Ñi theo moät con ñöôøng khaùc
nhö nhöõng ngöôøi haønh höông cuûa hy voïng
Dieãn vaên cuûa Ñöùc Hoàng Y Tagle
trong Ñaïi hoäi Truyeàn giaùo AÙ Chaâu laàn thöù II
Ñi theo moät con ñöôøng khaùc nhö nhöõng ngöôøi haønh höông cuûa hy voïng - Dieãn vaên cuûa Ñöùc Hoàng Y Tagle trong Ñaïi hoäi Truyeàn giaùo AÙ Chaâu laàn thöù II.
Chuyeån ngöõ: Lm. Micae Nguyeãn Khaéc Minh
(WHÑ 29-11-2025) - Ñaây laø baøi dieãn vaên ñaày caûm höùng vaø quan troïng cuûa Ñöùc Hoàng y Luis Antonio G. Tagle, Chuû tòch Phaân boä thöù II cuûa Boä Loan baùo Tin Möøng, trong Ñaïi hoäi Truyeàn giaùo AÙ chaâu laàn thöù II vôùi chuû ñeà "Cuoäc ñaïi haønh höông hy voïng" dieãn ra taïi Penang, Malaysia, ngaøy 27/11/2025.
Qua baøi dieãn vaên naøy, Ñöùc Hoàng y Tagle ñaõ khai maïc Ñaïi hoäi vaø keâu goïi maïnh meõ ñeå Giaùo hoäi chaâu AÙ trôû thaønh "nhöõng ngöôøi haønh höông hy voïng môùi", nhaéc nhôû caùc tín höõu raèng hy voïng thöïc söï khoâng döïa treân söï laïc quan maø döïa treân aân suûng cuûa Chuùa vaø caâu chuyeän bieán ñoåi cuûa Chuùa Gieâsu.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên baøi dieãn vaên cuûa Ñöùc Hoàng y:
* * * * *
Tröôùc heát, toâi xin caûm ôn Lieân ñoaøn caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc chaâu AÙ (FABC), ñaëc bieät laø Vaên phoøng Truyeàn giaùo cuûa FABC, ñaõ toå chöùc cuoäc haønh höông hy voïng naøy cho caùc daân toäc chaâu AÙ trong Naêm Thaùnh 2025. Khi toâi thoâng baùo vôùi Ñöùc Giaùo hoaøng Leâoâ XIV veà vieäc toâi ñeán tham döï hoäi nghò naøy, Ngaøi ñaõ noùi: "Xin chaøo vaø ban phöôùc laønh cho taát caû moïi ngöôøi!" Toâi cuõng göûi ñeán anh chò em lôøi chaøo noàng nhieät töø Boä Loan baùo Tin möøng, Phaân Boä veà Loan baùo Tin möøng ñaàu tieân vaø caùc Giaùo hoäi ñòa phöông môùi.
Thaät laø moät aân suûng, moät phöôùc laønh cho toâi khi ñöôïc môøi ñoïc dieãn vaên quan troïng ñaàu tieân taïi cuoäc hoïp mang tính hieäp haønh naøy. Naêm 2006, taïi Ñaïi hoäi Truyeàn giaùo AÙ chaâu laàn thöù nhaát ôû Chiang Mai, Thaùi Lan, toâi ñöôïc yeâu caàu ñoïc dieãn vaên quan troïng vôùi chuû ñeà "Truyeàn giaùo taïi chaâu AÙ: Keå caâu chuyeän veà Chuùa Gieâsu". Khi ñoù, toâi coøn laø moät giaùm muïc treû hôn nhieàu, vaø voâ cuøng lo laéng khi ñoïc dieãn vaên. Ai maø khoâng run sôï tröôùc vò Toång tröôûng saép maõn nhieäm cuûa Boä Truyeàn giaùo luùc baáy giôø, Ñöùc Hoàng y Crescenzio Sepe, vaø vò Toång tröôûng môùi nhaäm chöùc, Ñöùc Hoàng y Ivan Dias, khi caû hai ñeàu coù maët! Giôø ñaây, khi ñöùng tröôùc maët quyù vò, toâi vaãn coøn lo laéng, hoaëc coù leõ coøn lo laéng hôn. Nhöng duø trong hoaøn caûnh naøo, chuùng ta vaãn tieáp tuïc keå caâu chuyeän veà Chuùa Gieâsu cho chaâu AÙ vaø cho theá giôùi. Chuùng ta seõ khoâng bao giôø caûm thaáy meät moûi khi keå caâu chuyeän cuûa Ngöôøi. Chuùa Gieâsu vöøa laø ngöôøi keå chuyeän, vöøa laø caâu chuyeän bieán ñoåi caâu chuyeän cuûa nhöõng con ngöôøi, coäng ñoàng, toäi nhaân, nhöõng ngöôøi bò ruoàng boû, thöïc söï laø cuûa theá giôùi.
