Ñöùc Thaùnh cha cöû haønh thaùnh leã
cho caùc tín höõu Coâng giaùo taïi Istanbul
Ñöùc Thaùnh cha cöû haønh thaùnh leã cho caùc tín höõu Coâng giaùo taïi Istanbul.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Istanbul (RVA News 30-11-2025) - Giaõ töø Toøa Thöôïng phuï, Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV ñaõ tieán veà Hoäi tröôøng Volkswagen, caùch Toøa Thöôïng phuï 17 caây soá, ñöôïc kieán thieát hoài naêm 2015 vaø ñöôïc duøng cho nhieàu sinh hoaït khaùc nhau. Coù khoaûng 4,000 tín höõu töø caùc nôi ôû Thoå Nhó Kyø ñeán ñaây ñeå tham döï thaùnh leã vôùi Ñöùc Thaùnh cha.
Thaùnh leã khôûi ñaàu Muøa Voïng, khai maïc Naêm Phuïng vuï môùi. Nhieàu ngöôøi ñaõ ñi suoát ñeâm ñeå tôùi, vaø nhieàu ngöôøi khaùc cuõng muoán ñeán döï nhöng soá choã giôùi haïn. Chính phuû Thoå Nhó Kyø ñaõ ñaøi thoï chi phí thueâ Hoäi tröôøng naøy cho caùc tín höõu.
Thaùnh leã coù caùc phaàn ñöôïc cöû haønh baèng tieáng Armeni, Aramaico, tieáng Anh vaø tieáng Thoå Nhó Kyø, caû tieáng Arap vaø YÙ, xeùt vì caùc tín höõu laø nhöõng ngöôøi "töù phöông". Ñoàng teá vôùi Ñöùc Thaùnh cha, coù taát caû 10 giaùm muïc thuoäc caùc giaùo phaän ôû Thoå Nhó Kyø cuõng nhö caùc hoàng y vaø giaùm muïc thuoäc ñoaøn tuøy tuøng cuûa Ñöùc Thaùnh cha, cuøng vôùi haøng chuïc linh muïc khaùc, taát caû trong phaåm phuïc maøu tím cuûa Muøa Voïng.
Ñaây laø thaùnh leã coâng coäng duy nhaát Ñöùc Thaùnh cha cöû haønh cho caùc tín höõu Coâng giaùo trong boán ngaøy vieáng thaêm taïi Thoå Nhó Kyø.
Baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Trong baøi giaûng thaùnh leã baèng tieáng Anh, Ñöùc Thaùnh cha noùi:
Anh chò em thaân meán,
Chuùng ta cöû haønh thaùnh leã naøy aùp ngaøy Giaùo hoäi kính nhôù thaùnh Anreâ, Toâng ñoà vaø Boån maïng cuûa vuøng ñaát naøy. Ñoàng thôøi, chuùng ta cuõng baét ñaàu Muøa Voïng, ñeå chuaån bò soáng laïi, trong leã Giaùng sinh, maàu nhieäm cuûa Ñöùc Gieâsu, Con Thieân Chuùa, "ñöôïc sinh ra maø khoâng phaûi ñöôïc taïo thaønh, ñoàng baûn theå vôùi Chuùa Cha" (Kinh Tin Kính Nicea- Constantinople), nhö caùch ñaây 1.700 naêm, caùc Nghò phuï hoïp Coâng ñoàng taïi Nicea ñaõ long troïng tuyeân boá.
Trong boái caûnh aáy, phuïng vuï giôùi thieäu cho chuùng ta, trong baøi ñoïc I (x. Is 2,1-5), moät trong nhöõng trang ñeïp nhaát cuûa saùch ngoân söù Isaia, nôi vang leân lôøi môøi goïi taát caû caùc daân toäc tieán leân nuùi cuûa Chuùa (x. c.3), nôi cuûa aùnh saùng vaø bình an. Toâi mong raèng chuùng ta cuøng suy nieäm veà vieäc chuùng ta laø Giaùo hoäi, döøng laïi ôû moät vaøi hình aûnh chöùa ñöïng trong ñoaïn vaên naøy.
