Toaøn vaên dieãn vaên cuûa Ñöùc Leâoâ XIV
tröôùc cuoäc gaëp gôõ Tình Huynh ñeä Nhaân baûn
Toaøn vaên dieãn vaên cuûa Ñöùc Leâoâ XIV tröôùc cuoäc gaëp gôõ Tình Huynh ñeä Nhaân baûn.
Vuõ Vaên An
Vatican (VietCatholic News 13-09-2025) - Kathleen N. Hattrup, treân Aleteia ngaøy 13/09/2025, töôøng thuaät lôøi phaùt bieåu cuûa Ñöùc Leâoâ XIV taïi cuoäc gaëp gôõ Tình Huynh Ñeä Nhaân Baûn: "Nhöõng caâu chuyeän veà taïo döïng vaø caùc phaû heä chöùng minh raèng taát caû moïi ngöôøi, keå caû keû thuø, ñeàu coù chung moät nguoàn goác, vaø Traùi Ñaát, vôùi nhöõng gì thuoäc veà noù, laø daønh cho taát caû moïi ngöôøi, chöù khoâng chæ daønh rieâng cho moät soá ít ngöôøi".
Maëc duø baøi phaùt bieåu ñaõ ñöôïc leân lòch trong nhieàu tuaàn, nhöng noù ñeán vaøo moät thôøi ñieåm hoaøn haûo.
Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ XIV ñaõ phaùt bieåu vaøo ngaøy 12 thaùng 9 naêm 2025, tröôùc nhöõng ngöôøi tham döï Hoäi nghò Theá giôùi laàn thöù ba veà Tình huynh ñeä Nhaân baûn, dieãn ra taïi Rome ñeán heát thöù Baûy, 13 thaùng 9 naêm 2025.
Baøi phaùt bieåu vaø cuoäc gaëp gôõ dieãn ra trong boái caûnh theá giôùi "ñang bò ñaùnh daáu bôûi nhöõng xung ñoät vaø chia reõ."
Nhaéc ñeán caâu hoûi cuûa Chuùa daønh cho Cain, vaøo buoåi ñaàu cuûa nhaân loaïi, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ hoûi:
Hôõi anh chò em, anh chò em ñang ôû ñaâu trong moät cuoäc soáng sieâu keát noái, nôi söï coâ ñôn baøo moøn caùc moái quan heä xaõ hoäi vaø khieán chuùng ta trôû neân xa laï ngay caû vôùi chính mình?
Ñöùc Giaùo Hoaøng cuõng caûm ôn caùc ngheä só seõ bieåu dieãn vaøo toái thöù Baûy taïi Quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ trong chöông trình aâm nhaïc coâng coäng ñaàu tieân - do caëp ñoâi baát ñaéc dó Pharrell Williams vaø Andrea Bocelli ñoàng ñaïo dieãn.
Döôùi ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên baøi dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha:
Anh chò em thaân meán, xin bình an ôû cuøng anh chò em!
Chaøo möøng vaø caûm ôn anh chò em ñaõ ñeán ñaây. Anh chò em ñeán töø nhieàu nôi treân theá giôùi ñeå tham döï Hoäi nghò Theá giôùi laàn thöù ba veà Tình huynh ñeä Nhaân baûn do Vöông cung thaùnh ñöôøng Thaùnh Pheâroâ, Quyõ Fratelli Tutti, Hieäp hoäi Be Human vaø Quyõ Saint Peter for Humanity toå chöùc.
Theá giôùi hieän ñang bò chi phoái bôûi nhöõng xung ñoät vaø chia reõ, ñieàu naøy caøng laøm cho vieäc anh chò em ñoaøn keát baèng moät tieáng noùi "khoâng" maïnh meõ vaø can ñaûm vôùi chieán tranh vaø tieáng noùi "coù" vôùi hoøa bình vaø tình huynh ñeä trôû neân quan troïng hôn bao giôø heát. Nhö Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ daïy chuùng ta, chieán tranh khoâng phaûi laø caùch ñuùng ñaén ñeå giaûi quyeát xung ñoät. "Saün saøng ñoái dieän tröïc tieáp vôùi xung ñoät, giaûi quyeát noù vaø bieán noù thaønh moät maét xích trong chuoãi tieán trình môùi" (Evangelii Gaudium, 227) laø con ñöôøng khoân ngoan nhaát, con ñöôøng cuûa keû maïnh. Söï hieän dieän cuûa anh chò em laø minh chöùng cho söï khoân ngoan naøy, ñieàu hôïp nhaát caùc neàn vaên hoùa vaø toân giaùo, vaø laø söùc maïnh thaàm laëng cho pheùp chuùng ta nhaän ra nhau laø anh chò em, baát chaáp moïi khaùc bieät.
