 15,15).

Trong phaàn keá tieáp, baûn vaên coâng ñoàng tröng daãn moät giaù trò thieâng lieâng khaùc khoâng keùm quan troïng : ñoù laø vieäc tìm gaëp Ñöùc Gieâsu. "Phaûi daïy cho caùc chuûng sinh bieát tìm gaëp Ñöùc Kitoâ". Vôùi ñieàu goïi laø quaerere Deum, ñaây laø moät ñeà taøi coå ñieån cuûa neàn tu ñöùc Kitoâ giaùo laáy ôn goïi cuûa caùc Toâng Ñoà laøm maãu möïc ñeå minh hoïa. Khi töôøng thuaät veà caùch thöùc maø hai moân ñeä ñaàu tieân ñaõ ñi theo Ñöùc Gieâsu, thaùnh Gioan ñöa ra aùnh saùng vò theá maø "tìm gaëp" aáy chieám giöõ. Chính Ñöùc Gieâsu laø ngöôøi ñaët caâu hoûi: "Caùc anh tìm gì?" Vaø caû hai ñaõ traû lôøi: "Thöa Thaày, Thaày ôû ñaâu?". Taùc giaû Tin Möøng vieát tieáp : "Ngaøi noùi vôùi hoï : "Haõy ñeán maø xem". Hoï ñaõ ñeán vaø ñaõ xem thaáy nôi Ngaøi ôû vaø hoï ôû laïi vôùi Ngaøi ngaøy hoâm aáy" (Ga 1,37-39). Bôûi ñoù, ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa ngöôøi chuaån bò böôùc vaøo chöùc linh muïc ñöôïc chi phoái bôûi cuoäc tìm gaëp aáy : tìm vaø "gaëp" Thaày, theo Ngaøi vaø ôû laïi vôùi Ngaøi. Trong thöøa taùc vuï vaø ñôøi soáng linh muïc, caàn phaûi tieáp tuïc cuoäc "tìm gaëp" aáy, bôûi vì maàu nhieäm noi göông Ñöùc Kitoâ vaø thoâng döï vaøo ñôøi soáng Ngaøi thì baát taän. Cuõng vaäy, caàn phaûi tieáp tuïc "gaëp" Thaày ñeå roài giôùi thieäu Ngaøi cho ngöôøi khaùc vaø hôn nöõa, khôi daäy nôi ngöôøi khaùc loøng khao khaùt tìm kieám Thaày. Theá nhöng chæ coù theå thöïc söï laøm ñöôïc vieäc naøy neáu ñem ñeà nghò cho ngöôøi khaùc moät "kinh nghieäm soáng, moät kinh nghieäm ñaùng ñem chia seû. Ñoù laø ñöôøng loái maø Anreâ ñaõ choïn ñeå daãn anh mình laø Simon ñeán vôùi Ñöùc Gieâsu. Theo lôøi thaùnh Gioan taùc giaû Tin Möøng, Anreâ "gaëp anh mình laø Simon luùc taûng saùng vaø noùi vôùi anh: Chuùng toâi ñaõ gaëp Ñaáng Meâsia - nghóa laø Ñöùc Kitoâ. Anreâ daãn anh mình ñeàn vôùi Ñöùc Gieâsu". Baèng caùch ñoù, caû Simon cuõng ñaõ ñöôïc môøi goïi laøm toâng ñoà ñi theo Ñaáng Meâsia : "Ñöùc Gieâsu nhìn Simon vaø noùi: "anh laø Simon, con oâng Gioan; anh seõ ñöôïc goïi laø Keâpha" - nghóa laø Ñaù" (Ga 1,41-42).

Theá nhöng, trong ñôøi soáng thieâng lieâng, tìm kieám Ñöùc Kitoâ coù nghóa laø gì? Gaëp Ngaøi ôû ñaâu? "Thöa Thaày, Thaày ôû ñaâu?". Saéc leänh coâng ñoàng Optatam totitus döôøng nhö chæ daãn ba con ñöôøng phaûi traûi qua : trung thaønh suy nieäm lôøi Chuùa, tích cöïc tham döï caùc maàu nhieäm thaùnh trong Giaùo Hoäi, phuïc vuï trong ñöùc aùi ñoái vôùi nhöõng ngöôøi "beù moïn". Ñoù chính laø ba giaù trò vaø ñoøi buoäc cao caû xaùc ñònh noäi dung haøm chöùa trong neàn ñaøo taïo thieâng lieâng daønh cho öùng sinh linh muïc.

47. Ñoïc Lôøi Chuùa trong suy nieäm vaø caàu nguyeän (lectio divina), ñoàng thôøi khieâm nhöôïng vaø quyù troïng laéng nghe ngöôøi phaùt bieåu, ñoù laø moät yeáu toá thieát coát trong vieäc ñaøo taïo thieâng lieâng. Quaû thaät, chính trong aùnh saùng vaø söùc maïnh cuûa Lôøi Chuùa maø moãi ngöôøi coù theå khaùm phaù, hieåu, yeâu meán vaø theo ñuoåi ôn goïi cuõng nhö chu toaøn söù vuï cuûa mình. Chính khi trôû thaønh ñích ñieåm cuûa Lôøi Thieân Chuùa laø Ñaáng môøi goïi con ngöôøi vaø trôû thaønh khôûi ñieåm (nguyeân lyù) cuûa lôøi con ngöôøi laø keû ñaùp laïi Thieân Chuùa, maø cuoäc soáng con ngöôøi ñaït ñöôïc yù nghóa troøn ñaày vaø caên cô. Nhôø thaân maät vôùi Lôøi Chuùa maø tieán trình hoaùn caûi seõ trôû neân deã daøng, hieåu theo hai nghóa : chaúng nhöõng töø boû ñieàu döõ ñeå gaén boù vôùi ñieàu laønh nhöng coøn laøm cho tö töôûng cuûa Thieân Chuùa ñöôïc lôùn leân trong taâm hoàn. Vôùi tính caùch ñaùp laïi lôøi Thieân Chuùa, ñöùc tin luùc aáy trôû thaønh tieâu chuaån môùi ñeå giuùp phaùn ñoaùn vaø ñaùnh giaù con ngöôøi vaø söï vieäc, caùc bieán coá vaø caùc vaán ñeà.

Taát caû nhöõng ñieàu aáy, vôùi ñieàu kieän laø Lôøi Chuùa ñöôïc nghe vaø ñoùn nhaän theo ñuùng baûn chaát ñích thöïc, bôûi vì Lôøi Chuùa giuùp gaëp gôõ chính Thieân Chuùa, moät Thieân Chuùa ngoû lôøi vôùi con ngöôøi; Lôøi Chuùa giuùp gaëp gôõ Ñöùc Kitoâ, Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa, Söï Thaät, cuõng laø Ñöôøng vaø Söï Soáng (x. Ga 14,6). Caàn phaûi ñoïc "saùch thaùnh" baèng caùch laéng nghe "nhöõng lôøi noùi", laéng nghe "Lôøi" cuûa Thieân Chuùa, nhö lôøi nhaéc nhôû cuûa coâng ñoàng: "Caùc Saùch Thaùnh chöùa ñöïng Lôøi Thieân Chuùa vaø bôûi vì caùc saùch aáy ñeàu ñöôïc linh öùng neân ñeàu thaät söï laø Lôøi Thieân Chuùa" (138). Coâng ñoàng coøn noùi : "Baèng vieäc maïc khaûi aáy, Thieân Chuùa voâ hình (x. Cl 1,15; 1Tm 1,17), trong tình yeâu bao la cuûa Ngaøi, ngoû lôøi vôùi loaøi ngöôøi nhö vôùi nhöõng ngöôøi baïn (x. Xh 33,11; Ga 15,14-15). Ngaøi ñaøm ñaïo vôùi hoï (x. Br 3,38) ñeå môøi goïi hoï vaø chaáp nhaän cho hoï ñöôïc thoâng chia söï soáng thuoäc veà Ngaøi" (139).

Tieáp caän Lôøi Chuùa moät caùch maät thieát vaø ngaäp traøn tình yeâu, baèng vieäc caàu nguyeän : ñoù laø coâng vieäc heát söùc ñaëc bieät ñoái vôùi thöøa taùc vuï ngoân söù cuûa linh muïc; ñoù laø moät ñieàu kieän taát yeáu ñeå linh muïc coù theå thi haønh thöøa taùc vuï aáy moät caùch xöùng hôïp, nhaát laø trong boái caûnh cuûa coâng cuoäc "phuùc aâm hoaù môùi" trong Giaùo Hoäi ngaøy nay. Theo lôøi môøi goïi cuûa Coâng Ñoàng, vaø taát caû nhöõng ai moät caùch bình thöôøng tham gia thöøa taùc vuï Lôøi Chuùa, caùc phoù teá hoaëc caùc giaùo lyù vieân, caàn phaûi chuyeân chaêm ñoïc Kinh Thaùnh nhö moät loaïi saùch thieâng lieâng vaø ñaøo saâu Kinh Thaùnh baèng vieäc hoïc hoûi, caàn phaûi gaén boù vôùi Kinh Thaùnh, ñeå ñöøng coù ai trong hoï phaûi trôû neân keû laøm coâng vieäc giaûng thuyeát Lôøi Chuùa beân ngoaøi caùch haõo huyeàn, trong khi töï thaâm taâm laïi chaúng heà laéng nghe (Thaùnh Augustinoâ, Serm. 179,1 : PL 38,966)" (140).

Caàu nguyeän laø caùch ñaùp traû cô baûn ñoái vôùi Lôøi Chuùa vaø caàu nguyeän chaéc chaén laø moät giaù trò vaø moät ñoøi buoäc tieân khôûi trong vieäc ñaøo taïo thieâng lieâng. Vieäc ñaøo taïo thieâng lieâng phaûi ñöa daãn caùc öùng sinh linh muïc ñeå hoï nhaän bieát vaø thöïc nghieäm yù nghóa chính hieäu cuûa kinh nguyeän Kitoâ giaùo : laø moät cuoäc gaëp gôõ soáng ñoäng vaø caù vò vôùi Chuùa Cha, nhôø Con ñoäc nhaát cuûa Ngaøi vôùi taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, laø moät cuoäc ñoái thoaïi ñöôïc trôû thaønh vieäc thoâng phaàn vaøo cuoäc ñoái thoaïi phuï töû giöõa Ñöùc Gieâsu vôùi Cha Ngaøi. Ñaøng khaùc, coøn moät khía caïnh khoâng keùm quan troïng trong söù vuï linh muïc, ñoù laø linh muïc phaûi laø "nhaø giaùo duïc veà caàu nguyeän". Theá nhöng linh muïc seõ chæ coù theå ñaøo taïo ngöôøi khaùc theo tröôøng hoïc cuûa Ñöùc Gieâsu caàu nguyeän neáu chính linh muïc ñaõ ñöôïc ñaøo taïo vaø coøn tieáp tuïc töï ñaøo luyeän theo tröôøng hoïc aáy. Ñoù chính laø ñieàu maø ngöôøi ñôøi ñoøi hoûi nôi linh muïc : "Linh muïc laø ngöôøi cuûa Thieân Chuùa, laø ngöôøi thuoäc veà Thieân Chuùa vaø laøm cho ngöôøi ta suy nghó veà Thieân Chuùa. Khi noùi veà Ñöùc Kitoâ, Thö gôûi tín höõu Do Thaùi trình baøy Ñöùc Kitoâ nhö moät "vò thöôïng teá nhaân aùi vaø trung thaønh trong nhöõng söï vieäc lieân can tôùi Thieân Chuùa" (Dy 2,17)#. Caùc Kitoâ höõu hy voïng gaëp ñöôïc nôi linh muïc chaúng nhöõng moät con ngöôøi ñoùn tieáp hoï, baèng loøng laéng nghe hoï, baøy toû cho hoï moät moái thieän caûm naøo ñoù, nhöng coøn laø vaø nhaát laø moät con ngöôøi giuùp ñôõ hoï ngaém nhìn Thieân Chuùa, tieán leân veà phía Thieân Chuùa. Bôûi ñoù, linh muïc caàn phaûi ñöôïc ñaøo taïo cho coù moät thaâm tình saâu ñaäm vôùi Thieân Chuùa. Nhöõng ngöôøi chuaån bò laøm linh muïc phaûi hieåu ñöôïc raèng toaøn theå giaù trò ñôøi soáng linh muïc cuûa hoï leä thuoäc vaøo söï trao hieán chính mình maø hoï seõ coù theå thöïc hieän cho Ñöùc Kitoâ vaø nhôø Ñöùc Kitoâ, cho Ñöùc Chuùa Cha" (141).

Trong moät boái caûnh naùo ñoäng vaø oàn aøo nhö boái caûnh xaõ hoäi chuùng ta, neàn sö phaïm caàn thieát cho vieäc caàu nguyeän, phaûi bao goàm vieäc giaùo duïc nhaèm ñaït ñöôïc moät caûm nhaän saâu saéc veà con ngöôøi, nhaèm nhaän thöùc ñöôïc giaù trò toân giaùo cuûa söï thinh laëng, laø baàu khí thieâng lieâng caàn coù ñeå coù theå nhaän ra söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa vaø ñeå cho söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa coù theå xaâm chieám mình (x. 1 V 19,11-12).

48. Choùp ñænh cuûa kinh nguyeän Kitoâ giaùo chính laø Bí Tích Thaùnh Theå, bí tích naøy, ñeán löôït mình, laïi laø "choùp ñænh vaø nguoàn maïch" cuûa moïi bí tích vaø cuûa Phuïng Vuï caùc Giôø Kinh. Giaùo duïc veà phuïng vuï hieåu theo nghóa troøn ñaàu laø moät söï hoäi nhaäp ñôøi soáng vaøo maàu nhieäm Ñöùc Gieâsu Kitoâ, ñaõ cheát vaø soáng laïi, ñang hieän dieän vaø haønh ñoäng trong caùc bí tích cuûa Giaùo Hoäi : vieäc giaùo duïc naøy laø tuyeät ñoái caàn thieát ñoái vôùi neàn ñaøo taïo thieâng lieâng cuûa moïi Kitoâ höõu vaø caùch rieâng cuûa moïi linh muïc. Caùc bí tích mang laïi aân hueä vaø hoa quaû laø söï thoâng hieäp vôùi Thieân Chuùa, trung taâm cuûa toaøn theå ñôøi soáng thieâng lieâng. Söï thoâng hieäp vôùi Thieân Chuùa ñoàng thôøi laø moät boån phaän vaø moät traùch nhieäm maø caùc bí tích chuyeån thoâng cho töï do cuûa ngöôøi tín höõu, ñeå roài söï thoâng hieäp aáy gôïi höùng cho nhöõng quyeát ñònh, nhöõng löïa choïn, nhöõng thaùi ñoä vaø nhöõng hoaït ñoäng trong cuoäc soáng thöôøng ngaøy. Trong chieàu höôùng aáy, "aân suûng" laøm cho ñôøi soáng Kitoâ höõu neân "môùi" chính laø Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Ñaáng ñaõ cheát vaø ñaõ soáng laïi, hieän tieáp tuïc tuoân ñoå Thaàn Khí cuûa Ngaøi qua caùc bí tích, Thaàn Khí thaùnh thieän vaø thaùnh hoaù. Cuõng vaäy, "luaät môùi" coù traùch nhieäm höôùng daãn vaø chænh ñoán cuoäc soáng ngöôøi Kitoâ höõu, luaät aáy ñöôïc caùc bí tích khaùc ghi trong "traùi tim môùi". Ñoù laø luaät baùc aùi ñoái vôùi Thieân Chuùa vaø ñoái vôùi anh em, laø söï ñaùp traû vaø noái daøi ñöùc aùi cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi con ngöôøi, moät ñöùc aùi ñöôïc aùm chæ vaø ñöôïc thoâng ban qua caùc bí tích. Nhôø ñoù, chuùng ta hieåu ñöôïc giaù trò cuûa moät söï tham döï "troïn veïn, yù thöùc vaø tích cöïc" (142) vaøo vieäc cöû haønh caùc bí tích, nhaèm muïc ñích ñoùn nhaän vaø ñem ra thöïc haønh ôn "ñöùc aùi muïc vuï" voán laø linh hoàn cuûa thöøa taùc vuï linh muïc.

Ñaùng keå hôn caû laø vieäc tham döï vaøo bí tích Thaùnh Theå, töôûng nieäm hy leã, caùi cheát vaø söï phuïc sinh vinh hieån cuûa Ñöùc Kitoâ, "bí tích suøng moä, daáu chæ hieäp nhaát, moái daây baùc aùi" (143), böõa tieäc vöôït qua "trong ñoù Ñöùc Kitoâ ñöôïc ñoùn nhaän laøm cuûa aên, linh hoàn ñöôïc ngaäp traøn aân suûng Ngaøi vaø vinh quang mai ngaøy nhö ñaõ ñöôïc taëng ban cho chuùng ta" (144). Trong khi ñoù, vôùi tö caùch laø thöøa taùc vieân cuûa nhöõng söï vieäc linh thaùnh, caùc linh muïc treân heát laø thöøa taùc vieân cuûa Hieán Teá Thaùnh Leã : (145) vai troø cuûa caùc ngaøi laø tuyeät ñoái caàn thieát bôûi vì, khoâng coù linh muïc, khoâng theå coù hieán teá taï ôn.

Ñieàu ñoù chöùng toû taàm quan troïng thieát yeáu cuûa Bí Tích Thaùnh Theå ñoái vôùi ñôøi soáng vaø thöøa taùc vuï linh muïc vaø bôûi ñoù ñoái vôùi neàn ñaøo taïo caùc öùng sinh linh muïc. Moät caùch heát söùc ñôn sô vaø ñeå cho thaät cuï theå, Toâi xin laëp laïi: "Ñieàu caàn thieát phuø hôïp cho caùc chuûng sinh, ñoù laø hoï tham döï haèng ngaøy vieäc cöû haønh Bí tích Thaùnh Theå, laøm theá naøo ñeå sau naøy hoï coi vieäc cöû haønh thöôøng nhaät aáy nhö laø quy luaät trong cuoäc ñôøi linh muïc cuûa hoï. Ngoaøi ra, caàn phaûi daïy cho caùc chuûng sinh bieát quan nieäm vieäc cöû haønh Thaùnh Theå nhö nhòp soáng thieát yeáu cuûa moät ngaøy. Hoï phaûi tham döï vieäc cöû haønh aáy moät caùch tích cöïc , khoâng bao giôø baèng loøng vôùi vieäc coù maët vì thoùi quen thuaàn tuùy. Sau cuøng, caùc öùng sinh linh muïc phaûi ñöôïc ñaøo taïo ñeå coù nhöõng taâm tình saàu kín nhôø bí tích Thaùnh Theå laøm naûy sinh : ñoù laø taâm tình tri aân ñoái vôùi nhöõng aân phuùc laõnh nhaän töø trôøi, bôûi vì bí tích Thaùnh Theå laø moät cuoäc taï ôn; thaùi ñoä hieán daâng nhôø ñoù hoï ñöôïc thuùc ñaåy keát hieäp cuûa leã chính mình vôùi cuûa leã taï ôn cuûa Ñöùc Kitoâ; ñöùc aùi, ñöôïc nuoâi döôõng baèng moät bí tích voán laø daáu chæ hieäp nhaát vaø chia seû, khaùt voïng chieâm ngaém vaø thôø laïy ñoái dieän vôùi Ñöùc Kitoâ thöïc söï hieän dieän trong caùc hình baùnh vaø röôïu" (146).

Ñieàu khaån caáp hôn bao giôø heát laø phaûi giuùp khaùm phaù laïi, giöõa loøng neàn ñaøo taïo thieâng lieâng, veû ñeïp vaø nieàm vui cuûa bí tích thoáng hoái. Quaû vaäy, neàn vaên hoaù cuûa chuùng ta, vôùi cuoäc canh taân nhöõng hình thaùi töï bieän hoä chính mình caùch tinh vi nhaát, coù nguy cô ñaùnh maát "yù thöùc veà toäi" vaø, do ñoù, ñaùnh maát nieàm vui coù söùc an uûi do vieäc caàu xin ôn tha thöù (x. Tv 51/50,14) vaø vieäc gaëp gôõ Thieân Chuùa "giaøu loøng thöông xoùt" (Ep 2,4). Do vaäy, thaät laø caàn thieát phaûi giaùo duïc caùc linh muïc töông lai sao cho coù ñöôïc nhaân ñöùc thoáng hoái maø Giaùo Hoäi kheùo leùo goïi môøi trong caùc cuoäc cöû haønh vaø trong nhöõng dòp quan troïng cuûa naêm phuïng vuï, nhaân ñöùc aáy ñaït ñöôïc taàm möùc troïn veïn trong bí tích Hoaø Giaûi. Töø ñoù phaùt sinh yù thöùc veà söï khoå cheá vaø veà kyû luaät noäi taâm, phaùt sinh tinh thaàn hy sinh vaø töø boû, thaùi ñoä chaáp nhaän gian khoå vaø thaäp giaù. Caùc yeáu toá aáy trong ñôøi soáng thieâng lieâng thöôøng gaây nhöõng khoù khaên ñaùng keå cho nhieàu öùng sinh linh muïc, nhaát laø nhöõng öùng sinh ñaõ ñôùn leân trong nhöõng ñieàu kieän soáng töông ñoái deã daõi : hoï ít höôùng ñeán caùc yeáu toá aáy vaø ít nhaïy caûm ñoái vôùi caùc yeáu toá aáy do nhöõng maãu göông vaø nhöõng lyù töôûng löu haønh bôûi nhöõng phöông tieân truyeàn thoâng xaõ hoäi, ngay caû nôi nhöõng quoác gia maø ñieàu kieän soáng thaáp keùm hôn vaø tình traïng cuûa nhöõng ngöôøi treû nghieät ngaõ hôn. Vì lyù do aáy vaø nhaát laø ñeå noi göông Ñöùc Kitoâ Muïc Töû Nhaân Laønh maø thöïc hieän "söï trao hieán trieät ñeå chính mình" theo nhö ñoøi buoäc cuûa linh muïc, caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaõ vieát: "Ñieàu caàn thieát laø phaûi caáy troàng yù thöùc veà thaäp giaù, trung taâm cuûa maàu nhieäm Phuïc Sinh. Nhôø söï ñoàng hoaù vôùi Ñöùc Kitoâ chòu ñoùng ñinh, vôùi Ñöùc Kitoâ toâi tôù, theá giôùi coù theå tìm laïi ñöôïc giaù trò cuûa söï khaéc nghieät, söï khoå ñau vaø thaäm chí cuûa söï ñoå maùu vì ñaïo, ngay giöõa loøng neàn vaên hoaù hieän ñaïi laø vaên hoaù tieâm nhieãm chuû nghóa theá tuïc, tinh thaàn theøm khaùt vaø chuû tröông höôûng laïc" (147).

