Bartolo Longo (1841-1926):
Töø say meâ caàu cô ñeán toâng ñoà kinh Maân coâi
Bartolo Longo (1841-1926): Töø say meâ caàu cô ñeán toâng ñoà kinh Maân coâi.
Phuùc Nhaïc
Roma (RVA News 20-10-2025) - Saùng Chuùa nhaät, ngaøy 19 thaùng Möôøi naêm 2025, Ngaøy Theá giôùi Truyeàn giaùo, Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV seõ chuû söï thaùnh leã taïi Quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ ñeå toân phong baûy vò chaân phöôùc leân baäc hieån thaùnh, trong soá naøy coù hai giaùo daân: Joseù Gregorio Hernaùndez Cisneros, ngöôøi Venezuela, baùc só cuûa ngöôøi ngheøo, vaø Bartolo Longo, ngöôøi YÙ, ñaõ ñöôïc ôn hoaùn caûi vaø trôû thaønh ngöôøi nhieät thaønh cuûa kinh Maân coâi.
Thôøi thô aáu vaø gia ñình
Bartolo Longo sinh ngaøy 10 thaùng Hai naêm 1841 taïi Latiano, tænh Brindisi, nam YÙ. OÂng laø con thöù hai trong naêm ngöôøi con cuûa oâng Bartolomeo Longo vaø baø Antonia Luparelli. Ba ngaøy sau, oâng ñöôïc röûa toäi taïi nhaø thôø Santa Maria della Neve ôû Latiano, vôùi teân thaùnh: Bartolomeo.
Ít ñieàu ñöôïc bieát veà tuoåi thô cuûa oâng: tính tình soâi noåi, saùng taïo vaø hay vui ñuøa. Naêm saùu tuoåi, cha meï göûi oâng ñeán hoïc taïi Tröôøng Hoaøng gia Ferdinandeo ôû Francavilla Fontana, do caùc cha Doøng Scolopi ñieàu haønh. Taïi ñaây, oâng ñöôïc cuûng coá ñôøi soáng ñöùc tin voán ñaõ thaám nhuaàn töø gia ñình, vaø ñaït neàn taûng hoïc vaán vöõng chaéc, trôû thaønh moät trong nhöõng hoïc sinh xuaát saéc.
Theo hoïc luaät
Muøa heø 1857, oâng hoaøn taát trung hoïc vaø trôû veà nhaø. Naêm sau, oâng hoïc taïi Brindisi döôùi söï höôùng daãn cuûa cha Giustino Minunni, roài ñöôïc cha döôïng laø luaät sö Giovanni Battista Campi khuyeán khích theo ngheà luaät sö.
Ban ñaàu oâng ñöôïc göûi ñeán Lecce, nhöng cha döôïng laïi goïi veà Latiano ñeå traùnh oâng bò cuoán vaøo caùc phong traøo ñoäc laäp. Ñeå laáy baèng luaät taïi moät tröôøng Ñaïi hoïc chính thöùc thuoäc Vöông quoác YÙ môùi thaønh laäp, oâng buoäc phaûi ñeán Napoli. OÂng ñeán ñoù vaøo nöûa sau naêm 1862, cuøng ngöôøi em trai Alceste (muoán hoïc y khoa).
Thôøi gian raûnh, Bartolo tham gia caùc buoåi khieâu vuõ, gaëp gôõ baïn beø, ñi daïo nôi ñoàng queâ Afragola. Nhöng chaúng bao laâu, oâng sa vaøo moät moái nguy coøn nghieâm troïng hôn nhöõng thuù vui voâ haïi aáy.
Thôøi kyø khuûng hoaûng
Ñoù laø thôøi ñieåm taùc phaåm "Ñôøi soáng Chuùa Gieâsu" cuûa Ernest Renan ñöôïc xuaát baûn, gaây chaán ñoäng cho nieàm tin cuûa nhieàu tín höõu. Bartolo ñoïc taùc phaåm naøy vaø thaáy lung lay heát caùc neàn taûng ñöùc tin maø meï oâng ñaõ truyeàn ñaït (baø thöôøng daãn oâng ñi trao taëng quaàn aùo, löông thöïc cho ngöôøi ngheøo) cuõng nhö nhöõng gì oâng hoïc ñöôïc taïi tröôøng doøng.