Tieâu ñeà baøi dieãn vaên ñöôïc giao cho toâi hoâm nay laø: "Ñi theo moät con ñöôøng khaùc nhö nhöõng ngöôøi haønh höông cuûa Hy voïng ñöôïc ñoåi môùi". Baøi dieãn vaên naøy tieáp noái chuû ñeà chung cuûa Ñaïi hoäi FABC 50 ñöôïc toå chöùc taïi Bangkok naêm 2022, ñoù laø "Cuøng nhau haønh trình nhö nhöõng daân toäc chaâu AÙ# vaø hoï ñaõ ñi theo moät con ñöôøng khaùc" (Mt 2:12). Ñoaïn Kinh thaùnh trong Mattheâu ñeà caäp ñeán vieäc caùc nhaø thoâng thaùi trôû veà queâ höông sau khi ñöôïc chieâm ngöôõng vaø toân thôø Chuùa Gieâsu, vò Vua môùi. Nhöng ñöôïc thoâi thuùc bôûi moät giaác mô, hoï ñaõ ñi theo moät con ñöôøng khaùc, thay vì quay trôû laïi vôùi Heâroâñeâ. Gioáng nhö caùc nhaø thoâng thaùi, caùc daân toäc chaâu AÙ ñöôïc môøi goïi ñi theo moät con ñöôøng khaùc nhö nhöõng ngöôøi haønh höông cuûa Hy voïng. Nhöng chuùng ta neân laøm nhö vaäy theo söï thoâi thuùc cuûa nhöõng giaác mô thaùnh thieän, chöù khoâng phaûi bôûi mong muoán troán thoaùt.
Baøi phaùt bieåu cuûa toâi goàm hai phaàn, töông öùng vôùi hai phaàn cuûa chuû ñeà ñöôïc giao cho toâi.
Phaàn thöù nhaát
Tröôùc tieân, chuùng ta haõy cuøng suy ngaãm veà phaàn thöù hai cuûa töïa ñeà: "Nhöõng ngöôøi haønh höông hy voïng ñöôïc ñoåi môùi". Ñeå trôû thaønh nhöõng ngöôøi haønh höông hy voïng ñích thöïc, chuùng ta neân laø nhöõng ngöôøi mang caâu chuyeän veà Chuùa Gieâsu. Qua lôøi noùi, haønh ñoäng, moái quan heä vaø con ngöôøi Kitoâ höõu, chuùng ta trôû thaønh nhöõng caâu chuyeän soáng ñoäng veà hy voïng trong Chuùa Gieâsu. Chuùng ta seõ theå hieän caùch caâu chuyeän veà Chuùa Gieâsu ñaõ ñònh höôùng cuoäc ñôøi chuùng ta, vaø vieát neân nhöõng caâu chuyeän môùi veà ñöùc tin, hy voïng vaø tình yeâu.
Toâi xin nhaéc laïi vôùi taát caû chuùng ta raèng chuùng ta ñang ñoái dieän vôùi nieàm hy voïng Kitoâ giaùo. Noù khoâng chæ laø söï laïc quan hay nieàm tin raèng moïi vieäc seõ toát ñeïp. Noù khoâng phaûi laø suy nghó vieån voâng hay phuû nhaän khoù khaên. Noù chaéc chaén khoâng phaûi laø söï troán traùnh thöïc teá khaéc nghieät vaø nhöõng thöû thaùch cuûa cuoäc soáng. Toâi nhaän thaáy moät söï nhaàm laãn veà maët ngöõ nghóa khi chuùng ta duøng töø "hy voïng" thay vì "öôùc mong". Moät soá baïn coù theå ñang nghó, "Toâi hy voïng chuùng ta coù röôïu cho böõa toái nay". Nhöng coù leõ ñuùng hôn neân noùi, "Toâi öôùc mong chuùng ta coù röôïu cho böõa toái nay". Töø nieàm hy voïng Kitoâ giaùo laø moät ñöùc tính thaàn hoïc, ñöôïc aân suûng cuûa Thieân Chuùa thaám nhuaàn trong chuùng ta vaø coù Thieân Chuùa laø ñoái töôïng cuûa noù. Ñoái töôïng cuûa noù khoâng phaûi laø moät ñieàu gì ñoù maø laø moät Ñaáng, Thieân Chuùa nhaäp theå trong Chuùa Gieâsu Kitoâ. Trôû laïi vôùi baøi taäp ngöõ nghóa cuûa chuùng