Dieãn Vaên Cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Leâoâ XIV
tröôùc Chính Quyeàn, Xaõ Hoäi Daân Söï
vaø Ngoaïi Giao Ñoaøn taïi Liban
Dieãn Vaên Cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Leâoâ XIV tröôùc Chính Quyeàn, Xaõ Hoäi Daân Söï vaø Ngoaïi Giao Ñoaøn taïi Liban (30/11/2025).
Vatican News
Beirut (Vatican News 01-12-2025) - Luùc 18g00 ngaøy 30/11/2025, Ñöùc Thaùnh Cha Leâoâ XIV gaëp khoaûng 400 ñaïi dieän chính trò, toân giaùo, ngoaïi giao, vaên hoùa vaø kinh teá. Buoåi gaëp môû ñaàu baèng lôøi chaøo möøng cuûa Toång thoáng Libaêng. Toång thoáng nhaán maïnh yù nghóa saâu xa cuûa vieäc Ñöùc Thaùnh Cha choïn Libaêng laøm ñieåm ñeán ñaàu tieân trong trieàu giaùo hoaøng, xem ñoù laø daáu chæ cuûng coá hy voïng cho quoác gia ñang chòu nhieàu thöû thaùch. Sau ñoù Ñöùc Thaùnh Cha ñaùp laïi baèng moät dieãn vaên veà hoaø bình.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên baøi dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha:
Chuyeán Toâng Du Cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Leâoâ XIV
Taïi Thoå Nhó Kyø Vaø Liban
Cuøng cuoäc haønh höông ñeán Iznik (Thoå Nhó Kyø)
Nhaân kyû nieäm 1,700 naêm Coâng ñoàng Chung Niceâa I
(27 thaùng 11 - 02 thaùng 12 naêm 2025)
Dieãn Vaên Cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
Gaëp gôõ caùc Giôùi chöùc chính quyeàn, ñaïi dieän xaõ hoäi daân söï vaø ngoaïi giao ñoaøn
Beirut, Phuû Toång thoáng
30 thaùng 11 naêm 2025
Ngaøi Toång thoáng Coäng hoøa,
Caùc Vò Laõnh ñaïo Daân söï vaø Toân giaùo,
Caùc Thaønh vieân cuûa Ngoaïi giao ñoaøn,
Quyù vò thaân meán
Phuùc thay ai xaây döïng hoøa bình!
Thaät laø nieàm vui lôùn lao ñöôïc gaëp gôõ quyù vò vaø thaêm vieáng maûnh ñaát naøy, nôi "hoøa bình" khoâng chæ laø moät töø ngöõ: ôû ñaây, hoøa bình laø moät khaùt voïng vaø laø moät ôn goïi, laø moät moùn quaø vaø laø moät coâng tröôøng luoân roäng môû. Quyù vò laø nhöõng ngöôøi ñöôïc trao traùch nhieäm trong ñaát nöôùc naøy, moãi ngöôøi trong phaïm vi vaø vai troø cuï theå cuûa mình. Trong caùi nhìn veà quyeàn bính aáy maø toâi muoán göûi ñeán quyù vò lôøi cuûa Chuùa Gieâsu - caâu ñöôïc choïn laøm nguoàn caûm höùng cho toaøn boä chuyeán vieáng thaêm naøy cuûa toâi: "Phuùc thay ai xaây döïng hoøa bình!" (Mt 5,9). Dó nhieân, coù haøng trieäu ngöôøi Libaêng, ôû ñaây cuõng nhö treân khaép theá giôùi, ñang aâm thaàm phuïc vuï hoøa bình ngaøy qua ngaøy. Nhöng ñoái vôùi quyù vò, nhöõng ngöôøi mang troïng traùch theå cheá quan troïng trong loøng daân toäc naøy, moái phuùc ñaëc bieät naøy ñöôïc daønh cho quyù vò, neáu quyù vò coù theå noùi raèng mình ñaõ ñaët muïc tieâu hoøa bình leân treân moïi söï. Trong cuoäc gaëp gôõ naøy, toâi mong ñöôïc suy tö vôùi quyù vò veà yù nghóa cuûa vieäc trôû thaønh ngöôøi xaây döïng hoøa bình giöõa nhöõng hoaøn caûnh raát phöùc taïp, xung ñoät vaø baáp beânh.