Renan cho raèng Chuùa Gieâsu chæ laø moät nhaân vaät quan troïng chöù khoâng phaûi Con Thieân Chuùa. Nhieàu giaùo sö trong ñaïi hoïc cuõng daïy nhö vaäy. Töø ñoù, Bartolo cho raèng chaúng coøn lyù do gì ñeå tin nöõa.
Tham gia caùc buoåi goïi hoàn
Nhö nhieàu ngöôøi ñöông thôøi, oâng baét ñaàu tham gia caùc buoåi hoïp "goïi hoàn", nôi ngöôøi ta cho raèng coù theå lieân laïc vôùi linh hoàn ngöôøi cheát. Vöøa toø moø, vöøa mong tìm chuùt bình an trong taâm hoàn, oâng tham döï suoát naêm naêm. Duø ñaõ laáy baèng luaät ngaøy 12 thaùng Möôøi Hai naêm 1864, oâng vaãn khoâng tìm thaáy an vui.
OÂng taâm söï vôùi giaùo sö Vincenzo Pepe, moät ngöôøi ñoàng höông vaø baïn gia ñình. Thaày quôû traùch gay gaét, caûnh baùo raèng neáu tieáp tuïc, oâng seõ phaùt ñieân. Roài thaày khuyeân: haõy ñeán gaëp cha Doøng Ña Minh Alberto Radente, moät cha giaûi toäi khoân ngoan.
Gaëp gôõ Caterina Volpicelli
Cuøng thôøi gian aáy, khi ñeán thaêm ngöôøi baïn quyù toäc Francesco Imperiali, oâng tình côø gaëp moät phuï nöõ treû daùng veû cao quyù nhöng aên maëc giaûn dò - Caterina Volpicelli, em daâu cuûa vò haàu töôùc.
Baø voán toå chöùc taïi nhaø mình nhöõng buoåi gaëp gôõ hoaøn toaøn khaùc: coå vuõ loøng suøng kính Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu vaø huaán luyeän giaùo daân qua vieäc ñoïc saùch, chia seû thieâng lieâng. Ñöôïc bieát tình traïng cuûa Bartolo, baø quyeát taâm caàu nguyeän vaø nhôø ngöôøi caàu nguyeän cho oâng.
Trôû veà vôùi ñöùc tin
Nghe lôøi khuyeân cuûa giaùo sö Pepe, ngaøy 29 thaùng Naêm naêm 1865, Bartolo gaëp cha Radente. Töø ñoù, oâng daàn töø boû caùc thöïc haønh ma thuaät, vaø ñöôïc höôùng daãn ñeå thaùo gôõ nhöõng mô hoà coøn laïi töø khi ñoïc taùc phaåm cuûa Renan. Ngaøy 23 thaùng Saùu naêm aáy, leã Thaùnh Taâm, oâng laõnh nhaän laïi Bí tích Hoøa giaûi vaø röôùc leã.
Trôû laïi bình an vôùi Thieân Chuùa, oâng baét ñaàu tìm kieám ôn goïi ñôøi mình. Duø ñaõ coù hai laàn ñính hoân, caû hai ñeàu bò huûy boû theo lôøi khuyeân cuûa caùc cha linh höôùng, vì hoï tin raèng Chuùa coù moät keá hoaïch khaùc. Sau ñoù, oâng gia nhaäp Doøng Ba Ña Minh, laáy teân doøng laø Fra Rosario, vaø tham gia caùc nhoùm caàu nguyeän do Caterina Volpicelli höôùng daãn (baø sau naøy laäp Doøng Toâi tôù Thaùnh Taâm vaø ñöôïc phong thaùnh naêm 2009).
Ñöôïc baø Baù töôùc De Fusco môøi vaø ñeán Thung luõng Pompei
Moät thôøi gian, Bartolo khoâng coøn thöôøng xuyeân tham döï caùc buoåi nhoùm. Baø Baù töôùc Marianna Farnararo, goùa phuï De Fusco, quan taâm vaø göûi ngöôøi ñeán xem thì phaùt hieän oâng beänh vaø ñoùi do thieáu chaêm soùc. Baø lieàn lo cho oâng aên uoáng vaø ñöôïc Caterina cho ôû troï.