Theo Kinh Thaùnh, moái quan heä anh em ñaàu tieân giöõa Cain vaø Abel ñaõ ngay laäp töùc vaø bi thaûm trôû thaønh xung ñoät. Tuy nhieân, vuï gieát ngöôøi ñaàu tieân ñoù khoâng neân khieán chuùng ta keát luaän raèng "moïi thöù vaãn luoân nhö vaäy". Duø ñaõ coù töø laâu ñôøi hay lan roäng ñeán ñaâu, baïo löïc cuûa Cain khoâng theå ñöôïc dung thöù nhö laø "bình thöôøng". Traùi laïi, chuaån möïc ñöôïc theå hieän trong caâu hoûi cuûa Thieân Chuùa daønh cho keû coù toäi: "Em ngöôi ñaâu?" (St 4:9). Chính trong caâu hoûi naøy, chuùng ta tìm thaáy ôn goïi cuûa mình, quy taéc vaø thöôùc ño cuûa coâng lyù. Thieân Chuùa khoâng traû thuø Cain vì Abel, nhöng Ngöôøi hoûi oâng moät caâu hoûi vang voïng suoát chieàu daøi lòch söû.
Ngaøy nay, hôn bao giôø heát, chuùng ta phaûi töï ñaët caâu hoûi naøy nhö moät nguyeân taéc hoøa giaûi. Moät khi ñaõ ñöôïc noäi taâm hoùa, noù seõ vang voïng theo caùch naøy: "Anh chò em ôi, anh chò em ôi, anh chò em ñang ôû ñaâu?" Anh chò em ñang ôû ñaâu trong "cuoäc chieán" taøn phaù cuoäc soáng cuûa nhöõng ngöôøi treû tuoåi bò buoäc phaûi caàm vuõ khí; nhaém vaøo thöôøng daân, treû em, phuï nöõ vaø ngöôøi giaø yeáu; taøn phaù thaønh phoá, noâng thoân vaø toaøn boä heä sinh thaùi, chæ ñeå laïi ñoáng ñoå naùt vaø ñau thöông? Anh chò em ôi, anh chò em ôi, anh chò em ñang ôû ñaâu giöõa nhöõng ngöôøi di cö bò khinh mieät, bò giam caàm vaø bò ruoàng boû, giöõa nhöõng ngöôøi tìm kieám söï cöùu roãi vaø hy voïng nhöng chæ gaëp phaûi nhöõng böùc töôøng vaø söï thôø ô? Anh chò em ôi, anh chò em ôû ñaâu khi ngöôøi ngheøo bò ñoå loãi cho caùi ngheøo cuûa hoï, bò boû queân vaø vöùt boû, trong moät theá giôùi traân quyù lôïi nhuaän hôn con ngöôøi? Anh chò em ôi, anh chò em ñang ôû ñaâu trong moät cuoäc soáng sieâu keát noái, nôi söï coâ ñôn baøo moøn caùc moái quan heä xaõ hoäi vaø khieán chuùng ta trôû neân xa laï ngay caû vôùi chính mình?
Caâu traû lôøi khoâng theå bò laøm cho caâm laëng. Anh chji5 em laø caâu traû lôøi, baèng söï hieän dieän, söï cam keát, va loøng can ñaûm cuûa anh chò em. Caâu traû lôøi laø löïa choïn moät höôùng ñi khaùc cho cuoäc soáng, söï tröôûng thaønh vaø phaùt trieån.
Nhaän ra ngöôøi khaùc laø anh chò em ñoàng nghóa vôùi vieäc giaûi thoaùt baûn thaân khoûi söï giaû vôø tin raèng chuùng ta laø nhöõng caù nhaân bieät laäp hoaëc khoûi luaän lyù hoïc xaây döïng moái quan heä chæ vì lôïi ích caù nhaân. Khoâng chæ lôïi ích caù nhaân môùi khieán chuùng ta böôùc vaøo caùc moái quan heä. Nhöõng truyeàn thoáng taâm linh vó ñaïi vaø söï tröôûng thaønh cuûa tö duy phaûn bieän cho pheùp chuùng ta vöôït qua ranh giôùi huyeát thoáng hay saéc toäc, vöôït qua nhöõng moái quan heä hoï haøng chæ coâng nhaän nhöõng ngöôøi gioáng nhau vaø töø choái nhöõng ngöôøi khaùc bieät. Ñieàu ñaùng löu yù laø trong Kinh Thaùnh, nhö ñöôïc tieát loä bôûi khoa chuù giaûi, chính nhöõng baûn vaên môùi nhaát vaø tröôûng thaønh nhaát ñaõ keå veà moät tình huynh ñeä vöôït qua ranh giôùi saéc toäc cuûa daân Chuùa vaø ñöôïc xaây döïng treân neàn taûng nhaân loaïi chung. Nhöõng caâu chuyeän veà saùng theá vaø caùc phaû heä chöùng minh raèng taát caû caùc daân toäc, ngay caû keû thuø, ñeàu coù chung moät nguoàn goác, vaø Traùi Ñaát, vôùi nhöõng cuûa caûi cuûa noù, laø daønh cho taát caû moïi ngöôøi, chöù khoâng chæ daønh cho moät soá ít.
