Ñöùc Thaùnh cha gaëp gôõ caùc giaùm muïc, linh muïc,
tu só nam nöõ vaø nhaân vieân muïc vuï Coâng giaùo Liban
Ñöùc Thaùnh cha gaëp gôõ caùc giaùm muïc, linh muïc, tu só nam nöõ vaø nhaân vieân muïc vuï Coâng giaùo Liban.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Harissa (RVA News 02-12-2025) - Thöù Hai, ngaøy 01 thaùng Möôøi Hai naêm 2025, sau khi giaõ töø Ñan vieän coù moä thaùnh Charbel, Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV tieáp tuïc haønh trình ñeán Ñeàn thaùnh Ñöùc Meï Liban ôû Harissa, caùch ñoù 42 caây soá, ñeå gaëp gôõ caùc giaùm muïc, linh muïc, tu só nam nöõ vaø caùc nhaân vieân muïc vuï.
Ñeàn thaùnh Ñöùc Meï Liban ôû Harissa laø nôi haønh höông noåi tieáng baäc nhaát ôû Liban, naèm treân ñænh moät ngoïn ñoài nhìn xuoáng bôø bieån vaø vònh Jounieh. Ñeàn thaùnh ñöôïc xaây döïng naêm 1904, nhaân dòp kyû nieäm 50 naêm Ñöùc Pioâ IX coâng boá tín ñieàu Ñöùc Meï Voâ Nhieãm Nguyeân Toäi. Leã khaùnh thaønh dieãn ra vaøo Chuùa nhaät ñaàu tieân cuûa thaùng Naêm naêm 1908, vaø töø ñoù trôû thaønh leã haèng naêm cuûa Ñöùc Meï Liban. Töôïng Ñöùc Meï baèng ñoàng, traéng, ñuùc taïi Lyon (Phaùp), cao 8,50 m vaø naëng khoaûng 15 taán. Thaùp-beä hình noùn baèng ñaù ñeõo thuû coâng cao 21m; du khaùch haønh höông thöôøng leo leân ñænh töôïng baèng caàu thang xoaén oác, nhieàu ngöôøi ñi chaân traàn hoaëc quyø goái.
Ñöôïc giao cho Hoäi Truyeàn giaùo Liban, ñaây laø moät trong nhöõng Ñeàn thaùnh Ñöùc Meï quan troïng nhaát Trung Ñoâng. Khaùch haønh höông ñeán quanh naêm, ñaëc bieät trong thaùng Naêm, vôùi nhöõng cuoäc röôùc ñeâm töø bôø bieån. Nhieàu tín ñoà Hoài giaùo cuõng ñeán kính vieáng Ñöùc Meï.
Töø thaùng Baûy naêm 1993, moät Vöông cung thaùnh ñöôøng môùi ñöùng caïnh thaùp-beä cuûa Ñeàn. Kieán truùc taùo baïo cuûa nhaø thôø töôïng tröng cho muõi moät con thuyeàn Phoenicia. Beân trong löu giöõ moät baûn sao töôïng Ñöùc Meï Loä Ñöùc ñöôïc thaùnh Gioan Phaoloâ II laøm pheùp ngaøy 22 thaùng Ba naêm 1992 vaø ñöôïc ñöa veà Liban qua Toå chöùc Haønh höông Roâma.
Khi ñeán Ñeàn thaùnh, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ ñöôïc haøng ngaøn ngöôøi noàng nhieät tieáp ñoùn. Ñöùc Thöôïng phuï Giaùo hoäi Armeni chaøo möøng ngaøi, vaø coù ba chöùng töø ñöôïc laàn löôït trình baøy:
Chöùng töø
Tröôùc tieân laø cha Youhanna-Fouad Fahek, thuoäc Giaùo hoäi Coâng giaùo Maronite. Cha noùi: "Con laø Youhanna-Fouad Fahed, sinh quaùn taïi Kobayat (Akkar), linh muïc ñöôïc taùm naêm, ñaõ laäp gia ñình vaø laø cha cuûa moät beù gaùi saùu tuoåi, ñoàng thôøi laø giaùo sö vaên chöông Phaùp taïi Tröôøng Trung hoïc coâng laäp cuûa laøng queâ con. Vieäc phuïc vuï muïc vuï taïi Debbabiyeù - ngoâi laøng nhoû vuøng ngoaïi bieân, nôi ngöôøi Hoài giaùo (Sunni) vaø Kitoâ höõu (Chính thoáng vaø Maronite) cuøng chung soáng - ñaõ giuùp con nhaän ra raèng chính nôi ñaây ñaõ aâm thaàm chöùng kieán bieát bao taøn khoác trong thaäp nieân vöøa qua. Con xin toùm löôïc trong ba ñieåm:
1. Töø nhöõng ngaøy ñaàu chieán tranh Syria, ngoâi laøng naøy ñaõ chòu nhieàu ñau thöông, ñaëc bieät laø caùc traän phaùo kích töø phía Syria. Phaàn lôùn caùc tín höõu Maronite ñaõ rôøi boû nhaø cöûa ñeå laùnh naïn veà laøng queâ cuûa con, traùnh xa hieåm nguy nôi bieân giôùi.