49. Vieäc ñaøo taïo thieâng lieâng cuõng daïy cho bieát tìm kieám Ñöùc Kitoâ nôi nhöõng con ngöôøi. Ñôøi soáng thieâng lieâng chaéc haún laø ñôøi soáng noäi taâm, ñôøi soáng thaân maät vôùi Thieân Chuùa, ñôøi soáng caàu nguyeän vaø chieâm ngaém. Nhöng cuõng chính trong ñôøi soáng thieâng lieâng maø vieäc gaëp gôõ Thieân Chuùa vaø vieäc gaëp gôõ tình yeâu cuûa moät ngöôøi Cha ñoái vôùi moïi ngöôøi laïi nhaát thieát daãn ñeán vieäc gaëp gôõ tha nhaân, daãn ñeán söï trao hieán chính mình cho ngöôøi khaùc, qua vieäc phuïc vuï khieâm toán vaø voâ vò lôïi maø Ñöùc Gieâsu ñaõ ñeà nghò cho moïi ngöôøi duøng laøm chöông trình soáng khi Ngaøi röûa chaân cho caùc toâng ñoà: "Thaày ñaõ neâu göông cho anh em, ñeå ñeán löôït anh em, anh em cuõng laøm nhö Thaày ñaõ laøm cho anh em" (Ga 13,15).

Vieäc ñaøo taïo nhaém ñeán söï trao hieán chính mình caùch quaûng ñaïi vaø nhöng khoâng gaëp ñöôïc trôï löïc töø nôi ñôøi soáng coäng ñoaøn laø ñôøi soáng bình thöôøng ñöôïc ñoøi hoûi cho vieäc chuaån bò tieán tôùi chöùc linh muïc. Vieäc ñaøo taïo aáy chính laø ñieàu kieän caàn thieát phaûi coù ñoái vôùi ngöôøi naøo ñöôïc môøi goïi ñeå chính mình trôû neân söï xuyeân thaáu, söï hieån dung cho Vò Muïc Töû Nhaân Laønh, Ñaáng ban taëng maïng soáng (x. Ga 10,11.15). Döôùi khía caïnh aáy, neàn ñaøo taïo thieâng lieâng phaûi phaùt huy chieàu kích noäi taïi muïc vuï hoaëc baùc aùi cuûa mình. Moät loøng suøng kính ñuùng ñaén, maõnh lieät vaø dòu daøng ñoái vôùi traùi tim Chuùa Kitoâ coù theå goùp theâm phaàn naøo neàn ñaøo taïo aáy nhö caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaõ ghi nhaän : "Ñaøo taïo caùc linh muïc töông lai trong neàn tu ñöùc höôùng veà Traùi Tim Chuùa, ñoù laø daãn ñöa hoï ñeán moät cuoäc soáng töông öùng vôùi tình yeâu cuûa Ngaøi ñoái vôùi Chuùa Cha trong Chuùa Thaùnh thaàn, vôùi tình yeâu cuûa Ngaøi ñoái vôùi nhaân loaïi ñeán ñoä ban maïng soáng baèng caùch töï hieán teá" (148).

Nhö theá, linh muïc laø con ngöôøi cuûa ñöùc aùi; linh muïc ñöôïc môøi goïi daïy cho ngöôøi khaùc bieát noi göông Ñöùc Kitoâ vaø bieát soáng giôùi raên môùi laø giôùi raên yeâu thöông huynh ñeä (x. Ga 15,12). Tö caùch naøy ñoøi hoûi linh muïc phaûi khoâng ngöøng ñeå cho Chuùa Thaùnh Thaàn giaùo duïc veà ñöùc aùi cuûa Chuùa Kitoâ. Töø ñoù, vieäc chuaån bò cho cuoäc soáng linh muïc nhaát thieát bao haøm moät neàn ñaøo taïo vöõng chaéc veà ñöùc aùi, nhaát laø veà loøng yeâu meán öu tieân ñoái vôùi "ngöôøi ngheøo", vì ñöùc tin khaùm phaù ra nôi hoï söï hieän dieän cuûa Ñöùc Gieâsu (x. Mt 25,40), vaø veà loøng nhaân aùi yeâu meán daønh cho caùc toäi nhaân.

Chính trong vieãn töôïng ñöùc aùi, ñöôïc hieåu laø trao hieán chính mình vì tình yeâu, maø söï giaùo duïc veà ñöùc vaâng phuïc veà baäc soáng ñoäc thaân vaø veà ñöùc ngheøo khoù tìm ñöôïc vò trí cuûa mình trong neàn ñaøo taïo thieâng lieâng daønh cho ngöôøi linh muïc töông lai (149). Lôøi keâu môøi cuûa Coâng Ñoàng cuõng ñi theo cuøng moät chieàu höôùng : "Caùc chuûng sinh caàn phaûi hieåu roõ raøng raèng hoï khoâng ñöôïc ñaøo luyeän ñeå thoáng trò hay ñeå thöøa höôûng vinh döï, nhöng ñeå troïn veïn phoù mình cho vieäc phuïc vuï Thieân Chuùa vaø cho thöøa taùc vuï chuû chaên. Caàn phaûi vun troàng nôi hoï, vôùi moät söï chaêm soùc ñaëc bieät, ñöùc vaâng phuïc cuûa moät linh muïc, öôùc muoán soáng ngheøo khoù, tinh thaàn töø boû, sao cho hoï coù thoùi quen mau maén töø khöôùc ngay caû nhöõng söï vieäc ñöôïc pheùp maø khoâng caáp thieát vaø coù thoùi quen moâ phoûng Ñöùc Kitoâ chòu ñoùng ñinh" (150).

50. Trong vieäc ñaøo taïo thieâng lieâng daønh cho ngöôøi ñöôïc môøi goïi soáng baäc ñoäc thaân, caàn phaûi ñaëc bieät löu yù ñeå luyeän taäp cho ngöôøi linh muïc töông lai hieåu bieát, quyù chuoäng, yeâu meán vaø soáng baäc ñoäc thaân theo ñuùng baûn chaát vaø theo ñuùng nhöõng cuøng ñích cuûa baäc soáng aáy, nghóa laø vôùi nhöõng ñoäng löïc Tin Möøng, thieâng lieâng vaø muïc vuï. Trong coâng vieäc luyeän taäp naøy, ñieàu ñöôïc giaû thieát vaø ñieàu ñöôïc haøm chöùa chính laø nhaân ñöùc khieát tònh, laø nhaân ñöùc ñieåm toâ moïi töông quan nhaân linh vaø daãn ñeán vieäc "thöïc nghieäm vaø bieåu loä# moät tình yeâu chaân thaønh, nhaân baûn, huynh ñeä, caù vò vaø coù khaû naêng hy sinh theo göông Ñöùc Kitoâ ñoái vôùi moïi ngöôøi vaø ñoái vôùi töøng ngöôøi" (151).

Baäc soáng ñoäc thaân linh muïc thoâng chuyeån cho ñöùc khieát tònh moät soá ñaëc tính nhôø ñoù, "khöôùc töø ñôøi soáng löùa ñoâi vì Nöôùc Trôøi (x. Mt 19,12), caùc linh muïc coù theå gaén boù vôùi Chuùa baèng moät tình yeâu khoâng chia sôùt, phuø hôïp troïn veïn vôùi Giao Öôùc môùi; caùc linh muïc laøm chöùng veà söï soáng laïi thuoäc theá giôùi mai sau (x. Lc 20,36) vaø tìm ñöôïc moät trôï löïc raát thích hôïp cho vieäc thöïc haønh lieân læ ñöùc aùi troïn haûo ñeå coù theå neân moïi söï cho moïi ngöôøi trong thöøa taùc vuï linh muïc" (152). Theo chieàu höôùng aáy, khoâng ñöôïc coi baäc ñoäc thaân linh muïc nhö moät quy taéc ñôn thuaàn mang tính phaùp lyù hoaëc nhö moät ñieàu kieän hoaøn toaøn beân ngoaøi ñeå ñöôïc chaáp nhaän cho thuï phong. Ngöôïc laïi, baäc ñoäc thaân laø moät giaù trò maät thieát gaén lieàn vôùi vieäc Thuï Phong. Baäc ñoäc thaân laøm cho linh muïc neân gioáng Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Muïc Töû Nhaân Laønh vaø Phu Quaân cuûa Giaùo Hoäi. Baäc ñoäc thaân taïo ñieàu kieän cho linh muïc choïn löïa moät tình yeâu cao caû hôn, moät tình yeâu khoâng chia sôùt daønh cho Ñöùc Kitoâ vaø Giaùo Hoäi Ngaøi, vôùi moät tö theá troïn veïn vaø vui töôi, öùng saün cho thöøa taùc vuï muïc töû. Phaûi coi baäc ñoäc thaân nhö moät aân suûng ñaëc bieät, nhö moät hoàng aân maø khoâng phaûi baát cöù ai cuõng hieåu ñöôïc, nhöng chæ nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc ban cho ôn aáy (X. Mt 19,11). AÂn suûng naøy ñoøi hoûi moät söï ñaùp traû coù yù thöùc vaø töï do töø phía ngöôøi laõnh nhaän, vôùi moät söùc maïnh phi thöôøng. Ñaëc suûng aáy cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn cuõng chuyeån ban ôn trung thaønh cho ñeán troïn ñôøi, ôn chu toaøn moät caùch quaûng ñaïi vaø vui töôi nhöõng boù buoäc gaén lieàn. Trong vieäc ñaøo taïo soáng baäc ñoäc thaân linh muïc, caàn phaûi kieán taïo vöõng chaéc yù thöùc veà "hoàng aân voâ giaù cuûa Thieân Chuùa" (153); bôûi ñoù, caàn phaûi luyeän taäp caàu nguyeän vaø caûnh giaùc ñeå cho hoàng aân aáy ñöôïc thoaùt khoûi moïi ñieàu coù theå gaây nguy haïi.

Neáu ñöôïc soáng moät caùch chính hieäu, baäc ñoäc thaân linh muïc seõ mang laïi nhieàu thuaän lôïi cho vieäc chu toaøn thöøa taùc vuï linh muïc giöõa ñoaøn daân Thieân Chuùa. Ngoaøi ra, baèng caùch laøm chöùng veà giaù trò Tin Möøng cuûa söï trinh khieát, linh muïc nhôø ñoù maø coù theå giuùp caùc ñoâi baïn Kitoâ höõu bieát soáng troïn veïn "bí tích cao caû" laø tình yeâu cuûa Ñöùc Kitoâ Phu Quaân ñoái vôùi Hieàn Theâ Giaùo Hoäi vaø, nhôø söï trung thaønh cuûa mình trong baäc ñoäc thaân, linh muïc seõ trôû neân nguoàn khích leä cho söï trung thaønh trong ñôøi soáng vôï choàng (154).

Vieäc taäp luyeän quan troïng vaø teá nhò nhaèm soáng baäc ñoäc thaân linh muïc, ñaëc bieät trong nhöõng tình huoáng xaõ hoäi vaø vaên hoùa ngaøy nay, ñaõ daãn caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng ñeán moät loaït nhöõng chæ thò maø giaù trò tröôøng toàn ñöôïc xaùc quyeát do söï khoân ngoan cuûa Meï Giaùo Hoäi. Toâi duøng quyeàn maø ñeà nghò moät laàn nöõa nhöõng chæ thò aáy nhö laø nhöõng tieâu chuaån phaûi tuaân theo trong vieäc ñaøo taïo soáng ñöùc khieát tònh baäc ñoäc thaân: "Caùc giaùm muïc, cuõng nhö caùc vieän tröôûng vaø caùc vò linh muïc höôùng chuûng vieän, phaûi thieát laäp nhöõng nguyeân taéc, phaûi cung caáp nhöõng tieâu chuaån vaø phaûi coáng hieán nhöõng trôï löïc ñeå giuùp phaân ñònh trong laõnh vöïc naøy. Söï aân caàn cuûa giaùm muïc vaø ñôøi soáng huynh ñeä giöõa caùc linh muïc mang moät taàm quan troïng raát ñaëc bieät ñoái vôùi vieäc ñaøo taïo soáng ñöùc khieát tònh trong baäc ñoäc thaân. Taïi chuûng vieän, nghóa laø trong giai ñoaïn ñaøo taïo, baäc soáng ñoäc thaân phaûi ñöôïc trình baøy moät caùch minh baïch, khoâng moät chuùt haøm hoà nhöng theo höôùng tích cöïc. Chuûng sinh caàn phaûi coù moät trình ñoä tröôûng thaønh taâm lyù vaø phaùi tính ñaày ñuû cuõng nhö moät ñôøi soáng chuyeân chaêm caàu nguyeän vaø phaûi ñaët mình döôùi söï höôùng daãn cuûa moät cha thieâng lieâng. Vò linh höôùng phaûi giuùp cho chuûng sinh ñaït tôùi moät quyeát ñònh chín muoài vaø töï do xaây döïng treân loøng quyù chuoäng ñoái vôùi tình baïn cuûa linh muïc vaø ñoái vôùi kyû luaät baûn thaân, cuõng nhö treân thaùi ñoä chaáp nhaän söï coâ ñôn vaø treân moät tình traïng baûn thaân hoaøn chænh veà theå lyù vaø taâm lyù. Ñeå ñaït ñöôïc thaønh quaû naøy, caùc chuûng sinh phaûi hoïc hieåu kyõ löôõng giaùo thuyeát cuûa Coâng Ñoàng Vaticanoâ II, thoâng ñieäp Sacerdotalis coelibatus vaø Huaán Thò veà vieäc ñaøo taïo soáng baäc ñoäc thaân linh muïc do Thaùnh Boä Giaùo Duïc Coâng Giaùo phoå bieán naêm 1974. Ñeå cho chuûng sinh coù theå ñaûm nhaän ñôøi soáng ñoäc thaân vì Nöôùc Trôøi vôùi moät quyeát ñònh töï do, ñieàu caàn thieát laø chuûng sinh phaûi hieåu bieát baûn chaát Kitoâ giaùo vaø baûn chaát thöïc söï nhaân baûn cuûa ñôøi soáng tính duïc trong hoân nhaân vaø trong baäc ñoäc thaân cuõng nhö cuøng ñích cuûa noù. Ñoàng thôøi cuõng caàn thieát phaûi daïy doã vaø giaùo duïc caùc tín höõu giaùo daân veà nhöõng nguyeân do Tin möøng, thieâng lieâng vaø muïc vuï giuùp minh giaûi baäc soáng ñoäc thaân linh muïc, sao cho hoï bieát trôï giuùp caùc linh muïc baèng tình baïn, söï caûm thoâng vaø söï hôïp taùc cuûa hoï" (155).

Ñaøo taïo trí thöùc : taêng cöôøng hieåu bieát cho ñöùc tin

51. Maëc daàu bao goàm nhöõng ñoøi hoûi loaïi bieät, ñaøo taïo trí thöùc maät thieát gaén lieàn vôùi ñaøo taïo nhaân baûn vaø thieâng lieâng, ñeán ñoä taïo thaønh moät chieàu kích caàn thieát cho neàn ñaøo taïo aáy: thaät ra ñaøo taïo trí thöùc laø moät ñoøi hoûi cuûa lyù trí nhôø ñoù con ngöôøi "döï phaàn vaøo aùnh saùng thoâng hieåu cuûa Thieân Chuùa" vaø tìm caùch ñaït tôùi söï khoân ngoan ñeå roài söï khoân ngoan, ñeán löôït noù, laïi giuùp hieåu bieát Thieân Chuùa vaø gaén boù vôùi Ngaøi (156).

Vieäc ñaøo taïo trí thöùc cho öùng sinh linh muïc ñöôïc bieän minh moät caùch ñaëc loaïi nhôø vaøo chính baûn chaát cuûa thöøa taùc vuï ñöôïc ñieàu phoái, vaø ngaøy nay, coâng cuoäc "phuùc aâm hoaù môùi" maø Chuùa goïi môøi Giaùo Hoäi thöïc hieän khi böôùc vaøo thieân nieân kyû thöù ba naøy laïi chính laø moät thaùch ñoá laøm cho vieäc ñaøo taïo trí thöùc trôû neân khaån thieát hôn. Caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng vieát: "Neáu baát cöù Kitoâ höõu naøo cuõng phaûi saün saøng ñeå baûo veä ñöùc tin vaø ñeå neâu cao nieàm hy voïng ñang soáng ñoäng trong chuùng ta (x. 1P 3,15), thì hôn theá nöõa, caùc öùng sinh linh muïc vaø caùc linh muïc laïi caøng phaûi quyù troïng vieäc ñaøo taïo thieâng lieâng trong giaùo duïc vaø trong hoaït ñoäng muïc vuïl; thöïc vaäy, ñeå cöùu roãi caùc anh chò em mình, caùc öùng sinh vaø caùc linh muïc phaûi ñaït ñöôïc moät söï hieåu bieát saâu xa hôn nöõa veà caùc maàu nhieäm cuûa Thieân Chuùa" (157). Hoaøn caûnh hieän ñaïi ñöôïc ñaùnh daáu saâu ñaäm bôûi moät thaùi ñoä toân giaùo döûng döng: ñoàng thôøi bôûi moät söï ngôø vöïc khoâng maáy minh baïch veà khaû naêng thöïc thuï cuûa lyù trí trong vieäc ñaït thaáu chaân lyù khaùch quan vaø phoå quaùt, hôn nöõa bôûi nhöõng vaán naïn môùi do caùc phaùt minh khoa hoïc vaø kyõ thuaät khôi daäy. Taát caû nhöõng ñieàu aáy bieän minh cho söï ñoøi hoûi maõnh lieät phaûi coù moät trình ñoä ñaøo taïo trí thöùc öu tuù nhaèm giuùp cho caùc linh muïc, trong moät boái caûnh nhö theá, coù theå loan baùo Tin Möøng baát bieán cuûa Ñöùc Kitoâ vaø laøm cho Tin Möøng aáy trôû neân ñaùng tin caäy tröôùc nhöõng ñoøi hoûi chính ñaùng cuûa lyù trí con ngöôøi. Ngoaøi ra, hieän töôïng ña nguyeân ngaøy nay ñang laây lan moät caùch ñaùng keå, chaúng nhöõng trong xaõ hoäi maø coøn caû trong coäng ñoaøn Giaùo Hoäi. Bôûi ñoù caàn phaûi coù moät khaû naêng thích öùng ñeå phaân ñònh vaø pheâ phaùn. Tình huoáng hieän nay caøng laøm hieän roõ söï caàn thieát phaûi coù moät neàn ñaøo taïo trí thöùc nghieâm minh hôn bao giôø heát.

Tìm nguyeân do "muïc vuï" cho neàn ñaøo taïo trí thöùc nhö vöøa roài giuùp chuùng ta xaùc quyeát ñieàu ñaõ ñöôïc ñeà caäp tröôùc nöõa veà vaán ñeà thoáng nhaát tieán trình giaùo duïc trong caùc chieàu kích khaùc bieät. Vieäc hoïc chieám moät phaàn lôùn cuoäc ñôøi cuûa öùng sinh linh muïc, vieäc hoïc baét buoäc aáy khoâng phaûi laø moät yeáu toá beân ngoaøi hoaëc phuï thuoäc ñoái vôùi söï phaùt trieån ôn goïi cuûa öùng sinh veà phöông dieän nhaân baûn, Kitoâ giaùo vaø thieâng lieâng. Trong thöïc teá, nhôø vieäc hoïc, nhaát laø thaàn hoïc ngöôøi linh muïc töông lai baùm víu vaøo Lôøi Chuùa, lôùn leân trong ñôøi soáng thieâng lieâng vaø coù ñöôïc tö theá saün saøng ñeå chu toaøn thöøa taùc vuï muïc töû. Ñoù chính laø muïc ñích vöøa ñôn thuaàn vöøa ña taïp cuûa boä moân thaàn hoïc nhö ñaõ ñöôïc Coâng Ñoàng neâu daãn (158) vaø coøn ñöôïc Thöôïng Hoäi Ñoàng laëp laïi trong Inanumenium lohons: "Ñeå coù theå gia taêng hieäu naêng muïc vuï cuûa vieäc ñaøo taïo trí thöùc, caàn phaûi ñem loàng vieäc ñaøo taïo aáy vaøo trong moät loä trình thieâng lieâng ñöôïc ñaùnh daáu bôûi kinh nghieäm töï thaân veà Thieân Chuùa, vaø bôûi coù phaûi vöôt qua moät boä moân khoa hoïc thuaàn tuùy khaùi nieäm vaø phaûi ñaït tôùi söï hieåu bieát cuûa con tim ñeå tröôùc heát coù theå "xem thaáy" vaø sau ñoù coù theå chuyeån ñaït maàu nhieäm Thieân Chuùa cho anh em" (159).