ta, toâi nghó, thay vì an uûi moät ngöôøi beänh baèng nhöõng lôøi, "Toâi hy voïng baïn seõ sôùm khoûe laïi", thì neân noùi, "Toâi hy voïng vaøo Thieân Chuùa ñeå baïn ñöôïc chöõa laønh". Veû ñeïp cuûa nieàm hy voïng Kitoâ giaùo naèm ôû choã, bôûi vì Thieân Chuùa trong Chuùa Gieâsu vöøa laø nguoàn goác vöøa laø muïc tieâu cuûa nieàm hy voïng Kitoâ giaùo, neân nieàm hy voïng Kitoâ giaùo mang tính nhaân vaên saâu saéc. Saùch Giaùo lyù Hoäi thaùnh Coâng giaùo, soá 1818, moâ taû ñöùc caäy Kitoâ giaùo nhö sau: "Ñöùc caäy ñaùp öùng khaùt voïng höôûng vinh phuùc maø Thieân Chuùa ñaõ ñaët trong traùi tim moãi ngöôøi; ñaûm nhaän nhöõng söï mong ñôïi ñang gôïi höùng cho caùc hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi; thanh luyeän nhöõng mong ñôïi ñoù ñeå quy höôùng chuùng veà Nöôùc trôøi; baûo veä khoûi söï naûn chí cuûa taâm hoàn; naâng ñôõ khi bò boû rôi; môû roäng traùi tim baèng söï mong ñôïi vinh phuùc vónh cöûu. Söï thuùc ñaåy cuûa ñöùc caäy gìn giöõ chuùng ta khoûi tính ích kyû vaø ñöa chuùng ta ñeán vôùi vinh phuùc cua ñöùc meán."
Vaäy neân, nieàm hy voïng Kitoâ giaùo ñöôïc xaây döïng, thanh loïc vaø ñieàu chænh ba khaùt voïng cuûa con ngöôøi trong vieäc höôùng ñeán: nieàm haïnh phuùc, söï kieân trì trong nhöõng luùc thöû thaùch vaø loøng baùc aùi ñích thöïc. Nhieàu ngöôøi bò ñaùnh löøa bôûi nhöõng hình aûnh sai laàm veà haïnh phuùc thöôøng gaén lieàn vôùi vieäc tích luõy tieàn baïc, quaàn aùo ñaét tieàn, nhaø cöûa, trang söùc vaø ñoà duøng tieän ích. Thaät khoâng may, moät soá sinh vieân hoaøn thaønh caùc yeâu caàu hoïc taäp khoâng phaûi baèng caùch hoïc taäp kieân trì maø baèng caùch gian laän. Trong caùc chieán dòch tranh cöû, moät soá öùng cöû vieân ñöa ra nhieàu hình thöùc hoã trôï cöû tri, khoâng phaûi vì tình yeâu thöông maø ñeå giaønh ñöôïc phieáu baàu cuûa hoï. Vì vaäy, khoâng phaûi laø loøng baùc aùi maø laø söï ích kyû aån sau nhöõng haønh ñoäng toát ñeïp beân ngoaøi. Taát caû nhöõng ví duï naøy ñeàu daãn ñeán söï troáng roãng vaø tuyeät voïng. Ñeå xaùc ñònh xem toâi coù ñang soáng ñöùc caäy hay khoâng, toâi neân töï hoûi nhöõng caâu hoûi sau: Ñieàu gì mang laïi cho toâi haïnh phuùc? Nguoàn goác cuûa söï kieân trì cuûa toâi laø gì? Tình yeâu cuûa toâi trong saùng ñeán möùc naøo? Haønh trình cuoäc ñôøi hay cuoäc haønh höông cuûa toâi ñöôïc thuùc ñaåy bôûi hy voïng vaø höôùng ñeán hy voïng nhö theá naøo? Chuùng coù höôùng ñeán Chuùa Gieâsu vaø Vöông quoác cuûa Ngaøi khoâng?
Phaàn thöù hai
Baây giôø chuùng ta haõy chuyeån sang phaàn ñaàu tieân trong tieâu ñeà baøi dieãn vaên cuûa toâi: "Ñi moät con ñöôøng khaùc", moät khía caïnh quan troïng trong cuoäc haønh höông cuûa caùc nhaø thoâng thaùi, cuoäc haønh höông hy voïng cuûa hoï.
