Baøi giaûng cuûa Ñöùc Leo XVI
trong thaùnh leã taïi Istanbul
Baøi giaûng cuûa Ñöùc Leo XVI trong thaùnh leã taïi Istanbul.
Vuõ Vaên An
Istanbul (VietCatholic News 29-11-2025) - Theo CNA, trong baûn tin ngaøy 29 thaùng 11 naêm 2025, Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ XIV ñaõ keát thuùc ngaøy thöù ba cuûa chuyeán toâng du Thoå Nhó Kyø vaø Li-baêng baèng Thaùnh leã taïi Saân vaän ñoäng Volkswagen Arena, moät ñòa ñieåm ôû khu Maslak cuûa Istanbul.
Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ ñaùnh daáu ngaøy naøy moät phaàn baèng vieäc cuøng vôùi Ñöùc Thöôïng Phuï Ñaïi Keát Bartholomew I ñoïc tuyeân boá cam keát tieáp tuïc ñoái thoaïi nhaèm khoâi phuïc söï hieäp thoâng troïn veïn giöõa caùc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo vaø Chính thoáng giaùo. Hai nhaø laõnh ñaïo cuõng ñaõ cuøng nhau ñoïc Kinh Vinh tuïng ca.
Trong Thaùnh leã troïng theå naøy, ngaøi ñaõ coù baøi giaûng.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ döïa vaøo baûn tieáng Anh cuûa Toøa Thaùnh:
Anh chò em thaân meán,
Chuùng ta cöû haønh Thaùnh leã naøy vaøo ñeâm tröôùc ngaøy Giaùo hoäi kính nhôù Thaùnh Anreâ, Toâng ñoà vaø Boån maïng cuûa ñaát nöôùc naøy. Ñoàng thôøi, chuùng ta baét ñaàu Muøa Voïng, muøa chuaån bò ñeå traûi nghieäm laïi maàu nhieäm Chuùa Gieâsu, Con Thieân Chuùa, trong leã Giaùng Sinh, "ñöôïc sinh ra maø khoâng phaûi ñöôïc taïo thaønh, ñoàng baûn theå vôùi Ñöùc Chuùa Cha" (Kinh Tin Kính Nixeâa-Constantinoáp), nhö ñaõ long troïng tuyeân boá caùch ñaây 1700 naêm bôûi caùc Nghò Phuï hoïp nhau taïi Coâng ñoàng Ni-xeâ-a.
Trong boái caûnh naøy, baøi ñoïc thöù nhaát (x. Is 2:1-5) cuûa Thaùnh leã hoâm nay ñöôïc trích töø moät trong nhöõng ñoaïn vaên ñeïp nhaát trong saùch tieân tri Isaia, nôi lôøi môøi goïi vang voïng, môøi goïi moïi daân toäc leân nuùi Chuùa (x. c. 3), nôi aùnh saùng vaø bình an. Vì vaäy, toâi muoán cuøng nhau suy nieäm veà yù nghóa cuûa vieäc trôû thaønh thaønh vieân cuûa Giaùo hoäi baèng caùch suy gaãm veà moät soá hình aûnh ñöôïc trình baøy trong baûn vaên naøy.
Hình aûnh ñaàu tieân laø hình aûnh ngoïn nuùi "ñöôïc thieát laäp laø ñænh cao nhaát cuûa caùc ngoïn nuùi" (x. Is 2:2). Ñieàu naøy nhaéc nhôû chuùng ta raèng hoa traùi cuûa haønh ñoäng Thieân Chuùa trong cuoäc soáng chuùng ta laø moät moùn quaø khoâng chæ daønh cho chuùng ta maø coøn cho taát caû moïi ngöôøi. Sion laø moät thaønh phoá treân nuùi vaø laø bieåu töôïng cuûa moät coäng ñoàng ñöôïc taùi sinh trong loøng trung thaønh. Veû ñeïp cuûa noù laø ngoïn haûi ñaêng soi saùng cho moïi ngöôøi töø khaép nôi, vaø laø lôøi nhaéc nhôû raèng nieàm vui cuûa loøng toát coù söùc lan toûa. Cuoäc ñôøi cuûa nhieàu vò thaùnh ñaõ chöùng thöïc ñieàu naøy. Thaùnh Pheâroâ gaëp ñöôïc Chuùa Gieâsu nhôø loøng nhieät thaønh cuûa anh trai mình laø Anreâ (x. Ga 1:40-42), ngöôøi ñaõ ñöôïc daãn ñeán vôùi Chuùa, cuøng vôùi Toâng ñoà Gioan, nhôø loøng nhieät thaønh cuûa Gioan Taåy Giaû. Thaùnh Augustinoâ, nhieàu theá kyû sau, ñaõ ñeán vôùi Chuùa Kitoâ nhôø lôøi rao giaûng nhieät thaønh cuûa Thaùnh Ambroâsioâ vaø coøn nhieàu taám göông töông töï khaùc.