ÔÛ trung taâm Thoâng ñieäp Fratelli Tutti, chuùng ta ñoïc thaáy: "Tình baïn xaõ hoäi vaø tình huynh ñeä phoå quaùt nhaát thieát ñoøi hoûi söï thöøa nhaän giaù trò cuûa moãi con ngöôøi, moïi luùc vaø moïi nôi" (soá 106).
Tình huynh ñeä laø teân goïi chaân thöïc nhaát cuûa söï gaàn guõi. Noù coù nghóa laø tìm laïi khuoân maët cuûa ngöôøi khaùc. Ñoái vôùi nhöõng ai coù ñöùc tin, hoï nhaän ra Maàu nhieäm: chính hình aûnh cuûa Thieân Chuùa nôi khuoân maët cuûa ngöôøi ngheøo, ngöôøi tò naïn vaø thaäm chí caû keû thuø.
Caùc baïn thaân meán, toâi keâu goïi caùc baïn haõy xaùc ñònh nhöõng caùch thöùc ôû caáp ñòa phöông vaø quoác teá ñeå phaùt trieån caùc hình thöùc töø thieän xaõ hoäi môùi, lieân minh giöõa caùc lónh vöïc kieán thöùc khaùc nhau vaø ñoaøn keát giöõa caùc theá heä. Ñaây neân laø nhöõng caùch tieáp caän döïa treân coäng ñoàng, bao goàm caû ngöôøi ngheøo, khoâng phaûi vôùi tö caùch laø ngöôøi nhaän vieän trôï, maø laø chuû theå cuûa söï phaân ñònh vaø dieãn ngoân. Toâi khuyeán khích caùc baïn tieáp tuïc coâng vieäc gieo haït aâm thaàm naøy. Ñieàu naøy coù theå taïo ra moät quaù trình tham gia taäp chuù vaøo nhaân tính vaø tình huynh ñeä, khoâng chæ giôùi haïn ôû vieäc lieät keâ caùc quyeàn, maø coøn bao goàm nhöõng haønh ñoäng vaø ñoäng löïc cuï theå giuùp chuùng ta khaùc bieät trong cuoäc soáng haøng ngaøy. Chuùng ta caàn moät "giao öôùc nhaân loaïi" roäng lôùn, ñöôïc xaây döïng khoâng phaûi treân quyeàn löïc maø treân söï quan taâm; khoâng phaûi treân lôïi nhuaän maø treân quaø taëng; khoâng phaûi treân söï nghi ngôø maø treân nieàm tín thaùc. Söï quan taâm, loøng haûo taâm vaø loøng tín thaùc khoâng phaûi laø nhöõng ñöùc tính chæ ñöôïc thöïc haønh trong thôøi gian raûnh roãi: chuùng laø nhöõng truï coät cuûa moät neàn kinh teá khoâng gieát cheát con ngöôøi, maø coøn laøm saâu saéc vaø môû roäng söï tham gia vaøo cuoäc soáng.
Toâi xin caûm ôn caùc ngheä só, nhöõng ngöôøi, baèng söï saùng taïo cuûa mình, seõ göûi thoâng ñieäp naøy ñeán theá giôùi töø voøng tay oâm aáp traùng leä cuûa daõy coät Bernini. Xin ñaëc bieät caûm ôn nhöõng ngöôøi ñoaït giaûi Nobel danh giaù hieän dieän, vì ñaõ soaïn thaûo Tuyeân ngoân veà Tình huynh ñeä Nhaân baûn ngaøy 10 thaùng 6 naêm 2023, vaø vì nhöõng chöùng taù maø hoï ñaõ theå hieän taïi caùc dieãn ñaøn quoác teá.
Haõy tieáp tuïc nuoâi döôõng tinh thaàn huynh ñeä thoâng qua vaên hoùa, caùc moái quan heä laøm vieäc vaø hoaït ñoäng ngoaïi giao. Haõy luoân ghi nhôù lôøi Chuùa Gieâsu trong Tin möøng Gioan: "Thaày ban cho anh em moät ñieàu raên môùi, laø anh em haõy yeâu thöông nhau; nhö Thaày ñaõ yeâu thöông anh em, anh em cuõng haõy yeâu thöông nhau" (13:34). Nguyeän xin pheùp laønh cuûa toâi ñoàng haønh vaø naâng ñôõ anh chò em.