Sau ñoù, baø môøi oâng quaûn lyù caùc ñieàn saûn taïi vuøng Thung luõng Pompei. Khi ñeán nôi, caûnh töôïng thaät hoang taøn: di tích thaønh phoá coå coøn vuøi laáp, noâng daân soáng ngheøo, con caùi thaát hoïc, nhieàu ngöôøi cha meï ôû tuø, loøng ñaïo laïi laãn loän vôùi meâ tín.
"Ai truyeàn baù kinh Maân coâi thì ñöôïc cöùu ñoä!"
Thaùng Möôøi naêm 1872, trong moät côn khuûng hoaûng naëng neà, oâng ñi lang thang vaø döøng laïi taïi nôi goïi laø Arpaja. Trong tuyeät voïng, oâng nhôù laïi lôøi cha Radente töøng nhaéc: "Neáu con tìm söï cöùu ñoä, haõy truyeàn baù kinh Maân coâi. Meï Maria ñaõ höùa: ai truyeàn baù kinh Maân coâi seõ ñöôïc cöùu ñoä!"
Ngaång maët vaø giô tay leân trôøi, oâng khaån naøi Ñöùc Meï: "Neáu thaät Meï ñaõ höùa vôùi thaùnh Ña Minh raèng ai truyeàn baù kinh Maân coâi seõ ñöôïc cöùu, thì con cuõng seõ ñöôïc cöùu, bôûi con seõ khoâng rôøi khoûi vuøng ñaát Pompei naøy maø chöa truyeàn baù kinh Maân coâi taïi ñaây!" Ngay sau ñoù, tieáng chuoâng Kinh Truyeàn tin vang leân.
Böùc tranh Ñöùc Meï Maân coâi
Töø ñoù, oâng toå chöùc caùc cuoäc xoå soá nhoû vôùi giaûi thöôûng mang tính toân giaùo, khôûi ñaàu cho vieäc khôi daäy ñöùc tin nôi daân chuùng. Naêm 1875, oâng toå chöùc moät tuaàn ñaïi phuùc vaø tìm moät böùc tranh Ñöùc Meï Maân coâi ñeå ñaët trong nhaø thôø. OÂng nhaän ñöôïc moät böùc tranh cuõ naùt töø moät nöõ tu, roài cho ngöôøi chôû veà Pompei. Sau ñoù, tranh ñöôïc phuïc hoài vaø toân kính. OÂng coøn cho veõ laïi chi tieát, thay thaùnh Rosa Lima baèng thaùnh Catarina Siena - vò thaùnh oâng suøng kính.
Xaây döïng Ñeàn thaùnh Pompei
Löôïng tín höõu ngaøy caøng ñoâng, neân ngaøy 09 thaùng Naêm naêm 1876, oâng khôûi coâng xaây döïng ñeàn thôø môùi. Coâng trình hoaøn thaønh naêm 1887, trôû thaønh moät Ñeàn thaùnh vaø sau laø Vöông cung Thaùnh ñöôøng. Böùc tranh Ñöùc Meï Maân coâi ñöôïc toân vinh long troïng vôùi vöông mieän vaøng do Ñöùc Leâoâ XIII laøm pheùp.
Caùc coâng trình baùc aùi
Bartolo (ngöôøi ta kính troïng goïi oâng laø "Don Bartolo") laäp vieän moà coâi nöõ, sau laø Doøng Nöõ tu Con gaùi Ñöùc Meï Maân coâi Pompei. OÂng cuõng saùng laäp Vieän Con caùi Tuø nhaân, ñi ngöôïc laïi thuyeát Lombroso cho raèng con caùi toäi phaïm chaéc chaén seõ thaønh toäi phaïm. OÂng môøi caùc Sö huynh caùc tröôøng Coâng giaùo ñieàu haønh.
Naêm 1884, oâng saùng laäp taïp chí "Kinh Maân coâi vaø Taân Pompei", vaãn coøn ñöôïc xuaát baûn vôùi haøng traêm ngaøn baûn in. OÂng cuõng soaïn lôøi kinh "Lôøi khaån caàu Ñöùc Baø Maân coâi Pompei" (Supplica), ñoïc vaøo ngaøy 08 thaùng Naêm vaø Chuùa nhaät ñaàu thaùng Möôøi haèng naêm.