Hình aûnh thöù nhaát laø "ngoïn nuùi cao treân ñænh caùc nuùi" (x. Is 2,2). Ñieàu naøy nhaéc chuùng ta raèng hoa traùi töø haønh ñoäng cuûa Thieân Chuùa trong ñôøi soáng chuùng ta khoâng chæ laø moùn quaø daønh rieâng cho chuùng ta, maø cho taát caû moïi ngöôøi. Veû ñeïp cuûa Sion - thaønh treân nuùi, bieåu töôïng cuûa moät coäng ñoaøn ñöôïc taùi sinh trong loøng trung thaønh vaø trôû thaønh daáu chæ aùnh saùng cho moïi ngöôøi, töø moïi xuaát thaân - nhaéc ta raèng nieàm vui cuûa ñieàu thieän laø moät nieàm vui lan toûa. Ta gaëp xaùc quyeát aáy nôi ñôøi soáng cuûa nhieàu vò thaùnh. Thaùnh Pheâroâ gaëp Ñöùc Gieâsu nhôø loøng nhieät thaønh cuûa ngöôøi anh laø Anreâ (x. Ga 1,40-42), vaø Anreâ cuøng vôùi Gioan toâng ñoà ñaõ ñöôïc ñöa ñeán cuøng Chuùa nhôø loøng soát meán cuûa Gioan Taåy Giaû. Thaùnh Augustinoâ, nhieàu theá kyû sau, ñeán vôùi Ñöùc Kitoâ nhôø lôøi giaûng soát saéng cuûa thaùnh Ambrosioâ, vaø coøn nhieàu tröôøng hôïp khaùc nöõa.
Taát caû nhöõng ñieàu aáy göûi ñeán chuùng ta lôøi môøi goïi haõy canh taân trong ñöùc tin söùc maïnh chöùng taù cuûa mình. Thaùnh Gioan Kim Khaåu, vò muïc töû vó ñaïi cuûa Giaùo hoäi naøy, ñaõ noùi veà söùc cuoán huùt cuûa söï thaùnh thieän nhö moät daáu chæ huøng hoàn hôn nhieàu pheùp laï. Ngaøi noùi: "Pheùp laï xaûy ra roài qua ñi, nhöng ñôøi soáng Kitoâ höõu thì toàn taïi vaø xaây döïng lieân tuïc" (Chuù giaûi Tin Möøng Thaùnh Mattheâu, 43,5), vaø keát luaän: "Vaäy chuùng ta haõy tænh thöùc ñoái vôùi chính mình, ñeå cuõng ñem laïi lôïi ích cho ngöôøi khaùc" (sñd).
Anh chò em raát thaân meán, neáu thaät söï chuùng ta muoán giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi chuùng ta gaëp gôõ, haõy tænh thöùc ñoái vôùi chính mình, nhö Tin möøng khuyeân (x. Mt 24,42): nuoâi döôõng ñöùc tin baèng caàu nguyeän vaø caùc bí tích, soáng ñöùc tin caùch nhaát quaùn baèng baùc aùi, loaïi boû - nhö thaùnh Phaoloâ noùi trong baøi ñoïc II - nhöõng vieäc cuûa toái taêm vaø khoaùc leân mình aùo giaùp cuûa aùnh saùng (x. Rm 13,12). Chuùa, Ñaáng chuùng ta mong chôø trong vinh quang vaøo cuoái thôøi gian, vaãn ñeán moãi ngaøy goõ cöûa loøng chuùng ta. Haõy saün saøng (x. Mt 24,44) baèng söï coá gaéng chaân thaønh soáng moät ñôøi toát laønh, nhö bieát bao maãu göông thaùnh thieän maø lòch söû cuûa vuøng ñaát naøy phong phuù daïy ta.
Hình aûnh thöù hai maø ngoân söù Isaia göûi ñeán chuùng ta laø hình aûnh moät theá giôùi nôi hoøa bình ngöï trò. OÂng moâ taû nhö sau: "Hoï seõ ñuùc göôm thaønh löôõi caøy, reøn giaùo thaønh löôõi lieàm; daân naøy khoâng coøn tuoát göôm choáng laïi daân kia, vaø thieân haï thoâi hoïc ngheà chinh chieán" (Is 2,4). Bieát bao laàn chuùng ta caûm thaáy lôøi keâu goïi naøy caáp baùch hoâm nay! Bieát bao nhu caàu veà hoøa bình, hieäp nhaát vaø hoøa giaûi quanh ta, cuõng nhö trong ta vaø giöõa chuùng ta! Laøm sao chuùng ta coù theå goùp phaàn ñaùp laïi nhu caàu aáy?