52. Vieäc hoïc trieát hoïc giuùp hieåu vaø caét nghóa saâu xa hôn veà con ngöôøi, veà töï do cuûa con ngöôøi, veà nhöõng töông quan giöõa con ngöôøi vôùi theá giôùi vaø vôùi Thieân Chuùa, trieát hoïc laø moät thaønh phaàn thieát yeáu cho neàn ñaøo taïo trí thöùc. Vieäc hoïc trieát hoïc ñöôïc coi laø toái caáp thieát, tröôùc heát vì lyù do coù moái lieân heä giöõa nhöõng vaán ñeà trieát hoïc vôùi caùc maàu nhieäm cöùu ñoä ñöôïc nghieân cöùu trong thaàn hoïc döôùi aùnh saùng ñöùc tin (160), sau nöõa vì lyù do tình traïng vaên hoaù hieän nay quaù hoãn ñoän, vôùi söï kieän chuû nghóa duy chuû theå ñöôïc ñeà cao vaø ñöôïc coi nhö thöôùc ño vaø tieâu chuaån cuûa chaân lyù. Trong nhöõng ñieàu kieän nhö theá, chæ coù moät neàn trieát hoïc laønh maïnh môùi coù theå giuùp cho caùc öùng sinh linh muïc phaùt trieån yù thöùc vaø tö duy veà moái quan heä thieát ñònh giöõa trí oùc cuûa con ngöôøi vôùi chaân lyù, moät chaân lyù ñöôïc maïc khaûi troïn veïn cho chuùng ta nôi Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Khoâng ñöôïc laøm giaûm thieåu taàm quan troïng cuûa trieát hoïc, baèng caùch naïi côù phaûi baûo toaøn nieàm "xaùc tín veà chaân lyù" maëc daàu chæ coù nieàm xaùc tín naøy môùi coù theå laøm neàn taûng cho vieäc trao hieán troïn veïn con ngöôøi cho Ñöùc Gieâsu vaø cho Giaùo Hoäi. Moät vaøi vaán ñeà raát cuï theå, nhö caên tính cuûa linh muïc, söï daán thaân toâng ñoà vaø thöøa sai cuûa linh muïc, laïi maät thieát gaén lieàn vôùi vaán ñeà khoâng keùm cuï theå laø vaán ñeà chaân lyù: ñaây laø ñieàu khoâng maáy khoù hieåu. Neáu ngöôøi ta khoâng naém chaéc chaân lyù, laøm sao ngöôøi ta coù theå ñaët cuoäc caû ñôøi mình vaø laøm sao cho ngöôøi ta coù theå ñuû söùc caát tieáng goïi môøi cuoäc ñôøi cuûa tha nhaân moät caùch nghieâm chænh ?

Trieát hoïc ñoùng goùp raát nhieàu ñeå giuùp öùng sinh laøm giaøu vieäc ñaøo taïo trí thöùc nhaèm ñaït tôùi söï "suy toân chaân lyù", nghóa laø moät söï baùi phuïc chaân lyù vôùi taâm tình trìu meán daãn ñeán choã nhìn nhaän raèng chaân lyù töï noù khoâng heà ñöôïc taïo neân hoaëc ñöôïc khuoân ñuùc do con ngöôøi nhöng ñöôïc ban cho con ngöôøi do bôûi Chaân lyù toái thöôïng, bôûi Thieân Chuùa; raèng lyù trí con ngöôøi, maëc daàu bò haïn cheá vaø ñoâi khi raát khoù khaên, coù theå ñaït tôùi chaân lyù khaùch quan vaø phoå quaùt, laø chaân lyù lieân quan tôùi Thieân Chuùa vaø tôùi yù nghóa caên cô cuûa hieän höõu; sau heát, raèng ñöùc tin töï noù khoâng theå loaïi boû lyù trí hoaëc mieãn tröø noã löïc "suy tö" veà nhöõng gì ñöùc tin chaát chöùa, nhö lôøi daãn giaûi cuûa moät ñaàu oùc xuaát chuùng laø thaùnh Augustimoâ : "Toâi ñaõ khao khaùt duøng trí thoâng minh ñeå doø tìm ñieàu maø toâi ñaõ ñaët nieàm tin toâi vaøo, toâi ñaõ baøn caõi nhieàu vaø toâi ñaõ cöïc nhoïc khoâng ít" (161).

Ñeå coù ñöôïc söï hieåu bieát saâu roäng hôn veà con ngöôøi vaø veà nhöõng hieän töôïng xaõ hoäi, nhaèm muïc ñích thi haønh thöøa taùc vuï muïc töû sao cho ñöôïc "nhaäp theå" toái ña, caùc khoa hoïc veà con ngöôøi, theo nhö ngöôøi ta vaãn thöôøng goïi, chaéc chaén khoâng theå khoâng höõu ích; ñoù laø xaõ hoäi hoïc, taâm lyù hoïc, sö phaïm, caùc khoa hoïc kinh teá vaø chính trò, caùc khoa hoïc truyeàn thoâng xaõ hoäi. Trong khuoân khoå nhaát ñònh cuûa nhöõng khoa hoïc thöïc nghieäm vaø moâ taû, caùc khoa hoïc veà con ngöôøi giuùp cho linh muïc töông lai noái daøi hoaït ñoäng cuûa Ñöùc Kitoâ nhö Ngaøi ñaõ hoaù neân ñöông thôøi vôùi nhöõng con ngöôøi thuoäc thôøi ñaïi Ngaøi. Ñöùc Phaoloâ VI ñaõ noùi : "Ñöùc Kitoâ ñaõ hoaù neân ñöông thôøi vôùi moät soá ngöôøi vaø ñaõ duøng ngoân ngöõ cuûa hoï ñeå töï dieãn ñaït chính mình. Trung thaønh vôùi Ngaøi coù nghóa laø laøm sao ñeå Ngaøi vaãn tieáp tuïc laø ngöôøi ñöông thôøi vôùi chuùng ta" (162).

53. Vieäc ñaøo taïo trí töùc cho ngöôøi linh muïc töông lai phaûi ñaët laïi neàn taûng vaø ñöôïc phaùt trieån nhaát laø trong vieäc hoïc thaàn hoïc, sacra doctrina. Giaù trò vaø tính chính danh cuûa neàn ñaøo taïo thaàn hoïc leä thuoäc vaøo söï toân troïng chu ñaùo baûn chaát rieâng cuûa thaàn hoïc, nhö caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaõ toùm taét: "Thaàn hoïc chaân chính laø thaàn hoïc phaùt xuaát töø ñöùc tin vaø nhaém muïc ñích daãn tôùi ñöùc tin" (163). Ñoù laø ñieàu maø Giaùo Hoäi, vaø ñaëc bieät Huaán Quyeàn cuûa Giaùo Hoäi, ñaõ khoâng ngöøng ñeà nghò. Ñaây cuõng chính laø ñöôøng höôùng maø caùc thaàn hoïc gia côõ lôùn ñaõ tuaân theo vaø ñaõ laøm cho tö töôûng cuûa Giaùo Hoäi trong doøng lòch söû ñöôïc neân phong phuù. Thaùnh Toâma ñaõ toû ra minh baïch heát möïc khi quaû quyeát raèng ñöùc tin chính laø habitus (quaùn tính) cuûa thaàn hoïc, nghóa laø nguyeân lyù hoaït ñoäng thöôøng haèng cuûa thaàn hoïc (164) vaø raèng "toaøn boä thaàn hoïc ñeàu ñöôïc ñieàu hôïp ñeå nuoâi döôõng ñöùc tin" (165).

Nhö theá, thaàn hoïc gia tröôùc heát laø moät tín höõu, moät con ngöôøi ñöùc tin. Nhöng ñoù laø moät tín höõu thaéc maéc veà chính ñöùc tin cuûa mình (fides quaerens intellectum), thaéc maéc ñeå coù theå ñaït ñeán moät söï hieåu bieát thaáu ñaùo hôn veà ñöùc tin cuûa mình. Caû hai khía caïnh, ñöùc tin vaø tö duy coù phöông phaùp, ñeàu lieân quan vôùi nhau vaø thaám nhaäp laãn nhau : chính söï phoái hôïp maät thieát vôùi nhau vaø söï thaám nhaäp hoã töông naøy noùi leân baûn chaát ñích thöïc cuûa thaàn hoïc, vaø bôûi ñoù, cuûa noäi dung, cuûa theå loaïi, cuûa tinh thaàn maø theo ñoù giaùo thuyeát linh thaùnh seõ ñöôïc soaïn thaûo vaø hoïc hoûi.

Ñaøng khaùc, laø khôûi ñieåm vaø laø ñích ñieåm cuûa thaàn hoïc, ñöùc tin taïo neân moät moái töông quan caù vò giöõa ngöôøi tín höõu vôùi Ñöùc Gieâsu Kitoâ trong Giaùo Hoäi. Chính vì theá, ngay trong thaàn hoïc cuõng chaát chöùa nhöõng ñaëc tính noäi thuoäc coù taàm möùc Kitoâ hoïc vaø Giaùo Hoäi maø öùng sinh caàn phaûi thaám nhuaàn moät caùch coù yù thöùc, chaúng nhöõng vì maät thieát lieân can ñeán ñôøi soáng baûn thaân cuûa mình, nhöng coøn ñeán thöøa taùc vuï muïc töû cuûa mình nöõa. Neáu ñöùc tin laø söï ñoùn nhaän Lôøi Thieân Chuùa thì ñöùc tin ñöôïc thaønh toaøn trong tieáng "xin vaâng" trieät ñeå cuûa ngöôøi tín höõu ñaùp laïi Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Lôøi vieân maõn vaø vónh vieãn cuûa Thieân Chuùa noùi vôùi theá giôùi (x. Dt 1,1-4). Bôûi ñoù, laáy söï gaén boù vôùi Ñöùc Gieâsu Kitoâ laø Ñaáng Khoân Ngoan cuûa Thieân Chuùa laøm trung taâm suy tö thaàn hoïc cuõng phaûi nhö vaäy : vieäc suy tö naøy phaûi töï coi mình nhö laø söï thoâng döï vaøo "tö töôûng" cuûa Ñöùc Kitoâ (x. 1Cr 2,16) döôùi phöông dieän nhaân loaïi cuûa moät khoa hoïc (scientia fidei). Ñoàng thôøi, ñöùc tin daãn ngöôøi tín höõu vaøo trong Giaùo Hoäi vaø laøm cho ngöôøi tín höõu ñöôïc thoâng chia söï soáng cuûa Giaùo Hoäi xeùt nhö laø coäng ñoaøn ñöùc tin. Töø ñoù, thaàn hoïc mang moät chieàu kích Giaùo Hoäi bôûi vì thaàn hoïc chính laø tö duy veà ñöùc tin cuûa Giaùo Hoäi, vaø tö duy bôûi moät thaàn hoïc gia voán laø thaønh phaàn cuûa Giaùo Hoäi (166).

Nhöõng nhaõn quan thuoäc veà Kitoâ luaän vaø Giaùo Hoäi naøy, vì coù cuøng baûn chaát vôùi thaàn hoïc, seõ giuùp phaùt trieån nôi caùc öùng sinh linh muïc, ñoàng thôøi vôùi tính chuaån möïc khoa hoïc, moät loøng yeâu meán lôùn lao vaø maõnh lieät ñoái vôùi Ñöùc Gieâsu Kitoâ vaø ñoái vôùi Giaùo Hoäi. Loøng yeâu meán aáy vöøa nuoâi döôõng ñôøi soáng thieâng lieâng cuûa caùc öùng sinh vöøa qui höôùng hoï ñeán söï quaûng ñaïo chu toaøn thöøa taùc vuï cuûa mình. Ñoù chính laø ñieàu Coâng ñoàng Vaticanoâ II mong muoán khi yeâu caàu toå chöùc laïi caùc moân hoïc cuûa Giaùo Hoäi baèng caùch phoái trí hoaøn bò hôn nhöõng boä moân trieát hoïc vaø thaàn hoïc khaùc nhau. "ñeå laøm cho caùc boä moân aáy hoaø nhòp vôùi nhau ñoùng goùp vaøo vieäc ngaøy caøng khai môû trí tueä cuûa caùc chuûng sinh tröôùc maàu nhieäm cuûa Ñöùc Kitoâ laø Ñaáng, trong toaøn veïn lòch söû nhaân loaïi, khoâng ngöøng sinh hoaït trong Giaùo Hoäi vaø nhaát laø taùc ñoäng nhôø vaøo thöøa taùc vuï linh muïc" (167).

Vieäc ñaøo taïo trí thöùc thaàn hoïc vaø ñôøi soáng thieâng lieâng, caùch rieâng ñôøi soáng caàu nguyeän, lieân keát neân moät vôùi nhau vaø taêng cöôøng laãn nhau maø khoâng heà loaïi tröø tính nghieâm chænh cuûa vieäc nghieân cöùu cuõng nhö khoâng loaïi tröø höông vò thieâng lieâng cuûa vieäc caàu nguyeän. Thaùnh Boânaventura döï phoøng cho chuùng ta: "Ñöøng coù ai töôûng raèng mình ñaõ laøm duø khi ñoïc saùch maø khoâng coù xöùc daàu, khi tö duy bay boång maø khoâng moä meán, khi truy cöùu maø khoâng thaùn phuïc, khi nhaän ñònh maø khoâng haân hoan, khi sinh hoaït maø khoâng coù loøng ñaïo ñöùc, khi uyeân baùc maø khoâng coù ñöùc aùi, khi thoâng thaùi maø khoâng coù loøng khieâm nhöôøng, khi hoïc hoûi maø khoâng coù aân suûng cuûa Thieân Chuùa, khi hieåu bieát chính mình maø khoâng coù söï khoân ngoan do Thieân Chuùa phuù ban" (168).

54. Ñaøo taïo thaàn hoïc laø moät coâng trình phöùc taïp vaø nhieâu kheâ. Vieäc ñaøo taïo thaàn hoïc phaûi giuùp cho öùng sinh linh muïc ñaït ñöôïc moät quan nieäm ñöôïc coi laø ñaày ñuû vaø thoáng nhaát veà nhöõng chaân lyù maø Thieân Chuùa maïc khaûi nôi Ñöùc Gieâsu Kitoâ vaø veà kinh nghieäm ñöùc tin cuûa Giaùo Hoäi. Töø ñoù phaùt xuaát moät ñoøi buoäc goàm hai yeáu toá: hieåu bieát "taát caû" moïi chaân lyù Kitoâ giaùo maø khoâng coù nhöõng löïa choïn voâ ñoaùn, vaø hieåu bieát caùc chaân lyù aáy moät caùch coù phöông phaùp. Coâng vieäc naøy ñoøi hoûi sinh vieân phaûi ñöôïc giuùp ñôõ ñeå hoaøn thaønh moät toång luaän, toång luaän naøy laø thaønh quaû thaâu löôïm töø nhöõng boä moân thaàn hoïc khaùc nhau maø vieäc ñi vaøo chuyeân moân chæ thöïc söï coù giaù trò neáu khoâng rôøi xa söï phoái hôïp saâu xa cuûa chuùng.

Trong vieäc tö duy veà ñöùc tin, thaàn hoïc tieán theo hai höôùng. Höôùng thöù nhaát laø "vieäc hoïc hoûi Lôøi Chuùa" : lôøi ñöôïc ghi cheùp trong Saùch Thaùnh, ñöôïc cöû haønh vaø ñöôïc theå hieän baèng cuoäc soáng trong truyeàn thoáng soáng ñoäng cuûa Giaùo Hoäi, ñöôïc giaûi thích moät caùch chính hieäu do Huaán Quyeàn cuûa Giaùo Hoäi. Höôùng naøy ñoøi phaûi hoïc hoûi Thaùnh Kinh laø "coâng vieäc phaûi ñöôïc coi nhö linh hoàn cuûa toaøn boä thaàn hoïc" (169), hoïc hoûi caùc thaùnh Giaùo Phuï thuoäc veà Giaùo Hoäi, hoïc hoûi phuïng vuï, hoïc hoûi lòch söû Giaùo Hoäi vaø caùc tuyeân ngoân cuûa Huaán Quyeàn. Höôùng thöù hai laø höôùng cuûa con ngöôøi ñaøm ñaïo vôùi Thieân Chuùa :con ngöôøi ñöôïc môøi goïi "tin", "soáng", "chuyeån thoâng" ñöùc tin vaø caùi "ethos" Kitoâ giaùo cho ngöôøi khaùc. Bôûi ñoù caàn phaûi hoïc tín lyù, thaàn hoïc luaân lyù, thaàn hoïc tu ñöùc, giaùo luaät vaø thaàn hoïc muïc vuï.

Vieäc quy chieáu veà con ngöôøi coù ñöùc tin ñöa thaàn hoïc tôùi choã ñaëc bieät chuù taâm moät ñaøng ñeán söï khaån thieát cô baûn vaø thöôøng haøng cuûa moái quan heä ñöùc tin toân giaùo vaø ñaøng khaùc ñeán moät soá ñoøi hoûi coù phaàn lieân heä nhieàu hôn vôùi tình huoáng xaõ hoäi vaø vaên hoaù cuûa thôøi ñaïi chuùng ta. Trong chieàu höôùng thöù nhaát phaûi keå ñeán thaàn hoïc cô baûn coù ñoái töôïng laø söï kieän maïc khaûi Kitoâ giaùo vaø vieäc chuyeån ñaït maïc khaûi trong Giaùo Hoäi. Trong chieàu höôùng thöù hai, ñoù laø nhöõng boä moân ñaõ vaø ñang ñöôïc phaùt trieån moät caùch maïnh meõ hôn, nhö ñeå ñaùp laïi nhöõng vaán ñeà ngaøy nay ñang ñöôïc caûm nhaän moät caùch maõnh lieät. Ñoù laø tröôøng hôïp cuûa moân lyù thuyeát xaõ hoäi hoïc cuûa Giaùo Hoäi, moân naøy "ñöôïc gia nhaäp vaøo trong laõnh vöïc... cuûa thaàn hoïc vaø caùch rieâng vaøo trong laõnh vöïc thaàn hoïc luaân lyù" (170) vaø phaûi ñöôïc xeáp vaøo soá nhöõng "nhaân toá thieát yeáu" cho coâng cuoäc "phuùc aâm hoaù môùi" maø moân naøy ñöôïc duøng laøm khí cuï (171). Cuõng phaûi keå ñeán caùc moân hoïc veà söù vuï truyeàn giaùo, veà ñaïi keát, veà Do thaùi giaùo, veà Hoài giaùo vaø veà caùc toân giaùo khaùc ngoaøi Kitoâ giaùo.

55. Neàn ñaøo taïo thaàn hoïc hieän ñaïi phaûi ñaëc bieät chuù taâm tôùi moät soá vaán ñeà voán thöôøng khôi daäy nhöõng khoù khaên, taïo nhöõng ñoâi co vaø laøm cho toàn taïi nhöõng xaùo troän trong ñôøi soáng Giaùo Hoäi. Chuùng ta caàn phaûi suy nghó veà moái lieân heä giöõa caùc tuyeân ngoân cuûa Huaán Quyeàn vôùi nhöõng tranh luaän thaàn hoïc maëc daàu moái lieân heä khoâng phaûi luoân luoân ñaùng khích leä, nghóa laø khoâng luoân luoân phaûn aùnh tinh thaàn coäng taùc: "Maëc daàu naém giöõ nhöõng ñaëc suûng vaø nhöõng traùch nhieäm khaùc nhau, Huaán Quyeàn soáng ñoäng vaø thaàn hoïc töïu trung nhaém cuøng moät muïc ñích: ñoù laø baûo veä daân Thieân Chuùa trong chaân lyù coù söùc giaûi thoaùt vaø nhôø ñoù laøm cho daân Thieân Chuùa trôû neân "aùnh saùng muoân daân". Coâng vieäc phuïc vuï coäng ñoaøn Giaùo Hoäi nhö vöøa xaùc ñònh ñaët nhaø thaàn hoïc vaø Huaán Quyeàn vaøo trong nöõng moái töông quan hoã töông vôùi nhau. Huaán Quyeàn giaûng daïy moät caùch chính danh giaùo thuyeát cuûa caùc Toâng Ñoà vaø vaän duïng thaønh quaû cuûa thaàn hoïc ñeå bieän baùc nhöõng pheâ phaùn vaø nhöõng leäch laïc veà ñöùc tin, ngoaøi ra coøn duøng quyeàn laõnh nhaän töø Ñöùc Gieâsu Kitoâ ñeå ñeà nghò nhöõng coâng vieäc nhö ñaøo saâu, phaùt bieåu vaø aùp duïng theo loái môùi giaùo thuyeát ñaõ ñöôïc moät söï hieåu bieát ngaøy caøng saâu roäng hôn veà Lôøi Chuùa, nhö ñöôïc chöùa ñöïng trong Thaùnh Kinh vaø ñöôïc chuyeån ñaït caùch trung thaønh do Truyeàn Thoáng soáng ñoäng cuûa Giaùo Hoäi, döôùi söï daãn daét cuûa Huaán Quyeàn; thaàn hoïc tìm caùch laøm saùng toû giaùo huaán cuûa Maïc Khaûi tröôùc nhöõng ñoøi hoûi thuùc baùch cuûa lyù trí, vaø sau heát maëc cho giaùo huaán aáy moät hình thaùi höõu cô vaø coù heä thoáng" (172). Daàu vaäy, neáu vì caû moät chuoãi ñoäng cô naøo ñoù maø söï hôïp taùc aáy giaûm suùt thì nhaát thieát khoâng ñöôïc ñeå cho mình laàm ñöôøng laïc loái bôûi nhöõng gì laø mô hoà vaø hoãn ñoän; caàn phaûi laøm coâng vieäc phaân bieät kyõ löôõng moät beân laø "giaùo thuyeát phoå caäp cuûa Giaùo Hoäi vaø beân kia laø nhöõng quan ñieåm cuûa caùc nhaø thaàn hoïc cuõng nhö nhöõng traøo löu mau qua (nhöõng "moát")" (173). Khoâng heà coù huaán quyeàn "song song" bôûi vì Huaán Quyeàn duy nhaát laø cuûa Thaùnh Pheâroâ vaø caùc Toâng Ñoà, cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø caùc giaùm muïc (174).