2. Khi khuûng hoaûng kinh teá aäp ñeán, tình caûnh giaùo xöù caøng trôû neân bi ñaùt: khoâng coøn ñieän, nöôùc uoáng - tröôùc ñaây ñöôïc laáy nhôø maùy bôm ñieän - khoâng coøn khaû duïng; nhöõng ngöôøi daân töøng trôû veà sau caùc traän phaùo kích nay cuõng khoâng coøn phöông tieän toái thieåu ñeå sinh soáng.
3. Ngaøy 08 thaùng Möôøi Hai naêm 2023, khi cheá ñoä Syria suïp ñoå, giaùo xöù ñaõ traûi qua moät ngaøy caêng thaúng lôùn. Nhöng ñau ñôùn hôn caû laø nhöõng gì dieãn ra ngay beân kia bieân giôùi: nhöõng ngöôøi bò baùch haïi laëng leõ vöôït qua, chaïy troán ñau khoå, aån mình trong thinh laëng, khoâng daùm boäc loä söï hieän dieän. Khoâng ai coù theå nghe thaáy tieáng keâu cuûa hoï.
Kính thöa Ñöùc Thaùnh cha, chieác tuùi duøng ñeå quyeân goùp trong thaùnh leã Chuùa nhaät ñaõ noùi vôùi con tieáng keâu thaàm laëng ñaàu tieân: trong ñoù con thaáy tieàn Syria. Moät cuûa leã thaám ñaãm ñau thöông.
Trong giaùo xöù, chaúng coù gì bieåu loä noãi khoán cuøng: moïi söï töôûng nhö bình an, yeân tónh. Theá nhöng, aån döôùi beà maët aáy laø moät daân ñang chòu ñöïng khuûng hoaûng Liban, vaø moät daân khaùc - kín ñaùo hôn nöõa - ñang chòu baùch haïi vaø löu vong.
Con phaûi laøm gì? Con khoâng bieát gì caû... Moät mình, cuøng chia seû vôùi daân mình noãi ñau bò boùp ngheït bôûi sôï haõi, söï tuùng quaãn bò che giaáu bôûi noãi hoå theïn khi phaûi xin trôï giuùp, con ñaõ leân ñöôøng tìm kieám hoï.
Con ñaõ gaëp nhöõng gia ñình chaïy troán sau caùc cuoäc baùch haïi toân giaùo, nhöõng gia ñình phaûi truù aån nôi ngöôøi quen ñeå baûo veä con gaùi khoûi nguy cô bò baét coùc, eùp cöôùi; nhöõng ngöôøi treû - töøng laø nhaân vieân chính quyeàn Syria - bò truïc xuaát, tay traéng vaø kieät queä; nhöõng thanh nieân döï tính vöôït bieân traùi pheùp sang chaâu AÂu, phoù thaùc giaác mô cuûa mình cho boïn buoân ngöôøi, nhöõng keû ñaõ cöôùp ñi toaøn boä tieàn daønh duïm cuûa hoï; vaø caû nhöõng gia ñình ñaõ baùn saïch nhaø cöûa ñeå vöôït bieân, khoâng ñònh höôùng, khoâng tia hy voïng naøo cho soá phaän bi ñaùt tröôùc maét...
Kính thöa Ñöùc Thaùnh cha,
Ñoái dieän vôùi noãi khoán cuøng aâm thaàm aáy, con caûm thaáy baát löïc, nhöng ñoàng thôøi cuõng ñöôïc môøi goïi phaûi haønh ñoäng, duø chæ baèng vieäc mang nhöõng ñau thöông ñoù vaøo trong lôøi caàu nguyeän. Nhöõng khuoân maët mang daáu thöông tích aáy ñaõ cho con thaáy chieàu saâu ñöùc tin cuûa moät daân toäc vaãn tieáp tuïc tin vaøo söï Quan Phoøng, maëc cho moïi thöû thaùch. Ñau khoå cuûa hoï trôû thaønh leã daâng; tuùng quaãn cuûa hoï trôû thaønh hy voïng. Nhöng thöa Ñöùc Thaùnh cha, hy voïng aáy caàn ñöôïc naâng ñôõ, caàn ñöôïc uûi an vaø ñoàng haønh.
