Ñaïi dieän Toøa Thaùnh taïi Lieân Hieäp Quoác
keâu goïi töø boû taùi vuõ trang
Ñaïi dieän Toøa Thaùnh taïi Lieân Hieäp Quoác keâu goïi töø boû taùi vuõ trang.
Phuùc Nhaïc
New York (RVA News 21-10-2025) - Quan saùt vieân thöôøng tröïc cuûa Toøa Thaùnh taïi Lieân Hieäp Quoác, ôû New York, Hoa Kyø, Ñöùc Toång giaùm muïc Gabriele Caccia keâu goïi caùc nöôùc töø boû cuoäc chaïy ñua taùi vuõ trang hieän nay.
Leân tieáng hoâm 17 thaùng Möôøi naêm 2025, trong phieân Thaûo luaän chung cuûa UÛy ban Thöù Nhaát thuoäc Ñaïi hoäi ñoàng Lieân Hôïp Quoác Laàn thöù 80, vò Ñaïi dieän Toøa Thaùnh noùi:
"Chuùng ta phaûi nhìn nhaän raèng hieän nay tinh thaàn ngoaïi giao vaø chuû nghóa ña phöông - voán ñöôïc vun ñaép caån troïng ñeå baûo veä nhaân loaïi khoûi tai hoïa chieán tranh - ngaøy caøng bò che môø vì söï troãi daäy ñaày nguy hieåm cuûa baïo löïc vaø sôï haõi, ñöôïc söû duïng nhö nhöõng phöông tieän ñeå giaûi quyeát xung ñoät.
Haäu quaû cuûa xu höôùng naøy thaät roõ raøng: ñoái thoaïi bò suy yeáu, caùc moái lieân keát kinh teá voán nuoâi döôõng söï hôïp taùc vaø phaùt trieån con ngöôøi toaøn dieän trôû neân mong manh, vaø tieáng keâu than cuûa nhöõng ngöôøi yeáu theá - ñaëc bieät laø treû em - ñang vang leân ôû quaù nhieàu nôi treân theá giôùi, nhö moät lôøi khieån traùch löông taâm nhaân loaïi.
Nhö Ñöùc Giaùo hoaøng Leâoâ XIV ñaõ noùi: "Laøm sao chuùng ta coù theå tieáp tuïc phaûn boäi khaùt voïng hoøa bình cuûa caùc daân toäc baèng nhöõng tuyeân truyeàn veà vieäc gia taêng vuõ khí, nhö theå öu theá quaân söï coù theå giaûi quyeát ñöôïc caùc vaán ñeà, thay vì chæ nuoâi döôõng theâm haän thuø vaø khaùt voïng traû thuø? Ngöôøi ta baét ñaàu nhaän ra soá tieàn khoång loà chaûy vaøo tuùi cuûa nhöõng con buoân töû thaàn"; nhöõng ñoàng tieàn aáy, leõ ra coù theå ñöôïc duøng ñeå xaây beänh vieän vaø tröôøng hoïc môùi, laïi ñang ñöôïc duøng ñeå huûy dieät nhöõng gì ñaõ toàn taïi!"
Chuùng ta caàn khaån tröông taùi cam keát vôùi tieán trình giaûi tröø quaân bò, vöôït qua chia reõ, vaø taän duïng moïi dieãn ñaøn saün coù - baét ñaàu ngay töø UÛy ban Thöù Nhaát naøy - ñeå khoâi phuïc moät cuoäc ñoái thoaïi ñích thöïc vaø mang tính xaây döïng."
Vuõ khí haït nhaân
Ñöùc giaùm muïc ñaïi dieän Toøa Thaùnh taïi Lieân Hieäp Quoác baøy toû quan taâm cuûa Toøa Thaùnh "tröôùc nhöõng luaän ñieäu taùi xuaát hieän nhaèm ñe doïa baèng söùc maïnh haït nhaân, cuõng nhö vieäc gia taêng kho vuõ khí ôû nhieàu quoác gia. Ñaùng lo hôn nöõa laø moät cuoäc chaïy ñua vuõ trang môùi ñang hình thaønh, vôùi vieäc tích hôïp trí tueä nhaân taïo (AI) vaøo caùc heä thoáng quaân söï coù tieàm naêng huûy dieät khoång loà, cuøng vôùi vieäc môû roäng caïnh tranh ra khoâng gian vuõ truï vaø phoøng thuû teân löûa. Nhöõng dieãn bieán naøy taïo ra moät moái ñe doïa chöa töøng coù cho nhaân loaïi.
Ñöùc Toång giaùm muïc noùi: "Ñieàu caáp thieát laø chuùng ta phaûi vöôït qua aûo töôûng cuûa chuû tröông raên ñe haït nhaân, vaø thay theá baèng ñoái thoaïi vaø giaûi tröø toaøn dieän. Traùch nhieäm luaân lyù ñoøi hoûi chuùng ta phaûi kieân quyeát töø choái vieäc phoå bieán vaø tích tröõ vuõ khí haït nhaân, vì haäu quaû nhaân ñaïo thaûm khoác cuûa chuùng seõ khoâng coù giôùi haïn veà ñòa lyù hay theá heä.
Trong boái caûnh ñoù, Toøa Thaùnh keâu goïi taát caû caùc quoác gia sôû höõu vuõ khí haït nhaân haõy thöïc hieän ñaày ñuû nghóa vuï theo Ñieàu VI cuûa Hieäp öôùc Khoâng phoå bieán Vuõ khí haït nhaân (NPT), baèng caùch ñaøm phaùn thieän chí, ñaëc bieät laø höôùng tôùi Hoäi nghò Raø soaùt saép tôùi. Toøa Thaùnh ñaùnh giaù cao coâng taùc kieåm chöùng cuûa Cô quan Naêng löôïng Nguyeân töû Quoác teá (IAEA) vaø Toå chöùc Hieäp öôùc Caám Thöû Haït nhaân Toaøn dieän (CTBTO)".
Ñöùc Toång giaùm muïc Caccia cuõng leân aùn söï baønh tröôùng caùc voõ khí quy öôùc vaø noùi: "Ñaùng buoàn thay, voâ soá ngöôøi daân voâ toäi vaãn ñang gaùnh chòu haäu quaû taøn khoác cuûa caùc loaïi vuõ khí noå, thöôøng xuyeân ñöôïc söû duïng böøa baõi trong khu vöïc daân cö, cuõng nhö tai hoïa keùo daøi cuûa mìn saùt thöông, tieáp tuïc gaây thöông vong ngay caû sau khi chieán söï ñaõ chaám döùt....
Trong khi tieán ñoä ñaït ñöôïc caùc Muïc tieâu Phaùt trieån Beàn vöõng (SDGs) ñang chöõng laïi, thì chi tieâu quaân söï toaøn caàu ñaõ ñaït möùc 2.7 nghìn tyû Myõ kim vaøo naêm 2024 - ñieàu hoaøn toaøn khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc.
Tuy nhieân, vaãn coøn thôøi gian ñeå thay ñoåi höôùng ñi naøy. Ñieàu caàn thieát laø moät söï thay ñoåi caên baûn trong caùch nhìn: rôøi xa söï phuï thuoäc vaøo vuõ khí vaø xaây döïng hoøa bình thoâng qua ñoái thoaïi, döïa treân caùch tieáp caän ñaët con ngöôøi laøm trung taâm, toân troïng phaåm giaù vaø quyeàn con ngöôøi, vaø höôùng tôùi söï phaùt trieån toaøn dieän."
(Holysee.mission.org 17-10-2025)