Coøn moät vaán ñeà khaùc thöôøng gaëp thaáy nhaát laø ôû nhöõng nôi maø vieäc ñaøo taïo trí thöùc cuûa caùc chuûng sinh ñöôïc giao phoù cho caùc hoïc vieän haøn laâm, ñoù laø vaán ñeà lieân quan tôùi moái lieân heä giöõa tính chuaån möïc khoa hoïc cuûa thaàn hoïc vôùi cuøng ñích muïc vuï cuûa thaàn hoïc, vaø nhö vaäy laø lieân quan tôùi baûn chaát muïc vuï cuûa thaàn hoïc. Thöïc ra vaán ñeà ôû ñaây bao goàm hai ñaëc tính cuûa thaàn hoïc vaø cuûa vieäc giaûng daïy thaàn hoïc, hai ñaëc tính naøy chaúng nhöõng khoâng ñoái nghòch nhau nhöng coøn ñoàng qui, maëc daàu döôùi nhöõng goùc ñoä khaùc nhau, veà vieäc taêng cöôøng "hieåu bieát cho ñöùc tin" sao cho ñaày ñuû hôn. Thaät vaäy, tính chaát muïc vuï cuûa thaàn hoïc khoâng coù nghóa laø thaàn hoïc nheï tính giaùo thuyeát hôn hay bò töôùc ñoaït maát tính chaát khoa hoïc cuûa noù; ngöôïc laïi ñieàu ñoù coù nghóa laø thaàn hoïc trang bò cho caùc linh muïc töông lai khaû naêng loan baùo söù ñieäp Tin Möøng vôùi söï chuù taâm tôùi nhöõng yeáu toá vaên hoaù thuoäc thôøi ñaïi mình, vaø khaû naêng hieåu ñöôïc hoaït ñoäng muïc vuï theo moät loái nhìn thaàn hoïc chính hieäu. Bôûi ñoù, moät neàn hoïc vaán bieát toân troïng tính chaát khoa hoïc sít sao cuûa töøng boä moân thaàn hoïc seõ goùp phaàn laøm cho neàn ñaøo taïo vò muïc töû chaên daét caùc linh hoàn, laø thaày daïy ñöùc tin, ñöôïc ñaày ñuû hôn vaø ñöôïc saâu roäng hôn; ñaøng khaùc, noô vò linh muïc töông lai, moät caûm quan beùn nhaïy tuông öùng vôùi phöông höôùng muïc vuï seõ thaät söï laøm cho vieäc hoïc thaàn hoïc nghieâm minh vaø coù tính khoa hoïc coù ñöôïc hieäu naêng ñaøo taïo.

Ngaøy nay, ngöôøi ta caûm nhaän moät caùch saâu xa nhu caàu phaûi phuùc aâm hoaù caùc neàn vaên hoaù vaø phaûi hoäi nhaäp söù ñieäp ñöùc tin vaøo trong caùc neàn vaên hoaù, nhu caàu aáy coøn khôi daäy moät vaán ñeà khaùc. Ñoù laø moät vaán ñeà muïc vuï coù taàm möùc roäng lôùn caàn phaûi ñöôïc ñeà caäp moät caùch roäng raõi vaø vôùi nhieàu chuù taâm trong thôøi gian ñaøo taïo caùc öùng sinh linh muïc: "Trong hoaøn caûnh hieän nay, nôi nhieàu mieàn khaùc nhau treân theá giôùi, Kitoâ giaùo ñöôïc coi nhö laø moät ñieàu gì xa laï ñoái vôùi caùc neàn vaên hoaù coå xöa hoaëc taân thôøi; bôûi ñoù, ñieàu thaät quan troïng laø, trong toaøn boä neàn ñaøo taïo trí thöùc vaø nhaân baûn, caàn phaûi ñöa vieäc hoäi nhaäp vaên hoaù leân haøng nhu caàu vaø yeáu tính" (175). Ñieàu naøy ñoøi buoäc tieân vaøn phaûi coù moät neàn thaàn hoïc chính hieäu, muùc nguoàn töø nhöõng nguyeân taéc coâng giaùo lieân quan tôùi vieäc hoäi nhaäp vaên hoaù. Nhöõng nguyeân taéc naøy gaén lieàn vôùi maàu nhieäm Nhaäp Theå cuûa Ngoâi Lôøi Thieân Chuùa vaø vôùi nhaân hoïc Kitoâ giaùo, caùc nguyeân taéc aáy laøm saùng toû yù nghóa chính hieäu cuûa vieäc hoäi nhaäp vaên hoaù. Vieäc hoäi nhaäp vaên hoaù naøy phaûi ñöông ñaàu vôùi nhieàu neàn vaên hoaù raát dò bieät vaø ñoâi khi ñoái nghòch nhau nhö hieän coù trong nhieàu vuøng khaùc nhau treân theá giôùi, ñeå roài trôû thaønh moät haønh vi tuaân phuïc ñoâi vôùi leänh truyeàn cuûa Ñöùc Kitoâ veà vieäc rao giaûng Tin Möøng cho moïi daân toäc ñeán taän cuøng bôø coõi traùi ñaát. Vaâng lôøi ôû ñaây khoâng coù nghóa laø chuû tröông pha troän, cuõng khoâng ñôn thuaàn coù nghóa laø thích nghi vieäc loan baùo Tin Möøng, nhöng noùi leân söï kieän Tin Möøng thaâm nhaäp moät caùch soáng ñoäng vaøo trong caùc neàn vaên hoaù, vöôït qua nhöõng yeáu toá vaên hoaù khoâng dung hôïp vôùi ñöùc tin vaø ñôøi soáng Kitoâ höõu, naâng cao giaù trò cuûa caùc neàn vaên hoaù ñeán taän maàu nhieäm cöùu ñoä phaùt xuaát töø Ñöùc Kitoâ (176). Vaán ñeà hoäi nhaäp vaên hoaù coù theå mang laïi moät lôïi ích ñaëc bieät khi chính caùc öùng sinh linh muïc laïi xuaát hieän töø nhöõng neàn vaên hoaù baûn thoå: luùc aáy hoï seõ caàn ñeán nhöõng höôùng loái ñaøo taïo thích öùng, hoaëc ñeå traùnh moái nguy ít ñoøi hoûi hôn vaø moái nguy baèng loøng vôùi moät neàn giaùo duïc thaáp keùm hôn veà nhöõng giaù trò nhaân baûn. Kitoâ giaùo vaø linh muïc, hoaëc ñeå ñeà cao nhöõng yeáu toá toát ñeïp, vaø chính hieäu trong caùc neàn vaên hoaù truyeàn thoáng cuûa hoï (177).

56. Tuaân theo giaùo huaán vaø nhöõng phöông höôùng cuûa Coâng Ñoàng Vaticanoâ II cuøng nhöõng tieâu chuaån thöïc haønh cuûa Ratio fundamentalis institutionis sacerdotalis, moät coâng trình caäp nhaät hoaù (aggiornamento) roäng lôùn veà vieäc giaûng daïy caùc boä moân trieát hoïc vaø nhaát laø thaàn hoïc ñaõ ñöôïc thöïc hieän trong caùc chuûng vieän. Neáu trong moät soá tröôøng hôïp, coâng cuoäc aggiornamento aáy coøn ñoøi hoûi nhöõng raø soaùt vaø nhöõng khai trieån, phaûi noùi raèng, trong toaøn boä, coâng cuoäc aáy ñaõ goùp phaàn hoaøn thieän hoaù moãi luùc moät hôn neàn giaùo duïc ñöôïc ban haønh trong khuoân khoå cuûa neàn ñaøo taïo trí thöùc. Veà vaán ñeà naøy, "Caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng, moät laàn nöõa, ñaõ thöôøng xuyeân vaø minh baïch khaúng ñònh söï caàn thieát vaø hôn nöõa söï khaån caáp phaûi aùp duïng trong caùc chuûng vieän vaø trong nhöõng tröôøng ñaøo taïo chöông trình cô baûn cho vieäc hoïc hoûi, hoaëc chöông trình phoå quaùt hoaëc chöông trình daønh cho moät soá quoác gia hay moät soá Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc" (178).

Caàn thieát phaûi kieân quyeát ñaùnh tan xu höôùng haï thaáp trình ñoä vaø haï thaáp tính nghieâm minh cuûa coâng vieäc hoïc hoûi, xu höôùng naøy ñöôïc bieåu loä trong moät soá khu vöïc thuoäc Giaùo Hoäi vaø moät phaàn laø do keát quaû cuûa tình traïng thieáu huït vaø hoång chaân trong neàn ñaøo taïo trí thöùc cô baûn maø caùc sinh vieân ñaõ laõnh nhaän khi baét ñaàu chu kyø trieát hoïc vaø thaàn hoïc. Tình huoáng hieän ñaïi töï noù cuõng ñoøi hoûi caùc baäc thaày phaûi ngaøy caøng ngang taàm hôn vôùi söï ña phöùc cuûa thôøi ñaïi vaø phaûi ñuû söùc bieän luaän moät caùch coù uy theá, minh baïch vaø saâu saéc ñeå ñöông ñaàu vôùi nhöõng vaán naïn do con ngöôøi ngaøy nay ñaët ra, nhöõng vaán naïn maø chæ coù Tin Möøng cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ môùi mang laïi ñöôïc moät lôøi giaûi ñaùp ñaày ñuû vaø döùt khoaùt.

Ñaøo taïo muïc vuï : hieäp thoâng vôùi ñöùc aùi cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, Vò Muïc Töû Nhaân Laønh

57. Toaøn boä neàn ñaøo taïo daønh cho caùc öùng sinh linh muïc ñeàu nhaém ñeán vieäc taïo ñieàu kieän moät caùch ñaëc bieät hôn cho caùc öùng sinh hieäp thoâng vaøo ñöùc aùi cuûa Chuùa Kitoâ Muïc Töû Nhaân Laønh. Bôûi ñoù, trong moïi phöông dieän, neàn ñaøo taïo aáy phaûi mang moät tính chaát thieát yeáu muïc vuï. Saéc leänh Coâng Ñoàng Optatam totius ñaõ khaúng ñònh roõ raøng ñieàu naøy khi ñeà caäp ñeán caùc ñaïi chuûng vieän: "Neàn giaùo duïc troïn veïn daønh cho caùc hoïc sinh ôû caùc ñaïi chuûng vieän phaûi nhaém höôùng laøm cho hoï trôû neân thöïc söï laø nhöõng muïc töû chaên daét caùc linh hoàn, noi göông Ñöùc Gieâsu Kitoâ Chuùa chuùng ta, laø Thaày, Linh Muïc vaø Muïc Töû. Nhö theá, hoï phaûi ñöôïc luyeän taäp ñeå thi haønh thöøa taùc vuï Lôøi Chuùa, sao cho ngaøy caøng hieåu thaáu ñaùo hôn lôøi maïc khaûi cuûa Thieân Chuùa, sao cho hoï naém giöõ lôøi aáy baèng vieäc suy nieäm vaø dieãn ñaït lôøi aáy baèng moâi mieäng vaø baèng ñôøi soáng cuûa hoï; hoï phaûi ñöôïc luyeän taäp ñeå thi haønh thöøa taùc vuï phöôïng töï vaø thaùnh hoaù, laøm sao ñeå daán mình vaøo vieäc caàu nguyeän vaø vaøo nhöõng cöû haønh phuïng vuï, hoï thöïc thi coâng cuoäc cöùu ñoä baèng hieán leã taï ôn vaø caùc bí tích; hoï phaûi ñöôïc luyeän taäp ñeå thi haønh thöøa taùc vuï muïc töû, sao cho hoï bieát laøm cho Ñöùc Kitoâ hieän dieän vôùi con ngöôøi, Ñöùc Kitoâ, Ñaáng "ñaõ khoâng ñeán ñeå ñöôïc phuïc vuï nhöng ñeå phuïc vuï vaø hieán maïng soáng laøm giaù cöùu chuoäc muoân ngöôøi" (Mc 10,45; x. Ga 13,12-17), laøm sao ñeå, moät khi trôû neân toâi tôù cuûa moïi ngöôøi, hoï nhôø ñoù maø lôïi ñöôïc nhieàu hôn (x. 1 Cr 9,19)" (179).

Baûn vaên Coâng Ñoàng nhaán maïnh ñeán söï phoái hôïp saâu ñaäm phaûi coù giöõa caùc phöông dieän khaùc nhau cuûa neàn ñaïo nhaân baûn, thieâng lieâng vaø trí thöùc, ñoàng thôøi nhaán maïnh ñeán cöùu caùnh loaïi bieät muïc vuï cuûa chuùng. Trong chieàu höôùng aáy, cöùu caùnh muïc vuï baûo ñaûm cho neàn ñaøo taïo nhaân baûn, thieâng lieâng vaø trí thöùc coù ñöôïc nhöõng noäi dung nhaát ñònh vaø nhöõng ñaëc tính chính xaùc, ñeå thoáng nhaát vaø ñaùnh daáu toaøn boä neàn ñaøo taïo daønh cho caùc linh muïc töông lai.

Cuõng nhö baát cöù neàn ñaøo taïo naøo khaùc, neàn ñaøo taïo muïc vuï phaûi ñöôïc theå hieän baèng moät tieán trình suy tö chín chaén vaø baèng nhöõng vieäc thöïc taäp; neàn ñaøo taïo aáy nhaän chìm nhöõng coäi reã soáng ñoäng cuûa mình vaøo trong moät tinh thaàn voán laø trung taâm cuûa moïi söï vaø voán taïo neân maõnh löïc thuùc ñaåy vaø phaùt trieån.

Vì theá, ñaây laø moät boä moân thaàn hoïc thöïc thuï caàn thieát phaûi hoïc: thaàn hoïc muïc vuï hay thaàn hoïc thöïc haønh, duøng phöông phaùp khoa hoïc ñeå suy tö veà Giaùo Hoäi nhö Giaùo Hoäi ñang ñöôïc kieán taïo moãi ngaøy, vôùi söùc maïnh cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, theo doøng lòch söû, veà Giaùo Hoäi xeùt nhö laø "bí tích phoå quaùt cuûa ôn cöùu ñoä" (180), nhö laø daáu chæ vaø khí cuï soáng ñoäng ñeå chuyeån thoâng ôn cöùu ñoä cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ qua Lôøi, caùc bí tích vaø vieäc phuïc vuï trong ñöùc aùi. Muïc vuï khoâng chæ laø moät ngheä thuaät, moät taäp hôïp nhöõng lôøi khuyeân baûo, nhöõng kinh nghieäm, nhöõng chæ daãn; muïc vuï chieám giöõ phaåm vò thaàn hoïc troïn veïn cuûa noù bôûi vì muïc vuï laõnh nhaän töø nôi ñöùc tin nhöõng nguyeân taéc cho hoaït ñoäng muïc vuï cuûa Giaùo Hoäi trong lòch söû, cuûa moät Giaùo Hoäi ngaøy naøo cuõng "saûn sinh" ra chính Giaùo Hoäi theo kieåu dieãn taû haân hoan cuûa thaùnh Beâña khaû kính: "Nam et Ecclesia quotidie gignit Ecclesiam" (181). Trong soá nhöõng nguyeân taéc vaø tieâu chuaån aáy, coù moät nguyeân taéc mang taàm quan troïng ñaëc bieät, ñoù laø nguyeân taéc giuùp döïa theo Tin Möøng ñeå phaân ñònh tình huoáng vaên hoaù, xaõ hoäi vaø Giaùo Hoäi trong ñoù hoaït ñoäng muïc vuï ñang ñöôïc phaùt trieån.

Vieäc hoïc thaàn hoïc muïc vuï phaûi soi saùng cho hoaït ñoäng cuï theå maø caùc öùng sinh linh muïc phaûi töï nguyeän traûi qua vôùi nhöõng giai ñoaïn thöïc taäp, goïi laø thöïc taäp muïc vuï, baèng caùch thöùc tieäm tieán vaø luoân luoân aên khôùp vôùi nhöõng ñoøi buoäc khaùc cuûa neàn ñaøo taïo. Nhöõng "kinh nghieäm" muïc vuï naøy coù khi phaûi keát thaønh moät "taäp vieän muïc vuï" thaät söï, phaûi keùo daøi trong moät quaõng thôøi gian vaø phaûi ñöôïc ñaùnh giaù moät caùch coù phöông phaùp.

Theá nhöng vieäc hoïc hoûi vaø sinh hoaït muïc vuï laïi quy veà moät nguoàn maïch beân trong maø neàn ñaøo taïo seõ phaûi quan taâm baûo toaøn vaø ñeà cao : ñoù laø söï hieäp thoâng ngaøy caøng saâu ñaäm hôn vaøo ñöùc aùi muïc vuï cuûa Chuùa Gieâsu. Cuõng nhö muïc vuï ñaõ taïo thaønh nguoàn coäi vaø söùc maïnh cho hoaït ñoäng cöùu chuoäc cuûa Ñöùc Gieâsu, cuõng vaäy, muïc vuï coøn phaûi nhôø vaøo söï tuoân ñoå Thaàn Khí trong bí tích Truyeàn Chöùc Thaùnh, taïo thaønh nguoàn coäi vaø söùc maïnh cho thöøa taùc vuï linh muïc. Neàn ñaøo taïo ñöôïc ñeà caäp ôû ñaây laø moät neàn ñaøo taïo chaúng nhöõng nhaém ñeán vieäc baûo ñaûm cho coù moät uy theá muïc vuï mang tính khoa hoïc vaø moät söï khoân kheùo veà maët thöïc haønh nhöng coøn laø vaø nhaát laø baûo ñaûm cho söï taêng trieån cuûa moät phöông caùch hieän höõu trong söï hieäp thoâng vôùi chính nhöõng taâm tình vaø nhöõng thaùi ñoä cö xöû cuûa Ñöùc Kitoâ Muïc Töû Nhaân Laønh: "Anh em haõy ñoái xöû vôùi nhau baèng nhöõng taâm tình voán ôû trong Ñöùc Kitoâ Gieâsu" (Pl 2,5).

58. Hieåu nhö theá, vieäc ñaøo taïo muïc vuï dó nhieân khoâng theå bò giaûn löôïc vaøo moät coâng vieäc thöïc taäp ñôn thuaàn vôùi muïc ñích laøm quen vôùi nhöõng kyõ thuaät muïc vuï. Phöông aùn giaùo duïc cuûa chuûng vieän phaûi ñeà nghò daïy cho caùc sinh vieân ñaït ñöôïc moät caûm thöùc beùn nhaïy veà muïc vuï, ñaûm nhaän moät caùch yù thöùc vaø tröôûng thaønh nhöõng traùch nhieäm thuoäc veà mình, töï taäp luyeän con ngöôøi noäi taâm ñeå ñaùnh giaù caùc tình huoáng, thieát laäp nhöõng löïa choïn öu tieân vaø tìm phöông theá ñeå thöïc hieän nhöõng löïa choïn aáy, taát caû moïi söï vieäc naøy döôùi aùnh saùng ñöùc tin vaø theå theo nhöõng ñoøi buoäc thaàn hoïc cuûa chính coâng vieäc muïc vuï.

Nhôø kinh nghieäm aáy laø kinh nghieäm khôûi ñaàu vaø tieäm tieán cuûa thöøa taùc vuï, caùc linh muïc töông lai seõ coù theå ñöôïc ñöa vaøo trong truyeàn thoáng muïc vuï soáng ñoäng cuûa Giaùo Hoäi ñòa phöông mình; caùc linh muïc töông lai seõ hoïc taäp ñeå môû roäng chaân trôøi trí tueä vaø con tim cuûa mình cho phuø hôïp vôùi chieàu kích truyeàn giaùo cuûa ñôøi soáng Giaùo Hoäi; hoï phaûi thöïc taäp moät soá hình thöùc coäng taùc vôùi nhau vaø vôùi caùc linh muïc maø hoï seõ ñöôïc sai ñeán. Caùc vò naøy laõnh nhaän moät traùch nhieäm giaùo duïc muïc vuï khoâng keùm quan troïng, trong töông quan vôùi vieäc giaûng daïy ñöôïc cung öùng nôi chuûng vieän.