Ngoaøi veû ñeïp thieân nhieân vaø söï phong phuù vaên hoùa cuûa Libaêng, voán ñaõ ñöôïc ca ngôïi bôûi taát caû caùc vò tieàn nhieäm cuûa toâi töøng ñeán thaêm ñaát nöôùc naøy, coøn coù moät phaåm chaát ñaëc bieät raïng ngôøi cuûa ngöôøi Libaêng: quyù vò laø moät daân toäc khoâng guïc ngaõ, nhöng tröôùc caùc thöû thaùch luoân bieát troãi daäy vôùi loøng can ñaûm. Söï kieân cöôøng cuûa quyù vò laø moät ñaëc ñieåm khoâng theå thieáu cuûa nhöõng ngöôøi xaây döïng hoøa bình ñích thöïc: thaät vaäy, coâng trình hoøa bình luoân laø moät söï khôûi ñaàu môùi khoâng ngöøng. Vieäc daán thaân vaø tình yeâu daønh cho hoøa bình khoâng bieát sôï haõi tröôùc nhöõng thaát baïi beà ngoaøi, khoâng bò khuaát phuïc tröôùc nhöõng thaát voïng, nhöng bieát nhìn xa, vaø bieát ñoùn nhaän, oâm laáy moïi thöïc taïi vôùi nieàm hy voïng. Ñeå xaây döïng hoøa bình, caàn coù söï beàn bæ; ñeå gìn giöõ vaø laøm cho söï soáng lôùn leân, caàn coù söï kieân trì.
Haõy töï hoûi lòch söû cuûa chính mình. Haõy töï hoûi quyù vò laáy ñaâu ra naêng löôïng phi thöôøng khoâng bao giôø ñeå daân toäc naøy guïc ngaõ, maát nieàm tin vaøo töông lai. Quyù vò laø moät ñaát nöôùc ña daïng, moät coäng ñoàng goàm nhieàu coäng ñoàng, nhöng ñöôïc gaén keát bôûi moät ngoân ngöõ chung. Toâi khoâng chæ noùi veà tieáng AÛ Raäp Levant maø quyù vò ñang noùi - ngoân ngöõ maø qua ñoù quaù khöù vó ñaïi cuûa quyù vò ñaõ ñeå laïi nhöõng vieân ngoïc voâ giaù, maø coøn nhaát laø toâi muoán noùi ñeán ngoân ngöõ cuûa hy voïng, thöù ngoân ngöõ luoân giuùp quyù vò khôûi ñaàu laïi.
Chung quanh chuùng ta, gaàn nhö treân toaøn theá giôùi, döôøng nhö moät thöù bi quan vaø caûm giaùc baát löïc ñaõ thaéng theá: ngöôøi ta döôøng nhö khoâng coøn töï hoûi mình coù theå laøm gì ñeå thay ñoåi doøng chaûy lòch söû. Nhöõng quyeát ñònh lôùn döôøng nhö ñöôïc ñöa ra bôûi moät soá ít ngöôøi vaø, thöôøng laø, gaây thieät haïi cho coâng ích; ñieàu ñoù khieán nhieàu ngöôøi caûm thaáy nhö moät ñònh meänh khoâng theå traùnh. Quyù vò ñaõ chòu nhieàu ñau khoå vì moät neàn kinh teá saùt thöông (x. Toâng huaán Evangelii Gaudium, 53), vì söï baát oån toaøn caàu coù nhöõng taùc ñoäng taøn phaù ñoái vôùi vuøng Levant, vì söï cöïc ñoan hoùa caên tính vaø caùc xung ñoät, nhöng quyù vò vaãn luoân muoán vaø bieát baét ñaàu laïi.
Libaêng coù theå töï haøo vì coù moät xaõ hoäi daân söï naêng ñoäng, ñöôïc ñaøo luyeän toát, vaø traøn ñaày nhöõng ngöôøi treû coù khaû naêng ñònh hình giaác mô vaø khaùt voïng cuûa caû moät ñaát nöôùc. Toâi khích leä quyù vò ñöøng bao giôø taùch khoûi daân mình, nhöng haõy phuïc vuï nhaân daân - voán giaøu ñeïp trong söï ña daïng - vôùi söï taän taâm vaø heát loøng daán thaân. Öôùc gì taát caû quyù vò coù theå laøm vang leân moät ngoân ngöõ duy nhaát: ngoân ngöõ cuûa hy voïng, ngoân ngöõ quy tuï taát caû trong loøng can ñaûm ñeå luoân baét ñaàu laïi. Öôùc gì khaùt voïng soáng vaø cuøng nhau phaùt trieån nhö moät daân toäc khieán moãi nhoùm coäng ñoàng trôû neân moät gioïng trong moät baûn hoøa aâm. Öôùc gì tình caûm saâu ñaäm cuûa bieát bao ngöôøi Libaêng ñang soáng xa queâ vaãn gaén boù vôùi ñaát nöôùc mình cuõng naâng ñôõ quyù vò: hoï yeâu nguoàn coäi, hoï caàu nguyeän cho daân toäc mình vaø naâng ñôõ daân toäc baèng nhöõng kinh nghieäm vaø khaû naêng phong phuù khieán hoï ñöôïc traân troïng ôû khaép nôi.