Con xin laøm chöùng thay cho moät daân toäc voâ hình, cho nhöõng ngöôøi ñaøn oâng vaø phuï nöõ tieáp tuïc yeâu meán Thieân Chuùa trong thinh laëng, ngay caû khi cuoäc ñôøi ñaõ töôùc ñi cuûa hoï moïi thöù. Con ñöùng ñaây thay cho nhöõng gia ñình ñaõ maát taát caû, thay cho nhöõng ngöôøi treû chæ nhìn thaáy töông lai trong vieäc boû troán, thay cho nhöõng treû em lôùn leân giöõa hai bieân giôùi nhöng vaãn giöõ ñöôïc aùnh saùng ñöùc tin trong ñoâi maét.
Kính thöa Ñöùc Thaùnh cha, con xin ngaøi moät lôøi, moät pheùp laønh, moät daáu chæ cho hoï caûm nhaän raèng hoï khoâng bò queân laõng. Vì ñoâi khi, chæ moät lôøi töø Ñaáng Chaên Chieân Toái Cao cuõng ñuû khôi laïi nieàm hy voïng nôi nhöõng nôi töôûng nhö ñaõ hoaøn toaøn tuyeät voïng.
Hai chöùng töø coøn laïi cuûa moät nöõ tu Dimma, Doøng thaùnh Phaoloâ, Giaùm ñoác moät tröôøng Coâng giaùo, chò giaùo daân Loren ngöôøi Philippines soáng taïi Liban töø 16 naêm nay vaø giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi di daân vaø tò naïn, sau cuøng laø moät linh muïc doøng thaùnh Vinh Sôn Phaoloâ, tuyeân uùy nhaø tuø.
Huaán töø cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Sau khi baøi Tin möøng ñöôïc xöôùng leân baèng tieáng Arap (Ga 19,25-27), thuaät laïi lôøi Chuùa Gieâsu treân thaùnh giaù traêng troái thaùnh Gioan cho Meï cuûa Ngöôøi: "Naøy laø meï cuûa con! Naøy laø con cuûa Meï!" Ñöùc Thaùnh cha ñaõ ban huaán töø.
Ñöùc Thaùnh cha nhaán maïnh chuû ñeà chuyeán vieáng thaêm: "Phuùc thay ai xaây döïng hoøa bình" (Mt 5,9), vaø khaúng ñònh Giaùo hoäi taïi Liban - vôùi söï ña daïng nhöng hieäp nhaát - laø moät bieåu töôïng soáng ñoäng cuûa lôøi môøi goïi naøy. Trích lôøi thaùnh Gioan Phaoloâ II, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc laïi raèng ngöôøi Kitoâ taïi Liban ñöôïc môøi goïi trôû thaønh nhöõng ngöôøi gìn giöõ hy voïng, taïo neân baàu khí huynh ñeä vaø nuoâi döôõng söùc maïnh cuûa tha thöù vaø loøng thöông xoùt.
Töø nhöõng chöùng töø ñaõ ñöôïc laéng nghe, Ñöùc Thaùnh cha caûm ôn söï trung tín cuûa coäng ñoaøn trong vieäc xaây döïng hieäp thoâng giöõa thöû thaùch. Ngaøi nhaéc ñeán hình aûnh thinh laëng caàu nguyeän cuûa thaùnh Charbel vaø yù nghóa bieåu töôïng cuûa Ñeàn Harissa nhö daáu chæ hieäp nhaát. Chính trong vieäc ñöùng beân Meï Maria döôùi chaân Thaùnh Giaù maø ngöôøi tín höõu tìm thaáy söùc maïnh ñeå hy voïng giöõa tieáng suùng ñaïn vaø nhöõng khoù khaên thöôøng nhaät.
Trong logo chuyeán vieáng thaêm taïi Liban coù hình aûnh chieác moû neo, bieåu töôïng cuûa ñöùc tin vöõng chaéc gaén chaët vôùi trôøi cao. Trích lôøi Ñöùc Phanxicoâ, ngaøi môøi goïi moïi ngöôøi haõy "baùm chaët vaøo sôïi daây cuûa ñöùc tin", ñeå coù theå yeâu thöông vaø trao ban voâ ñieàu kieän, töø ñoù xaây döïng hoøa bình beàn vöõng.