Ñeå hieåu ñieàu ñoù, ta coù theå tìm söï trôï giuùp töø "bieåu töôïng" cuûa chuyeán vieáng thaêm naøy, trong ñoù moät trong caùc hình aûnh ñöôïc choïn laø caây caàu. Hình aûnh aáy cuõng gôïi nhôù ñeán caây caàu lôùn noåi tieáng cuûa thaønh phoá naøy, baéc ngang eo bieån Bosphorus, noái lieàn hai chaâu luïc: AÙ vaø AÂu. Theo thôøi gian, hai caàu khaùc ñöôïc xaây theâm, vì theá hieän nay coù ba ñieåm keát noái giöõa hai bôø. Ba coâng trình giao thoâng lôùn, trao ñoåi, gaëp gôõ: ñoà soä khi nhìn, theá nhöng laïi nhoû beù vaø mong manh neáu so vôùi meânh moâng laõnh thoå maø chuùng noái lieàn.
Ba nhòp caàu aáy khieán chuùng ta nghó ñeán taàm quan troïng cuûa nhöõng noã löïc chung vì hieäp nhaát ôû ba caáp ñoä: trong coäng ñoaøn, trong töông quan ñaïi keát vôùi caùc tín höõu thuoäc caùc heä phaùi Kitoâ giaùo khaùc, vaø trong gaëp gôõ vôùi anh chò em thuoäc toân giaùo khaùc. Chaêm soùc ba nhòp caàu naøy - cuûng coá vaø môû roäng chuùng baèng moïi caùch coù theå - laø moät phaàn ôn goïi cuûa chuùng ta trôû neân "thaønh xaây treân nuùi" (x. Mt 5,14-16).
Tröôùc heát, nhö toâi ñaõ noùi, trong Giaùo hoäi naøy hieän dieän boán truyeàn thoáng phuïng vuï khaùc nhau - Latinh, Armenia, Canñeâ vaø Syria - moãi truyeàn thoáng mang ñeán söï phong phuù rieâng veà tinh thaàn, lòch söû vaø ñôøi soáng Giaùo hoäi. Chia seû nhöõng khaùc bieät aáy coù theå cho thaáy moät caùch noåi baät moät trong nhöõng neùt ñeïp nhaát nôi dung maïo Hieàn theâ cuûa Ñöùc Kitoâ: tính Coâng giaùo hieäp nhaát moïi ngöôøi. Söï hieäp nhaát ñöôïc gaén keát quanh Baøn thôø laø aân ban cuûa Thieân Chuùa, vaø vì theá maïnh meõ vaø baát khaû chieán baïi, vì laø coâng trình cuûa aân suûng Ngaøi. Tuy nhieân, vieäc thöïc hieän söï hieäp nhaát aáy trong lòch söû laïi ñöôïc trao phoù cho chuùng ta, cho noã löïc cuûa chuùng ta. Bôûi vaäy, cuõng gioáng nhö caùc caây caàu treân Bosphorus, noù caàn söï chaêm soùc, quan taâm, "baûo döôõng", ñeå thôøi gian vaø thaêng traàm khoâng laøm yeáu ñi neàn moùng. Höôùng maét leân ngoïn nuùi cuûa lôøi höùa - hình aûnh cuûa Gieârusalem thieân quoác, laø muïc tieâu vaø laø meï cuûa chuùng ta (x. Gl 4,26) - chuùng ta haõy noã löïc heát mình ñeå thuùc ñaåy vaø cuûng coá caùc moái daây lieân keát giöõa chuùng ta, ñeå laøm giaøu cho nhau vaø trôû thaønh tröôùc maët theá gian daáu chæ ñaùng tin caäy cuûa tình yeâu phoå quaùt vaø voâ bieân cuûa Chuùa.