Trong vieäc choïn löïa nhöõng nôi vaø nhöõng coâng vieäc phuïc vuï ñeå coù ñöôïc kinh nghieäm muïc vuï, caàn phaûi daønh moät söï chuù taâm ñaëc bieät cho giaùo xöù (182) laø teá baøo soáng ñoäng cuûa caùc loaïi kinh nghieäm muïc vuï khaùc nhau, nôi maø caùc öùng sinh thöïc taäp seõ phaûi ñöông ñaàu vôùi nhieàu vaán ñeà ñaëc bieät thuoäc veà thöøa taùc vuï töông lai cuûa mình. Caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaõ cung caáp moät loaït nhöõng thí duï cuï theå, chaúng haïn ñi thaêm beänh nhaân, chaêm soùc nhöõng ngöôøi di cö, nhöõng ngöôøi bò ñaøy aûi vaø nhöõng ngöôøi du muïc, nhieät thaønh trong ñöùc aùi bieåu hieän trong nhöõng hoaït ñoäng xaõ hoäi ña taïp. Caùc ngaøi vieát: "Ñieàu caàn thieát laø linh muïc phaûi laøm cho ñöùc aùi cuûa chính Chuùa Kitoâ, Ñaáng "ñi tôùi ñaâu cuõng ñeàu thi aân giaùng phuùc" (Cv 10,38); linh muïc cuõng caàn phaûi trôû neân daáu chæ höõu hình cho loøng öu aùi cuûa Giaùo Hoäi laø Meï vaø Thaày. Vaø, bôûi vì con ngöôøi ngaøy nay phaûi lao ñao vôùi muoân vaøn thöû thaùch, nhaát laø bò ñeø beïp bôûi moät söï ngheøo ñoùi baát nhaân, bôûi baïo löïc muø quaùng vaø bôûi quyeàn löïc baát chính, ñieàu caàn thieát laø ngöôøi cuûa Thieân Chuùa, nhö ñaõ ñöôïc chuaån bò ñuùng möùc cho moïi coâng trình toát ñeïp (x. 2 Tm 3,17), phaûi ñoøi laïi nhöõng quyeàn lôïi vaø phaåm giaù cuûa con ngöôøi. Daàu vaäy, ngöôøi cuûa Thieân Chuùa phaûi giöõ mình ñeå khoâng chaïy theo nhöõng chuû thuyeát sai laïc vaø, bôûi vì muoán vun ñaép cho söï tieán boä, khoâng queân raèng theá giôùi chæ coù theå ñöôïc cöùu chuoäc nhôø vaøo thaäp giaù cuûa Ñöùc Kitoâ" (183).

Toaøn boä nhöõng hoaït ñoäng aáy vaø caùc hoaït ñoäng khaùc töông töï giaùo duïc cho linh muïc töông lai bieát soáng söù vuï "quyeàn bính" cuûa mình trong coäng ñoaøn nhö laø moät coâng vieäc "phuïc vuï", baèng caùch giöõ mình khoûi moïi thaùi ñoä tròch thöôïng hoaëc khoûi vieäc thi haønh moät quyeàn bính naøo ñoù maø khoâng luoân luoân hoaëc khoâng chæ coù theå bieän minh baèng ñöùc aùi muïc vuï.

Ñeå coù ñöôïc moät neàn ñaøo taïo thích öùng, ñieàu caàn thieát laø caùc loaïi kinh nghieäm khaùc nhau cuûa öùng sinh linh muïc phaûi maëc laáy tình chaát "thöøa taùc vuï", luoân maät thieát gaén lieàn vôùi moïi ñoøi buoäc khaùc thuoäc veà tieán trình ñaøo luyeän linh muïc vaø (sao cho khoâng gaây thieät haïi ñeán vieäc hoïc) trong vieäc chuû toïa coäng ñoaøn. Nhöõng vieäc phuïc vuï naøy coù theå trôû thaønh nhöõng hình thöùc cuï theå ñeå thöïc thi caùc thöøa taùc vuï Ñoïc Saùch, Giuùp Leã vaø Phoù Teá.

59. Bôûi vì hoaït ñoäng muïc vuï töï baûn chaát nhaém ñeán vieäc taïo söùc soáng cho moät Giaùo Hoäi voán thieát yeáu laø "maàu nhieäm", "hieäp thoâng" vaø "söù vuï", neàn ñaøo taïo muïc vuï seõ phaûi chuù troïng ñeán caùc chieàu kích aáy trong vieäc thi haønh thöøa taùc vuï.

Ñieàu cô baûn laø phaûi yù thöùc raèng Giaùo Hoäi laø "maàu nhieäm", nghóa laø coâng trình cuûa Thieân Chuùa, hoa quaû cuûa Thaàn Khí Ñöùc Kitoâ, daáu chæ höõu hieäu cuûa aân suûng, söï hieän dieän cuûa Ba Ngoâi Thieân Chuùa trong coäng ñoaøn Kitoâ giaùo. Thay vì laøm giaûm thieåu yù nghóa cuûa traùch nhieäm muïc töû, yù thöùc naøy seõ giuùp cho vò muïc töû xaùc tín raèng söï taêng tröôûng cuûa Giaùo Hoäi laø thaønh quaû nhöng khoâng, do Thaàn Khí, vaø vieäc phuïc vuï Giaùo Hoäi - nhôø aân suûng Thieân Chuùa, ñöôïc giao phoù cho traùch nhieäm vaø töï do cuûa con ngöôøi - laø coâng vieäc cuûa ngöôøi ñaày tôù voâ duïng trong Tin Möøng (x. Lc 17,10).

Hôn nöõa, nhôø yù thöùc Giaùo Hoäi laø "hieäp thoâng", öùng sinh linh muïc seõ ñöôïc chuaån bò ñeå thöïc haønh moät coâng vieäc muïc vuï coäng ñoàng trong söï hôïp taùc thaân tình vôùi caùc thaønh phaàn khaùc trong Giaùo Hoäi: linh muïc vaø giaùm muïc, linh muïc trieàu vaø tu só, linh muïc vaø giaùo daân. Nhöng, moät söï hôïp taùc nhö theá tröôùc heát giaû thieát phaûi coù söï hieåu bieát vaø quyù chuoäng nhöõng aân hueä vaø ñaëc suûng khaùc nhau, nhöng ôn goïi vaø traùch nhieäm dò bieät maø Chuùa Thaùnh Thaàn ban taëng vaø giao phoù cho caùc thaønh phaàn thuoäc veà Thaân Theå cuûa Ñöùc Kitoâ. Söï hôïp taùc aáy cuõng ñoøi hoûi moät caûm thöùc beùn nhaïy vaø chính xaùc veà caên tính cuûa mình vaø veà caên tính cuûa nhöõng ngöôøi khaùc trong Giaùo Hoäi. Ngoaøi ra, söï hôïp taùc aáy coøn ñoøi buoäc phaûi coù söï tin caäy laãn nhau, loøng kieân nhaãn, thaùi ñoä hieàn dòu, khaû naêng hieåu, caûm thoâng vaø laéng nghe; sau heát vaø treân taát caû, söï hôïp taùc aáy beùn reã trong moät loøng yeâu meán ñoái vôùi Giaùo Hoäi lôùn maïnh hôn loøng yeâu meán ñoái vôùi chính mình vaø ñoái vôùi nhöõng nhoùm maø mình tröïc thuoäc. Ñieàu ñaëc bieät quan troïng laø phaûi luyeän taäp cho caùc linh muïc töông lai bieát hôïp taùc vôùi giaùo daân, ñeå, theo nhö lôøi cuûa Coâng Ñoàng, "coù theå saün saøng laéng nghe yù kieán cuûa giaùo daân, ñoàng thôøi, trong tình huynh ñeä, chuù troïng ñeán nhöõng khaùt voïng cuûa giaùo daân, giuùp ñôõ cuõng nhö nhaän söï giuùp ñôõ cuûa giaùo daân veà kinh nghieäm vaø veà uy theá trong nhieàu laõnh vöïc khaùc nhau cuûa sinh hoaït nhaân loaïi, haàu coù theå cuøng vôùi hoï ñoïc ra nhöõng daáu chæ cuûa thôøi ñaïi" (184). Cuõng vaäy, Thöôïng Hoäi Ñoàng vöøa qua ñaõ nhaán maïnh ñeán moái quan taâm daønh cho giaùo daân veà phöông dieän muïc vuï: "ÖÙng sinh linh muïc caàn phaûi trôû neân coù khaû naêng loâi cuoán vaø höôùng daãn caùc tín höõu giaùo daân, nhaát laø nhöõng ngöôøi treû, vaøo trong nhöõng ôn goïi khaùc nhau (hoân nhaân, nhöõng dòch vuï xaõ hoäi, vieäc toâng ñoà, caùc thöøa taùc vuï, nhöõng traùch nhieäm thuoäc bình dieän muïc vuï, ñôøi soáng taän hieán, nhöõng troïng traùc. trong sinh hoaït chính trò vaø xaõ hoäi, vieäc nghieân cöùu khoa hoïc, vieäc giaûng daïy). Treân taát caû, caàn phaûi soi daãn vaø naâng ñôõ giaùo daân trong ôn goïi cuûa hoï ñeå hoï daán thaân vaøo theá giôùi vaø bieán ñoåi theá giôùi theo aùnh saùng cuûa Tin Möøng, ñoàng thôøi nhaän thöùc giaù trò cuûa söï daán thaân aáy vaø quyù troïng söï daán thaân aáy" (185).

Sau cuøng, nhôø yù thöùc Giaùo Hoäi laø hieäp thoâng "trong söù vuï", öùng sinh linh muïc seõ ñöôïc giuùp ñôõ ñeå yeâu meán vaø soáng chieàu kích thöøa sai thieát yeáu cuûa Giaùo Hoäi cuøng nhöõng hoaït ñoäng muïc vuï ña taïp: hoï seõ ñöôïc giuùp ñôõ ñeå trôû neân roäng môû vaø öùng tröïc ñoái vôùi moïi ñöôøng loái coù theå thöïc hieän ngaøy nay nhaèm loan baùo Tin Möøng, keå caû söï ñoùng goùp quyù giaù maø caùc phöông tieän truyeàn thoâng xaõ hoäi coù theå vaø phaûi mang laïi trong laõnh vöïc naøy (186); hoï seõ ñöôïc giuùp ñôõ ñeå chuaån bò böôùc vaøo moät thöøa taùc vuï voán, moät caùch cuï theå, coù theå ñoøi buoäc hoï phaûi ôû trong tình traïng öùng tröïc, ñaùp laïi Chuùa Thaùnh Thaàn vaø ñaùp laïi giaùm muïc, ñeå roài ñöôïc sai ñi rao giaûng Tin Möøng beân kia nhöõng bieân giôùi cuûa quoác gia mình (187).

II. Caùc Moâi Tröôøng Ñaøo Taïo Linh Muïc

Coäng ñoaøn ñaøo taïo trong ñaïi chuûng vieän

60. Söï caàn thieát phaûi coù ñaïi chuûng vieän - vaø phaûi coù cô sôû toân giaùo töông ñoàng - ñeå ñaøo taïo caùc öùng sinh linh muïc maø Coâng Ñoàng Vaticanoâ II (188) ñaõ khaúng ñònh baèng quyeàn bính nay laïi ñöôïc Thöôïng Hoäi Ñoàng taùi khaúng ñònh nhö sau: "Caàn phaûi khaúng ñònh moät laàn nöõa raèng cô cheá ñaïi chuûng vieän, nôi ñaøo taïo toái öu, laø moâi tröôøng thoâng thöôøng, thaäm chí sô ñaúng, cuûa moät ñôøi soáng coäng ñoaøn coù phaåm traät vaø cuõng laø cô sôû thích öùng cho vieäc ñaøo taïo caùc öùng sinh höôùng ñeán chöùc linh muïc, vôùi nhöõng vò beà treân thaät söï hieán thaân cho thöøa taùc vuï naøy. Cô cheá aáy ñaõ mang laïi nhöõng hoa traùi doài daøo theo doøng theá kyû vaø coøn tieáp tuïc coáng hieán nhöõng hoa traùi nhö theá treân khaép theá giôùi" (189).

Chuûng vieän ñöôïc coi nhö laø moät thôøi gian vaø laø moät nôi choán, nhöng treân heát chuûng vieän ñöôïc coi nhö laø moät coäng ñoaøn giaùo duïc theo nhöõng böôùc tieán laàn löôït: ñoù laø coäng ñoaøn ñöôïc giaùm muïc thieát laäp ñeå taïo cho ngöôøi naøo ñöôïc Chuùa keâu goïi phuïc vuï nhö caùc Toâng Ñoà coù ñieàu kieän laëp laïi baèng cuoäc soáng kinh nghieäm giaùo duïc maø Chuùa ñaõ daønh rieâng cho Nhoùm Möôøi Hai. Thöïc ra, trong Tin Möøng, moät cuoäc soáng soáng baèng töông quan laâu daøi vaø maät thieát vôùi Ñöùc Gieâsu ñöôïc trình baøy nhö laø tieàn thaân caàn thieát cho thöøa taùc vuï toâng ñoà. Tình nghóa maät thieát aáy ñoøi buoäc Nhoùm Möôøi Hai, moät caùch heát söùc saùng toû vaø khaùc thöôøng, theå hieän thaùi ñoä sieâu thoaùt, nhôø ñöôïc ñeà nghò trong moät möùc ñoä naøo ñoù cho heát thaûy caùc moân ñeä, ñoái vôùi moâi tröôøng xuaát thaân, ñoái vôùi coâng vieäc quen thuoäc, ñoái vôùi nhöõng tình nghóa saâu ñaäm (x. Mc 1,16-20; 10,28; Lc 9,23.57-62; 14,25-27). Chuùng toâi ñaõ khaù nhieàu laàn thuaät laïi truyeàn thoáng cuûa thaùnh Maùccoâ vôùi choã nhaán maïnh veà moái lieân heä saâu xa noái keát caùc Toâng Ñoà vôùi Ñöùc Kitoâ vaø vôùi nhau: tröôùc khi ñöôïc sai ñi rao giaûng vaø thi haønh vieäc cöùu chöõa, caùc Toâng Ñoà ñöôïc môøi goïi ñeå "neân baïn ñoàng haønh vôùi Ngaøi" (Mc 3,14).

Baûn chaát saâu xa cuûa chuûng vieän laø, baèng caùch theá cuûa mình, theå hieän moät söï tieáp noái, trong Giaùo Hoäi, coäng ñoaøn toâng ñoà quaây quaàn chung quanh Ñöùc Gieâsu, vôùi vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa, tieán böôùc höôùng tôùi kinh nghieäm Vöôït Qua, trong khi chôø ñôïi Thaàn Khí ñöôïc höùa ban cho söù vuï. Ñoù chính laø lyù töôûng maø moïi chuûng vieän ñeàu phaûi höôùng tôùi. Vôùi tö caùch laø cô cheá cuûa con ngöôøi, chuûng vieän ñaõ maëc laáy trong lòch söû nhöõng hình thöùc raát khaùc bieät nhau vaø ñaõ vaáp phaûi muoân vaøn khieám khuyeát. Caên tính cuûa chuûng vieän luoân khích leä chuûng vieän tìm gaëp moät ñöôøng loái cuï theå, trung thaønh vôùi caùc giaù trò Tin Möøng maø chuûng vieän kín muùc, vaø duø khaû naêng ñaùp öùng nhöõng tình huoáng vaø nhöõng nhu caàu cuûa thôøi ñaïi.

Töï nôi chính mình, chuûng vieän laø moät kinh nghieäm nguyeân tuyeàn cuûa ñôøi soáng Giaùo Hoäi: trong chuûng vieän, giaùm muïc hieän dieän qua thöøa taùc vuï maø vieän tröôûng thi haønh cuøng vôùi caùc nhaø giaùo duïc khaùc, trong tinh thaàn ñoàng traùch nhieäm vaø hieäp thoâng döôùi söï höôùng daãn vaø vaän duïng cuûa vieän tröôûng, nhaém ñeán söï taêng trieån muïc vuï vaø toâng ñoà cuûa caùc öùng sinh. Caùc thaønh phaàn khaùc bieät trong coäng ñoaøn chuûng vieän, lieân keát vôùi nhau nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn baèng moät tình huynh ñeä duy nhaát, hôïp taùc vôùi nhau, moãi ngöôøi tuyø theo taøi naêng rieâng cuûa mình, ñeå laøm cho moïi ngöôøi ñöôïc taêng tröôûng trong ñöùc tin vaø ñöùc aùi. Chính nhôø ñoù maø caùc öùng sinh ñöôïc chuaån bò ñeå trôû thaønh linh muïc vaø do vaäy ñeå noái daøi, trong Giaùo Hoäi cuõng nhö trong lòch söû, söï hieän dieän cöùu chuoäc cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ. Vò Muïc Töû Nhaân Laønh.

Treân bình dieän con ngöôøi, ñaïi chuûng vieän ñaõ phaûi noãi löïc trôû thaønh "moät coäng ñoaøn trong ñoù caùc thaønh phaàn lieân keát vôùi nhau baèng moät tình baïn vaø moät ñöùc aùi saâu xa, ñeå taïo thaønh moät gia ñình thöïc söï vôùi baàu khí vui töôi" (190). Treân bình dieän Kitoâ giaùo - caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng noùi tieáp - chuûng vieän phaûi taïo thaønh moät "coäng ñoaøn Giaùo Hoäi", moät "coäng ñoaøn moân ñeä cuûa Chuùa trong ñoù cuøng moät phuïng vuï thaám nhaäp tinh thaàn caàu nguyeân vaøo toaøn theå ñôøi soáng; coäng ñoaøn ñöôïc qui tuï nhôø vieäc laéng nghe vaø suy nieäm Lôøi Chuùa moãi ngaøy vaø nhôø bí tích Thaùnh Theå; coäng ñoaøn hieäp nhaát vôùi nhau trong vieäc thöïc thi ñöùc aùi huynh ñeä vaø tinh thaàn coâng baèng; trong coäng ñoaøn aáy, Thaàn Khí cuûa Ñöùc Kitoâ vaø tình yeâu cuûa Giaùo Hoäi toûa chieáu, nhôø vaøo söï tieán boä cuûa ñôøi soáng coäng ñoaøn vaø cuûa ñôøi soáng thieâng lieâng nôi moãi moät thaønh phaàn trong coäng ñoaøn" (191). Xaùc quyeát vaø dieãn giaûi moät caùch cuï theå chieàu kích Giaùo Hoäi thieát yeáu cuûa chuûng vieän, caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng noùi tieáp: "Vôùi tö caùch laø coäng ñoaøn Giaùo Hoäi, thuoäc giaùo phaän cuõng nhö lieân giaùo phaän hoaëc caû ñeán thuoäc doøng tu, chuûng vieän phaûi nuoâi döôõng caûm thöùc veà söï hieäp thoâng Giaùo Hoäi cuûa caùc öùng sinh ñoái vôùi giaùm muïc cuûa hoï vaø ñoái vôùi linh muïc ñoaøn cuûa hoï, laøm sao ñeå hoï thoâng chia nhöõng hy voïng cuõng nhö lo aâu cuûa caùc ngaøi vaø bieát traûi daøi traïng thaùi roäng môû aáy ñeán nhöõng nhu caàu cuûa Giaùo Hoäi phoå quaùt" (192).

Vieäc ñaøo taïo caùc öùng sinh höôùng ñeán chöùc linh muïc vaø ñeán thöøa taùc vuï muïc töû voán töï baûn chaát mang chieàu kích Giaùo Hoäi. Ñeå laøm coâng vieäc aáy, ñieàu thieát yeáu laø chuûng vieän phaûi ñöôïc nhìn nhaän khoâng phaûi moät caùch beân ngoaøi vaø beà maët, nghóa laø nhö moät nôi choán aên ôû vaø hoïc haønh maø thoâi, nhöng moät caùch beân trong vaø saâu roäng, nhö moät coäng ñoaøn Giaùo Hoäi loaïi bieät, moät coäng ñoaøn laëp laïi baèng cuoäc soáng kinh nghieäm cuûa Nhoùm Möôøi Hai noái keát vôùi Ñöùc Gieâsu (193).

61. Nhö vaäy, chuûng vieän laø moät coäng ñoaøn Giaùo Hoäi giaùo duïc, hay noùi ñuùng hôn, moät coäng ñoaøn ñaëc thuø thöïc thi vieäc giaùo duïc. Ñieàu aán ñònh dieän maïo cho chuûng vieân, ñoù laø cuøng ñích loaïi bieät cuûa chuûng vieän, nghóa laø vieäc saùt caùnh vôùi caùc linh muïc töông lai trong ôn goïi, vaø bôûi ñoù, vieäc phaân ñònh ôn goïi, söï trôï giuùp ñeå ñaùp laïi ôn goïi, vaø söï chuaån bò ñeå laõnh nhaän bí tích Truyeàn Chöùc Thaùnh cuøng vôùi nhöõng aân suûng vaø traùch nhieäm gaén lieàn vôùi bí tích nhôø ñoù linh muïc neân ñoàng hình daïng vôùi Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Ñaàu vaø Muïc Töû, ñöôïc trang bò vaø ñöôïc ñöa vaøo nhaäp cuoäc ñeå thoâng chia söù vuï cöùu ñoä trong Giaùo Hoäi vaø treân theá giôùi.

Vò chuûng vieän laø moät coäng ñoaøn giaùo duïc, toaøn boä ñôøi soáng dieãn ra taïi ñoù, trong nhöõng bieåu hieän dò bieät nhaát, ñeàu phaûi taäp trung vaøo vieäc ñaøo taïo nhaân baûn, thieâng lieâng, trí thöùc vaø muïc vuï cho caùc linh muïc töông lai : ñoù laø moät neàn ñaøo taïo, maëc daàu coù nhieàu ñieåm chung vôùi neàn ñaøo taïo nhaân baûn vaø Kitoâ giaùo cho moïi thaønh phaàn thuoäc veà Giaùo Hoäi, bao goàm nhöõng noäi dung, nhöõng theå loaïi vaø nhöõng ñaëc tính phaùt xuaát moät caùch rieâng bieät töø muïc ñích maø chuûng vieän theo ñuoåi: chuaån bò cho chöùc linh muïc.

