Ñöùc Thaùnh cha keát thuùc
chuyeán toâng du taïi Thoå Nhó Kyø
Ñöùc Thaùnh cha keát thuùc chuyeán toâng du taïi Thoå Nhó Kyø.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Istanbul (RVA News 01-12-2025) - Saùng Chuùa nhaät, ngaøy 30 thaùng Möôøi Moät naêm 2025, Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV ñaõ daâng thaùnh leã rieâng taïi nguyeän ñöôøng Toøa Khaâm söù Toøa Thaùnh ôû Istanbul, roài ngaøi ñeán Nhaø thôø chính toøa cuûa Giaùo hoäi Armeni Toâng truyeàn, caùch ñoù baûy caây soá ñeå vieáng thaêm vaø caàu nguyeän vôùi Ñöùc Thöôïng phuï vaø caùc tín höõu thuoäc Coäng ñoaøn Giaùo hoäi naøy.
Giaùo hoäi Armeni Toâng truyeàn
Coâng trình daãn daân Armeni ñoùn nhaän tin möøng cöùu ñoä laø do thaùnh Gregorio Armeno, cuõng ñöôïc goïi laø Vò Soi Saùng (240-326). Ngaøi thuï phong giaùm muïc taïi thaønh Cesarea naêm 314, vaø sau ñoù, ngaøi daønh troïn naêng löïc rao giaûng Tin möøng cho daân chuùng taïi Armeni, vaø höôùng daãn Giaùo hoäi treû trung taïi ñaây. Theo truyeàn thoáng, cuøng vôùi hai thaùnh toâng ñoà Batoâloâmeâoâ vaø Tañeâoâ, laø nhöõng vò ñaàu tieân truyeàn giaûng Tin möøng cho daân toäc Armeni, thaùnh Gregorio, Vò Soi Saùng luoân ñöôïc Giaùo hoäi naøy toân kính nhö vò saùng laäp, coät truï cuûa Giaùo hoäi.
Caùc tín höõu Kitoâ Armeni ngaøy nay goàm hôn baûy trieäu ngöôøi, trong ñoù coù 2,9 trieäu ngöôøi ôû Coäng hoøa Armeni, hai trieäu ngöôøi taïi Nga, 400,000 ngöôøi ôû Coäng hoøa Georgia, vaø nöûa trieäu ôû Trung Ñoâng. Ngoaøi ra, taïi Baéc Myõ coù moät trieäu ngöôøi Armeni, Nam Myõ coù 150,000 ngöôøi, vaø taïi Phaùp coù 400,000, khoâng keå nhieàu nöôùc khaùc.
Giaùo hoäi Armeni Toâng truyeàn coù Toøa Toång Thöôïng phuï ôû thaønh phoá Etchmiadzin beân Armeni, coù uy tín tinh thaàn raát lôùn vaø laø ñieåm tham chieáu cho caùc coäng ñoàng Armeni treân theá giôùi. Ngoaøi ra, coøn Toøa Thöôïng phuï ôû Antelias beân Liban, hai Toøa Thöôïng phuï ôû Jerusalem vaø Istanbul.
Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV ñaõ ñeán nhaø thôø chính toøa cuûa Giaùo hoäi Armeni-Istanbul vaøo luùc 9 giôø 30, giôø ñòa phöông. Ngaøi ñöôïc Ñöùc Thöôïng phuï Sahak II Mashalian tieáp ñoùn vaø cuøng vôùi haøng traêm chöùc saéc vaø tín höõu cuøng caàu nguyeän.