Caâu chuyeän veà caùc nhaø thoâng thaùi thöïc chaát laø caâu chuyeän veà Chuùa Gieâsu, Ñaáng laø AÙnh Saùng hay Ngoâi Sao, laø Ñöôøng hay Con Ñöôøng daãn ñeán Söï Soáng. Chuùa Gieâsu keâu goïi vaø quy tuï nhöõng con ngöôøi töø nhieàu quoác gia vaø neàn vaên hoùa khaùc nhau, daãn daét hoï ñeán vôùi Ngöôøi vaø Vöông quoác cuûa Ngöôøi. Cuoäc haønh höông cuûa caùc nhaø thoâng thaùi laø moät caâu chuyeän kinh ñieån veà hy voïng. Ñoù laø caâu chuyeän veà caùch aùnh saùng cuûa Chuùa Gieâsu taïo neân moät cuoäc haønh höông goàm nhieàu giai ñoaïn khaùc nhau, ñoøi hoûi söï saùng suoát, kieân nhaãn vaø muïc tieâu roõ raøng.
Caâu chuyeän veà caùc nhaø thoâng thaùi vôùi Chuùa Gieâsu cuõng dieãn ra trong söï töông taùc vôùi moät caâu chuyeän khaùc, caâu chuyeän veà Heâroâñeâ. Caâu chuyeän cuûa hoï ñan xen vaøo nhau. Caâu chuyeän cuûa hoï tieát loä nhöõng kieåu haønh höông khaùc nhau: coù hoaëc khoâng coù Chuùa Gieâsu, höôùng tôùi hoaëc choáng laïi Chuùa Gieâsu. Caâu chuyeän cuûa hoï theå hieän söï töông phaûn giöõa moät cuoäc haønh höông cuûa hy voïng vaø moät cuoäc haønh höông cuûa tuyeät voïng. Toâi muoán taäp trung vaøo söï hoäi tuï phöùc taïp naøy giöõa caâu chuyeän veà caùc nhaø thoâng thaùi vôùi caâu chuyeän veà Heâroâñeâ, trong caâu chuyeän veà Chuùa Gieâsu. Toâi phaûi noùi raèng caùc nhaø thoâng thaùi ñaõ ñi moät con ñöôøng khaùc khoâng chæ ôû cuoái maø ngay töø ñaàu cuoäc haønh höông cuûa hoï. Ngay töø ñaàu, caùc nhaø thoâng thaùi ñaõ ñi moät con ñöôøng khaùc vôùi con ñöôøng cuûa Heâroâñeâ. Caùc nhaø thoâng thaùi ñaõ choïn con ñöôøng hy voïng, hoaøn toaøn khaùc vôùi con ñöôøng tuyeät voïng cuûa Heâroâñeâ. Haõy ñeå toâi chæ ra ít nhaát ba yeáu toá trong caâu chuyeän cuûa hoï.
a/ Yeáu toá ñaàu tieân: caùc nhaø thoâng thaùi ñeán töø phöông Ñoâng. Ngöôøi Do Thaùi xeáp hoï vaøo haøng nguõ daân ngoaïi. Moät soá chuyeân gia cho raèng hoï thuoäc ñaúng caáp tö teá, nhöõng ngöôøi khaùc noùi hoï laø phaùp sö chuyeân xöû lyù linh hoàn vaø giaác mô, nhöõng ngöôøi khaùc laïi noùi hoï laø nhaø chieâm tinh, chuyeân gia ñoïc baàu trôøi vaø caùc vì sao. Hoï haún ñaõ tieáp xuùc vôùi tö töôûng vaø giaùo lyù Do Thaùi giaùo ñeå bieát veà söï ra ñôøi cuûa moät vò Vua môùi cuûa ngöôøi Do Thaùi. Kieán thöùc "cô baûn" veà lôøi tieân tri naøy ñöôïc boå sung baèng khaû naêng ñoïc caùc vì sao cuûa hoï. Moãi ngöôøi ñeàu coù moät vì sao, ñoù laø nieàm tin cuûa ngöôøi xöa. (Ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø moãi ngöôøi ñeàu laø moät vì sao! Maø ñuùng hôn laø moãi ngöôøi ñeàu coù moät vì sao!) Vieäc ñoïc veà söï saùng taïo vôùi moät soá kieán thöùc veà Kinh thaùnh hoaëc Lôøi Chuùa ñaõ thuùc ñaåy cuoäc haønh höông cuûa hoï. Ñieåm ñeán cuûa hoï laø vò Vua môùi maø hoï muoán toân thôø. Hoï ngöôùc nhìn leân nhöõng vì sao, vöôït ra ngoaøi baûn thaân hoï, laéng nghe tieáng voïng, tieáng thì thaàm cuûa nhöõng vò tieân tri maø hoï khoâng bieát.
