Phoûng vaán Ñöùc Hoàng y Thöôïng phuï
Coâng giaùo Latinh Jerusalem
Phoûng vaán Ñöùc Hoàng y Thöôïng phuï Coâng giaùo Latinh Jerusalem.
Phuùc Nhaïc
Jerusalem (RVA News 16-12-2025) - Ñöùc Hoàng y Pierbattista Pizzaballa, Thöôïng phuï Coâng giaùo Latinh ôû Jerusalem, toá giaùc thaûm caûnh cuûa caùc tín höõu Kitoâ taïi Thaùnh ñòa, maëc duø coù cuoäc ngöng baén töø ngaøy 10 thaùng Möôøi naêm 2025.
Ñöùc Hoàng y baøy toû laäp tröôøng treân ñaây, trong cuoäc phoûng vaán daønh cho trang maïng NCRegister ôû Myõ, truyeàn ñi ngaøy 12 thaùng Möôøi Hai naêm 2025. Kyù giaû cuûa trang maïng naøy ñaõ phoûng vaán Ñöùc Hoàng y, nhaân dòp ngaøy vieáng thaêm Toång giaùo phaän Detroit, töø ngaøy 04 ñeán ngaøy 07 thaùng Möôøi Hai naêm 2025, ñeå gaây quyõ, ñoàng thôøi keâu goïi hoã trôï caùc Kitoâ höõu taïi Thaùnh ñòa, qua caùc buoåi tieäc gaây quyõ vaø caùc baøi dieãn thuyeát.
Ñöùc Hoàng y Pizzaballa ngöôøi YÙ, thuoäc Doøng Phanxicoâ, ñöôïc göûi ñeán Thaùnh ñòa naêm 25 tuoåi vaø töø 35 naêm nay ngaøi phuïc vuï caùc coäng ñoaøn Kitoâ taïi ñaây. Hieän thôøi, trong tö caùch laø Thöôïng phuï, ngaøi laø chuû chaên cuûa khoaûng 190,000 tín höõu Coâng giaùo taïi Israel, 45,000 ngöôøi ôû Cisjordani hay coøn goïi laø mieàn Bôø Taây vaø 500 ngöôøi taïi Gaza. Caû caùc tín höõu Coâng giaùo Latinh taïi ñaûo Cipro cuõng thuoäc quyeàn chaêm soùc cuûa Ñöùc Hoàng y.
Thaûm traïng cuûa daân Palestine
Ñöùc Hoàng y than phieàn raèng taïi Gaza, nôi 80% nhaø cöûa ñaõ bò phaù huûy vaø hôn 70,000 ngöôøi ñaõ thieät maïng keå töø khi chieán tranh noå ra, ngaøy 07 thaùng Möôøi naêm 2023, caùc tín höõu Kitoâ tuï taäp taïi giaùo xöù Thaùnh Gia, giaùo xöù naøy ñang chaät vaät ñeå tieáp caän thuoác men, giaùo duïc, löông thöïc vaø nôi truù aån.
Ñöùc Hoàng y Thöôïng phuï nhaán maïnh raèng caùc Kitoâ höõu Palestine soáng taïi Cisjordani - bao goàm caû thaønh Bethlehem - cuõng chòu aûnh höôûng nghieâm troïng, vì soá tín höõu haønh höông vaø du khaùc haàu nhö khoâng coøn vaø caùc giaáy pheùp cho pheùp ngöôøi Palestine ñöôïc vaøo Israel laøm vieäc ñaõ bò ñình chæ.
Ñöùc Hoàng y giaûi thích raèng: "Ngöôøi Israel khoâng muoán coù theâm ngöôøi Palestine laøm vieäc trong laõnh thoå cuûa hoï, sau ngaøy 07 thaùng Möôøi naêm 2023, vì theá hai nguoàn sinh keá chính ñaõ bieán maát. Ñieàu naøy taïo ra moät tình traïng raát nan giaûi veà maët kinh teá."
Khoâng nhöõng theá, chieán tranh coøn laøm traàm troïng theâm caêng thaúng giöõa ngöôøi Israel vaø ngöôøi Palestine taïi Cisjordani, ñöôïc bieåu loä qua caùc cuoäc taán coâng cuûa nhöõng ngöôøi Do thaùi ñònh cö, ñaùnh vaøo caùc coäng ñoàng Palestine, bao goàm caû caùc coäng ñoàng Kitoâ höõu. Ñoàng thôøi, caùc ñieàu khoaûn cuûa leänh ngöøng baén - voán keâu goïi Israel ruùt quaân khoûi Gaza theo töøng giai ñoaïn, khi caùc ñieàu kieän ñöôïc ñaùp öùng - vaãn coøn mô hoà, boû ngoû nhöõng vaán ñeà, nhö khi naøo vieäc taùi thieát seõ baét ñaàu vaø ai seõ giaùm saùt quaù trình ñoù.
Toùm laïi, Ñöùc Hoàng y noùi: "Tình hình raát hoãn loaïn vaø voâ cuøng khoù khaên. Vaø ñieàu khieán ngöôøi daân sôï haõi laø hoï khoâng bieát chuyeän naøy seõ keát thuùc nhö theá naøo, vaø khi naøo".
Daãu vaäy, Ñöùc Hoàng y Pizzaballa coi leänh ngöøng baén do Hoa Kyø laøm trung gian laø "con ñöôøng duy nhaát maø chuùng toâi coù ñöôïc... Chuùng toâi khoâng coù löïa choïn naøo khaùc. Vì theá, chuùng toâi phaûi theo noù... Quay laïi chieán tranh laø ñieàu coøn teä hôn nöõa."
