Ñöùc Thaùnh cha cöû haønh
Ñaïi leã Caùc Thaùnh Nam Nöõ
Ñöùc Thaùnh cha cöû haønh Ñaïi leã Caùc Thaùnh Nam Nöõ.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 01-11-2025) - Luùc 10 giôø 30, saùng thöù Baûy, ngaøy 01 thaùng Möôøi Moät naêm 2025, Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV ñaõ cöû haønh thaùnh leã troïng theå taïi Quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ, tröôùc söï hieän dieän hôn 30,000 nhaø giaùo Coâng giaùo töø caùc nôi veà Roma tham döï Naêm Thaùnh. Ñaëc bieät, ñaàu buoåi leã coù nghi thöùc toân phong Tieán só Hoäi thaùnh cho thaùnh John Henry Newman.
Ñoàng teá vôùi Ñöùc Thaùnh cha, coù 16 hoàng y vaø khoaûng 40 giaùm muïc, 500 linh muïc. Cuõng coù phaùi ñoaøn chính thöùc cuûa Anh giaùo töø Anh quoác hieän dieän.
Phong Tieán só Hoäi thaùnh
Nghi thöùc toân phong Tieán só Hoäi thaùnh dieãn ra vaøo ñaàu thaùnh leã sau Kinh Thöông Xoùt.
Ñöùc Hoàng y Marcello Semeraro, Toång tröôûng Boä Phong thaùnh cuøng vôùi vò thænh nguyeän tieán leân tröôùc Ñöùc Thaùnh cha vaø xin ngaøi toân phong thaùnh John Henry Newman laø Tieán só Hoäi thaùnh, roài Ñöùc Hoàng y Toång tröôûng toùm löôïc tieåu söû thaùnh nhaân:
Ñöùc Hoàng y Newman sinh taïi Luaân ñoân naêm 1801 vaø qua ñôøi naêm 1890, thoï 89 tuoåi. Thaùnh nhaân laøm muïc sö Anh giaùo trong 20 naêm vaø ñaõ khôûi xöôùng Phong traøo Oxford, nhaém ñaøo saâu vieäc nghieân cöùu thaàn hoïc, ñaëc bieät trong lónh vöïc Giaùo phuï, töùc laø nghieân cöùu veà neàn thaàn hoïc trong thôøi kyø Giaùo hoäi chöa bò chia reõ, nhöng coøn hieäp nhaát giöõa Ñoâng vaø Taây phöông. Chính vieäc nghieân cöùu aáy ñaõ laøm cho muïc sö Newman ñeán gaàn Coâng giaùo vaø gia nhaäp Giaùo hoäi naøy vaøo naêm 1845, khi ñaõ 45 tuoåi. Söï kieän naøy ñaõ gaây kinh ngaïc trong dö luaän Anh giaùo baáy giôø.
Hai naêm sau ñoù, naêm 1847, muïc sö Newman gia nhaäp Doøng Oratoire, Doøng Giaûng Thuyeát do thaùnh Philippheâ Neri thaønh laäp vaø thuï phong linh muïc taïi Roma, ngaøy 30 thaùng Naêm cuøng naêm ñoù. Ñöôïc söï khích leä cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Pioâ IX, cha Newman thaønh laäp tu vieän ñaàu tieân cuûa Doøng Oratoire ôû Anh quoác. Naêm 1854, cha ñöôïc boå nhieäm laøm Vieän tröôûng Ñaïi hoïc Coâng giaùo taân laäp ôû Dublin, thuû ñoâ Ailen.
Cha Newman cuõng gaëp nhieàu khoù khaên vaø choáng ñoái, neáu khoâng muoán noùi laø ñoá kî. Thieân taøi thaàn hoïc cuûa cha, chuû tröông ñeà cao quyeàn toái thöôïng cuûa löông taâm treân moïi chuû tröông duy tín ñieàu ñaõ khôi leân nhöõng ghen tuoâng vaø ngôø vöïc. Caû trong Haøng giaùo phaåm Coâng giaùo baáy giôø khoâng thieáu nhöõng ngöôøi cho raèng cha Newman khoâng coù ñuû ñaëc tính "Roma" vaø khoâng cöùng raén ñuû ñoái vôùi Anh giaùo maø cha ñaõ töø boû. Cha Newman ñaõ vöôït qua ñöôïc nhöõng thöû thaùch ñoù, vaø luoân chuû tröông raèng "möôøi ngaøn khoù khaên cuõng khoâng taïo neân moät nghi ngôø, neáu toâi hieåu roõ vaán ñeà".