Coøn Heâroâñeâ thì sao? OÂng ta chaúng heà nhuùc nhích. Taïi sao oâng ta phaûi di chuyeån? OÂng ta coù quyeàn löïc. Quyeàn löïc cho oâng ta söùc naëng, khieán oâng ta khoù di chuyeån. OÂng ta khoâng caàn phaûi di chuyeån nhöng oâng ta laïi khieán ngöôøi khaùc di chuyeån. OÂng ta seõ giöõ cho quyeàn löïc cuûa mình oån ñònh vaø baát bieán. Vieäc tìm kieám vò Vua môùi seõ khoâng bao giôø xuaát hieän trong taâm trí oâng ta. Suy cho cuøng, oâng ta laø vua. Neáu Heâroâñeâ thöïc hieän moät cuoäc haønh höông, ñoù seõ laø moät haønh trình höôùng veà chính mình. Nhöng thöïc ra ñoù khoâng phaûi laø di chuyeån maø laø trì treä, söï thoái naùt chaäm chaïp höôùng ñeán caùi cheát. Chæ nhìn vaøo baûn thaân, oâng ta trôû neân muø quaùng tröôùc thuï taïo vaø ñieác vôùi Kinh thaùnh.
Hôõi anh chò em, chuùng ta coøn ngaém nhìn nhöõng vì sao, baàu trôøi, ñoài nuùi, caây coái, soâng ngoøi vaø nhìn ngaém nhau khoâng? Chuùng ta coøn thôøi gian ñeå nhìn ngaém, chieâm ngöôõng vaø laéng nghe khoâng? Chuùng ta coù coøn baän taâm khoâng? Hay chuùng ta chæ maûi meâ vôùi caùc thieát bò ñieän töû vaø nhöõng moái baän taâm caù nhaân? Nhöng ngay caû khi chuùng ta coá gaéng nhìn ngaém thuï taïo, lieäu chuùng ta coøn thaáy ñöôïc nhöõng vì sao hay chuùng ñaõ bò che môø bôûi söông khoùi? Lieäu coøn caây coái, ñoài nuùi vaø soâng ngoøi ñeå chieâm ngöôõng? Hay chæ laø nhöõng töôïng ñaøi cuûa nhöõng vöông quoác giaû taïo höùa heïn söï tieán boä vaø thònh vöôïng, nhöng thöïc chaát laïi mang ñeán söï cheát choùc qua söï tha hoùa? Neáu khoâng coù thuï taïo, laøm sao chuùng ta coù theå nhaän ra söï hieän dieän cuûa Ñaáng Taïo Hoùa vaø Vua ñích thöïc cuûa vuõ truï?
b/ Yeáu toá thöù hai. Cuoäc haønh höông cuûa caùc nhaø thoâng thaùi bao goàm vieäc chaáp nhaän söï thieáu hieåu bieát cuûa mình. Vieäc xem sao vaø nghe nhöõng lôøi tieân tri sô saøi laø khoâng ñuû ñeå hoaøn thaønh cuoäc haønh höông. Vì vaäy, hoï ñaõ ñeán Gieârusalem ñeå tìm hieåu, ñieåm ñeán linh thieâng cuûa nhöõng cuoäc haønh höông cuûa ngöôøi Do Thaùi suøng ñaïo. Cuoäc haønh höông hy voïng cuûa caùc nhaø thoâng thaùi caàn söï khieâm nhöôøng, saün saøng hoïc hoûi töø ngöôøi khaùc vaø ñöôïc ngöôøi khaùc chæ daïy. Neáu muïc tieâu cuûa hoï laø ñeán gaëp vò Vua môùi ñaõ ñöôïc tieân baùo, thì khoâng coù nôi naøo toát hôn ñeå tìm hieåu hôn laø Gieârusalem, nôi cö nguï thöôøng xuyeân cuûa caùc thöôïng teá, kinh sö vaø caùc phong traøo toân giaùo khaùc nhö ngöôøi Pharisieâu vaø ngöôøi Sañoác. Caùc nhaø chieâm tinh, thöôøng ñöôïc goïi laø nhöõng nhaø thoâng thaùi, laø nhöõng ngöôøi bieát tham khaûo vaø laéng nghe. Söï khoân ngoan ñích thöïc khoâng naèm ôû nhöõng ngöôøi giaû vôø ñaõ bieát taát caû moïi thöù. Caùc baïn ôi, caùc baïn coù nghe thaáy tieáng voïng cuûa Coâng ñoàng vaø cuoäc ñoái thoaïi trong Thaùnh Thaàn khoâng?