Chuùng ta ñi ñeán ñaëc ñieåm thöù hai cuûa nhöõng ngöôøi xaây döïng hoøa bình: hoï khoâng chæ bieát baét ñaàu laïi, nhöng laøm ñieàu ñoù tröôùc heát baèng con ñöôøng khoù khaên cuûa hoøa giaûi. Coù nhöõng veát thöông caù nhaân vaø taäp theå caàn nhieàu naêm, thaäm chí nhieàu theá heä ñeå chöõa laønh. Neáu khoâng ñöôïc chaêm soùc, neáu khoâng laøm vieäc, chaúng haïn, ñeå chöõa laønh kyù öùc, ñeå ñöa nhöõng ngöôøi ñaõ chòu baát coâng hay toån thöông laïi gaàn nhau, thì khoù coù theå höôùng ñeán hoøa bình. Ngöôøi ta seõ ñöùng yeân, bò giam caàm trong noãi ñau vaø leõ phaûi cuûa rieâng mình. Tuy nhieân, söï thaät vaø hoøa giaûi luoân lôùn leân cuøng nhau: trong gia ñình, giöõa caùc coäng ñoàng khaùc nhau vaø caùc thaønh phaàn ña daïng cuûa moät ñaát nöôùc, vaø giöõa caùc quoác gia.
Ñoàng thôøi, khoâng theå coù hoøa giaûi beàn vöõng neáu khoâng coù moät ñích ñieåm chung, neáu khoâng môû ra töông lai, nôi ñieàu thieän thaéng vöôït nhöõng ñieàu xaáu ñaõ dieãn ra hoaëc phaûi chòu trong quaù khöù hay hieän taïi. Vì theá, moät neàn vaên hoùa hoøa giaûi khoâng chæ naûy sinh töø beân döôùi, töø thieän chí vaø loøng can ñaûm cuûa moät soá ngöôøi, maø coøn caàn coù caùc chính quyeàn vaø theå cheá nhìn nhaän coâng ích cao hôn lôïi ích phe nhoùm. Coâng ích thì lôùn hôn toång hôïp caùc lôïi ích rieâng: noù ñöa caùc muïc tieâu caù nhaân ñeán gaàn nhau nhaát coù theå vaø höôùng taát caû theo moät loä trình maø ôû ñoù moãi ngöôøi ñaït ñöôïc nhieàu hôn laø khi böôùc ñi rieâng leû. Thaät vaäy, hoøa bình thì lôùn hôn moät theá caân baèng, voán luoân baáp beânh, giöõa nhöõng ngöôøi soáng taùch bieät döôùi cuøng moät maùi nhaø. Hoøa bình laø khaû naêng cuøng nhau cö nguï, trong hieäp thoâng, nhö nhöõng con ngöôøi ñaõ ñöôïc hoøa giaûi. Moät söï hoøa giaûi khoâng chæ giuùp chuùng ta cuøng soáng, maø coøn daïy chuùng ta laøm vieäc cuøng nhau, saùt caùnh cho moät töông lai chung. Vaø roài, hoøa bình trôû thaønh söï phong phuù baát ngôø môû ra khi chaân trôøi cuûa chuùng ta vöôït khoûi moïi haøng raøo vaø bieân giôùi. Ñoâi khi ngöôøi ta nghó raèng caàn phaûi laøm saùng toû vaø giaûi quyeát moïi söï tröôùc khi böôùc ñi; nhöng chính söï ñoái thoaïi, keå caû khi coøn baát ñoàng, laïi laø con ñöôøng ñöa ñeán hoøa giaûi. Söï thaät lôùn nhaát laø chuùng ta cuøng ñöôïc ñaët trong moät döï phoùng maø Thieân Chuùa ñaõ chuaån bò ñeå taát caû coù theå ñaït ñeán söï vieân maõn cuûa söï soáng trong töông quan vôùi nhau vaø vôùi Ngöôøi.