Chuùng ta tìm thaáy ôû ñaây moät lôøi môøi goïi canh taân söùc maïnh cuûa chöùng taù ñöùc tin cuûa chính mình. Thaùnh Gioan Kim Khaåu, vò muïc töû vó ñaïi cuûa Giaùo hoäi naøy, ñaõ noùi veà söùc haáp daãn cuûa söï thaùnh thieän nhö moät daáu chæ huøng hoàn hôn nhieàu pheùp laï. Ngaøi noùi: "Pheùp laï xaûy ra roài qua ñi, nhöng ñôøi soáng Kitoâ höõu vaãn toàn taïi vaø lieân tuïc xaây döïng" (Chuù giaûi Tin möøng Thaùnh Maùt-theâu, 43: 5). Cuoái cuøng, ngaøi khuyeân nhuû: "Vaäy chuùng ta haõy coi chöøng chính mình, ñeå chuùng ta cuõng coù theå mang laïi lôïi ích cho ngöôøi khaùc" (ibid.).
Caùc baïn thaân meán, neáu chuùng ta thöïc söï muoán giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi chuùng ta gaëp gôõ, haõy "coi chöøng" chính mình, nhö Tin möøng khuyeân nhuû (x. Mt 24:42) baèng caùch vun troàng ñöùc tin baèng caàu nguyeän vaø caùc bí tích, kieân trì soáng ñöùc tin trong ñöùc aùi, vaø loaïi boû - nhö Thaùnh Phaoloâ ñaõ noùi vôùi chuùng ta trong baøi ñoïc hai - nhöõng vieäc laøm cuûa boùng toái vaø maëc laáy aùo giaùp cuûa söï saùng (x. Rm 13:12). Chuùa, Ñaáng maø chuùng ta ñang chôø ñôïi trong vinh quang vaøo thôøi sau heát, ñeán goõ cöûa nhaø chuùng ta moãi ngaøy. Chuùng ta haõy saün saøng ñoùn tieáp Ngöôøi (x. Mt 24:44), chaân thaønh cam keát soáng moät cuoäc ñôøi toát laønh, noi göông voâ soá thaùnh nam nöõ ñaõ soáng treân maûnh ñaát naøy qua caùc thôøi ñaïi.
Hình aûnh thöù hai ñeán vôùi chuùng ta töø tieân tri Isaia laø hình aûnh moät theá giôùi hoøa bình ngöï trò. OÂng moâ taû theá giôùi naøy nhö sau: "Hoï seõ ñuùc göôm ñao thaønh löôõi caøy, reøn giaùo maùc neân lieàm haùi. Nöôùc naøy seõ khoâng coøn vung kieám ñaùnh nöôùc kia, vaø thieân haï thoâi hoïc ngheà chinh chieán" (Is 2:4). Lôøi keâu goïi naøy thaät caáp baùch bieát bao ñoái vôùi chuùng ta ngaøy nay! Nhu caàu hoøa bình, thoáng nhaát vaø hoøa giaûi xung quanh chuùng ta, trong chuùng ta vaø giöõa chuùng ta lôùn lao bieát bao! Chuùng ta coù theå ñoùng goùp gì ñeå ñaùp laïi?