Coøn Heâroâñeâ, trieàu ñình vaø Kinh thaønh cuûa oâng thì sao? Heâroâñeâ ñöôïc bao quanh bôûi nhöõng chuyeân gia am hieåu Luaät phaùp vaø caùc tieân tri nhöng laïi khoâng bò aûnh höôûng bôûi nhöõng gì hoï bieát. Nhöõng gì hoï bieát veà Kinh thaùnh khoâng lay chuyeån ñöôïc hoï. Ñaây laø moät tröôøng hôïp khaùc cuûa söï baát ñoäng. Söï trì treä cuûa Heâroâñeâ ñaõ laây lan. Vaäy nhöõng chuyeân gia naøy ñang laøm gì trong trieàu ñình? Lieäu hoï chæ laø nhöõng vaät trang trí ñeå toâ ñieåm theâm veû haøo nhoaùng cuûa quyeàn löïc hoaøng gia? Thaät laø laõng phí taøi naêng vaø aân suûng! Ñeán thôøi ñaïi cuûa chuùng ta, chuùng ta may maén coù ñöôïc caùc chöông trình ñaøo taïo veà quaûn lyù muïc vuï, thaám nhuaàn tính minh baïch vaø traùch nhieäm giaûi trình trong vieäc quaûn lyù taøi saûn vaø cuûa caûi. Nhöng toâi thöôøng töï hoûi lieäu hoï coù daïy caùch söû duïng, nhö nhöõng ngöôøi quaûn lyù toát, nhöõng aân suûng ña daïng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong coäng ñoàng cuûa chuùng ta hay khoâng. AÂn suûng bò laõng phí khi chuùng bò boû qua vaø khoâng ñöôïc phaùt trieån. Nhöng chuùng cuõng bò laõng phí khi chuùng khoâng ñöôïc söû duïng ñuùng muïc ñích maø Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ ban cho. Trong caâu chuyeän cuûa Heâroâñeâ, oâng ñaõ keâu goïi caùc chuyeân gia chæ chia seû kieán thöùc cuûa hoï khi caáu truùc quyeàn löïc bò ñe doïa. Nhöng caùc aân suûng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn coù muïc ñích xaây döïng toaøn theå Thaân theå baèng caùch thuùc ñaåy lôïi ích chung, chöù khoâng phaûi ñeå naâng ñôõ söï nghieäp vaø tham voïng cuûa Heâroâñeâ vaø nhieàu beø luõ cuûa oâng ta.
c/ Yeáu toá thöù ba. Töø caùc thöôïng teá vaø kinh sö, Heâroâñeâ vaø caùc nhaø thoâng thaùi bieát raèng Ñaáng Kitoâ seõ sinh ra taïi Beâlem, xöù Giuñeâa, nhö ñaõ cheùp trong saùch ngoân söù Mikha (5:2). Caùc nhaø thoâng thaùi ñaõ haønh ñoäng ngay laäp töùc döïa treân thoâng tin ñoù. Hoï tieáp tuïc cuoäc haønh höông, vôùi söï ñaûm baûo töø lôøi tieân tri, nhöng vaãn ñöôïc Ngoâi Sao daãn ñöôøng. Khi ñeán nôi Vua Haøi Nhi, hoï vui möøng, thôø laïy Ngöôøi vaø daâng Ngöôøi nhöõng leã vaät xöùng ñaùng vôùi moät Vua Messiah seõ chòu ñau khoå. Chính caùc nhaø thoâng thaùi ñaõ trôû thaønh tieân tri. Söï hoïc hoûi vaø noã löïc cuûa hoï ñaõ ñaït ñeán ñænh cao nôi Chuùa Gieâsu. Qua söï thôø phöôïng vaø toân kính, hoï khaúng ñònh raèng Chuùa Gieâsu laø moùn quaø cuûa Thieân Chuùa daønh cho muoân daân. Ngöôøi laø nieàm vui vaø söï an uûi cuûa Thieân Chuùa daønh cho taát caû. Ngöôøi chaøo ñoùn taát caû. Caùc nhaø thoâng thaùi coù theå laøm chöùng cho voøng tay roäng môû cuûa Vò Vua môùi.