Baïn höõu thaùnh thieän
OÂng keát thaân vôùi nhieàu vò thaùnh ñöông thôøi, nhö cha Ludovico da Casoria (phong thaùnh 2014), baùc só Giuseppe Moscati (phong thaùnh 1986), cuøng nhieàu ngöôøi khaùc ñang hoaëc ñaõ ñöôïc phong chaân phöôùc.
Nhöõng choáng ñoái vaø vu khoáng
Coù tin ñoàn thaát thieät veà quan heä giöõa oâng vaø baø Baù töôùc Marianna. Ñöùc Leâoâ XIII ñích thaân yeâu caàu hai ngöôøi keát hoân, song vaãn soáng nhö anh em. Hoân leã dieãn ra ngaøy 01 thaùng Tö naêm 1885.
Naêm 1893, ñeå deïp tranh caõi quaûn lyù, Bartolo hieán daâng toaøn boä Ñeàn thaùnh vaø caùc coâng trình cho Ñöùc Giaùo hoaøng. OÂng xin ñöôïc an taùng döôùi chaân baøn thôø Ñöùc Meï.
Qua ñôøi
Baø Baù töôùc Marianna qua ñôøi ngaøy 09 thaùng Hai naêm 1924. Bartolo veà vôùi Chuùa ngaøy 05 thaùng Möôøi naêm 1926, an taùng taïi haàm moä döôùi baøn thôø chính. Naêm 1929, di haøi baø Marianna cuõng ñöôïc ñaët beân caïnh. Khi oâng ñeán Pompei, nôi ñaây hoang vaéng, beänh taät; luùc oâng qua ñôøi, Pompei ñaõ hoài sinh, trôû thaønh trung taâm toân giaùo vaø xaõ hoäi.
Tieán trình phong thaùnh
Tieán trình baét ñaàu töø 1934. Ngaøy 03 thaùng Chín naêm 1975, Ñöùc Phaoloâ VI cho pheùp coâng boá saéc leänh veà caùc nhaân ñöùc anh huøng cuûa oâng.
Pheùp laï ñöôïc xeùt ñeå phong chaân phöôùc laø vieäc baø Carmela Camera (Salerno) ñöôïc chöõa khoûi beänh nan y naêm 1943. Sau khi ñöôïc xaùc nhaän, ngaøy 13 thaùng Baûy naêm 1979, Ñöùc Gioan Phaoloâ II chuaån y. Ngaøy 26 thaùng Möôøi naêm 1980, cuøng vôùi cha Orione vaø Nöõ tu Maria Anna, oâng ñöôïc phong chaân phöôùc, taïi Quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ, leã kính vaøo ngaøy 05 thaùng Möôøi.
Baøi giaûng
Trong baøi giaûng, nhaéc ñeán chaân phöôùc Longo, Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ noùi: "... Bartolo Longo, ngöôøi saùng laäp Ñeàn thaùnh noåi tieáng ôû Pompei, nôi toâi ñaõ ñeán caùch ñaây moät naêm vôùi loøng suøng kính nhieät thaønh; oâng laø toâng ñoà cuûa kinh Maân coâi, laø giaùo daân ñaõ soáng troïn veïn daán thaân cuûa mình trong Giaùo hoäi.
Bartolo Longo laø khí cuï cuûa Chuùa Quan Phoøng trong vieäc baûo veä vaø laøm chöùng cho ñöùc tin Kitoâ, cuõng nhö trong vieäc toân vinh Meï Maria raát thaùnh, giöõa moät thôøi kyø ñau thöông cuûa hoaøi nghi vaø chuû nghóa baøi giaùo só. Moïi ngöôøi ñeàu bieát ñeán cuoäc ñôøi daøi laâu cuûa oâng, ñöôïc soi saùng nhôø moät ñöùc tin ñôn sô nhöng anh huøng, ñaày nhöõng söï kieän caûm ñoäng, trong ñoù ñaõ naûy sinh vaø phaùt trieån pheùp laï cuûa Pompei. Baét ñaàu töø vieäc daïy giaùo lyù ñôn giaûn cho noâng daân ôû thung luõng Pompei, vaø töø vieäc ñoïc kinh Maân coâi tröôùc böùc aûnh noåi tieáng cuûa Ñöùc Meï, cho ñeán vieäc xaây döïng ngoâi ñeàn nguy nga vaø thieát laäp caùc cô sôû baùc aùi cho con caùi cuûa caùc tuø nhaân nam nöõ, Bartolo Longo ñaõ kieân cöôøng tieán haønh moät coâng trình vó ñaïi khieán chuùng ta hoâm nay vaãn phaûi kinh ngaïc vaø khaâm phuïc.
