Töï saéc ñaàu tieân cuûa Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV:
caûi toå taøi chính Vatican
Töï saéc ñaàu tieân cuûa Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV: caûi toå taøi chính Vatican.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 08-10-2025) - Hoâm muøng 06 thaùng Möôøi naêm 2025, Phoøng Baùo chí Toøa Thaùnh ñaõ coâng boá töï saéc ñaàu tieân cuûa Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV nhaém caûi tieán taøi chính cuûa Vatican.
Töï saéc coù töïa ñeà "Coniuncta cura" ñöôïc Ñöùc Thaùnh cha kyù ngaøy 29 thaùng Chín naêm 2025, leã kính caùc Toång laõnh Thieân thaàn Micae, Gabriel vaø Raphael.
Töø tinh thaàn ñoàng traùch nhieäm ñeán hieäp thoâng
Trong vaên baûn, Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ trích daãn roõ raøng moät trong nhöõng nguyeân taéc then choát cuûa cuoäc caûi toå Giaùo trieàu maø Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaõ khôûi xöôùng qua Toâng hieán "Praedicate Evangelium", ngaøy 19 thaùng Ba naêm 2022: nguyeân taéc "ñoàng traùch nhieäm trong hieäp thoâng" (corresponsabilitaø nella communio).
Ngaøi giaûi thích raèng nguyeân taéc naøy phaûi laø neàn taûng cho moïi hoaït ñoäng phuïc vuï Toøa Thaùnh - keå caû trong lónh vöïc quaûn lyù kinh teá vaø taøi chính. Muïc tieâu laø cuûng coá caùc quy ñònh vaø naêng löïc chuyeân moân, ñoàng thôøi thuùc ñaåy moät "ñoäng löïc hôïp taùc vôùi nhau" giöõa caùc cô quan cuûa Toøa Thaùnh coù lieân quan.
Baõi boû Töï saéc naêm 2022
Vôùi Toâng thö môùi naøy, Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV baõi boû vaên baûn Phuùc cheá ngaøy 23 thaùng Taùm naêm 2022, do Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ kyù, coù töïa ñeà "Höôùng daãn veà vieäc quaûn lyù vaø ñieàu haønh caùc hoaït ñoäng taøi chính cuûa Toøa Thaùnh vaø caùc cô quan lieân heä".
Töï saéc naêm 2022 ñoù ñaõ giao cho Cô quan Quaûn trò Taøi saûn cuûa Toøa Thaùnh, goïi taét laø APSA, quyeàn kieåm soaùt taäp trung, buoäc taát caû caùc cô quan vaø boä cuûa Vatican phaûi chuyeån quyõ cuûa mình veà caùc taøi khoaûn do APSA quaûn lyù.
APSA vaø IOR Ngaân haøng Vatican: truïc trung taâm cuûa moâ hình quaûn lyù môùi maø Töï saéc môùi cuûa Ñöùc Thaùnh cha ñöông kim vaãn khaúng ñònh thaåm quyeàn toång quaùt cuûa APSA ñoái vôùi caùc hoaït ñoäng ñaàu tö, nhöng neâu roõ raèng cô quan naøy "seõ söû duïng caáu truùc toå chöùc noäi boä cuûa Ngaân haøng Vatican (IOR)".
Quy ñònh naøy taùi khaúng ñònh vai troø ñieàu haønh cuûa IOR, ñoàng thôøi vaãn môû ra khaû naêng - "neáu hieäu quaû hoaëc thuaän tieän hôn" - ñöôïc söû duïng caùc trung gian taøi chính beân ngoaøi, keå caû ôû nöôùc khaùc, sau khi ñöôïc UÛy ban Ñaàu tö ñaùnh giaù.
Chính saùch ñaàu tö gaén lieàn vôùi ñaïo ñöùc
Moïi hoaït ñoäng ñaàu tö cuûa Toøa Thaùnh töø nay phaûi hoaøn toaøn tuaân thuû caùc quy ñònh vaø höôùng daãn cuûa UÛy ban Ñaàu tö, toân troïng Chính saùch ñaàu tö ñaõ ñöôïc pheâ chuaån.
Ñieàu naøy khoâng chæ bao goàm caùc tieâu chuaån thaän troïng vaø beàn vöõng, nhöng coøn ñoøi hoûi söï thaåm ñònh veà ñaïo ñöùc vaø luaân lyù cho töøng löïa choïn ñaàu tö, sao cho phuø hôïp vôùi söù maïng toân giaùo vaø xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi.
Daáu hieäu cuûa söï ñieàu chænh
Tuy vaãn ñi theo ñònh höôùng Toâng hieán cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ "Praedicate Evangelium" veà vieäc caûi toå Giaùo trieàu, Töï saéc môùi cuûa Ñöùc Leâoâ XIV ñieàu chænh höôùng ñi so vôùi moâ hình taäp trung hoùa maïnh meõ cuûa naêm 2022.
Moät Hoàng y trong Giaùo trieàu nhaän xeùt: "Ñaây cuõng laø moät yeâu caàu ñeán töø Hoàng y ñoaøn, vaø chuùng toâi ñaõ trình leân Ñöùc Thaùnh cha, chæ ra nhöõng sai leäch do moät soá löïa choïn mang tính yù thöùc heä trong caùc naêm vöøa qua."
(Silere non possum 6-10-2025)