Coøn Heâroâñeâ thì sao? Chaéc haún Heâroâñeâ ñaõ voâ cuøng kinh ngaïc khi bieát raèng thöïc ra moät vò Vua môùi cuûa daân Do Thaùi ñaõ chaøo ñôøi. Coù leõ cuõng kinh ngaïc khoâng keùm khi bieát Ngaøi sinh ra taïi Beâlem, chöù khoâng phaûi taïi Gieârusalem hoaøng gia! Thay vì haân hoan ñoùn nhaän lôøi tieân tri öùng nghieäm, Heâroâñeâ vaø Gieârusalem laïi trôû neân boái roái. Giôø ñaây, moái ñe doïa ñoái vôùi vò trí trung taâm vaø troïng taâm cuûa hoï ñaõ hieän höõu. Vì vaäy, Heâroâñeâ ñaõ vaïch ra moät chieán löôïc nhaèm loâi keùo caùc nhaø thoâng thaùi vaøo cuoäc, coi hoï laø nguoàn xaùc minh söï toàn taïi cuûa vò vua treû ôû Beâlem. Nhöng yù ñònh cuûa oâng ta raát roõ raøng: gieát cheát vò vua môùi. Söï baát an, lo laéng vaø sôï haõi cuûa Heâroâñeâ ñaõ taïo neân moät coäng ñoàng nhöõng keû ñoàng loõa trong caùi cheát cuûa treû sô sinh vaø caùc beù trai ôû Beâlem vaø caùc laøng maïc laân caän. Loøng meï cuûa caùc em cuõng tan naùt tröôùc caùi cheát taøn khoác maø caùc con trai hoï phaûi gaùnh chòu. Muïc ñích cuûa taát caû nhöõng ñieàu naøy laø ñeå Heâroâñeâ duy trì quyeàn löïc cuûa mình treân Vöông quoác, Gieârusalem. Ngay caû trong theá giôùi hieän ñaïi, söï tuyeät voïng hay ñöôøng cuøng cuõng daãn con ngöôøi ñeán vieäc gieát haïi ngay caû nhöõng ngöôøi voâ toäi, treû em, baø meï vaø laøng maïc. Maïng xaõ hoäi vaø coâng ngheä soá, voán coù tieàm naêng to lôùn cho giaùo duïc, hieäp thoâng vaø chuyeån hoùa xaõ hoäi, ñang bò nhöõng keû tuyeät voïng lôïi duïng ñeå huûy hoaïi danh tieáng cuûa ngöôøi khaùc, ñaùnh caép danh tính, lan truyeàn söï doái traù, gieo raéc hoãn loaïn vaø thuùc ñaåy lôïi ích caù nhaân. Nhöõng keû tuyeät voïng thì khoâng vui veû. Hoï khoâng lan toûa nieàm vui vaø seõ khoâng chaáp nhaän nieàm vui nôi ngöôøi khaùc. Chuùng toâi môøi goïi Heâroâñeâ vaø beø luõ ñoàng boïn ñöông thôøi cuûa oâng ta: haõy rôøi khoûi Gieârusalem aûo töôûng cuûa caùc ngöôøi. Coù raát nhieàu söï khoân ngoan vaø nieàm vui ôû Beâlem ngheøo khoù maø caùc ngöôøi ñaõ phôùt lôø hoaëc thaäm chí khinh mieät.
Baây giôø toâi xin keát thuùc baèng moät caâu hoûi: Coù bao nhieâu nhaø thoâng thaùi? Chuùng ta thöôøng noùi laø ba. Nhöng Phuùc aâm Mattheâu khoâng noùi nhö vaäy. Coù ba moùn quaø. Coù theå chæ coù hai nhaø thoâng thaùi. Nhöng toâi thöïc söï nghó raèng coù nhieàu hôn ba nhaø thoâng thaùi. Toâi mô öôùc raèng trong moãi thôøi ñaïi seõ coù haøng traêm, haøng ngaøn, haøng trieäu vaø voâ soá nhaø thoâng thaùi, bao goàm caû chính caùc ñaïi bieåu ôû ñaây vaø caùc coäng ñoàng maø chuùng ta phuïc vuï, ñoâng ñaûo nhö sao treân trôøi! Chuùng ta caàn nhieàu nhaø thoâng thaùi hôn, vaø ít nhöõng ngöôøi haønh höông nhö Heâroâñeâ hôn, treân theá giôùi naøy.
