Caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Chuùa Gieâsu
laø neàn taûng cuûa moät linh ñaïo sinh thaùi toaøn dieän
Tieáp kieán chung cuûa Ñöùc Thaùnh cha: Caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Chuùa Gieâsu laø neàn taûng cuûa moät linh ñaïo sinh thaùi toaøn dieän.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 20-11-2025) - Saùng thöù Tö, ngaøy 19 thaùng Möôøi Moät naêm 2025, luùc gaàn 10 giôø, Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV ñaõ tieáp kieán chung hôn 30,000 tín höõu haønh höông, taïi Quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ. Hieän dieän trong dòp naøy, coù hôn 20 giaùm muïc töø caùc nöôùc.
Nhö thöôøng leä, sau khi tieán qua caùc loái ñi ñeå chaøo thaêm moïi ngöôøi, chuùc laønh cho caùc em beù, Ñöùc Thaùnh cha tieán leân leã ñaøi vaø baét ñaàu buoåi tieáp kieán, vôùi phaàn coâng boá Lôøi Chuùa qua ñoaïn Tin möøng theo thaùnh Gioan (20,14-16):
"Noùi xong, [Maria Mañaleâna] quay laïi vaø thaáy Chuùa Gieâsu ñöùng ñoù, nhöng baø khoâng bieát ñoù laø Chuùa. Ngöôøi hoûi baø: "Naøy baø, sao baø khoùc? Baø tìm ai?". Baø töôûng laø ngöôøi laøm vöôøn neân noùi: "Thöa oâng, neáu oâng ñaõ ñem Ngöôøi ñi, xin noùi cho toâi bieát oâng ñaõ ñeå Ngöôøi ôû ñaâu, toâi seõ ñeán laáy Ngöôøi veà". Chuùa Gieâsu goïi baø: "Maria!". Baø quay laïi vaø noùi baèng tieáng Do thaùi: "Rabbunì!" - nghóa laø: "Thöa Thaày!".
Huaán giaùo
Trong baøi huaán giaùo tieáp ñoù, Ñöùc Thaùnh cha tieáp tuïc loaït baøi giaùo lyù Naêm Thaùnh veà "Chuùa Gieâsu Kitoâ nieàm hy voïng cuûa chuùng ta". Chöông IV veà söï phuïc sinh cuûa Chuùa Gieâsu vaø nhöõng thaùch ñoá cuûa theá giôùi ngaøy nay. Baøi naøy laø baøi thöù naêm cuûa chöông naøy vaø coù töïa ñeà laø: "Linh ñaïo phuïc sinh vaø sinh thaùi toaøn dieän".
Môû ñaàu baøi huaán giaùo, Ñöùc Thaùnh cha noùi:
Anh chò em thaân meán, chaøo anh chò em!
Trong Naêm Thaùnh naøy - moät naêm ñaëc bieät noùi veà hy voïng - chuùng ta ñang suy nieäm veà moái lieân heä giöõa söï Phuïc sinh cuûa Chuùa Kitoâ vaø nhöõng thaùch ñoá cuûa theá giôùi hieän ñaïi, nghóa laø nhöõng thaùch ñoá cuûa chính chuùng ta. Ñoâi khi, Chuùa Gieâsu - Ñaáng Haèng Soáng - cuõng muoán hoûi chính chuùng ta: "Sao con khoùc? Con tìm ai?". Thaät vaäy, chuùng ta khoâng theå töï mình ñoái dieän vôùi caùc thaùch ñoá; vaø nöôùc maét laïi laø moät hoàng aân cuûa söï soáng, khi chuùng thanh luyeän ñoâi maét vaø giaûi thoaùt caùi nhìn cuûa chuùng ta.
Thaùnh Gioan, trong Tin möøng cuûa ngaøi, gôïi leân moät chi tieát maø caùc saùch Tin möøng khaùc khoâng neâu: khi khoùc beân ngoâi moä troáng, coâ Maria Mañaleâna ñaõ khoâng nhaän ra Chuùa Gieâsu phuïc sinh, vaø töôûng Ngöôøi laø ngöôøi laøm vöôøn. Thaät theá, khi thuaät laïi vieäc taùng xaùc Chuùa Gieâsu vaøo chieàu thöù Saùu Tuaàn Thaùnh, baûn vaên ñaõ moâ taû raát roõ:
"Nôi Chuùa Gieâsu bò ñoùng ñinh, coù moät khu vöôøn; trong vöôøn coù moät ngoâi moä môùi, chöa choân ai bao giôø. Vì hoâm aáy laø ngaøy aùp leã cuûa ngöôøi Do Thaùi, vaø vì moä laïi gaàn, neân hoï ñaët Chuùa Gieâsu ôû ñoù" (Ga 19,40-41).