Ñaøng khaùc, caùc noäi dung vaø hình thöùc cuûa coâng trình giaùo duïc ñoøi buoäc chuûng vieän phaûi laäp chöông trình moät caùch chính xaùc, nghóa laø phaûi ñöa ra moät chöông trình soáng coù söï thoáng nhaát giöõa caùc boä phaän vaø ñoàng thôøi ñöôïc phoái trí trong söï hoaø hôïp vôùi cuøng ñích duy nhaát laø cuøng ñích ñem laïi yù nghóa cho söï toàn taïi cuûa chuûng vieän: chuaån bò cho caùc linh muïc töông lai.

Trong chieàu höôùng naøy, caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng vieát: "Vôùi tö caùch laø coäng ñoaøn giaùo duïc, [chuûng vieän] phaûi theo moät chöông trình ñaõ ñöôïc xaùc ñònh roõ raøng, coù ñaëc ñieåm laø söï thoáng nhaát ñieàu haønh qua vai troø ñaïi dieän cuûa Vieän Tröôûng vaø caùc coäng söï vieân, qua söï nhaát quaùn trong caùch saép xeáp ñôøi soáng vaø hoaït ñoäng ñaøo taïo, qua nhöõng ñoøi buoäc cô baûn cuûa ñôøi soáng coäng ñoaøn, chính ñôøi soáng coäng ñoaøn naøy cuõng bao goàm nhöõng khía caïnh thieát yeáu thuoäc veà coâng cuoäc ñaøo taïo. Chöông trình naøy phaûi, khoâng do döï cuõng khoâng baáp beânh, phuïc vuï cho cöùu caùnh loaïi bieät laø cöùu caùnh duy nhaát mang laïi yù nghóa cho söï toàn taïi cuûa chuûng vieän: ñaøo taïo caùc linh muïc töông lai, nhöõng muïc töû cuûa Giaùo Hoäi" (194). Vaø ñeå cho chöông trình aáy ñöôïc thöïc söï thích nghi vaø höõu hieäu, caàn phaûi dieãn dòch nhöõng ñöôøng höôùng lôùn cuûa chöông trình moät caùch cuï theå hôn, trong chi tieát, baèng moät vaøi tieâu chuaån rieâng daønh cho vieäc saép xeáp ñôøi soáng coäng ñoaøn, ñoàng thôøi aán ñònh nhöõng phöông theá vaø nhöõng nhòp ñieäu thôøi gian chính xaùc.

Coøn moät khía caïnh khaùc caàn phaûi ghi chuù ôû ñaây. Coâng trình giaùo duïc töï baûn chaát laø söï saùt caùnh vôùi nhöõng con ngöôøi cuï theå, nhöõng con ngöôøi soáng trong lòch söû, ñang böôùc tôùi nhöõng löïa choïn vaø tôùi söï gaén boù vôùi moät soá lyù töôûng soáng. Ñoù chính laø lyù do ñoøi hoûi coâng trình giaùo duïc phaûi bieát dung hoaø heát moïi yeáu toá cho aên nhòp vôùi nhau, töø caùi nhìn saùng suoát veà muïc ñích phaûi ñaït, ñeán söï ñoøi buoäc phaûi nghieâm chænh tieán böôùc höôùng veà muïc ñích aáy, söï quan taâm tôùi "du khaùch", nghóa laø tôùi con ngöôøi cuï theå ñang daán thaân trong chuyeán du haønh ñaøo taïo, vaø bôûi ñoù tôùi moät chuoãi nhöõng tình huoáng, nhöõng vaán ñeà, nhöõng khoù khaên, nhöõng nhòp ñieäu tieán böôùc vaø taêng tröôûng. Coâng vieäc aáy ñoøi hoûi moät söï uyeån chuyeån khoân kheùo, maø vaãn phaûi traùnh taát caû nhöõng gì coù theå laøm phöông haïi caùc giaù trò cuõng nhö söï daán thaân coù yù thöùc vaø töï do, söï uyeån chuyeån aáy coøn phaûi noùi leân loøng yeâu meán ñích thöïc vaø söï toân troïng chaân thaønh ñoái vôùi ngöôøi öùng sinh ñang böôùc tôùi chöùc linh muïc trong nhöõng chieàu kích caù vò cuûa mình. Ñieàu naøy chaúng nhöõng coù giaù trò ñoái vôùi moãi moät con ngöôøi nhöng coøn laø ñoái vôùi nhöõng boái caûnh xaõ hoäi vaø vaên hoaù khaùc nhau trong ñoù dieãn ra cuoäc soáng cuûa caùc chuûng vieän vaø cuûa nhöõng hình thaùi ña taïp trong lòch söû caùc chuûng vieän. Hieåu nhö theá, coâng trình giaùo duïc ñoøi buoäc moät söï canh taân lieân læ. Caùc Nghò Phuï ñaõ kòch lieät nhaán maïnh ñieàu ñoù, ngay caû veà noã löïc laøm cho caùc chuûng vieän neân ñoàng hình daïng: "Trong khi vaãn baûo toaøn giaù trò cuûa caùc hình thöùc chuûng vieän coå ñieån, Thöôïng Hoäi Ñoàng mong muoán raèng coâng vieäc tham khaûo yù kieán caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc veà nhöõng nhu caàu hieän ñaïi cuûa neàn ñaøo taïo phaûi ñöôïc tieáp tuïc theo ñuoåi, theo nhö saéc leänh Optatam totius (soá 1) vaø Thöôïng Hoäi Ñoàng naêm 1967 ñaõ tieân lieäu. Caùc chæ tieâu (Rationes) daønh cho moãi quoác gia hay moãi leã cheá phaûi ñöôïc kòp thôøi duyeät xeùt laïi, hoaëc nhaân cô hoäi ñöôïc caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc yeâu caàu, hoaëc nhaân dòp nhöõng chuyeán vieáng thaêm vôùi tö caùch Toâng Ñoà nôi caùc chuûng vieän thuoäc nhöõng quoác gia khaùc nhau, ñeå ñöa vaøo trong chuûng vieän nhöõng theå loaïi ñaøo taïo dò bieät, nhaèm ñaùp öùng nhu caàu cuûa caùc daân toäc thuoäc neàn vaên hoaù goïi laø baûn thoå, nhu caàu cuûa ôn goïi nôi nhöõng ngöôøi ñaõ lôùn tuoåi, cuûa ôn goïi thöøa sai, v.v..." (196).

62. Cöùu caùnh vaø cô caáu giaùo duïc cuûa ñaïi chuûng vieän ñoøi hoûi caùc öùng sinh linh muïc chæ ñöôïc gia nhaäp sau moät thôøi gian chuaån bò. Vieäc chuaån bò naøy khoâng khoâng ñaët thaønh vaán ñeà rieâng bieät, ít ra cho ñeán nhöõng thaäp nieân vöøa qua, khi maø cöù söï thöôøng caùc öùng sinh linh muïc xuaát thaân töø caùc tieåu chuûng vieän vaø khi maø ñôøi soáng Kitoâ höõu trong caùc coäng ñoaøn Giaùo Hoäi deã daøng coáng hieán cho moïi ngöôøi, khoâng phaân bieät, moät neàn giaùo huaán vaø giaùo duïc Kitoâ giaùo khaû quan.

Tình huoáng ñaõ bieán chuyeån nôi nhieàu vuøng. Coù moät söï töông phaûn ñaùng keå moät ñaøng, giöõa kieåu caùch soáng vaø söï ñaøo luyeän töï neàn taûng cho caùc treû nhoû, caùc thieáu nieân vaø thanh nieân, ngay caû khi chuùng laø Kitoâ höõu vaø ñoâi khi ñaõ daán thaân trong ñôøi soáng Giaùo Hoäi; ñaøng khaùc, giöõa kieåu caùch soáng cuûa chuûng vieän vôùi nhöõng ñoøi buoäc cuûa neàn ñaøo taïo. Trong boái caûnh naøy, cuøng hieäp thoâng vôùi caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng. Toâi yeâu caàu phaûi coù moät giai ñoaïn xöùng hôïp cho vieäc chuaån bò ñi tröôùc neàn ñaøo taïo ñöôïc ban haønh ôû chuûng vieän: "Moät giai ñoaïn chuaån bò veà maët nhaân baûn, Kitoâ giaùo, trí thöùc vaø thieâng lieâng cho caùc öùng sinh ñaïi chuûng vieän laø ñieàu höõu ích. Caùc öùng sinh aáy cuõng caàn phaûi hoäi tuï nhöõng ñöùc tính ñöôïc aán ñònh : yù höôùng ngay laønh, moät trình ñoä tröôûng thaønh nhaân baûn ñaày ñuû vaø moät söï hieåu bieát khaù saâu roäng veà giaùo thuyeát ñöùc tin, moät söï khai ñaïo vaøo nhöõng phöông phaùp caàu nguyeän vaø vaøo moät kieåu caùch soáng phuø hôïp vôùi truyeàn thoáng Kitoâ giaùo. Caùc öùng sinh cuõng caàn phaûi coù nhöõng loái cö xöû qua ñoù tuyø theo nhöõng phong tuïc cuûa ñòa phöông mình, chöùng toû noã löïc truy taàm Thieân Chuùa vaø ñöùc tin (x. Evangelii nuntiandi, soá 48)" (197).

Söï "hieåu bieát khaù saâu roäng veà giaùo thuyeát ñöùc tin" maø caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng ñeà caäp laø ñieàu kieän phaûi coù tröôùc khi hoïc thaàn hoïc : khoâng theå naøo phaùt trieån "söï thoâng hieåu cuûa ñöùc tin" neáu nhö khoâng naém vöõng noäi dung "ñöùc tin". Moät loã hoång nhö theá seõ ñöôïc deã daøng laáp ñaày hôn nhôø vaøo boä Giaùo lyù phoå quaùt saép phaùt haønh.

Trong khi moïi ngöôøi ñeàu coù chung moät nieàm xaùc tín veà söï caàn thieát phaûi coù giai ñoaïn chuaån bò tröôùc khi gia nhaäp chuûng vieän, caùc quan ñieåm laïi khaùc bieät nhau veà nhöõng noäi dung vaø nhöõng ñaëc tính cuûa chuûng vieän, nghóa laø veà muïc ñích ñeä nhaát cuûa chuûng vieân : ñaøo taïo thieâng lieâng ñeå giuùp phaân ñònh ôn goïi hoaëc ñaøo taïo trí thöùc vaø vaên hoaù. Ñaøng khaùc, khoâng theå khoâng keå ra nhieàu dò bieät saâu xa vaãn toàn taïi chaúng nhöõng nôi caùc öùng sinh khaùc nhau, maø coøn caû nôi caùc mieàn hoaëc caùc quoác gia. Söï kieän aáy keâu môøi phaûi keùo daøi giai ñoaïn hoïc vaø thöïc taäp hieän nay, ñeå coù theå xaùc ñònh moät caùch thích ñaùng hôn vaø hôïp nghóa hôn caùc yeáu toá thuoäc veà giai ñoaïn chuaän bò aáy hay coøn goïi laø "giai ñoaïn döï bò" : thôøi gian, nôi choán, hình thöùc, ñeà taøi cho giai ñoaïn aáy, ñeå roài coøn phaûi phoái trí giai ñoaïn aáy vôùi nhöõng naêm ñaøo taïo keá tieáp ôû chuûng vieän.

Trong chieàu höôùng aáy, Toâi ñích thaân laëp laïi vaø Toâi ñeà nghò moät laàn nöõa vôùi Thaùnh Boä Giaùo Duïc Coâng Giaùo lôøi yeâu caàu maø caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaõ phaùt bieåu : "Thöôïng Hoäi Ñoàng yeâu caàu Thaùnh Boä Giaùo Duïc Coâng Giaùo thaâu thaäp taát caû moïi thoâng tin lieân quan tôùi nhöõng kinh nghieäm ban ñaàu cuûa neàn ñaøo taïo naøy ñaõ ñöôïc khôûi xöôùng hoaëc ñang dieãn tieán trong giai ñoaïn hieän nay. Vaøo thôøi gian thích hôïp, Thaùnh Boä seõ chuyeån ñaït cho caùc Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc nhöõng thoâng tin veà vaán ñeà naøy" (197).

Tieåu Chuûng Vieän vaø nhöõng hình thöùc khaùc ñeå saùt caùnh caùc ôn goïi

63. Nhö kinh nghieäm laâu daøi toû roõ cho thaáy, bieåu hieän ñaàu tieân cuûa ôn goïi linh muïc thöôøng truøng hôïp vôùi nhöõng naêm thaùng tröôùc thôøi nieân thieáu hoaëc vôùi nhöõng naêm thaùng ñaàu cuûa löùa tuoåi thanh nieân. Vaø, ngay caû nôi nhöõng ngöôøi quyeát ñònh vaøo chuûng vieän muoän hôn, ñieàu thöôøng tình vaãn laø nhaän ra ñöôïc söï hieän dieän cuûa lôøi môøi goïi ñeán töø Thieân Chuùa vaøo nhöõng naêm thaùng xa xöa veà tröôùc. Lòch söû Giaùo Hoäi khoâng ngöøng laøm chöùng veà nhöõng tieáng goïi cuûa Chuùa trong thôøi tuoåi treû. Thaùnh Toâma, chaúng haïn, giaûi thích loøng öu aùi ñaëc bieät cuûa Ñöùc Gieâsu daønh cho Toâng Ñoà Gioan "vôùi lyù do Gioan coøn treû tuoåi" vaø ruùt ra keát luaän nhö sau: "Ñieàu naøy giuùp hieåu ñöôïc raèng Thieân Chuùa ñaëc bieät yeâu quyù nhöõng ai hieán thaân phuïc vuï Ngaøi ngay töø buoåi ñaàu cuûa tuoåi treû" (198).

Giaùo Hoäi noã löïc chaêm soùc nhöõng haït maàm ôn goïi ñöôïc gieo vaõi trong taâm hoàn caùc treû em; nhôø caùc tieåu chuûng vieän, Giaùo Hoäi thöïc hieän vieäc phaân ñònh buoåi ñaàu vaø ñeå taâm saùt caùnh caùc haït maàm ôn goïi aáy. Trong nhieàu vuøng treân theá giôùi, caùc chuûng vieän nhö theá vaãn ñang tieáp tuïc thöïc hieän moät coâng trình giaùo duïc quyù giaù, ñeå baûo toàn vaø phaùt trieån nhöõng haït maàm ôn goïi linh muïc, haàu caùc hoïc sinh coù theå nhaän ra ôn goïi deã daøng hôn vaø ñöôïc neân ñuû khaû naêng hôn ñeå ñaùp traû ôn goïi. Phöông aùn giaùo duïc cuûa caùc chuûng vieän naøy nhaém taïo ñieàu kieän thuaän lôïi, moät caùch xöùng hôïp vaø qua töøng giai ñoaïn, cho vieäc ñaøo taïo nhaân baûn, vaên hoaù vaø thieâng lieâng nhôø ñoù höôùng daãn ngöôøi treû ñi vaøo con ñöôøng ñaïi chuûng vieän vôùi moät neàn taûng thích öùng vaø vöõng chaéc.

"Luyeän taäp ñeå noái goùt Ñöùc Kitoâ Cöùu Theá vôùi tinh thaàn quaûng ñaïi vaø vôùi taâm hoàn trong traéng" : ñoù laø muïc ñích cuûa tieåu chuûng vieän nhö ñaõ ñöôïc neâu daãn trong saéc leänh Optatam notius, saéc leänh naøy trình baøy kieåu caùch giaùo duïc cuûa tieåu chuûng vieän nhö sau : "Döôùi söï höôùng daãn baèng tình cha con cuûa caùc vò beå treân, vôùi söï hôïp taùc raát höõu ích cuûa caùc baäc cha meï, caùc chuûng sinh seõ traûi qua moät cuoäc soáng phuø hôïp vôùi löùa tuoåi, vôùi naõo traïng vaø vôùi dieãn bieán cuûa thôøi nieân thieáu, moät cuoäc soáng ñaùp öùng troïn veïn nhöõng tieâu chuaån cuûa moät ñôøi soáng taâm lyù laønh maïnh. Khoâng ñöôïc boû qua vieäc baûo ñaûm cho caùc chuûng sinh coù ñöôïc kinh nghieäm thích hôïp veà nhöõng thöïc taïi nhaân linh vaø veà nhöõng moái quan heä bình thöôøng vôùi gia ñình" (199).

Trong giaùo phaän, tieåu chuûng vieän seõ coù theå laø tuï ñieåm cho muïc vuï caùc ôn goïi, baèng caùch ñeà nghò nhöõng hình thöùc tieáp ñoùn xöùng hôïp vaø baèng caùch taïo nhöõng cô hoäi thoâng tin cho caùc thanh thieáu nieân ñang ñi tìm ôn goïi, hoaëc, ñaõ nhaát ñònh theo ñuoåi ôn goïi, nhöng coøn buoäc phaûi trì hoaõn vieäc gia nhaäp chuûng vieän vì nhöõng lyù do nhö hoaøn caûnh ñuû loaïi, gia ñình hoaëc hoïc vaán.

64. ÔÛ nhöõng nôi naøo maø tieåu chuûng vieän - thaät söï caàn thieát vaø raát höõu ích, nôi nhieàu mieàn - khoâng theå ñöôïc thaønh laäp, caàn phaûi thay theá baèng caùch thieát laäp nhöõng "cô cheá" khaùc (200), nhö, chaúng haïn, nhöõng nhoùm ôn goïi daønh cho thieáu nieân hoaëc thanh nieân. Maëc daàu khoâng coù tính caùch tröôøng toàn, caùc nhoùm naøy seõ coù theå, trong moät boái caûnh coäng ñoàng, cung caáp nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi cho söï xaùc quyeát vaø söï taêng tröôûng ôn goïi. Vaãn soáng trong gia ñình mình, ñoàng thôøi thöôøng xuyeân lui tôùi vôùi coäng ñoaøn Kitoâ höõu ñeå ñöôïc giuùp ñôõ trong tieán trình ñaøo taïo, caùc thieáu nieân vaø thanh nieân naøy khoâng theå bò boû maëc ñôn ñoäc. Hoï caàn ñeán moät nhoùm rieâng reõ hoaëc moät coäng ñoaøn laøm nôi quy tuï, ñeå coù theå caäy döïa vaøo ñoù maø hoaøn thaønh haønh trình ôn goïi maø aân hueä cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ khôûi xöôùng nôi hoï.

Bôûi vì ñaây laø ñieàu ñaõ luoân xaûy ra trong doøng lòch söû Giaùo Hoäi, ngaøy nay ngöôøi ta ghi nhaän, vôùi moät söï môùi meû vaø moät söï thöôøng ñeàu ñaùng khích leä, hieän töôïng nhöõng ôn goïi linh muïc naøy sinh vaøo tuoåi tröôûng thaønh, sau moät kinh nghieäm laâu daøi veà cuoäc soáng giaùo daân vaø veà cuoäc soáng daán thaân trong ngheå nghieäp. Khoâng phaûi luùc naøo cuõng laø ñieàu coù theå vaø cöù söï thöôøng laø ñieàu khoâng xöùng hôïp, neáu muoán môøi goïi nhöõng ngöôøi lôùn tuoåi aáy theo ñuoåi haønh trình giaùo duïc cuûa ñaïi chuûng vieän. Toát hôn, sau khi ñaõ phaân ñònh kyõ löôõng tính chính hieäu cuûa caùc ôn goïi aáy, caàn phaûi ñeà ra moät hình thöùc ñaëc loaïi naøo ñoù ñeå saùt caùnh vaø ñeå ñaøo taïo, laøm theá naøo ñeå vaän duïng nhöõng thích nghi thoaû ñaùng maø baûo ñaûm cho coù ñöôïc moät neàn ñaøo taïo taát yeáu veà maët thieâng lieâng vaø trí thöùc (201). Neáu ñöôïc ñieàu cheá moät caùch toát ñeïp trong nhöõng moái quan heä vôùi caùc öùng sinh khaùc cuøng höôùng ñeán chöùc linh muïc vaø trong nhöõng thôøi gian coù maët vôùi coäng ñoaøn ñaïi chuûng vieän, caùc ôn goïi aáy seõ chaéc chaén ñaït ñöôïc söï hoäi nhaäp troïn veïn vaøo trong linh muïc ñoaøn duy nhaát vaø ñaït ñöôïc söï hieäp thoâng maät thieát vaø thaân tình vôùi linh muïc ñoaøn.

III. Caùc Chieán Höõu Tieân Phong Cuûa Neàn Ñaøo Taïo Linh Muïc

Giaùo Hoäi vaø Giaùm Muïc

65. Bôûi vì vieäc ñaøo taïo caùc öùng sinh linh muïc voán naèm trong neàn muïc vuï caùc ôn goïi do Giaùo Hoäi ñieàu haønh, phaûi noùi raèng Giaùo Hoäi, xeùt theo ñuùng baûn chaát, chính laø ñaïi chuû theå (sujet communautaire) ñöôïc ôn vaø coù traùch nhieäm saùt caùnh nhöõng ai ñöôïc Chuùa keâu goïi trôø neân thöøa taùc vieân cuûa Ngaøi trong chöùc linh muïc.

Trong chieàu höôùng aáy, chính söï hieåu bieát veà maàu nhieäm Giaùo Hoäi seõ giuùp chuùng ta xaùc ñònh roõ hôn vò theá vaø boån phaän thuoäc veà caùc thaønh phaàn khaùc nhau trong Giaùo Hoäi, hoaëc nhö nhöõng caù nhaân rieâng reõ, hoaëc nhö nhöõng thaønh phaàn cuûa moät nhoùm, moät taäp theå, trong coâng vieäc ñaøo taïo caùc öùng sinh linh muïc.