Ñeå hieåu roõ hôn ñieàu naøy, chuùng ta haõy cuøng nhìn vaøo logo cuûa chuyeán ñi, trong ñoù moät trong nhöõng hình aûnh ñöôïc choïn laø hình aûnh moät caây caàu. Noù cuõng coù theå gôïi cho chuùng ta nhôù ñeán caây caàu daãn nöôùc lôùn noåi tieáng trong thaønh phoá naøy, baéc qua eo bieån Bosporus vaø noái lieàn hai luïc ñòa: Chaâu AÙ vaø Chaâu AÂu. Theo thôøi gian, hai caây caàu khaùc ñaõ ñöôïc theâm vaøo, neân hieän nay coù ba ñieåm keát noái giöõa hai beân. Ba caáu truùc giao tieáp, trao ñoåi vaø gaëp gôõ vó ñaïi naøy thaät aán töôïng khi chieâm ngöôõng, nhöng laïi quaù nhoû beù vaø mong manh so vôùi nhöõng vuøng laõnh thoå roäng lôùn maø chuùng keát noái.
Ba nhòp caàu baéc qua eo bieån nhaéc nhôû chuùng ta veà taàm quan troïng cuûa nhöõng noã löïc chung nhaèm xaây döïng nhöõng caây caàu hieäp nhaát treân ba bình dieän: trong coäng ñoàng, trong moái quan heä ñaïi keát vôùi caùc thaønh vieân cuûa caùc giaùo phaùi Kitoâ giaùo khaùc, vaø trong nhöõng cuoäc gaëp gôõ vôùi anh chò em thuoäc caùc toân giaùo khaùc. Vieäc chaêm soùc ba moái lieân keát naøy, cuûng coá vaø môû roäng chuùng baèng moïi caùch coù theå, laø moät phaàn trong ôn goïi cuûa chuùng ta, trôû thaønh moät thaønh phoá treân ñoài (x. Mt 5:14-16).
Moái lieân keát hieäp nhaát ñaàu tieân maø toâi vöøa ñeà caäp laø moái lieân keát trong Giaùo hoäi naøy, moät Giaùo hoäi taïi ñaát nöôùc naøy bao goàm boán truyeàn thoáng phuïng vuï khaùc nhau - Latinh, Armenia, Can-ñeâ vaø Syria. Moãi truyeàn thoáng ñeàu ñoùng goùp söï phong phuù veà tinh thaàn, lòch söû vaø giaùo hoäi rieâng. Vieäc chia seû nhöõng khaùc bieät naøy theå hieän roõ raøng moät trong nhöõng neùt ñeïp nhaát treân khuoân maët cuûa Hieàn Theâ Chuùa Kitoâ: moät Coâng Giaùo hieäp nhaát. Söï hieäp nhaát gaén keát chuùng ta quanh baøn thôø laø moät aân hueä töø Thieân Chuùa. Vì vaäy, noù maïnh meõ vaø baát khaû chieán baïi, bôûi vì ñoù laø coâng trình cuûa aân suûng Ngöôøi. Tuy nhieân, ñoàng thôøi, vieäc hieän thöïc hoùa söï hieäp nhaát naøy trong thôøi gian ñöôïc giao phoù cho chuùng ta, cho nhöõng noã löïc cuûa chuùng ta. Vì lyù do naøy, gioáng nhö nhöõng caây caàu baéc qua eo bieån Bosporus, söï hieäp nhaát caàn ñöôïc chaêm soùc, quan taâm vaø "baûo trì", ñeå neàn taûng cuûa noù luoân vöõng chaéc vaø khoâng bò suy yeáu bôûi thôøi gian vaø nhöõng thaêng traàm. Höôùng maét veà ngoïn nuùi ñaõ höùa, hình aûnh cuûa Gieârusalem Thieân Ñaøng, laø ñích ñeán vaø laø meï cuûa chuùng ta (x. Gl 4:26), chuùng ta haõy noã löïc heát söùc ñeå vun ñaép vaø cuûng coá nhöõng moái daây lieân keát chuùng ta, ñeå chuùng ta coù theå laøm phong phuù laãn nhau vaø trôû thaønh daáu chæ ñaùng tin caäy tröôùc theá giôùi veà tình yeâu phoå quaùt vaø voâ bieân cuûa Chuùa.