Sau cuøng, toâi muoán phaùc hoïa ñaëc ñieåm thöù ba cuûa nhöõng ngöôøi xaây döïng hoøa bình. Hoï can ñaûm ôû laïi, caû khi ñieàu ñoù ñoøi hy sinh. Coù nhöõng luùc troán chaïy thì deã daøng hôn, hoaëc, ñôn giaûn laø, ñi nôi khaùc thì thuaän tieän hôn. Caàn raát nhieàu can ñaûm vaø taàm nhìn ñeå ôû laïi hoaëc trôû veà queâ höông mình, traân troïng vaø yeâu thöông ngay caû nhöõng ñieàu kieän coøn raát khoù khaên. Chuùng ta bieát raèng söï baáp beânh, baïo löïc, ngheøo ñoùi vaø nhieàu moái ñe doïa khaùc gaây ra taïi ñaây, cuõng nhö ôû nhieàu nôi khaùc, moät cuoäc xuaát cö cuûa giôùi treû vaø caùc gia ñình ñi tìm töông lai ôû nôi khaùc, duø mang noãi ñau rôøi boû queâ höông. Dó nhieân, cuõng phaûi nhìn nhaän raèng nhieàu ñieàu tích cöïc ñeán vôùi quyù vò töø coäng ñoàng Libaêng haûi ngoaïi. Tuy nhieân, cuõng khoâng ñöôïc queân raèng ôû laïi giöõa ñoàng baøo mình vaø coäng taùc töøng ngaøy ñeå xaây döïng neàn vaên minh tình thöông vaø hoøa bình laø ñieàu raát ñaùng quyù.
Thöïc vaäy, Giaùo hoäi khoâng chæ quan taâm ñeán phaåm giaù cuûa nhöõng ngöôøi rôøi boû queâ höông tìm ñeán ñaát nöôùc khaùc, nhöng coøn mong öôùc khoâng ai bò buoäc phaûi ra ñi vaø ai muoán trôû veà cuõng coù theå trôû veà trong an toaøn. Vieäc di chuyeån cuûa con ngöôøi laø moät cô hoäi lôùn lao ñeå gaëp gôõ vaø laøm phong phuù laãn nhau, nhöng khoâng xoùa ñi moái daây ñaëc bieät gaén keát moãi ngöôøi vôùi nhöõng nôi choán cuï theå laøm neân caên tính rieâng cuûa hoï. Vaø hoøa bình luoân lôùn leân trong moät boái caûnh soáng ñoäng cuï theå, ñöôïc deät neân bôûi nhöõng moái daây ñòa lyù, lòch söû vaø taâm linh. Caàn khuyeán khích nhöõng ai nuoâi döôõng caùc moái daây aáy, vaø khoâng rôi vaøo chuû nghóa ñòa phöông hay daân toäc heïp hoøi. Trong Thoâng ñieäp Fratelli tutti, Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaõ chæ ra con ñöôøng naøy: "Caàn phaûi nhìn ñeán toaøn caàu, ñieàu giaûi thoaùt chuùng ta khoûi söï chaät heïp trong nhaø mình. Khi caên nhaø khoâng coøn laø gia ñình, maø trôû thaønh haøng raøo, nhaø giam, thì taàm nhìn toaøn caàu giaûi thoaùt chuùng ta vì noù gioáng nhö cöùu caùnh ñöa chuùng ta tôùi söï vieân maõn. Ñoàng thôøi, cuõng caàn chaân thaønh ñoùn nhaän chieàu kích ñòa phöông, vì noù coù ñieàu maø toaøn caàu khoâng coù: noù laø men, laøm phong phuù, khôûi ñoäng caùc cô cheá boå trôï. Do ñoù, tình huynh ñeä phoå quaùt vaø tình baïn xaõ hoäi trong moãi xaõ hoäi laø hai cöïc khoâng theå taùch rôøi vaø thieát yeáu" (soá 142).