Vaøi thaùng tröôùc, toâi tham döï moät söï kieän lieân toân ôû moät quoác gia maø toâi seõ khoâng neâu teân. Haàu heát nhöõng ngöôøi tham döï ñeàu ñöôïc boá trí ôû moät khaùch saïn lôùn. Saùng ngaøy thöù hai, ban toå chöùc thoâng baùo raèng toâi seõ laø thaønh vieân cuûa moät phaùi ñoaøn ñeán gaëp nguyeân thuû quoác gia taïi dinh toång thoáng, vaø toâi caàn coù maët taïi saûnh vaøo moät giôø nhaát ñònh ñeå ñöôïc xe rieâng ñoùn. Bò baát ngôø, toâi voäi vaõ chuaån bò trong phoøng vaø chaïy xuoáng saûnh. Trong luùc voäi vaõ, toâi reõ nhaàm heát ñöôøng naøy ñeán ñöôøng khaùc. Caûm giaùc nhö mình ñang ñi xa daàn saûnh. Roài khi ñang raûo böôùc treân moät haønh lang coù nhieàu cöûa haøng, toâi nghe thaáy gioïng moät ngöôøi phuï nöõ: "OÂi trôøi ôi! OÂi trôøi ôi!" Gioïng baø aáy nghe coù veû ñau ñôùn, neân toâi döøng laïi, quay veà phía gioïng noùi cuûa baø aáy vaø hoûi: "Baø coù sao khoâng?". Baø aáy nhìn toâi vaø noùi: "OÂi trôøi ôi. Coù phaûi ngaøi khoâng? Ñöùc Hoàng y Tagle aø?". Luùc naøy, toâi ñaõ sôï haõi vaø noùi: "Vaâng. Toâi ñang tìm saûnh." Coâ aáy noùi, "OÂi trôøi. Con chæ thaáy Ñöùc Hoàng y treân YouTube. Baây giôø toâi thaáy Ñöùc Hoàng y ngoaøi ñôøi! Do coâng vieäc, con khoâng theå ñi leã moãi Chuùa nhaät. Nhöng con xem vaø nghe caùc baøi suy nieäm cuûa Ñöùc Hoàng y veà caùc baøi ñoïc ñeå giuùp con caàu nguyeän. Caûm ôn Ñöùc Hoàng y. Ñöùc Hoàng y coù theå ban pheùp laønh cho con khoâng?" Toâi ñoàng yù. Coâ aáy ñeán töø Philippines. Coâ aáy khoùc raát nhieàu khi toâi caàu nguyeän cho coâ aáy. Khi caàu nguyeän xong, coâ aáy noùi, "Con coù theå chuïp aûnh vôùi Ñöùc Hoàng y ñöôïc khoâng?" Toâi ñoàng yù. Sau ñoù, coâ aáy noùi theâm, "Con coù theå goïi ngöôøi phuï nöõ kia töø Philippines ñeå Ñöùc Hoàng y cuõng coù theå ban pheùp laønh cho coâ aáy khoâng?" Ñöôïc roài. Trong khi ñieàu naøy ñang dieãn ra, toâi nhaän ra raèng toâi ñaõ khoâng bò laïc. Chuùa Gieâsu ñaõ daãn toâi ñeán con ñöôøng naøy. Toâi ñaõ gaëp Ngaøi trong hai ngöôøi phuï nöõ vó ñaïi ñoù, nhöõng ngöôøi lao ñoäng di cö cuûa söï kieân trì vaø hy voïng. Thöïc teá, toâi ñaõ queân chuyeán thaêm nguyeân thuû quoác gia. Moät con ñöôøng khaùc ñaõ ñöôïc môû ra.
Toâi ñaõ noùi tröôùc ñoù raèng caâu chuyeän veà caùc nhaø thoâng thaùi veà cô baûn laø caâu chuyeän veà Chuùa Gieâsu. Chính Chuùa Gieâsu ñaõ ñi moät con ñöôøng khaùc. Chính Chuùa Gieâsu ñaõ daãn daét caùc nhaø thoâng thaùi ñi moät con ñöôøng khaùc. Chuùa Gieâsu ñaõ choïn moät con ñöôøng khaùc vôùi con ñöôøng cuûa Heâroâñeâ. Ngaøi, Con Thieân Chuùa, ñaõ haï mình xuoáng ñeå oâm laáy söï yeáu ñuoái cuûa con ngöôøi. Ngaøi sinh ra laøm vua nhö moät ñöùa treû ngheøo trong maùng coû. Ngaøi laø moät vò Thaày khoâng coù choã goái ñaàu. Ngaøi ñaõ choïn nhöõng moân ñoà maø khoâng ñöôïc baát kyø giaùo só Do Thaùi naøo chaáp nhaän. Ngaøi daïy söï thaät nhöng laïi laø ñoái töôïng taán coâng cuûa nhöõng lôøi doái traù vaø lôøi chöùng gian. Ngaøi bò ñoùng ñinh treân thaäp töï giaù vaø bò buoäc toäi laø moät vò vua maïo danh. Ngaøi tieáp tuïc soáng giöõa nhöõng ngöôøi ñoùi khaùt, voâ gia cö, tuø nhaân, khaùch laï. Vaâng, Ngaøi ñaõ choïn moät con ñöôøng khaùc. Nhöng haõy nhôù raèng, Ngaøi laø Ñöôøng ñi, Söï thaät vaø Söï soáng. Ngaøi laø Ngoâi sao saùng. Ngaøi laø cuøng ñích cuûa chuùng ta. Ngaøi laø hy voïng cuûa chuùng ta! Haõy ñeán vaø tham gia cuoäc haønh höông cuûa Chuùa Gieâsu!
Lm. Micae Nguyeãn Khaéc Minh
Chuyeån ngöõ töø: dominusest.ph