Theá laø, trong bình an cuûa ngaøy Sabbat vaø veû ñeïp cuûa khu vöôøn, ñaõ keát thuùc traän chieán kòch lieät giöõa boùng toái vaø aùnh saùng, buøng leân töø phaûn boäi, baét bôù, boû rôi, keát aùn, sæ nhuïc vaø gieát haïi Con Thieân Chuùa. Ngöôøi laø Ñaáng ñaõ "yeâu thöông nhöõng keû thuoäc veà mình coøn ôû theá gian, vaø yeâu thöông hoï ñeán cuøng" (Ga 13,1).
Canh taùc vaø giöõ gìn khu vöôøn laø söù maïng nguyeân thuûy (x. St 2,15) maø Chuùa Gieâsu ñaõ hoaøn taát troïn veïn. Lôøi cuoái cuøng cuûa Ngöôøi treân thaäp giaù "Moïi söï ñaõ hoaøn taát" (Ga 19,30) môøi goïi moãi ngöôøi chuùng ta tìm laïi cuøng moät söù maïng, söù maïng daønh rieâng cho mình. Vì theá, "Ngöôøi guïc ñaàu xuoáng vaø truùt hôi thôû" (c.30).
Anh chò em thaân meán, coâ Maria Mañaleâna ñaõ khoâng laàm hoaøn toaøn khi nghó mình gaëp ngöôøi giöõ vöôøn! Thaät vaäy, coâ caàn phaûi nghe laïi chính teân mình vaø hieåu laïi chính söù maïng cuûa mình töø Con Ngöôøi Môùi - Ñaáng maø trong moät ñoaïn khaùc cuûa Tin möøng Gioan ñaõ noùi: "Naøy ñaây, Ta ñoåi môùi moïi söï".
Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ, trong Thoâng ñieäp Laudato sì, chæ cho chuùng ta thaáy söï caáp baùch caàn coù moät caùi nhìn chieâm nieäm: neáu con ngöôøi khoâng trôû thaønh ngöôøi giöõ gìn khu vöôøn, hoï seõ trôû thaønh keû taøn phaù noù. Vì vaäy, nieàm hy voïng Kitoâ ñaùp laïi nhöõng thaùch ñoá lôùn lao maø nhaân loaïi ñang phaûi ñoái dieän ngaøy nay baèng vieäc döøng laïi trong khu vöôøn, nôi Ñaáng Chòu Ñoùng Ñinh ñöôïc ñaët xuoáng nhö moät haït gioáng, ñeå troãi daäy vaø sinh nhieàu hoa traùi.
Thieân Ñaøng khoâng maát ñi, nhöng ñöôïc tìm laïi. Caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Chuùa Gieâsu laø neàn taûng cuûa moät linh ñaïo sinh thaùi toaøn dieän; neáu khoâng coù linh ñaïo naøy, ngoân ngöõ cuûa ñöùc tin khoâng chaïm tôùi thöïc taïi, vaø ngoân ngöõ cuûa khoa hoïc khoâng ñaùnh ñoäng con tim. "Vaên hoùa sinh thaùi khoâng theå bò thu heïp thaønh nhöõng caâu traû lôøi khaån caáp vaø cuïc boä tröôùc caùc vaán ñeà nhö suy thoaùi moâi tröôøng, caïn kieät taøi nguyeân töï nhieân vaø oâ nhieãm. Noù phaûi laø moät caùi nhìn khaùc, moät tö duy, moät chính saùch, moät chöông trình giaùo duïc, moät loái soáng vaø moät linh ñaïo coù khaû naêng hình thaønh moät söùc ñeà khaùng" (Laudato sì, 111).
Vì theá, chuùng ta noùi ñeán moät söï hoaùn caûi sinh thaùi, vaø Kitoâ höõu khoâng theå taùch noù khoûi höôùng hoaùn caûi maø vieäc theo Chuùa Gieâsu ñoøi hoûi. Daáu chæ cuûa ñieàu ñoù laø caùi quay laïi cuûa baø Maria vaøo saùng Phuïc sinh: chæ nhôø cuoäc hoaùn caûi noái tieáp hoaùn caûi chuùng ta môùi ñi töø "thung luõng nöôùc maét" ñeán Gieârusalem môùi.