Ñaây khoâng chæ laø thaùch ñoá cuûa Libaêng maø cuûa toaøn vuøng Levant: laøm theá naøo ñeå nhaát laø ngöôøi treû khoâng caûm thaáy bò buoäc phaûi rôøi boû queâ höông vaø xuaát cö? Laøm theá naøo thuùc ñaåy hoï ñöøng tìm kieám hoøa bình nôi khaùc, nhöng tìm ñöôïc söï baûo ñaûm cuûa noù vaø trôû thaønh nhöõng ngöôøi kieán taïo hoøa bình ngay treân queâ höông mình? Ngöôøi Kitoâ höõu vaø ngöôøi Hoài giaùo, cuøng vôùi moïi thaønh phaàn toân giaùo vaø daân söï trong xaõ hoäi Libaêng, ñöôïc môøi goïi goùp phaàn cuûa mình vaø vaän ñoäng coäng ñoàng quoác teá quan taâm hôn ñeán vaán ñeà naøy.
Trong boái caûnh ñoù, toâi muoán nhaán maïnh vai troø khoâng theå thay theá cuûa phuï nöõ trong coâng cuoäc khoù khaên vaø kieân nhaãn nhaèm baûo veä vaø xaây döïng hoøa bình. Chuùng ta ñöøng queân raèng phuï nöõ coù khaû naêng ñaëc bieät ñeå kieán taïo hoøa bình, vì hoï bieát gìn giöõ vaø phaùt trieån nhöõng moái daây saâu xa vôùi söï soáng vaø vôùi con ngöôøi. Söï tham gia cuûa hoï vaøo ñôøi soáng xaõ hoäi vaø chính trò, cuõng nhö cuûa caùc coäng ñoàng toân giaùo, hay nhö naêng löôïng ñeán töø giôùi treû, laø moät yeáu toá mang laïi söï canh taân ñích thöïc treân toaøn theá giôùi. Vì theá, phuùc thay caùc phuï nöõ kieán taïo hoøa bình vaø phuùc thay caùc baïn treû ôû laïi hoaëc trôû veà, ñeå Libaêng tieáp tuïc laø moät maûnh ñaát ñaày söùc soáng.
Toâi xin keát thuùc baèng caùch gôïi laïi moät neùt quyù giaù khaùc cuûa truyeàn thoáng ngaøn naêm cuûa quyù vò. Quyù vò laø moät daân toäc yeâu aâm nhaïc, thöù aâm nhaïc trong nhöõng ngaøy leã hoäi trôû thaønh ñieäu nhaûy, vaø trôû thaønh ngoân ngöõ cuûa nieàm vui vaø hieäp thoâng. Ñaëc ñieåm naøy trong vaên hoùa cuûa quyù vò giuùp chuùng ta hieåu raèng hoøa bình khoâng chæ laø keát quaû cuûa noã löïc con ngöôøi, duø ñieàu ñoù laø caàn thieát, nhöng hoøa bình laø moùn quaø ñeán töø Thieân Chuùa, vaø tröôùc heát cö nguï trong taâm hoàn chuùng ta. Noù gioáng nhö moät chuyeån ñoäng noäi taâm lan toûa ra beân ngoaøi, giuùp chuùng ta ñeå mình ñöôïc daãn daét bôûi moät giai ñieäu lôùn hôn chính mình - giai ñieäu cuûa tình yeâu Thieân Chuùa. Ai thöïc hieän ñieäu nhaûy thì chaân böôùc nheï nhaøng, khoâng ñaïp leân maët ñaát, hoøa nhòp böôùc chaân vôùi ngöôøi khaùc. Hoøa bình cuõng vaäy: ñoù laø moät haønh trình do Thaàn Khí thuùc ñaåy, khieán traùi tim bieát laéng nghe, bieát ñeå yù vaø toân troïng ngöôøi khaùc. Öôùc gì khaùt voïng hoøa bình naøy, khôûi ñi töø Thieân Chuùa, ñöôïc lôùn leân giöõa quyù vò, vaø coù theå bieán ñoåi ngay hoâm nay caùch chuùng ta nhìn tha nhaân vaø cuøng nhau cö nguï treân maûnh ñaát maø Ngöôøi heát möïc yeâu thöông vaø khoâng ngöøng chuùc phuùc.
Thöa Ngaøi Toång thoáng, kính thöa quyù vò laõnh ñaïo, toâi xin caûm ôn moät laàn nöõa vì söï tieáp ñoùn maø quyù vò daønh cho toâi. Xin haõy tin raèng toâi vaø toaøn theå Giaùo hoäi luoân caàu nguyeän cho quyù vò trong söù vuï tinh teá phuïc vuï coâng ích.
Nguoàn: vaticannews.va/vi