Töï baûn chaát thaâm saâu, Giaùo Hoäi laø "söï töôûng nieäm", laø "bí tích" veà söï hieän dieän vaø veà hoaït ñoäng cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ ôû giöõa chuùng ta vaø vì chuùng ta. Chính nhôø söï hieän dieän cöùu chuoäc cuûa Ngaøi maø chuùng ta môùi coù ñöôïc lôøi môøi goïi höôùng ñeán chöùc linh muïc : khoâng chæ lôøi môøi goïi, maø coøn söï saùt caùnh ñeå cho ngöôøi ñöôïc goïi coù theå nhaän ra aân suûng cuûa Chuùa vaø ñaùp laïi aân suûng aáy moät caùch töï do vaø baèng tình yeâu. Chính Thaán Khí cuûa Ñöùc Gieâsu taïo aùnh sang vaø ban söùc maïnh cho söï phaân ñònh ôn goïi vaø cho haønh trình ôn goïi. Bôûi ñoù, khoâng theå coù coâng trình ñaøo taïo chính hieäu daønh cho chöùc linh muïc neáu khoâng coù aân hueä cuûa Thaàn Khí Ñöùc Kitoâ. Baát cöù nhaø ñaøo taïo phaøm nhaân naøo cuõng phaûi yù thöùc ñaày ñuû ñieàu aáy. Taïi sao laïi khoâng nhìn thaáy ôû ñoù moät "taøi nguyeân" hoaøn toaøn mieãn phí vaø trieät ñeå höõu hieäu, moät "taøi nguyeân" hoaøn toaøn mieãn phí vaø trieät ñeå höõu hieäu, moät taøi nguyeân toû loä troïng löôïng döùt khoaùt khi coù söï daán thaân vaøo vieäc ñaøo taïo höôùng ñeán chöùc linh muïc? Taïi sao laïi khoâng möøng rôõ tröôùc phaåm giaù cuûa moïi nhaø ñaøo taïo voán laø con ngöôøi nhöng nay, hieåu theo moät nghóa naøo ñoù, trôø thaønh ngöôøi ñaïi dieän höõu hình cuûa Chuùa Kitoâ ñoái vôùi öùng sinh linh muïc? Neáu neàn ñaøo taïo linh muïc thieát yeáu laø ñeå chuaån bò cho vò "muïc töû" töông lai noi theo hình aûnh cuûa Ñöùc Gieâsu Kitoâ Muïc Töû Nhaân Laønh, hoûi coøn ai hôn laø chính Ñöùc Gieâsu Kitoâ, nhôø söï tuoân ñoå Thaàn Khí cuûa Ngaøi, coù theå chuyeån thoâng ñöùc aùi muïc vuï maø Ngaøi ñaõ theå hieän baèng cuoäc soáng ñeán noãi hieân ban troïn veïn chính mình (x. Ga 15,13;10,11), coù theå ñöa daãn ñöùc aùi muïc vuï aáy tôùi choã tröôûng thaønh, ñöùc aùi maø Ngaøi muoán cho heát moïi linh muïc phaûi laëp laïi baèng cuoäc soáng?

Vò ñaïi dieän ñaàu tieân cuûa Ñöùc Kitoâ trong vieäc ñaøo taïo linh muïc chính laø giaùm muïc. Coù theå duøng lôøi cuûa taùc giaû Tin Möøng Maùc-coâ trong baûn vaên chuùng ta ñaõ tröng daãn nhieàu laàn, ñeå noùi veà giaùm muïc, veà moïi giaùm muïc : "Ngaøi goïi nhöõng keû Ngaøi muoán ñeán vôùi Ngaøi. Hoï ñaõ ñeán vôùi Ngaøi vaø Ngaøi ñaõ thieát laäp hoï thaønh Nhoùm Möôøi Hai ñeå hoï neân baïn ñoàng haønh vôùi Ngaøi vaø ñeå sai hoï ñi rao giaûng#" (Mc 3,13-14). Thaät ra, tieáng goïi beân trong cuûa Thaàn Khí caàn phaûi ñöôïc xaùc nhaän bôûi tieáng goïi chính hieäu cuûa giaùm muïc. Neáu taât caû moïi ngöôøi ñeàu coù theå "ñeán vôùi giaùm muïc" vì giaùm muïc laø Cha vaø laø Muïc Töû cuûa moïi ngöôøi, thì caùc linh muïc coù theå ñeán moät caùch ñaëc bieät, vì caùc linh muïc chung chia vôùi giaùm muïc cuøng moät chöùc tö teá vaø cuøng moät thöøa taùc vuï: theo lôøi Coâng Ñoàng, giaùm muïc phaûi coi caùc linh muïc vaø ñoái xöû vôùi caùc linh muïc nhö "nhöõng ngöôøi anh em vaø nhöõng ngöôøi baïn" (202). Coù theå loaïi suy ñeå aùp duïng ñieàu ñoù cho nhöõng ai ñang chuaån bò tieán ñeán chöùc linh muïc. Coøn veà ñieåm khaùc: "neân baïn ñoàng haønh vôùi Ngaøi", baïn ñoàng haønh vôùi giaùm muïc, thì traùch nhieäm cuûa giaùm muïc, vôùi tö caùch laø nhaø ñaøo taïo cuûa caùc öùng sinh linh muïc, ñoøi ngaøi phaûi coù boån phaän thaêm vieáng caùc linh muïc thöôøng ñeàu vaø moät caùch naøo ñoù phaûi neân "baïn ñoàng haønh vôùi caùc linh muïc".

Söï hieän dieän cuûa giaùm muïc mang moät giaù trò ñaëc bieät, chaúng nhöõng bôûi vì söï hieän dieän aáy giuùp coäng ñoaøn chuûng vieän soáng hoäi nhaäp vôùi Giaùo Hoäi ñòa phöông vaø hieäp thoâng vôùi Vò Muïc Töû daãn daét Giaùo Hoäi naøy, nhöng coøn bôûi vì söï hieän dieän aáy ñem laïi caên tính cho coäng ñoaøn vaø phuïc vuï cöùu caùnh muïc vuï laø ñaëc tính cuûa neàn ñaøo taïo caùc öùng sinh linh muïc. Nhaát laø, vôùi söï hieän dieän ôû giöõa caùc öùng sinh linh muïc, qua vieäc chia seû cho hoï taát caû nhöõng gì lieân quan ñeán haønh trình muïc vuï Giaùo Hoäi ñòa phöông, giaùm muïc mang laïi moät nhaân toá cô baûn ñeå cho caùc öùng sinh ñöôïc ñaøo taïo veà "caûm thöùc Giaùo Hoäi" voán laø moät giaù trò thieâng lieâng vaø muïc vuï trung taâm trong vieäc thi haønh thöøa taùc vuï linh muïc.

Coäng ñoaøn giaùo duïc trong chuûng vieän

66. Coäng ñoaøn giaùo duïc trong chuûng vieän ñöôïc xaây döïng xung uanh nhöõng nhaø ñaøo taïo khaùc nhau : vieän tröôûng, cha linh höôùng hoaëc cha thieâng lieâng, caùc beà treân vaø caùc giaùo sö. Taát caû nhöõng nhaø ñaøo taïo naøy phaûi töï caûm thaáy lieân keát maät thieát vôùi giaùm muïc maø hoï ñoùng vai ñaïi dieän döôùi nhöõng töôùc vò khaùc nhau vaø baèng nhöõng caùch thöùc khaùc nhau; giöõa hoï vôùi nhau, hoï caàn phaûi coù moät söï hieäp thoâng vaø moät söï coäng taùc saâu ñaäm vaø chaân tình. Moái daây hieäp nhaát giöõa caùc nhaø giaùo duïc laøm cho phöông aùn giaùo duïc coù theå ñöôïc thöïc hieän ñuùng möùc vaø nhaát laø mang laïi cho caùc öùng sinh linh muïc moät göông maãu giaøu yù nghóa vaø cuï theå veà söï hieäp thoâng Giaùo Hoäi, giaù trò cô baûn cuûa ñôøi soáng Kitoâ höõu vaø cuûa thöøa taùc vuï muïc töû.

Ñieàu hieån nhieân laø hieäu naêng cuûa vieäc ñaøo taïo phaàn lôùn tuyø thuoäc vaøo nhaân caùch chín chaén vaø vöõng vaøng cuûa caùc nhaø ñaøo taïo, veà phöông dieän nhaân baûn vaø Tin Möøng. Veø theá, ñieàu heát söùc heä troïng laø phaûi choïn loïc kyõ löôõng caùc nhaø ñaøo taïo vaø phaûi tích cöïc khuyeán khích hoï töï toâi luyeän cho ngaøy caøng trôû neân thích öùng hôn vôùi troïng traùch ñöôïc uyû thaùc cho hoï. Vì bieát chaéc raèng vieäc chuaån bò cho caùc öùng sinh linh muïc tuyø thuoäc vaøo söï löïa choïn caùc nhaø ñaøo taïo vaø vaøo neàn ñaøo taïo maø caùc vò aáy cung öùng, caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaõ xaùc ñònh khaù daøi doøng veà nhöõng ñöùc tính daønh cho caùc nhaø ñaøo taïo. Chaúng haïn caùc ngaøi ñaõ vieát: "Troïng traùch ñaøo taïo caùc öùng sinh linh muïc ñoøi hoûi caùc nhaø ñaøo taïo phaûi ñöôïc chuaån bò moät caùch ñaëc bieät, veà nhöõng phöông dieän thaät söï laø kyõ thuaät, sö phaïm, thieâng lieâng, nhaân baûn vaø thaàn hoïc, nhöng cuõng phaûi ñöôïc chuaån bò veà moät tinh thaàn ñoaøn keát vaø coäng taùc, ñeå coù theå thöïc hieän chöông trình ñaøo taïo trong moät moái daây hieäp nhaát raát chaët cheõ, sao cho luoân luoân baûo toaøn ñöôïc söï thoáng nhaát trong hoaït ñoäng muïc vuï cuûa chuûng vieän döôùi quyeàn vieän tröôûng. Taäp theå caùc nhaø ñaøo taïo phaûi laøm chöùng veà moät ñôøi soáng thöïc söï phaûn aùnh Tin Möøng vaø veà söï taän hieán hoaøn toaøn cho Chuùa. Ñieàu xuùng hôïp laø nhaø ñaøo taïo caàn ñöôïc höôûng moät söï oån ñònh vaø caàn coù choã cö nguï thöôøng xuyeân trong coäng ñoaøn chuûng vieän. Nhaø ñaøo taïo phaûi luoân lieân keát maät thieát vôùi giaùm muïc, vì giaùm muïc laø ngöôøi ñaàu tieân chòu traùch nhieäm veà vieäc ñaøo taïo caùc linh muïc" (203).

Caùc giaùm muïc phaûi laø nhöõng ngöôøi ñaàu tieân caûm thaáy traùch nhieäm nghieâm troïng cuûa mình trong vieäc ñaøo taïo nhöõng ngöôøi seõ ñaûm nhaän vieäc giaùo duïc caùc linh muïc töông lai. Ñoái vôùi thöøa taùc vuï giaùo duïc naøy, caàn phaûi choïn nhöõng linh muïc coù ñôøi soáng göông maãu vaø soû ñaéc moät taäp hôïp nhöõng ñöùc tính nhö: "Söï tröôûng thaønh nhaân baûn vaø thieâng lieâng, kinh nghieäm muïc vuï, uy theá nghieäp vuï, söï oån ñònh trong ôn goïi cuûa rieâng mình, söï ñaøo luyeän veà maët lyù thuyeát trong nhöõng khoa hoïc nhaân vaên (ñaëc bieät taâm lyù hoïc) töông öùng vôùi traùch nhieäm ñöôïc giao phoù, söï thaønh thaïo veà nhöõng phöông phaùp laøm vieäc taäp theå" (204).

Maëc daàu vaãn toân troïng söï phaân bieät giöõa caùi beân trong vôùi caùi beân ngoaøi, maëc daàu vaãn toân troïng töï do hoaøn toaøn trong vieäc choïn löïa cha giaûi toäi cuõng nhö toân troïng söï khoân ngoan vaø thaän troïng phuø hôïp vôùi thöøa taùc vuï linh höôùng, coäng ñoaøn linh muïc goàm nhöõng nhaø giaùo duïc phaûi caûm thaáy lieân ñôùi laãn nhau trong traùch nhieäm giaùo duïc caùc öùng sinh linh muïc. Chính coäng ñoaøn naøy, luoân luoân quy chieáu veà söï ñaùnh giaù coù thaåm quyeàn cuûa giaùm muïc vaø cuûa vieän tröôûng, seõ ñoùng vai thaêng tieán vaø kieåm nghieäm khaû naêng thích öùng cuûa caùc öùng sinh veà maët taøi naêng thieâng lieâng, nhaân baûn vaø trí thöùc, nhaát laø veà nhöõng gì lieân quan tôùi tinh thaàn caàu nguyeän, veà söï haáp thuï saâu xa giaùo lyù ñöùc tin, veà khaû naêng soáng tình huynh ñeä chính hieäu, veà ñaëc suûng soáng ñoäc thaân (205).

Nhö caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaõ nhaéc nhôû, trong khi vaãn chuù troïng ñeán nhöõng chæ daãn cuûa Toâng Huaán Christifideles laici vaø cuûa Toâng Thö Mulieris dignitatem (206), trong ñoù coù söï nhaán maïnh veà ích lôïi cuûa moät nguoàn aûnh höôûng laønh maïnh cho moïi ñöôøng loái giaùo duïc do töï ñôøi soáng tu ñöùc cuûa ngöôøi giaùo daân vaø do töï ñaëc suûng cuûa giôùi nöõ, coøn moät ñieàu quan troïng nöõa, ñoù laø phaûi lieân hieäu döôùi nhöõng hình thöùc khoân kheùo vaø thích öùng vôùi töøng boái caûnh vaên hoaù, cho coù ñöôïc söï coäng taùc cuûa caùc tín höõu giaùo daân, nam cuõng nhö nöõ, trong coâng trình ñaøo taïo caùc linh muïc töông lai. Hoï phaûi ñöôïc choïn löïa moät caùch kyõ löôõng, trong khuoân khoå nhöõng luaät leä cuûa Giaùo Hoäi, tuyø theo ñaëc suûng rieâng cuûa hoï vaø nhöõng sôû ñaéc cuûa hoï nhö ñaõ ñöôïc thöû nghieäm. Vôùi söï coäng taùc cuûa hoï, ñöôïc ñieàu hôïp vaø ñan keát kyõ löôõng vaøo nhöõng traùch nhieäm giaùo duïc cuûa nhöõng vò ñoùng vai troø ñaøo taïo caùc linh muïc töông lai, chuùng ta coù quyeàn chôø ñôïi nhöõng thaønh quaû raát höõu ích cho caùc öùng sinh linh muïc ñeå hoï coù ñöôïc moät söï taêng trieån quaân bình veà caûm thöùc Giaùo Hoäi vaø moät nhaän thöùc chính xaùc hôn veà caên tính linh muïc (207).

Caùc giaùo sö thaàn hoïc

67. Nhöõng ngöôøi höôùng daãn vaø saùt caùnh vôùi caùc linh muïc töông lai ñeå ñi vaøo hoïc thuyeát linh thaùnh (doctrina sacra), baèng vieäc giaûng daïy thaàn hoïc, coù moät traùch nhieäm giaùo duïc ñaëc thuø, traùch nhieäm naøy, döïa theo kinh nghieäm thöôøng ñöôïc nhìn nhaän laø mang nhieàu taàm möùc ñònh ñoaït höon laø traùch nhieäm cuûa caùc nhaø giaùo duïc khaùc trong vieäc phat trieån nhaân caùch cuûa ngöôøi linh muïc töông lai.

Chöa keå ñeán nhöõng quan heä sö phaïm vôùi caùc öùng sinh linh muïc, traùch nhieäm cuûa caùc giaùo sö thaàn hoïc bao goàm quan nieäm maø chính hoï phaûi coù veà baûn chaát thaàn hoïc vaø veà baûn chaát thöøa taùc vuï linh muïc, cuõng nhö bao goàm tinh thaàn vaø cuù phaùp maø hoï duøng ñeå dieãn giaûi giaùo trình thaàn hoïc cuûa mình. Theo chieàu höôùng aáy, caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng ñaõ quaû quyeát ñuùng nghóa khi noùi "nhaø thaàn hoïc phaûi yù thöùc roõ reät raèng, trong vieäc giaûng daïy, mình khoâng vaän duïng uy theá töï nôi chính mình, nhöng phaûi khôi daäy vaø thoâng truyeàn nhaän thöùc ñöùc tin nhaân danh Chuùa vaø Giaùo Hoäi. Baèng caùch aáy, trong khi vaãn söû duïng nhöõng taøi nguyeân môùi cuûa khoa hoïc, nhaø thaàn hoïc thi haønh thöøa taùc vuï cuûa mình theo söï uûy thaùc cuûa Giaùo Hoäi vaø coäng taùc vôùi giaùm muïc trong boån phaän daïy doã cuûa ngaøi. Bôûi vì caùc nhaø thaàn hoïc cuõng nhö caùc giaùm muïc ñeàu phuïc vuï cuøng moät Giaùo Hoäi trong coâng vieäc thaêng tieán ñöùc tin, hoï phaûi cuøng nhau phaùt huy vaø vun troàng moät loøng tin caäy laãn nhau, vaø trong tinh thaàn aáy, hoï cuõng phaûi thaéng vöôït nhöõng ñoâi co vaø nhöõng xung khaéc (x. phaàn khai trieån trong Huaán Thò cuûa Thaùnh Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin veà "ôn goïi mang chieàu kích Giaùo Hoäi cuûa nhaø thaàn hoïc")" (208).

Cuõng nhö moïi nhaø giaùo duïc khaùc, vò giaùo sö thaàn hoïc phaûi duy trì söï hieäp thoâng vaø phaûi coäng taùc chaân tình vôùi taát caû nhöõng ngöôøi khaùc cuõng ñaõ hieán thaân cho vieäc ñaøo taïo linh muïc töông lai, hoï phaûi nhôø vaøo söï chuaån möïc khoa hoïc, loøng quaûng ñaïi, thaùi ñoä khieâm nhöôøng vaø say meâ, maø mang laïi moät söï ñoùng goùp ñoäc ñaùo vaø öu tuù; söï ñoùng goùp ôû ñaây khoâng phaûi chæ laø truyeàn ñaït hoïc thuyeát - cho daàu ñoù laø hoïc thuyeát thaùnh - nhöng, treân heát, laø trình baøy moät loái nhìn, moät nhaõn quan haàu coù theå lieân keát thaønh moät moái, trong keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa, taát caû moïi kieán thöùc cuûa con ngöôøi vaø moïi bieåu hieän khaùc nhau cuûa ñôøi soáng.

Caùc giaùo sö thaán hoïc coù khaû naêng chuyeân bieät vaø coù hieäu naêng ñaøo taïo hay khoâng laø tuyø thuoäc nôi ñöùc tính cuûa hoï : tröôùc heát phaûi laø "nhöõng con ngöôøi ñöùc tin vaø ñaày loøng yeâu meán Giaùo Hoäi, roài phaûi xaùc tín raèng chuû theå phaân minh naém giöõ söï hieåu bieát veà maàu nhieäm Kitoâ giaùo vaãn luoân laø Giaùo Hoäi xeùt nhö laø Giaùo Hoäi; bôûi ñoù, phaûi tin chaéc raèng boån phaän daïy doã cuûa mình laø moät thöøa taùc vuï chính hieäu cuûa Giaùo Hoâi, phaûi khaù doài daøo veà caûm quan muïc vuï aáy chaúng nhöõng ñaâu laø nhöõng noäi dung nhöng coøn ñaâu laø caùch trình baøy nhöõng noäi dung aáy cho thích öùng. Caùc giaùo sö ñöôïc yeâu caàu phaûi hoaøn toaøn tuaân phuïc Huaán Quyeàn : laø nhöõng chöùng nhaân cuûa ñöùc tin, caùc giaùo sö giaûng daïy nhaân danh Giaùo Hoäi" (209).

Caùc coäng ñoaøn xuaát phaùt, caùc hieäp hoäi vaø phong traøo ngöôøi treû

68. Maëc daàu söï löïa choïn ôn goïi ñaõ nhaát thieát daãn ñeán thaùi ñoä döùt boû, nhöõng coäng ñoaøn maø töø ñoù caùc öùng sinh linh muïc ñaõ xuaát phaùt vaãn coøn tieáp tuïc naém giöõ moät taàm aûnh höôûng khoâng theå coi thöôøng ñoái vôùi vieäc ñaøo taïo linh muïc töông lai. Bôûi ñoù, caùc coäng ñoaøn aáy caàn phaûi yù thöùc phaàn traùch nhieäm ñaëc bieät veà phía mình.