Trong moät thö hoài naêm 1868, töùc laø hôn 20 naêm sau khi trôû laïi, cha Newman vieát: "Trong Coâng giaùo coù moät chieàu saâu vaø moät söùc maïnh, trong tín lyù cuûa ñaïo coù thaàn hoïc, caùc nghi thöùc, caùc bí tích, vaø trong kyû luaät cuûa ñaïo coù moät söï sung maõn laøm cho chuùng ta ñöôïc traøn ñaày; trong ñaïo coù moät töï do, nhöng cuõng coù moät naâng ñôõ, so vôùi nhöõng ñieàu ñoù, söï lô laø cuûa con ngöôøi ñoái vôùi chuùng ta, duø laø nhöõng ngöôøi ôû ñòa vò cao nhaát, maø chuùng ta coù theå laø naïn nhaân nhöõng hieåu laàm cuûa hoï, khoâng ñaùng keå laø gì. Ñoù thöïc laø bí quyeát söùc maïnh cuûa Giaùo hoäi, nguyeân taéc veà söï khoâng thieáu soùt cuûa Giaùo hoäi, vaø moái daây ñaûm baûo söï hieäp nhaát khoâng theå phaù vôõ cuûa Giaùo hoäi. Ñoù thöïc laø khôûi ñaàu cuûa an bình thieân quoác".
Naêm 1879, Ñöùc Giaùo hoaøng Leâoâ XIII phong cha Newman laøm Hoàng y khi ngaøi saép troøn 80 tuoåi. Vieäc boå nhieäm naøy ñöôïc coi nhö moät söï nhìn nhaän coâng trình, caùc taùc phaåm vaø vai troø cao quyù cuûa cha. Khi Ñöùc Hoàng y Newman qua ñôøi naêm 1890, Giaùo hoäi Coâng giaùo taïi Anh quoác ôû trong giai ñoaïn taùi trieån nôû sau ba theá kyû bò baùch haïi vaø bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi.
Ñöùc Hoàng y Newman vaãn luoân laø ngöôøi quyeát lieät hoã trôï söï khieát tònh vaø söï ñoäc thaân linh muïc, ñeán ñoä ngaøi ñònh nghóa söï ñoäc thaân naøy laø "moät baäc soáng cao hôn maø ñaïi ña soá ngöôøi nam khoâng theå mong öôùc".
Ñöùc Hoàng y Newman ñaõ aûnh höôûng lôùn treân nhieàu theá heä caùc tín höõu Coâng giaùo Anh quoác, trong ñoù coù raát nhieàu ngöôøi trôû laïi. Ngaøi cuõng aûnh höôûng treân ñaïi truyeàn thoáng vaên hoùa Coâng giaùo taïi caùc nöôùc Anglosaxon.
Tieáp lôøi Ñöùc Hoàng y Semeraro, Ñöùc Thaùnh cha ñoïc coâng thöùc toân phong Tieán só Hoäi thaùnh:
"Ñoùn nhaän öôùc muoán cuûa nhieàu anh em trong Haøng Giaùm muïc vaø cuûa nhieàu tín höõu trong toaøn Giaùo hoäi, sau khi coù yù kieán cuûa Boä Phong thaùnh, cuõng nhö sau khi suy nghó laâu daøi vaø ñaït tôùi xaùc tín hoaøn toaøn vaø chaéc chaén, vôùi troïn quyeàn toâng ñoà, chuùng toâi tuyeân boá thaùnh John Henry Newman laø Tieán só Giaùo hoäi hoaøn vuõ. Nhaân danh Cha vaø Con vaø Thaùnh Thaàn".
Toaøn theå caùc tín höõu voã tay ñoùn möøng.
Baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Trong baøi giaûng sau baøi Tin möøng, Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Trong ngaøy Leã Troïng kính Caùc Thaùnh hoâm nay, thaät laø moät nieàm vui lôùn lao khi ghi teân thaùnh John Henry Newman vaøo soá caùc vò Tieán só Hoäi thaùnh, vaø ñoàng thôøi, nhaân dòp Naêm Thaùnh cuûa Giôùi Giaùo duïc, tuyeân phong thaùnh nhaân laøm ñoàng boån maïng, cuøng vôùi thaùnh Toâma Aquinoâ, cuûa taát caû nhöõng ai tham gia vaøo söù maïng giaùo duïc cuûa Hoäi thaùnh". Taàm voùc cao caû veà vaên hoùa vaø linh ñaïo cuûa thaùnh Newman seõ laø nguoàn caûm höùng cho nhöõng theá heä môùi - nhöõng con ngöôøi coù traùi tim khao khaùt voâ bieân - saün saøng daán thaân vaøo haønh trình maø, nhö ngöôøi xöa noùi, ñöa chuùng ta "per aspera ad astra", nghóa laø "vöôït qua gian nan ñeå ñeán vôùi caùc vì sao, nhôø vaøo nghieân cöùu vaø tri thöùc."
Thaät vaäy, ñôøi soáng cuûa caùc thaùnh cho chuùng ta chöùng nghieäm raèng con ngöôøi coù theå soáng ñaày nhieät huyeát giöõa söï phöùc taïp cuûa thôøi ñaïi hoâm nay maø vaãn khoâng queân söù maïng toâng ñoà: "Anh em haõy chieáu saùng nhö nhöõng vì sao giöõa theá gian (Pl 2,15). Trong dòp long troïng naøy, toâi muoán laëp laïi lôøi nhaén göûi tôùi caùc nhaø giaùo duïc vaø caùc cô sôû giaùo duïc: "Haõy chieáu saùng hoâm nay nhö nhöõng vì sao giöõa theá gian, nhôø vaøo söï chaân thöïc trong daán thaân cuûa anh chò em cho vieäc cuøng nhau tìm kieám chaân lyù, nhôø vaøo söï chia seû quaûng ñaïi vaø trung tín cuûa anh chò em trong phuïc vuï giôùi treû - ñaëc bieät laø ngöôøi ngheøo - vaø trong kinh nghieäm haèng ngaøy raèng: "Tình yeâu Kitoâ giaùo laø ngoân söù, vaø thöïc hieän nhöõng pheùp laï (x. Toâng huaán Dilexi te, 120).
Caùc Moái Phuùc
Nhaéc ñeán baøi Tin möøng ñoïc trong thaùnh leã, Ñöùc Thaùnh cha nhaän xeùt raèng: "Caùc Moái Phuùc mang trong mình moät caùch dieãn giaûi môùi veà thöïc taïi. Ñoù laø con ñöôøng vaø söù ñieäp cuûa Chuùa Gieâsu - Toân Sö cuûa nhaân loaïi. Thoaït nhìn, döôøng nhö khoâng theå hieåu noåi vieäc tuyeân boá laø "phuùc thay cho ngöôøi ngheøo, cho keû ñoùi khaùt coâng chính, cho ngöôøi bò baùch haïi hay cho ngöôøi kieán taïo hoøa bình. Nhöng ñieàu töôûng nhö voâ lyù trong ngoân töø cuûa theá gian laïi ñöôïc traøn ñaày yù nghóa vaø aùnh saùng khi ôû gaàn Nöôùc Thieân Chuùa. Nôi caùc thaùnh, chuùng ta thaáy Nöôùc aáy ñeán gaàn vaø hieän dieän giöõa chuùng ta. Thaùnh Maùttheâu ñaõ raát ñuùng, khi trình baøy caùc Moái Phuùc nhö moät baøi giaùo huaán, moâ taû Ñöùc Gieâsu nhö vò Thaày truyeàn ñaït moät caùi nhìn môùi veà moïi söï, trong ñoù vieãn töôïng cuûa Ngöôøi cuõng chính laø con ñöôøng cuûa Ngöôøi.
Tuy nhieân, caùc Moái Phuùc khoâng chæ laø moät baøi hoïc theâm, nhöng laø baøi hoïc toái thöôïng. Cuõng vaäy, Chuùa Gieâsu khoâng chæ laø moät trong nhieàu thaày daïy, Ngöôøi laø vò Thaày tuyeät ñoái - hôn theá nöõa, Ngöôøi laø Nhaø Giaùo Duïc tuyeät ñoái. Coøn chuùng ta, laø moân ñeä cuûa Ngöôøi, ñang ôû trong tröôøng hoïc cuûa Ngöôøi, hoïc caùch khaùm phaù nôi ñôøi soáng cuûa Ngöôøi - töùc laø nôi con ñöôøng Ngöôøi ñaõ ñi qua - moät chaân trôøi yù nghóa coù khaû naêng soi saùng moïi hình thöùc tri thöùc.
