Chieán tranh Ucraina tieáp tuïc gaây chia reõ
trong Chính thoáng giaùo
Chieán tranh Ucraina tieáp tuïc gaây chia reõ trong Chính thoáng giaùo.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
New York (RVA News 29-09-2025) - Chieán tranh Ucraina chöa chaám döùt vaø tieáp tuïc gaây chia reõ trong noäi boä Chính thoáng giaùo.
Hoâm 26 thaùng Chín naêm 2025, Ñöùc Thöôïng phuï Bartolomaios, Giaùo chuû Chính thoáng Constantinople beân Thoå Nhó Kyø vaø laø Thöôïng phuï danh döï chung cuûa Chính thoáng giaùo, moät laàn nöõa, ñaõ maïnh meõ chæ trích Giaùo hoäi Chính thoáng Nga, trong chuyeán vieáng thaêm Hoa Kyø, keát thuùc vaøo ngaøy 26 thaùng Chín naêm 2025. Trong moät baøi phaùt bieåu hoâm 19 thaùng Chín naêm 2025, taïi Hoäi ñoàng Quan heä Ñoái ngoaïi (Council on Foreign Relations) ôû New York - moät vieän nghieân cöùu uy tín cuûa Myõ - ngaøi cho raèng Giaùo hoäi Chính thoáng Nga phaûi chòu traùch nhieäm moät phaàn veà "thaûm kòch to lôùn vaø hoaøn toaøn khoâng caàn thieát" laø cuoäc chieán taïi Ucraina.
Ñöùc Thöôïng phuï noùi: "Cuoäc chieán baát hôïp phaùp naøy ñaõ cöôùp ñi sinh maïng cuûa khoaûng moät trieäu ngöôøi. Thaûm traïng naøy coøn coù chieàu kích thieâng lieâng: Giaùo hoäi Chính thoáng Nga ñaõ hoaøn toaøn uûng hoä cheá ñoä oâng Putin trong vieäc xaâm löôïc Ucraina vaø gieát haïi caùc Kitoâ höõu Chính thoáng. Giaùo hoäi ñaõ laøm ñieàu ñoù ñeå phuïc vuï cho moät hoïc thuyeát ñeá quoác loãi thôøi vaø phi lyù, goïi laø Russkiy Mir - "Theá giôùi Nga" - voán noåi leân sau söï suïp ñoå cuûa Lieân Xoâ."
Ñöùc Thöôïng phuï Giaùo chuû Chính thoáng Constantinople xaùc quyeát raèng ranh giôùi hieän nay cuûa Toøa Thöôïng phuï Mascôva treân baûn ñoà gaàn nhö truøng khôùp vôùi laõnh thoå cuûa Lieân bang Xoâ-vieát tröôùc ñaây. Chính quyeàn Xoâ-vieát ñaõ taùi laäp Toøa Thöôïng phuï Mascôva naêm 1917 ñeå phuïc vuï cho muïc ñích cuûa hoï. "Thaät ñaùng tieác laø, duø chuû nghóa coäng saûn ñaõ suïp ñoå, Giaùo hoäi Chính thoáng Nga cho ñeán ngaøy nay vaãn laø coâng cuï cuûa nhaø nöôùc".
Ñöùc Thöôïng phuï Bartolomaios taùi baûo veä quyeát ñònh cuûa Toøa Thöôïng phuï Constantinople trao quyeàn töï quaûn cho Giaùo hoäi Chính thoáng Ucraina, vaøo thaùng Gieâng naêm 2019. Theo Ñöùc Thöôïng phuï, Constantinople ñaõ ñaùp laïi öôùc nguyeän cuûa nhaân daân Ucraina veà moät Giaùo hoäi töï trò. Ngöôøi Ucraina khoâng coøn leä thuoäc Mascôva, nhöng ñaõ ñöôïc "töï do löông taâm maø hoï mong muoán," ngaøi nhaán maïnh - vôùi tö caùch laø vò ñöùng ñaàu danh döï cuûa Chính thoáng giaùo toaøn caàu.
Ñöùc Thöôïng phuï Kirill I cuûa Mascôva ñaõ ñoaïn tuyeät vôùi Ñöùc Thöôïng phuï Bartolomaios I töø naêm 2018. Nguyeân nhaân laø vì Ñöùc Thöôïng phuï Bartolomaios tìm caùch thieát laäp moät Giaùo hoäi Chính thoáng Ucraina ñoäc laäp vôùi Mascôva. Thaùng Möôøi naêm 2018, Giaùo hoäi Chính thoáng Nga ñaõ ñôn phöông caét ñöùt töông quan chính thöùc vôùi Toøa Thöôïng phuï Constantinople vaø ngöng hieäp thoâng vôùi Giaùo hoäi naøy.
(KAP 26-9-2025)