Moái daây hieäp thoâng thöù hai maø phuïng vuï naøy gôïi yù laø moái daây ñaïi keát. Ñieàu ñoù cuõng ñöôïc minh chöùng qua söï hieän dieän cuûa caùc Ñaïi dieän thuoäc caùc heä phaùi khaùc, maø toâi xin chaøo vôùi loøng bieát ôn saâu saéc. Chính ñöùc tin chung vaøo Ñaáng Cöùu Ñoä hieäp nhaát chuùng ta khoâng chæ giöõa chuùng ta vôùi nhau, maø coøn vôùi taát caû anh chò em thuoäc caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoaøn Kitoâ giaùo khaùc. Chuùng ta ñaõ caûm nghieäm ñieàu naøy hoâm qua, trong buoåi caàu nguyeän taïi Iznik. Ñaây cuõng laø con ñöôøng maø töø laâu chuùng ta ñaõ cuøng nhau böôùc ñi, vaø thaùnh Gioan XXIII - ngöôøi gaén boù vôùi vuøng ñaát naøy baèng nhöõng moái daây thaân tình - laø moät ngöôøi coå vuõ vaø chöùng nhaân lôùn. Vì theá, khi chuùng ta xin, baèng lôøi cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan, "cho maàu nhieäm cao caû cuûa söï hieäp nhaát maø Ñöùc Gieâsu Kitoâ ñaõ khaån khoaûn naøi xin Chuùa Cha treân trôøi tröôùc luùc hieán teá ñöôïc neân troïn" (Dieãn vaên khai maïc Coâng ñoàng Vaticano II, 11.10.1962, 8.2), hoâm nay chuùng ta haõy ñoåi môùi lôøi "xin vaâng" vôùi söï hieäp nhaát, "ñeå taát caû neân moät" (Ga 17,21), ut unum sint.)
Moái daây thöù ba maø Lôøi Chuùa nhaéc ta laø moái daây vôùi nhöõng ngöôøi thuoäc caùc coäng ñoàng khoâng phaûi Kitoâ giaùo. Chuùng ta ñang soáng trong moät theá giôùi maø quaù thöôøng xuyeân toân giaùo bò lôïi duïng ñeå bieän minh cho chieán tranh vaø toäi aùc. Nhöng chuùng ta bieát raèng, nhö Coâng ñoàng Vatican II quaû quyeát, "töông quan cuûa con ngöôøi vôùi Thieân Chuùa Cha vaø töông quan cuûa con ngöôøi vôùi anh em mình gaén chaët ñeán möùc Kinh thaùnh noùi: "Ai khoâng yeâu thöông thì khoâng bieát Thieân Chuùa" (1 Ga 4,8)" (Tuyeân ngoân Nostra Aetate, 5). Vì theá, chuùng ta muoán cuøng nhau böôùc ñi, traân troïng ñieàu lieân keát chuùng ta, phaù ñoå nhöõng böùc töôøng thaønh kieán vaø ngôø vöïc, thuùc ñaåy söï hieåu bieát vaø quyù troïng laãn nhau, ñeå trao cho moïi ngöôøi moät thoâng ñieäp maïnh meõ veà hy voïng vaø lôøi môøi goïi trôû neân "ngöôøi kieán taïo hoøa bình" (Mt 5,9).
Vaø Ñöùc Thaùnh cha keát luaän: "Anh chò em thaân meán, chuùng ta haõy bieán nhöõng giaù trò aáy thaønh nhöõng quyeát taâm cho Muøa Voïng vaø hôn nöõa cho caû ñôøi soáng caù nhaân cuõng nhö coäng ñoaøn cuûa chuùng ta. Böôùc chaân chuùng ta ñi nhö treân moät caây caàu noái ñaát vôùi Trôøi - caây caàu maø Chuùa ñaõ baéc cho chuùng ta. Haõy luoân höôùng maét veà bôø beân kia cuûa caây caàu, ñeå yeâu meán Thieân Chuùa vaø anh em heát loøng, ñeå cuøng nhau böôùc ñi, vaø ñeå moät ngaøy kia, taát caû chuùng ta ñöôïc gaëp laïi nhau trong Nhaø Cha.
Cuoái thaùnh leã, luùc 18g30 giôø ñòa phöông, Ñöùc cha Massimiliano Palinuro, Ñaïi dieän Toâng toøa Istanbul, ñaõ ñaïi dieän taát caû moïi ngöôøi caùm ôn Ñöùc Thaùnh cha vaø Ñöùc Thaùnh cha ñaõ taëng cho Giaùo phaän ñòa phöông moät cheùn leã quyù giaù.