Phaûi chaêng Israel phaïm toäi aùc dieät chuûng?
Khi ñöôïc hoûi veà nhöõng caùo buoäc cuûa moät soá hoïc giaû vaø nhaø hoaït ñoäng beânh vöïc nhaân quyeàn cho raèng Israel ñaõ tieán haønh haønh vi dieät chuûng taïi Gaza, Ñöùc Hoàng y Pizzaballa khoâng tröïc tieáp söû duïng thuaät ngöõ naøy, nhöng cuõng khoâng baùc boû. Thay vaøo ñoù, ngaøi keâu goïi söï kieân nhaãn vaø noùi raèng:
"Ñoái vôùi chuùng toâi, nhöõng gì ñaõ xaûy ra ôû ñoù töông ñoái roõ... Nhöng chuùng ta cuõng caàn baèng chöùng vaø caàn theo doõi ñaày ñuû caùc quy trình ñeå ñaùnh giaù caùc söï kieän trong boái caûnh thöïc söï cuûa chuùng."
Vò Thöôïng phuï cuõng baøy toû söï khoâng ñoàng tình vôùi vieäc döïa vaøo Kinh thaùnh - cuï theå laø moâ taû veà giao öôùc cuûa Thieân Chuùa vôùi daân Do Thaùi - ñeå bieän minh cho caùc chính saùch cuûa nhaø nöôùc Israel, moät thöïc haønh phoå bieán trong moät soá coäng ñoàng Kitoâ höõu Myõ. Ñöùc Hoàng y noùi: "Toâi khoâng thích söï laãn loän naøy giöõa toân giaùo vaø chính trò". Ñoàng thôøi, ngaøi leân aùn chuû nghóa baøi Do Thaùi, taùi khaúng ñònh quyeàn toàn taïi cuûa Nhaø nöôùc Israel, vaø nhaán maïnh raèng vieäc chæ trích chính phuû Israel phaûi ñöôïc "phaân bieät roõ raøng vôùi moái quan heä cuûa chuùng ta vôùi daân toäc Do Thaùi".
Lôøi keâu goïi haønh höông vaø hoøa bình
Trong cuoäc phoûng vaán, Ñöùc Hoàng y tha thieát môøi goïi moïi ngöôøi taùi khôûi ñoäng caùc cuoäc haønh höông taïi Thaùnh ñòa. Ngaøi goïi vieäc haønh höông taïi nhöõng nôi Chuùa Kitoâ ñaõ thi haønh söù vuï vöøa laø caùch khoâng theå thay theá ñeå gaëp gôõ "söï hieän dieän lòch söû cuûa Chuùa Gieâsu", vöøa laø cô hoäi ñeå hoã trôï caùc gia ñình Kitoâ höõu trong khu vöïc.
Veà hoøa bình laâu daøi taïi Thaùnh ñòa, Ñöùc Hoàng y Pizzaballa cho raèng ñieàu ñoù chæ coù theå ñaït ñöôïc neáu hai beân saün saøng tieán veà phía tröôùc maø khoâng tìm caùch traû thuø. Ngaøi trích daãn thoâng ñieäp cuûa Thaùnh Gioan Phaoloâ II, sau caùc vuï taán coâng ngaøy 11 thaùng Chín naêm 2001, taïi Hoa Kyø: "Khoâng coù hoøa bình neáu khoâng coù coâng lyù, vaø khoâng coù coâng lyù neáu khoâng coù tha thöù."
Theo Ñöùc Hoàng y, tha thöù khoâng phaûi laø bieän minh cho ñieàu aùc ñaõ xaûy ra, nhöng laø phaù vôõ moät "voøng troøn luaån quaån". "Neáu khoâng coù tha thöù thì seõ tieáp tuïc taïo ra caêng thaúng, traû thuø vaø haän thuø."
Nhaéc laïi nhöõng lôøi keâu goïi gaàn ñaây cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Leâoâ XIV veà giaûi phaùp hai quoác gia cho hai daân toäc Israel vaø Palestine, Ñöùc Hoàng y Pizzaballa noùi raèng vieäc coâng nhaän ngöôøi Palestine laø moät daân toäc coù quyeàn "ñoái vôùi phaàn ñaát cuûa hoï" vaø "quyeàn töï quyeát cuûa hoï" laø ñieàu caàn thieát cho hoøa bình taïi Thaùnh ñòa vaø toaøn boä Trung Ñoâng.
Ñöùc Hoàng y Pizzaballa khoâng maáy tin töôûng vaøo ban laõnh ñaïo hieän taïi cuûa caû hai phía xung ñoät. Tuy nhieân, ngaøi caûm thaáy ñöôïc khích leä vì chöùng taù cuûa caùc linh muïc, tu só vaø caùc tín höõu Kitoâ khaùc taïi Thaùnh ñòa, nhöõng ngöôøi "laøm chöùng cho ñöùc tin cuûa hoï baèng tình yeâu, söï daán thaân vaø söï hieän dieän, ñaëc bieät trong thôøi chieán". Ñöùc Hoàng y noùi: "Ñieàu mang laïi cho toâi hy voïng laø thaáy raèng, baát chaáp moïi thöù, vaãn coù nhöõng con ngöôøi - caû ngöôøi treû laãn ngöôøi giaø - saün saøng daán thaân laøm ñieàu gì ñoù cho ngöôøi khaùc vì tình yeâu."
(NCRegister.com 12-12-2025)