Ñöùc Thaùnh cha baét ñaàu toâng du Liban
Ñöùc Thaùnh cha baét ñaàu toâng du Liban.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Beirut (RVA News 01-12-2025) - Sau khi chia tay Thoå Nhó Kyø, Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV cuøng vôùi ñoaøn tuøy tuøng vaø caùc kyù giaû quoác teá, ñaõ ñaùp maùy bay ñi Beirut, thuû ñoâ Liban, ñeå tieáp tuïc phaàn thöù hai cuûa chöông trình toâng du.
Ñoâi neùt veà ñaát nöôùc vaø Giaùo hoäi taïi Liban
Liban laø moät quoác gia naøy beù nhoû, vôùi dieän tích 10,400 caây soá vuoâng, chæ baèng moät phaàn ba möôi cuûa nöôùc Vieät Nam, nghóa laø hôn keùm nhö tænh Laâm Ñoàng cuûa Vieät Nam, töø ñaàu nöôùc ñeán cuoái chæ daøi 250 caây soá vaø chieàu ngang choã roäng choã heïp, töø 25 ñeán 60 caây soá.
Daân soá Liban hieän nay chæ coù hôn boán trieäu 500 ngöôøi, trong ñoù coù 2 trieäu ngöôøi Coâng giaùo, phaàn lôùn coøn laïi theo Hoài giaùo.
Theo moät nghóa naøo ñoù, Liban cuõng laø Thaùnh ñòa: Chuùa Gieâsu ñaõ nhieàu laàn ñeán thaønh Tyroâ vaø Sidon ñeå giaûng Tin möøng vaø chöõa laønh caùc beänh nhaân, trong ñoù coù con gaùi ngöôøi phuï nöõ xöù Canaan. Thaùnh Pheâroâ toâng ñoà ñaõ löu laïi Tyroâ moät tuaàn leã tröôùc khi ñeán thaønh Antiokia; Thaùnh Tañeâoâ toâng ñoà ñaõ giaûng taïi Beirut vaø thaùnh Phaoloâ cuõng döøng laïi ôû Tyro.
Liban tuy nhoû, chæ baèng moät phaàn 550 dieän tích cuûa toaøn vuøng Trung Ñoâng, Nhöng quaù moät nöûa soá tín höõu Kitoâ cuûa toaøn vuøng naøy soáng taïi Liban. Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi ñaây coù 49 giaùm muïc, 1,560 linh muïc trieàu vaø doøng, 118 tu huynh vaø gaàn 1,700 nöõ tu.
Liban coù hai raëng nuùi ñöôïc caùc ñoàng baèng vaø sa maïc bao quanh, vì theá, qua doøng lòch söû, caùc nhoùm toân giaùo vaø daân thieåu soá ôû Trung Ñoâng bò baùch haïi, thöôøng chaïy tôùi Liban tò naïn. Cuõng vì vaäy, hieän nay taïi nöôùc naøy coù tôùi 18 coäng ñoaøn toân giaùo khaùc nhau, goàm 5 coäng ñoaøn Hoài giaùo, vaø 1 coäng ñoaøn Do thaùi giaùo, 12 coäng ñoaøn Kitoâ, trong ñoù coù 6 coäng ñoaøn Coâng giaùo, goàm 6 nghi leã khaùc nhau: ñoâng nhaát laø Giaùo hoäi Coâng giaùo Maronít, do thaùnh Maron saùng laäp, vôùi khoaûng moät trieäu ngöôøi; tieáp ñeán laø Coâng giaùo Hy laïp Melkít vôùi 400,000 ngöôøi. Caùc nghi leã coøn laïi cuûa Coâng giaùo laø Armeùni, Syria, Canñeâ vaø sau cuøng laø 10,000 tín höõu Coâng giaùo Latinh. Cuõng vì nhieàu nghi leã nhö theá vôùi haøng giaùo phaåm rieâng, neân nguyeân thuû ñoâ Beirut coù tôùi naêm giaùo phaän thuoäc caùc nghi leã Ñoâng Phöông, cuøng vôùi moät ñòa phaän ñaïi dieän Toâng toøa daønh cho caùc tín höõu Coâng giaùo Latinh.
Söï phöùc taïp veà nghi leã treân ñaây vôùi nhöõng truyeàn thoáng khaùc nhau, laøm cho Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Liban ñöôïc phong phuù, nhöng nhieàu khi cuõng laø nguoàn chia reõ vaø caêng thaúng. Vì theá, trong dòp Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc ñaëc bieät veà Liban caùch ñaây 30 naêm (1995), cuõng nhö Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc Trung Ñoâng, ñeàu coù nhöõng lôøi keâu goïi caùc coäng ñoaøn Coâng giaùo thuoäc caùc nghi leã khaùc nhau gia taêng ñoaøn keát vaø coäng taùc vôùi nhau hôn.
Veà maët chính trò, töø khi ñöôïc ñoäc laäp vaøo naêm 1943 ñeán nay, caùc coäng ñoàng Kitoâ vaø hoài giaùo taïi Liban vaãn theo moät Hieäp öôùc vôùi nhau veà vieäc phaân quyeàn, theo ñoù Toång thoáng Liban laø moät tín höõu Coâng giaùo Maronit, Chuû tòch Quoác hoäi laø moät ngöôøi Hoài giaùo Shiite; Thuû töôùng laø ngöôøi Hoài giaùo Sunnit, Phoù Chuû tòch Quoác hoäi laø tín höõu Chính thoáng Hy Laïp, Toång tham möu tröôûng quaân ñoäi laø ngöôøi Hoài giaùo Druze. Vì theá, ngaøy nay, Liban vaãn laø nöôùc Araäp duy nhaát coù moät toång thoáng laø tín höõu Coâng giaùo. Trong soá 22 nöôùc Araäp, haàu heát ñeàu coù ñaïi ña soá daân theo Hoài giaùo, chæ Liban coù tyû leä tín höõu Kitoâ ñoâng ñaûo.
Hoài naêm 1975, chieán tranh ñaõ buøng noå taïi Liban: baét ñaàu laø söï ñuïng ñoä giöõa caùc löïc löôïng Kitoâ vaø 700,000 ngöôøi tò naïn Palestine. Nhöõng ngöôøi Hoài giaùo Liban ñöùng veà phe ngöôøi Palestine. Tieáp theo ñoù laø moät loaït caùc cuoäc chieán giöõa caùc phe nhoùm khaùc nhau, keå caû giöõa caùc löïc löôïng Kitoâ Liban vôùi nhau, caùc cuoäc xung ñoät giöõa caùc nhoùm hoài giaùo, keå caû caùc nhöõng cuoäc can thieäp cuûa Syria vaø Israel.