Cuoäc vöôït qua aáy - baét ñaàu töø noäi taâm vaø mang tính thieâng lieâng - thay ñoåi lòch söû, thuùc ñaåy chuùng ta daán thaân coâng khai, khôi daäy tình lieân ñôùi, baûo veä ngay töø baây giôø con ngöôøi vaø muoân loaøi khoûi söï tham lam cuûa loaøi soùi, nhaân danh vaø nhôø quyeàn naêng cuûa Con Chieân - Vò Muïc Töû. Nhôø vaäy, con caùi cuûa Hoäi thaùnh hoâm nay coù theå gaëp gôõ haøng trieäu ngöôøi treû vaø bao nhieâu ngöôøi thieän chí, nhöõng ngöôøi ñaõ laéng nghe tieáng keâu cuûa ngöôøi ngheøo vaø cuûa traùi ñaát, vaø ñeå traùi tim mình ñöôïc ñaùnh ñoäng. Cuõng coù raát nhieàu ngöôøi khao khaùt tìm laïi moät söï hoøa hôïp môùi, nhôø moái töông quan gaàn guõi hôn vôùi thieân nhieân, giuùp hoï vöôït qua bao ñoå vôõ. Bôûi leõ, "trôøi xanh töôøng thuaät vinh quang Thieân Chuùa, baàu trôøi loan baùo coâng trình tay Ngöôøi laøm. Ngaøy qua ngaøy truyeàn ñaït söù ñieäp, ñeâm noái ñeâm thoâng tri hieåu bieát. Khoâng lôøi leõ, khoâng ngoân töø, chaúng ai nghe thaáy tieáng, maø aâm vang chuùng lan roäng khaép hoaøn caàu, thoâng ñieäp tôùi moïi chaân trôøi goùc bieån" (Tv 18,1-4).
Vaø Ñöùc Thaùnh cha keát luaän raèng: "Xin Chuùa Thaùnh Thaàn ban cho chuùng ta khaû naêng laéng nghe tieáng noùi cuûa nhöõng ai khoâng coù tieáng noùi. Vaø roài chuùng ta seõ thaáy ñieàu maét mình chöa thaáy: khu vöôøn aáy - nghóa laø Thieân Ñaøng - nôi moãi ngöôøi chæ coù theå tieán vaøo baèng caùch ñoùn nhaän vaø hoaøn taát söù maïng ñöôïc trao rieâng cho mình."
Chaøo thaêm vaø nhaén nhuû
Sau baøi huaán giaùo baèng tieáng YÙ, chín ñoäc vieân laàn löôït toùm taét lôøi daïy cuûa Ñöùc Thaùnh cha trong caùc thöù tieáng, keøm theo nhöõng lôøi môøi goïi cuûa ngaøi.
Vôùi caùc tín höõu noùi tieáng Phaùp, Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Toâi chaøo caùc tín höõu haønh höông noùi tieáng Phaùp, ñeán töø Seùneùgal, Bæ vaø Phaùp, ñaëc bieät laø caùc linh muïc thuoäc giaùo phaän Toulouse cuøng vôùi vò giaùm muïc cuûa hoï, nhoùm Hospitaliteù bordelaise vaø Tröôøng Colleøge Stanislas ôû Paris. Chuùng ta haõy caàu xin Chuùa Thaùnh Thaàn soi saùng aùnh nhìn cuûa chuùng ta vaø linh höùng cho caùc haønh ñoäng cuûa chuùng ta, ñeå nhaän ra trong cuoán saùch cuûa coâng trình taïo döïng baøn tay quaûng ñaïi cuûa Ñaáng Taïo Hoùa, vaø bieát gìn giöõ kho taøng naøy cho caùc theá heä töông lai. Xin Thieân Chuùa chuùc laønh cho anh chò em."
Vôùi caùc tín höõu noùi tieáng Anh, Ñöùc Thaùnh cha chaøo thaêm vaø noùi raèng: "Toâi vui möøng chaøo ñoùn caùc tín höõu haønh höông vaø du khaùch noùi tieáng Anh, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi ñeán töø Anh, Ireland, Seùneùgal, Uganda, Trung Quoác, Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Haøn Quoác, Vieät Nam vaø Hoa Kyø.