Nhöng treân heát, deã nhaän ra raèng toaøn boä cuoäc ñôøi cuûa oâng laø moät söï phuïc vuï maõnh lieät vaø beàn bæ cho Giaùo hoäi, nhaân danh vaø vì tình yeâu ñoái vôùi Ñöùc Meï Maria.
Bartolo Longo, ngöôøi thuoäc Doøng Ba Ña Minh vaø laø ngöôøi saùng laäp Doøng nöõ "Caùc Nöõ töû Ñöùc Meï Maân coâi Pompei", thaät söï coù theå ñöôïc goïi laø "Ngöôøi cuûa Ñöùc Meï": vì tình yeâu ñoái vôùi Ñöùc Maria, oâng ñaõ trôû thaønh nhaø vaên, toâng ñoà Tin möøng, ngöôøi truyeàn baù kinh Maân coâi, vaø ngöôøi saùng laäp ngoâi ñeàn noåi tieáng aáy giöõa muoân vaøn khoù khaên, choáng ñoái; vì tình yeâu Meï Maria, oâng ñaõ laäp neân caùc cô sôû baùc aùi, trôû thaønh ngöôøi ñi quyeân goùp cho con caùi ngöôøi ngheøo, bieán Pompei thaønh moät "thaønh phoá nhoû soáng ñoäng" cuûa loøng nhaân aùi nhaân loaïi vaø Kitoâ giaùo; vì tình yeâu yeán Meï Maria, oâng ñaõ aâm thaàm chòu ñöïng ñau khoå vaø vu khoáng, ñi qua moät "vöôøn Caây Daàu" daøi laâu, luoân tín thaùc vaøo Chuùa Quan Phoøng, luoân vaâng phuïc Ñöùc Giaùo hoaøng vaø Giaùo hoäi.
Caàm traøng chuoãi Maân coâi treân tay, oâng cuõng noùi vôùi chuùng ta, nhöõng Kitoâ höõu ôû cuoái theá kyû XX: "Baïn haõy khôi daäy laïi nieàm tin töôûng nôi Ñöùc Trinh Nöõ raát thaùnh Maân coâi... Baïn haõy coù ñöùc tin nhö oâng Gioùp!... Laïy Meï raát thaùnh ñaùng toân thôø, con phoù thaùc nôi Meï moïi ñau khoå cuûa con, moïi hy voïng vaø moïi tín thaùc cuûa con!" (11 thaùng 3 naêm 1905).
Danh tieáng thaùnh thieän vaø tieán trình hieån thaùnh
Sau khi ñöôïc phong chaân phöôùc, loøng suøng kính Bartolo Longo lan roäng khaép theá giôùi, gaén vôùi Ñeàn thaùnh Pompei. Naêm 2022, nhaân kyû nieäm 150 naêm oâng ñeán Pompei, nhieàu hoaït ñoäng ñöôïc toå chöùc.
Ngaøy 18 thaùng Saùu naêm 2024, Ñöùc Toång giaùm muïc Tommaso Caputo, Ñaïi bieåu Toøa Thaùnh ñaëc traùch Ñeàn thaùnh Pompei, vaø Ñöùc cha Antonio Di Donna, Chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùm muïc Campania, ñeä trình Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ thænh nguyeän xin phong hieån thaùnh maø khoâng caàn pheùp laï thöù hai. Nhieàu Hoäi ñoàng Giaùm muïc taïi YÙ vaø caùc quoác gia khaùc cuõng thænh caàu.
Ngaøy 24 thaùng Hai naêm 2025, Ñöùc Phanxicoâ pheâ chuaån. Ngaøy 13 thaùng Saùu naêm 2025, Ñöùc Giaùo hoaøng Leâoâ XIV coâng boá: leã phong hieån thaùnh Bartolo Longo seõ ñöôïc cöû haønh vaøo Chuùa nhaät, ngaøy 19 thaùng Möôøi naêm 2025.