Öôùc gì caùc tröôøng hoïc vaø ñaïi hoïc cuûa chuùng ta luoân laø nhöõng nôi bieát laéng nghe vaø thöïc haønh Tin möøng! Nhöõng thaùch ñoá hieän nay ñoâi khi coù veû vöôït quaù khaû naêng cuûa chuùng ta - nhöng khoâng phaûi vaäy. Ñöøng ñeå chuû nghóa bi quan ñaùnh baïi chuùng ta!
Giaûi thoaùt khoûi boùng ñen
Ñöùc Thaùnh cha nhaéc laïi baøi dieãn vaên cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ vôùi Khoùa hoïp Toaøn theå laàn thöù nhaát cuûa Boä Vaên hoùa vaø Giaùo duïc: theo ñoù "chuùng ta phaûi cuøng nhau laøm vieäc ñeå giaûi thoaùt nhaân loaïi khoûi boùng toái cuûa chuû nghóa hö voâ ñang bao phuû theá giôùi - thöù beänh coù leõ laø nguy hieåm nhaát cuûa neàn vaên hoùa ñöông ñaïi, vì noù ñe doïa "xoùa boû nieàm hy voïng" vaø Ñöùc Thaùnh cha cuõng nhaéc ñeán moät lôøi caàu cuûa thaùnh Henry Newman, qua baøi thaùnh ca "Laïy AÙnh saùng nhaân töø, xin daãn con ñi" (Lead, kindly light). Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Trong lôøi caàu nguyeän tuyeät ñeïp aáy, chuùng ta nhaän ra raèng mình ñang xa nhaø, raèng böôùc chaân mình coøn chao ñaûo, raèng chuùng ta khoâng theå phaân ñònh roõ chaân trôøi phía tröôùc. Theá nhöng, taát caû nhöõng ñieàu aáy khoâng theå khieán chuùng ta döøng laïi, bôûi vì chuùng ta ñaõ tìm thaáy Ñaáng Daãn Ñöôøng:
Laïy AÙnh saùng nhaân töø, xin daãn con ñi qua boùng toái ñang bao phuû con, xin chính Ngaøi haõy daãn daét con! Nhieäm vuï cuûa giaùo duïc laø trao ban AÙnh Saùng nhaân töø aáy cho nhöõng ai, neáu khoâng, coù theå seõ bò giam haõm trong nhöõng boùng toái tinh vi cuûa bi quan vaø sôï haõi.
Vì theá, toâi muoán noùi vôùi anh chò em: Chuùng ta haõy giaûi tröø nhöõng lyù leõ giaû taïo cuûa söï buoâng xuoâi vaø baát löïc, vaø laøm cho nhöõng lyù do lôùn lao cuûa nieàm hy voïng lan toûa trong theá giôùi hoâm nay. Haõy chieâm ngaém vaø chæ ra nhöõng choøm sao coù theå truyeàn ñaït aùnh saùng vaø ñònh höôùng giöõa moät hieän taïi ñang bò phuû boùng bôûi bao baát coâng vaø baát ñònh. Do ñoù, toâi khích leä anh chò em haõy laøm cho caùc tröôøng hoïc, ñaïi hoïc vaø moïi moâi tröôøng giaùo duïc - keå caû nhöõng nôi giaùo duïc phi chính quy hay ngoaøi ñöôøng phoá - trôû thaønh ngöôõng cöûa cuûa moät neàn vaên minh ñoái thoaïi vaø hoøa bình. Qua ñôøi soáng cuûa anh chò em, haõy ñeå loä ra hình aûnh "ñoaøn ngöôøi ñoâng voâ soá maø trong phuïng vuï hoâm nay saùch Khaûi Huyeàn ñaõ noùi ñeán: "Moät ñoaøn ngöôøi ñoâng voâ keå, thuoäc moïi daân toäc, chi toäc, quoác gia vaø ngoân ngöõ, ñöùng tröôùc Con Chieân (Kh 7,9).