Tröôùc tieân phaûi keå ñeán gia ñình : caùc baäc cha meï, caùc anh chò em vaø caùc thaønh phaàn khaùc trong voøng vaây gia ñình khoâng bao giôø ñöôïc tìm caùch ñöa linh muïc töông lai trôû veà vôùi nhöõng giôùi haïn chaät heïp cuûa moät kieåu laäp luaän quaù nhaân loaïi, neáu khoâng noùi quaù traàn tuïc, ngay caû khi vì tình nghóa chaân thaønh (x. Mc 3,20-21.31-35). Ngöôïc laïi, chính mình ñöôïc thoâi thuùc bôûi öôùc muoán "thi haønh thaùnh yù Thieân Chuùa", hoï seõ coù theå saùt caùnh vôùi böôùc ñöôøng ñaøo taïo baèng vieäc caàu nguyeän, loøng kính troïng, göông saùng veà nhöõng nhaân ñöùc gia ñình, söï trôï giuùp tinh thaàn vaø vaät chaát, nhaát laø trong nhöõng giai ñoaïn khoù khaên. Kinh nghieäm daïy cho chuùng ta raèng, trong nhieàu tröôøng hôïp, söï trôï giuùp ña daïng aáy ñaõ ñöôïc coi laø coù tính ñònh ñoaït ñoái vôùi öùng sinh linh muïc. Ngay caû trong tröôøng hôïp cha meï vaø gia ñình döûng döng hoaëc choáng ñoái vieäc löïa choïn ôn goïi, caùch phaùt bieåu laäp tröôøng trong saùng vaø minh baïch cuûa hoï cuøng vôùi ñoäng cô kích thích phaùt xuaát töø ñoù, ñoái vôùi chuùng sinh, seõ laø moät trôï löïc lôùn lao ñeå cho ôn goïi linh muïc ñöôïc chín muoài moät caùch coù yù thöùc hôn vaø nhaát ñònh hôn.

Trong lieân heä saâu ñaäm vôùi gia ñình, coù coäng ñoaøn giaùo xöù ; caû hai keát hieäp vôùi nhau treân phöông dieän giaùo duïc ñöùc tin. Hôn nöõa, nhôø moät neàn muïc vuï ñaëc bieät daønh cho nhöõng ngöôøi treû vaø caùc ôn goïi, giaùo xöù ñoùng vai troø boå khuyeát, trong töông quan vôùi gia ñình. Nhaát laø, vôùi tö caùch theå hieän maàu nhieäm Giaùo Hoäi moät caùch caän keà hôn, giaùo xöù coáng hieán moät söï ñoùng goùp nguoàn coäi vaø heát möïc quyù giaù cho neàn ñaøo taïo linh muïc töông lai. Coäng ñoaøn giaùo xöù phaûi tieáp tuïc coi ngöôøi treû ñang treân ñöôøng tieán tôùi chöùc linh muïc nhö moät thaønh phaàn soáng ñoäng cuûa mình. Coäng ñoaøn giaùo xöù phaûi tieáp tuïc coi ngöôøi treû ñang treân ñöôøng tieán tôùi chöùc linh muïc nhö moät thaønh phaàn soáng ñoäng cuûa mình. Coäng ñoaøn giaùo xöù phaûi saùt caùnh vôùi ngöôøi treû baèng vieäc caàu nguyeän, phaûi ñoùn tieáp ngöôøi treû moät caùch chaân tình trong nhöõng thôøi gian nghæ heø, phaûi toân troïng vaø taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå ngöôøi treû ñöôïc ñaøo taïo veà caên tính linh muïc cuûa mình, baèng caùch taïo cho ngöôøi treû nhöõng cô hoäi thích ñaùng vaø nhöõng kinh nghieäm phuø hôïp nhaèm toâi luyeän ôn goïi cuûa ngöôøi treû tröôùc söù vuï linh muïc.

Caû caùc hieäp hoäi vaø caùc phong traøo ngöôøi treû, laø daáu chæ vaø laø lôøi xaùc quyeát veà söùc soáng maø Thaàn Khí baûo ñaûm ban cho Giaùo Hoäi cuõng coù theå vaø phaûi ñoùng goùp vaøo vieäc ñaøo taïo caùc öùng sinh linh muïc, caùch rieâng cho nhöõng ngöôøi ñaõ soáng kinh nghieäm Kitoâ höõu, thieâng lieâng vaø toâng ñoà trong caùc coäng ñoaøn aáy. Nhöõng ngöôøi treû ñaõ laõnh nhaän söï ñaøo taïo neàn taûng trong caùc hieäp hoäi nhö theá vaø ñang qui chieáu veà ñoù ñeå muùc laáy kinh nghieäm veà Giaùo Hoäi khoâng ñöôïc ñeå cho mình caûm thaáy nhö bò môøi goïi thoaùt ra khoûi quaù khöù vaø caét ñöùt nhöõng moái töông quan vôùi moâi tröôøng ñaõ goùp phaàn giuùp mình ñaùp laïi ôn goïi. Nhöõng ngöôøi treû aáy khoâng ñöôïc xoaù boû nhöõng ñöôøng neùt tieâu bieåu cuûa neàn linh ñaïo maø mình ñaõ laõnh nhaän vaø ñaõ soáng ôû ñoù, vôùi taát caû nhöõng gì laø toát laønh, laø xaây döïng vaø laø laøm cho phong phuù maø mình naém giöõ ñöôïc (210). Bôûi ñoù, ñoái vôùi hoï, moâi tröôøng xuaát phaùt vaãn tieáp tuïc laø nguoàn trôï löïc vaø naâng ñôõ treân böôùc ñöôøng ñaøo taïo linh muïc.

Nhöõng cô hoäi giaùo duïc ñöùc tin, nhöõng cô hoäi taêng trieån Kitoâ giaùo vaø Giaùo Hoäi maø Chuùa Thaùnh Thaàn taïo cho bieát bao ngöôøi treû, qua muoân vaøn hình thöùc taäp theå, nhoùm, phong traøo vaø hieäp hoäi vôùi nguoàn höùng khôûi tin möøng ña daïng, caàn phaûi ñöôïc nhaän ñònh vaø soáng nhö moät aân hueä ñeán töø moät nguoàn maïch nuoâi döôõng ôû beân trong cô cheá vaø nhaèm phuïc vuï cho cô cheá. Thaät vaäy, moät phong traøo rieâng bieät hay moät neàn linh ñaïo rieâng bieät thì "khoâng phaûi laø moät caáu truùc thay cho cô cheá. Ngöôïc laïi, ñoù laø nguoàn maïch khoâng ngöøng taùi taïo tính chính hieäu hieän sinh vaø lòch söû cuûa cô cheá. Bôûi ñoù linh muïc caàn phaûi tìm thaáy, trong moät phong traøo, aùnh saùng vaø söùc noùng nhôø ñoù mình coù ñuû khaû naêng trung thaønh vôùi giaùm muïc, nhôø ñoù mình ñöôïc chuaån bò saün saøng ñeå chu toaøn nhöõng ñoøi buoäc cuûa cô cheá vaø ñeå chuù taâm tôùi kyû luaät cuûa haøng giaùo só, nhaèm muïc ñích laøm cho nhieät tình ñöùc tin vaø öôùc muoán trung tín cuûa mình ñöôïc neân ñaäm ñaø hôn" (211).

Bôûi vaäy, trong coäng ñoaøn môùi cuûa chuûng vieân maø hoï ñöôïc giaùm muïc quy tuï, nhöõng ngöôøi treû xuaát phaùt töø caùc hieäp hoäi vaø caùc phong traøo cuûa Giaùo Hoäi caàn phaûi hoïc taäp "söï kính troïng ñoái vôùi nhöõng con ñöôøng thieâng lieâng khaùc, tinh thaàn ñoái thoaïi vaø coäng taùc", hoï caàn phaûi tuaân thuû moät caùch nghieâm nhaët vaø chaân tình nhöõng chæ daãn ñaøo taïo maø giaùm muïc vaø caùc nhaø giaùo duïc cuûa chuûng vieän ban haønh, baèng caùch raäp theo nhöõng hieäu leänh vaø nhöõng phaùn quyeát cuûa caùc vò aáy vôùi loøng tin caäy chaân thaønh (212). Thaät ra, thaùi ñoä aáy söûa soaïn vaø, moät caùch naøo ñoù, chuaån bò tröôùc cho söï löïa choïn chính hieäu cuûa linh muïc nhaèm phuïc vuï toaøn theå Daân Chuùa, trong söï hieäp thoâng huynh ñeä vôùi linh muïc ñoaøn vaø trong söï vaâng phuïc ñoái vôùi giaùm muïc.

Vieäc chuûng sinh hoaëc linh muïc trieàu tham döï vaøo nhöõng neàn linh ñaïo rieâng bieät vaø vaøo nhöõng nhoùm hoaëc taäp theå thuoäc veà Giaùo Hoäi chaéc chaén töï noù laø moät yeáu toá ích lôïi cho söï taêng trieån vaø cho tình huynh ñeä linh muïc. Daàu vaäy, vieäc tham döï aáy khoâng ñöôïc gaây phieàn luïy nhöng ngöôïc laïi, phaûi trôï giuùp cho vieäc thi haønh thöøa taùc vuï vaø ñôøi soáng thieâng lieâng ñaëc thuø cuûa linh muïc trieàu, vì linh muïc trieàu "vaãn luoân laø muïc töû cuûa toaøn theå moïi ngöôøi. Linh muïc trieàu chaúng nhöõng laø ngöôøi "thöôøng tröïc" saün saøng phuïc vuï moïi ngöôøi maø coøn ñoùng vai chuû söï trong cuoäc gaëp gôõ moïi ngöôøi - caùch rieâng ngaøi ñöùng ñaàu caùc giaùo xöù -, ngoõ haàu moïi ngöôøi gaëp ñöôïc söï tieáp ñoùn maø hoï coù quyeàn chôø ñôïi trong coäng ñoaøn vaø trong Tieäc Thaùnh Theå laø cô hoäi quy tuï cuûa hoï, khoâng keå ñeán tính nhaïy caûm toân giaùo cuõng nhö con ñöôøng daán thaân muïc vuï cuûa hoï" (213).

Ñích thaân öùng sinh

69. Sau heát, khoâng theå queân ñöôïc raèng öùng sinh linh muïc chính mình laø chieán höõu tieân phong caàn thieát vaø baát khaû thay theá cho neàn ñaøo taïo cuûa mình : moïi neàn ñaøo taïo, keå caû ñaøo taïo linh muïc, cuoái cuøng laø moät coâng cuoäc töï ñaøo taïo. Quaû vaäy, khoâng ai coù theå traùm choã cho töï do höõu traùch cuûa moãi ngöôøi vôùi tính caùch laø ngoâi vò ñoäc nhaát.

Chaéc haún linh muïc töông lai phaûi laø ngöôøi ñaàu tieân nhaän thöùc moät caùch maõnh lieät hôn raèng Vò Chieán Höõu Tieân Phong tuyeät haûo cuûa neàn ñaøo taïo daønh cho mình, ñoù laø Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng ban cho traùi tim môùi, laøm cho neân ñoàng hình daïng vaø neân moät vôùi Ñöùc Gieâsu Kitoâ Muïc Töû Nhaân Laønh : hieåu nhö theá, öùng sinh seõ phaûi cuûng coá trieät ñeå töï do cuûa mình baèng caùch ñoùn nhaän hoaït ñoäng giaùo duïc cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Theá nhöng ñoùn nhaän hoaït ñoäng aáy thì, veà phía öùng sinh linh muïc, cuõng coù nhóa laø ñoùn nhaän nhöõng "vai troø trung gian" nhaân loaïi maø Chuùa Thaùnh Thaàn söû duïng. Chính vì theá, hoaït ñoäng cuûa caùc nhaø giaùo duïc chæ höõu hieäu thaät söï vaø troïn veïn neáu linh muïc töông lai coäng taùc vaøo ñoù moät caùch töï thaân, thaâm tín vaø vui loøng.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - -

(122) Söù ñieäp cuûa caùc Nghò Phuï Thöôïng Hoäi Ñoàng gôûi Daân Chuùa (28/10/1990), IV : 1.c.

(123) Propositio 21.

(124) X. Coâng Ñoàng Vat. II, Saéc leänh veà vieäc ñaøo taïo linh muïc, Optatam totius, ÑT, soá 11; Saéc leänh veà thöøa taùc vuï vaø ñôøi soáng linh muïc, Presbyterorum ordinis, LM, soá 3: Thaùnh Boä Giaùo Duïc Coâng Giaùo, Ratio fundamentalis institutionis sacerdotalis (6/1/1970), soá 51 : 1.c., tr. 356-357.

(125) X. Propositio 21.

(126) Thoâng ñieäp Redemptor hominis (4/3/1979), soá 10 : AAS 71 (1979), tr. 274.

(127) Toâng Huaán Familiaris Consortio (22/11/1981), soá 37: 1.c. tr. 128.

(128) Nhö treân.

(129) Propositio 21.

(130) X. Coâng Ñoàng Vat. II, Hieán Cheá Muïc Vuï veà Giaùo Hoäi trong theá giôùi ngaøy nay, Gaudium et Spes, MV, soá 24.

(131) X. Propositio 21.

(132) Propositio 22.

(133) X. Thaùnh Augustinoâ, Conf. I, 1 : CSEL 33,1.

(134) Thöôïng Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc, Phieân hoïp khoaùng ñaïi thöôøng kyø laàn VIII, Vieäc ñaøo taïo linh muïc trong hoaøn caûnh hieän nay - "Instrumentum laboris", soá 30.

(135) Propositio 22.

(136) Propositio 23.

(137) Saéc leänh veà vieäc ñaøo taïo linh muïc, Optatam totius, ÑT, soá 8.

(138) Hieán Cheá Tín Lyù veà Maïc Khaûi, Dei Verbum, MK, soá 24.

(139) Nhö treân, soá 2.

(140) Nhö treân, soá 25.

(141) Kinh Truyeàn Tin (4/3/1990), soá 2-3 : Osservatore Romano, 5-6/3/1990.

(142) Coâng Ñoàng Vat. II, Hieán Cheá veà Phuïng Vuï, Sacro santum Concilium, PV, soá 14.

(143) Thaùnh Augustinoâ, In Iohannis Evangelium Tractatus 26,13 : 1.c. 266.

(144) Phuïng Vuï Caùc Giôø Kinh, Leã Mình Maùu Thaùnh Chuùa Kitoâ, Kinh Chieàu II, antiphona (Tieàn xöôùng) tröôùc kinh Magnificat.

(145) X. Coâng Ñoàng Vat. II, Saéc leänh veà thöøa taùc vuï vaø ñôøi soáng linh muïc, Presbyterorum ordinis, LM, soá 13.

(146) Kinh Truyeàn Tin (1/7/1990), soá 3: Osservatore Romano, 2-3/7/1990.

(147) Propositio 23.

(148) Nhö treân.

(149) X. nhö treân.

(150) Saéc leänh veà vieäc ñaøo taïo linh muïc, Optatam totius, ÑT, soá 9.

(151) Thaùnh Boä Giaùo Duïc Coâng Giaùo, Ratio fundamentalis institutionis sacerdotalis, ÑT, soá 10.

(152) Coâng Ñoàng Vat. II, Saéc leänh veà vieäc ñaøo taïo linh muïc, Optatam totius, ÑT, soá 10.

(153) Nhö treân.

(154) X. Thö gôûi taát caû caùc linh muïc trong Giaùo Hoäi nhaân ngaøy thöù Naêm Tuaàn Thaùnh 1979 (8/4/1979) : Insegnamenti II/1 (1979), tr. 841-862.

(155) Propositio 24.

(156) Coâng Ñoàng Vat. II, Hieán Cheá Muïc Vuï veà Giaùo hoäi trong theá giôùi ngaøy nay, Gaudium et spes, MV, soá 15.

(157) Propositio 26.

(158) X. Saéc leänh veà vieäc ñaøo taïo linh muïc, Optatam totius, ÑT, soá 16.

(159) Vieäc ñaøo taïo linh muïc trong hoaøn caûnh hieän nay - "Instrumentum laboris", soá 39.

(160) X. Thaùnh Boä Giaùo Duïc Coâng Giaùo, Thö gôûi caùc giaùm muïc veà vieäc giaûng daïy trieát hoïc trong caùc chuûng vieän (20/1/1972).

(161) "Desideravi inteliectu videre quod credidi et multum disputavi et laboravi", De Trinitate XV,28 : CCL 50/A, 534.

(162) Dieãn vaên cho caùc tham döï vieân Tuaàn Leã Thaùnh Kinh thöù XXI taïi YÙ (25/9/1970) : AAS 62 (1970), tr. 618.

(163) Propositio 26.

(164) "Fides, quae est quasi habitus theologiae" In Lib. Boetii de Trinitate V, 4, ñeán 8.

(165) Thaùnh Toâma, In I Sentent. q. I, a : 1-5.

(166) X. Thaùnh Boä Giaùo lyù Ñöùc Tin, Huaán thò veà ôn goïi cuûa thaàn hoïc gia trong Giaùo hoäi, Donum veritatis (24/5/1990), soá 11; 40 : AAS 82 (1990), tr. 1554-1555; 1568-1569.

(167) Saéc leänh veà vieäc ñaøo taïo linh muïc, Optatam totius, ÑT, soá 14.

(168) Itinerarium mentis in Deum, Prol. soá 4 : Opera omnia, Tomus V, Ad Claras Aquas (1981), tr. 296.

(169) Coâng Ñoàng Vat. II, Saéc leänh veà vieäc ñaøo taïo linh muïc, Optatam totius, ÑT, soá 16.

(170) Thoâng Ñieäp veà caùc vaán ñeà xaõ hoäi, Sollicitudo rei socialis (30/12/1987), soá 41 : AAS 80 (1988), tr. 571.

(171) X. Thoâng Ñieäp Baùch Chu Nieân, Centesimus annus (1/5/1991), soá 54 : AAS 83 (1991), tr. 859-860.

(172) Thaùnh Boä Giaùo lyù Ñöùc Tin, Huaán Thò veà ôn goïi cuûa thaàn hoïc gia trong Giaùo Hoäi, Donum veritatis (24/5/1990), soá 21 : 1.c., tr.1559.

(173) Propositio 26.

(174) Chaúng haïn Thaùnh Toâma Aquinoâ vieát: "Phaûi baùm vaøo quyeàn bính cuûa Giaùo Hoäi hôn laø vaøo quyeàn bính cuûa Augustinoâ, cuûa Hieâroânimoâ hay cuûa moät tieán só naøo khaùc" (S.T.,II-II,10,12); vaø hôn nöõa, khoâng ai coù theå möôïn quyeàn cuûa Hieâroânimoâ, cuûa Augustinoâ hay cuûa moät vò tieán só naøo khaùc ñeå baøo chöõa cho mình choáng laïi quyeàn bính cuûa Pheâroâ (x.S.T.,II-II, 11,2-3).

(175) Propositio 32.

(176) X. Thoâng Ñieäp Söù Vuï Ñaáng Cöùu Theá Redemptoris missio (7/12/1990), soá 67: 1.c., tr 315-316.

(177) X. Propositio 32.

(178) Propositio 27.

(179) Saéc leänh veà vieäc ñaøo taïo linh muïc, Optatam totiuis, ÑT, soá 4.

(180) Coâng Ñoàng Vat.II, Hieán cheá Tín Lyù veà Giaùo Hoäi, Lumen gentium, GH, soá 48.

(181) Explanatio Apocalypsis, Lib.II, 12 : PL 93, tr. 166.

(182) X. Propositio 28.

(183) Nhö treân.

(184) Saéc leänh veà thöøa taùc vuï vaø ñôøi soáng linh muïc, Presbyterorum ordinis, LM, soá 9; x. Gioan Phaoloâ II, Toâng Huaán haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Christifideles laici (30/12/1988), soá 61 : 1.c tr 512-514.

(185) Propositio 28.

(186) X. Nhö treân.

(187) X. Thoâng Ñieäp Söù Vuï Ñaáng Cöùu Theá, Redemptoris missio (7/12/1990), soá 67-68 : 1.c., tr. 315-316.

(188) X. Saéc leänh veà vieäc ñaøo taïo linh muïc, Optatam totius, ÑT, soá 4.

(189) Propositio 20.

(190) Nhö treân.

(191) Nhö treân.

(192) Nhö treân.

(193) Dieãn vaên cho caùc hoïc sinh vaø cöïu hoïc sinh Tröôøng Capranica (21/1/1983): Insegnamenti VI/1 (1983), tr. 173-178).

(194) Propositio 20.

(195) Nhö treân.

(196) X. Propositio 19.

(197) Nhö treân.

(198) In Iohannem Evangelistam Expositio, c.21, lect.V, 2.

(199) Saéc leänh veà vieäc ñaøo taïo linh muïc, Optatam totius, ÑT, soá 3.

(200) X. Propositio 17.

(201) X. Thaùnh Boä Giaùo Duïc Coâng Giaùo, Ratio Fundamentalis institutionis saerdotalis (6/1/1970), soá 19: 1.c., tr 342.

(202) Saéc leänh veà thöøa taùc vuï vaø ñôøi soáng linh muïc, Presbyterorum ordinis, LM, soá 7.

(203) Propositio 29.

(204) Nhö treân.

(205) X. Propositio 23.

(206) X. Toâng Huaán Haäu Thöôïng Hoäi Ñoàng Christifideles laici (30/12/1988), soá 61; 63 : 1.c tr. 512-514; 517-518, Toâng Thö Mulieris dignitatem (15/8/1988), soá 29-31: 1.c., tr.1721-1729.

(207) X. Propositio 29.

(208) Propositio 30.

(209) Nhö treân.

(210) X. propositio 25.

(211) Dieãn vaên ngoû vôùi caùc linh muïc töông caän vôùi phong traøo "Hieäp Thoâng vaø Giaûi Phoùng" (12/9/1985): AAS 78 (1986), tr. 256.

(212) X. Propositio 25.

(213) Cuoäc gaëp gôõ vôùi caùc ñaïi bieåu haøng giaùo só Thuïy Só ôû Einsieden (15/6/1984), soá 10 : Insegnamenti VII/1 (1984), tr. 1798.

Back to Vietnamese Missionaries in Asia Home Page