Ñöùc Thaùnh cha nhaéc ñeán chöùng taù cuûa cha Youhanna taïi laøng Debbabiyeù, nôi giöõa bom ñaïn vaø thieáu thoán, ngöôøi daân Kitoâ giaùo, Hoài giaùo vaø ngöôøi tò naïn vaãn soáng hoøa thuaän. Hình aûnh ñoàng tieàn Syria trong tuùi quyeân goùp cuøng vôùi tieàn Liban nhaéc raèng trong ñöùc aùi ai cuõng coù ñieàu ñeå cho vaø cuõng coù ñieàu ñeå nhaän. Trích lôøi Ñöùc Bieån Ñöùc XVI, ngaøi nhaán maïnh chæ coù tình yeâu - chöù khoâng phaûi haän thuø, traû thuø hay chia reõ - môùi mang laïi chieán thaéng thaät söï vaø giuùp con ngöôøi khoâng bò ñeø beïp bôûi baát coâng.
Ñöùc Thaùnh cha ñaëc bieät löu yù traùch nhieäm cuûa Giaùo hoäi ñoái vôùi giôùi treû: caàn taïo ñieàu kieän cho hoï tham gia vaøo ñôøi soáng Giaùo hoäi, ñoàng thôøi môû ra cho hoï nhöõng cô hoäi thöïc teá ñeå xaây döïng töông lai trong boái caûnh ñaày khoù khaên cuûa ñaát nöôùc.
Ñöùc Thaùnh cha caûm kích chöùng taù cuûa chò Loren, ngöôøi Philippines, trong vieäc ñoàng haønh vôùi ngöôøi di daân. Caâu chuyeän ñau thöông cuûa nhöõng naïn nhaân chieán tranh, nhö James vaø Lela, cho thaáy haäu quaû khuûng khieáp cuûa baïo löïc vaø nhaéc nhôû raèng Giaùo hoäi khoâng theå döûng döng tröôùc noãi ñau aáy. Ngaøi keâu goïi ñöøng ñeå ngöôøi tò naïn caûm thaáy bò loaïi tröø, nhöng phaûi ñöôïc ñoùn chaøo baèng lôøi: "Chaøo möøng veà nhaø!".
Chöùng taù cuûa nöõ tu Dima - ngöôøi ñaõ quyeát ñònh ôû laïi môû tröôøng ñoùn ngöôøi tò naïn vaø gieo hy voïng - cho thaáy giaùo duïc laø truyeàn thoáng quyù giaù cuûa Giaùo hoäi Liban. Ñöùc Thaùnh cha khích leä tieáp tuïc daán thaân giaùo duïc, ñaëc bieät cho ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi bò boû rôi, keát hôïp ñaøo taïo trí tueä vôùi giaùo duïc con tim. Ngaøi cuõng nhaéc ñeán lôøi chöùng cuûa cha Charbel trong muïc vuï nhaø tuø, nôi ngaøi nhaän ra khuoân maët ñaày thöông xoùt cuûa Chuùa nôi nhöõng ngöôøi bò giam giöõ.
Sau cuøng, Ñöùc Thaùnh cha noùi veà yù nghóa cuûa "Nhaønh Hoa Hoàng vaøng" ñöôïc ngaøi taëng Ñeàn thaùnh, ñaët tröôùc aûnh töôïng Ñöùc Meï: ñoù laø lôøi môøi goïi moãi ngöôøi trôû neân "höông thôm cuûa Chuùa Kitoâ", gioáng nhö böõa aên Liban phong phuù nhieàu höông vò - bieåu töôïng cuûa söï hieäp nhaát trong ña daïng.
Ñöùc Thaùnh cha keát thuùc vôùi lôøi môøi goïi soáng tình yeâu thöông hieäp nhaát haèng ngaøy, nhö neàn taûng cuûa hoøa bình vaø hy voïng cho töông lai Liban.
Cuoäc gaëp gôõ ñöôïc tieáp tuïc vôùi baøi ca Magnificat, kinh Laïy Cha vaø pheùp laønh cuûa Ñöùc Thaùnh cha. Ngaøi trôû veà Toøa Söù thaàn Toøa Thaùnh gaàn ñoù ñeå gaëp gôõ vaø duøng tröa vôùi caùc vò Thöôïng phuï Coâng giaùo Ñoâng phöông, cuøng vôùi caùc vò Thöôïng phuï Chính thoáng ôû ñòa phöông. Boán hoàng y trong ñoaøn tuøy tuøng cuûa Ñöùc Thaùnh cha cuõng tham döï.