Toâi ñaëc bieät chaøo caùc sinh vieân vaø giaûng vieân cuûa Ñaïi hoïc Xavier (bang Louisiana) vaø Ñaïi hoïc Dallas (bang Texas). Cuøng vôùi nhöõng lôøi caàu chuùc toát ñeïp, xin cho Naêm Thaùnh Hy Voïng hieän nay trôû thaønh ñoái vôùi anh chò em vaø gia ñình anh chò em thôøi ñieåm cuûa aân suûng vaø ñoåi môùi thieâng lieâng. Toâi caàu xin cho taát caû anh chò em ñöôïc traøn ñaày nieàm vui vaø bình an cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ.
Vôùi caùc tín höõu Ba Lan, Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Toâi thaân aùi chaøo caùc tín höõu Ba Lan. Söï luaân chuyeån cuûa caùc muøa trong naêm cho chuùng ta thaáy nhöõng veû ñeïp tuyeät vôøi khaùc nhau cuûa khu vöôøn cuûa Thieân Chuùa. Chính Ñaáng Taïo Hoùa ñaõ trao cho ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ nhieäm vuï canh taùc vaø gìn giöõ khu vöôøn aáy trong söï haøi hoøa, vì con ngöôøi laø ñænh cao vaø ngöôøi gìn giöõ coâng trình taïo döïng. Nhö Maria Mañaleâna, chuùng ta haõy nhaän ra nôi Chuùa Kitoâ laø Chuùa vaø Ñaáng Cöùu Ñoä duy nhaát cuûa chuùng ta. Toâi chuùc laønh cho taát caû anh chò em!
Sau cuøng, baèng tieáng YÙ, Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Ngaøy kia, töùc laø 21 thaùng Möôøi Moät, leã nhôù Phuïng vuï Ñöùc Meï daâng mình vaøo Ñeàn thaùnh, treân toaøn nöôùc YÙ seõ cöû haønh Ngaøy caàu nguyeän cho caùc tu só chieâm nieäm, Pro Orantibus. Öôùc gì toaøn theå coäng ñoaøn Giaùo hoäi ñöøng thieáu tình lieân ñôùi cuï theå vaø söï trôï giuùp thieát thöïc daønh cho anh chò em soáng ñôøi chieâm nieäm, ñeå baûo ñaûm cho hoï söï soáng coøn vaø söï tieáp noái cuûa söù vuï aâm thaàm, troå sinh hoa traùi vaø khoâng theå thay theá cuûa hoï.
Toâi thaân aùi chaøo ñoùn caùc tín höõu noùi tieáng YÙ, ñaëc bieät laø caùc tham döï vieân Hoäi nghò Quoác teá Höôùng ñaïo, Hieäp hoäi Tình nguyeän Il Testimone vaø caùc toå chöùc khaùc... Toâi muoán nhôù ñeán nhöõng ngö daân, nhaân Ngaøy Theá giôùi veà Ngheà Caù seõ tieán haønh vaøo thöù Saùu, ngaøy 21 thaùng Möôøi Moät tôùi ñaây: xin Meï Maria, laø Sao Bieån, baûo veä caùc ngö daân vaø gia ñình hoï.
Toâi cuõng nghó ñeán caùc treû em maø toâi seõ vui möøng gaëp gôõ trong Ngaøy daønh cho caùc em, döï kieán toå chöùc töø 25 ñeán 27 thaùng Chín naêm 2026. Sau cuøng, toâi thaân aùi chaøo caùc baïn treû, caùc beänh nhaân vaø caùc ñoâi taân hoân.
Chuùa nhaät tôùi, Chuùa nhaät cuoái cuûa muøa Thöôøng Nieân, chuùng ta seõ cöû haønh Leã Chuùa Kitoâ Vua vuõ truï.
Caùc baïn treû thaân meán, haõy ñaët Chuùa Gieâsu ôû trung taâm cuoäc soáng caùc con.
Vaø xin Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ bieán Thaäp giaù thaønh ngai vaøng cuûa Ngaøi, daïy cho anh chò em, laø nhöõng ngöôøi ñau oám, hieåu giaù trò cöùu ñoä cuûa ñau khoå khi soáng keát hieäp vôùi Chuùa.
Vaø caùc ñoâi taân hoân thaân meán, toâi môøi goïi anh chò em haõy ñaët Chuùa Gieâsu nôi trung taâm con ñöôøng hoân nhaân cuûa anh chò em vaø toâi ban pheùp laønh cho taát caû anh chò em!