Neân thaùnh
Sau cuøng, Ñöùc Thaùnh cha nhaén nhuû raèng: "chuùng ta ñöøng queân: ÔÛ trung taâm cuûa haønh trình giaùo duïc khoâng phaûi laø nhöõng con ngöôøi tröøu töôïng, maø laø nhöõng con ngöôøi baèng xöông baèng thòt - ñaëc bieät laø nhöõng ai döôøng nhö khoâng "mang laïi lôïi ích theo tieâu chuaån cuûa moät neàn kinh teá loaïi tröø vaø huûy dieät. Chuùng ta ñöôïc môøi goïi ñaøo luyeän con ngöôøi, ñeå hoï chieáu saùng nhö nhöõng vì sao trong phaåm giaù troïn veïn cuûa mình.
Do ñoù, chuùng ta coù theå noùi raèng giaùo duïc, trong nhaõn quan Kitoâ giaùo, giuùp moïi ngöôøi trôû neân thaùnh thieän - khoâng hôn khoâng keùm. Ñöùc Giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI, trong chuyeán toâng du taïi Vöông quoác Anh thaùng Chín naêm 2010, khi ngaøi phong chaân phöôùc cho Hoàng y John Henry Newman, ñaõ môøi goïi caùc baïn treû neân thaùnh baèng nhöõng lôøi naøy:
"Ñieàu maø Thieân Chuùa mong muoán hôn heát cho moãi ngöôøi trong caùc con chính laø caùc con trôû neân thaùnh. Ngöôøi yeâu thöông caùc con nhieàu hôn caùc con coù theå töôûng töôïng, vaø Ngöôøi muoán ñieàu toát ñeïp nhaát cho caùc con. Ñoù chính laø lôøi môøi goïi neân thaùnh phoå quaùt maø Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ laøm thaønh phaàn coát loõi trong söù ñieäp cuûa mình (x. Lumen gentium, chöông V)". Vaø söï thaùnh thieän ñöôïc ñeà nghò cho moïi ngöôøi, khoâng tröø ai, nhö moät haønh trình caù nhaân vaø coäng ñoàng, ñöôïc vaïch ra bôûi caùc Moái Phuùc. Toâi caàu xin cho neàn giaùo duïc Coâng giaùo giuùp moãi ngöôøi khaùm phaù ôn goïi neân thaùnh cuûa mình.
Thaùnh Augustinoâ, ngöôøi maø thaùnh John Henry Newman heát loøng kính troïng, ñaõ töøng noùi raèng: "Chuùng ta laø nhöõng baïn ñoàng hoïc, chæ coù moät vò Thaày duy nhaát; tröôøng hoïc cuûa Ngöôøi ôû döôùi ñaát, vaø toøa giaûng cuûa Ngöôøi ôû treân trôøi. (x. Baøi giaûng 292,1)
Kinh Truyeàn tin
Cuoái thaùnh leã, tröôùc khi ñoïc kinh Truyeàn tin, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ ñaëc bieät chaøo thaêm phaùi ñoaøn chính thöùc cuûa Giaùo hoäi Anh giaùo taïi Anh quoác, do Ñöùc Toång giaùm muïc Giaùo phaän York, hieän laø nhaân vaät thöù hai cuûa Anh giaùo taïi nöôùc naøy, höôùng daãn. Ñöùc Thaùnh cha nhaéc laïi cuoäc vieáng thaêm môùi ñaây taïi Vatican cuûa Quoác vöông vaø Hoaøng haäu Anh quoác vaø nay laø söï hieän dieän cuûa phaùi ñoaøn Anh giaùo taïi buoåi leã laø moät daáu chæ söï coäng taùc tích cöïc giöõa hai Giaùo hoäi vaø Ñöùc Thaùnh cha caàu mong hai Giaùo hoäi seõ tieán böôùc theâm treân tieán trình hieäp nhaát.
Roài Ñöùc Thaùnh cha xöôùng kinh Truyeàn tin vaø ban pheùp laønh cuoái leã.
Sau ñoù, Ñöùc Thaùnh cha cuõng chaøo thaêm caùc hoàng y, giaùm muïc vaø ñoâng ñaûo caùc tín höõu ñaõ ñeán tham döï thaùnh leã, ñaëc bieät laø ñoaøn treû "Nhöõng ngöôøi löõ haønh hoøa bình theo böôùc chaân Don Bosco". Ngaøi khích leä moïi ngöôøi tieáp tuïc caàu nguyeän cho nhöõng ngöôøi ñang soáng trong khoù khaên vaø chieán tranh.
Sau thaùnh leã, Ñöùc Thaùnh cha coøn ñi xe tieán qua caùc loái ñi ôû Quaûng tröôøng ñeå chaøo thaêm caùc tín höõu.