Dieãn töø cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Leân tieáng trong dòp naøy, Ñöùc Thaùnh cha göûi lôøi chaøo thaêm ñeán Ñöùc Toång Thöôïng phuï Karekin II cuûa toaøn theå ngöôøi Armeni, cuõng nhö ñeán caùc giaùm muïc, haøng giaùo só vaø toaøn theå coäng ñoàng tín höõu Armeni Toâng truyeàn taïi Istanbul vaø treân khaép Thoå Nhó Kyø. Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Chuyeán vieáng thaêm naøy cho toâi cô hoäi taï ôn Thieân Chuùa vì chöùng taù can ñaûm cuûa daân toäc Armeni qua caùc theá kyû, thöôøng laø trong nhöõng hoaøn caûnh ñau thöông. Toâi cuõng muoán baøy toû loøng bieát ôn saâu saéc leân Chuùa vì nhöõng moái daây huynh ñeä ngaøy caøng khaêng khít hôn giöõa Giaùo hoäi Toâng truyeàn Armeni vaø Giaùo hoäi Coâng giaùo. Ít laâu sau Coâng ñoàng Vaticanoâ II, vaøo thaùng Naêm naêm 1967, Ñöùc Toång Thöôïng phuï Khoren I ñaõ trôû thaønh vò Thuû laõnh ñaàu tieân cuûa moät Giaùo hoäi Chính thoáng Ñoâng phöông ñeán thaêm Ñöùc Giaùm muïc Roma vaø trao ñoåi vôùi ngaøi caùi oâm hoân bình an. Toâi cuõng nhôù raèng vaøo thaùng Naêm naêm 1970, Ñöùc Toång Thöôïng phuï Vasken I ñaõ kyù vôùi Ñöùc Giaùo hoaøng Phaoloâ VI baûn tuyeân boá chung ñaàu tieân giöõa moät Giaùo hoaøng vaø moät Thöôïng phuï Chính thoáng Ñoâng phöông, môøi goïi caùc tín höõu cuûa hoï khaùm phaù laïi raèng hoï laø anh chò em trong Chuùa Kitoâ treân haønh trình hieäp nhaát. Keå töø ñoù, nhôø ôn Chuùa, "ñoái thoaïi cuûa tình baùc aùi" giöõa hai Giaùo hoäi chuùng ta ñaõ nôû hoa.
Ñöùc Thaùnh cha cuõng nhaéc ñeán nhieàu giao haûo giöõa Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø Giaùo hoäi Armeni Toâng truyeàn vaø ngaøi caàu mong hai beân seõ taùi laäp "söï hieäp thoâng troïn veïn, moät söï hieäp thoâng khoâng haøm yù huùt maát hay thoáng trò, nhöng laø söï trao ñoåi caùc aân ban maø caùc Giaùo hoäi chuùng ta ñaõ laõnh nhaän töø Chuùa Thaùnh Thaàn, nhaèm toân vinh Thieân Chuùa Cha vaø xaây döïng Thaân Theå Chuùa Kitoâ (x. Ep 4,12). Toâi mong öôùc raèng UÛy ban hoãn hôïp quoác teá veà ñoái thoaïi thaàn hoïc giöõa Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø caùc Giaùo hoäi Chính thoáng Ñoâng phöông coù theå sôùm tieáp tuïc coâng trình phong phuù cuûa mình, ñeå tìm kieám moät moâ hình hieäp thoâng troïn veïn "cuøng nhau, caùch töï nhieân", nhö thaùnh Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II ñaõ khaùt voïng trong Thoâng ñieäp "Ut unum sint" (soá 95).
Cuoái cuoäc thaêm vieáng, Ñöùc Thaùnh cha coøn laøm pheùp taám bia kyû nieäm cuoäc vieáng thaêm naøy cuûa ngaøi, ñöôïc gaén ôû loái vaøo Nhaø thôø chính toøa Armeni taïi ñaây.
Hoaït ñoäng cuûa Ñöùc Thaùnh cha trong Chuùa nhaät, 30 thaùng Möôøi Moät naêm 2025
Chuùa nhaät, ngaøy 30 thaùng Möôøi Moät naêm 2025, ban saùng Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV daâng thaùnh leã rieâng taïi nguyeän ñöôøng Toøa Khaâm söù Toøa Thaùnh ôû Istanbul, roài ñeán Nhaø thôø chính toøa cuûa Giaùo hoäi Armeni Toâng truyeàn, caùch ñoù 7 caây soá ñeå vieáng thaêm vaø caàu nguyeän vaøo luùc 9g30. Sau ñoù, luùc 10g30, ngaøi trôû laïi Nhaø thôø chính toøa thaùnh Giorgio ñeå tham döï thaùnh leã kính thaùnh Anreâ, boån maïng cuûa Giaùo hoäi Chính thoáng Constantinople. Tieáp ñoù, luùc 12g30, cuøng vôùi Ñöùc Thöôïng phuï Bartolomaios, Ñöùc Thaùnh cha tieán leân bao lôn cuûa Toøa Thöôïng phuï ñeå cuøng ban pheùp laønh ñaïi keát cho caùc tín höõu.
Sau ñoù, luùc quaù 14g, Ñöùc Thaùnh cha ra phi tröôøng Istanbul ñeå ñaùp maùy bay ñi Beirut, thuû ñoâ Liban, chaëng thöù hai trong chuyeán toâng du ñaàu tieân cuûa ngaøi taïi nöôùc ngoaøi.