Moái daây hieäp nhaát thöù hai maø phuïng vuï naøy gôïi leân laø ñaïi keát. Ñieàu naøy cuõng ñöôïc chöùng thöïc bôûi söï hieän dieän cuûa caùc Ñaïi dieän cuûa caùc Giaùo phaùi Kitoâ giaùo khaùc, maø toâi noàng nhieät chaøo ñoùn. Thaät vaäy, cuøng moät ñöùc tin vaøo Chuùa Gieâsu, Ñaáng Cöùu Ñoä cuûa chuùng ta, khoâng chæ lieân keát chuùng ta trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo, maø coøn lieân keát taát caû anh chò em chuùng ta thuoäc caùc Giaùo hoäi Kitoâ giaùo khaùc. Chuùng ta ñaõ traûi nghieäm ñieàu naøy hoâm qua trong lôøi caàu nguyeän taïi #znik. Ñaây cuõng laø con ñöôøng maø chuùng ta ñaõ cuøng nhau böôùc ñi trong moät thôøi gian. Thaùnh Gioan XXIII, ngöôøi ñaõ gaén boù vôùi vuøng ñaát naøy baèng nhöõng moái daây yeâu thöông saâu saéc, laø moät ngöôøi coå vuõ vaø laøm chöùng vó ñaïi cho söï hieäp thoâng ñaïi keát. Vì vaäy, trong khi chuùng ta caàu xin, theo lôøi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Gioan, raèng "maàu nhieäm cao caû cuûa söï hieäp nhaát maø Chuùa Gieâsu Kitoâ ñaõ caàu xin Chuùa Cha treân trôøi vôùi nhöõng lôøi caàu nguyeän tha thieát vaøo ñeâm tröôùc cuoäc hy sinh cuûa Ngöôøi, ñöôïc hoaøn thaønh" (Dieãn vaên Khai maïc Coâng ñoàng Chung Vatican II, ngaøy 11 thaùng 10 naêm 1962, 8.2), hoâm nay chuùng ta laëp laïi lôøi "xin vaâng" cuûa mình ñoái vôùi söï hieäp nhaát, "ñeå taát caû ñöôïc neân moät" (Ga 17:21), "ut unum sint".
Moái lieân keát thöù ba cuûa söï hieäp nhaát, maø Lôøi Chuùa môøi goïi chuùng ta, laø moái lieân keát vôùi caùc thaønh vieân cuûa caùc coäng ñoàng ngoaøi Kitoâ giaùo. Chuùng ta ñang soáng trong moät theá giôùi maø toân giaùo thöôøng bò lôïi duïng ñeå bieän minh cho chieán tranh vaø toäi aùc. Tuy nhieân, nhö Coâng ñoàng Vatican II ñaõ tuyeân boá, "thaùi ñoä cuûa con ngöôøi ñoái vôùi Thieân Chuùa Cha vaø thaùi ñoä cuûa con ngöôøi ñoái vôùi ñoàng loaïi gaén boù chaët cheõ ñeán noãi Kinh Thaùnh noùi: 'Ai khoâng yeâu thöông thì khoâng bieát Thieân Chuùa' (1 Ga 4:8)" (Tuyeân ngoân Nostra Aetate, 5). Vì vaäy, chuùng ta muoán cuøng nhau böôùc ñi baèng caùch traân troïng nhöõng gì gaén keát chuùng ta, phaù vôõ nhöõng böùc töôøng thaønh kieán vaø ngôø vöïc, thuùc ñaåy söï hieåu bieát vaø toân troïng laãn nhau ñeå mang ñeán cho taát caû moïi ngöôøi moät thoâng ñieäp hy voïng maïnh meõ vaø lôøi môøi goïi trôû thaønh "ngöôøi kieán taïo hoøa bình" (Mt 5:9).
Caùc baïn thaân meán, chuùng ta haõy bieán nhöõng giaù trò naøy thaønh nhöõng quyeát taâm cuûa mình trong Muøa Voïng, vaø hôn theá nöõa, trong ñôøi soáng caù nhaân vaø coäng ñoàng. Chuùng ta böôùc ñi nhö theå treân moät caây caàu noái ñaát vôùi trôøi, moät caây caàu maø Chuùa ñaõ xaây döïng cho chuùng ta. Chuùng ta haõy luoân höôùng maét veà caû hai bôø, ñeå coù theå yeâu meán Thieân Chuùa vaø anh chò em mình heát loøng, ñeå cuøng nhau böôùc ñi vaø moät ngaøy naøo ñoù seõ ñöôïc hieäp nhaát trong nhaø Cha.