Leã töôûng nieäm caùc vò töû ñaïo
vaø chöùng nhaân ñöùc tin cuûa theá kyû 21
Baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Leâoâ XIV
Leã töôûng nieäm caùc vò töû ñaïo vaø chöùng nhaân ñöùc tin cuûa theá kyû 21 - Baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Leâoâ XIV.
J.B. Ñaëng Minh An dòch
Vatican (VietCatholic News 14-09-2025) - Luùc 5 giôø chieàu Chuùa Nhaät, 14 Thaùng Chín naêm 2025, Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ XIV ñaõ chuû trì leã töôûng nieäm ñaïi keát caùc vò töû ñaïo vaø chöùng nhaân ñöùc tin cuûa theá kyû 21 taïi ñeàn thôø Thaùnh Phaoloâ Ngoaïi Thaønh ôû Roâma, ñeå nhaán maïnh raèng "maëc duø hoï ñaõ bò gieát veà theå xaùc, nhöng khoâng ai coù theå daäp taét tieáng noùi cuûa hoï hoaëc xoùa boû tình yeâu maø hoï ñaõ theå hieän."
Phuïng vuï ngaøy 14 thaùng 9 naêm 2025 quy tuï caùc nhaø laõnh ñaïo Chính thoáng giaùo, Ñoâng phöông vaø Tin laønh, cuøng vôùi caùc toå chöùc ñaïi keát vaø caùc quan chöùc Vatican.
Trong baøi giaûng, Ñöùc Thaùnh Cha noùi:
Thöa anh chò em,
"Öôùc chi toâi chaúng haõnh dieän veà ñieàu gì, ngoaøi thaäp giaù Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng ta!" (Gl 6:14). Nhöõng lôøi naøy cuûa Thaùnh Phaoloâ Toâng ñoà, vò thaùnh maø chuùng ta ñang quy tuï beân moä ngaøi, laø lôøi môû ñaàu cho vieäc töôûng nieäm caùc vò töû ñaïo vaø chöùng nhaân ñöùc tin cuûa theá kyû 21, nhaân dòp leã Suy Toân Thaùnh Giaù.
Khi chuùng ta ñöùng döôùi chaân thaäp giaù Chuùa Kitoâ, phöông tieän cöùu roãi cuûa chuùng ta, cuõng ñöôïc moâ taû laø "nieàm hy voïng cuûa caùc Kitoâ höõu" vaø "vinh quang cuûa caùc vò töû ñaïo" (xem Kinh Chieàu cuûa Phuïng vuï Ñoâng phöông möøng Leã Suy Toân Thaùnh Giaù), toâi xin chaøo möøng ñaïi dieän cuûa caùc Giaùo hoäi Chính thoáng giaùo, caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông Coå ñaïi, caùc Coäng ñoàng Kitoâ giaùo vaø caùc Toå chöùc Ñaïi keát, nhöõng ngöôøi maø toâi xin caûm ôn vì ñaõ nhaän lôøi môøi tham döï buoåi leã naøy. Toâi xin göûi ñeán taát caû anh chò em hieän dieän nôi ñaây lôøi chaøo bình an noàng aám!
Chuùng ta tin chaéc raèng töû ñaïo cho ñeán cheát laø "söï hieäp thoâng ñích thöïc nhaát coù theå vôùi Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ ñoå Maùu Ngöôøi ra, vaø nhôø hy teá aáy, Ngöôøi ñaõ ñöa nhöõng keû tröôùc kia ôû xa laïi gaàn (x. Ep 2:13)" (Thoâng ñieäp Ut Unum Sint, 84). Ngaøy nay, chuùng ta cuõng coù theå khaúng ñònh cuøng vôùi Ñöùc Gioan Phaoloâ II raèng, nôi maø haän thuø döôøng nhö ñaõ thaám nhuaàn moïi khía caïnh cuûa cuoäc soáng, nhöõng toâi tôù can ñaûm cuûa Tin Möøng vaø nhöõng vò töû ñaïo cuûa ñöùc tin naøy ñaõ chöùng minh roõ raøng raèng "tình yeâu maïnh hôn caùi cheát" (Leã töôûng nieäm caùc Chöùng nhaân Ñöùc tin trong Theá kyû XX, ngaøy 7 thaùng 5 naêm 2000).
Chuùng ta töôûng nhôù anh chò em mình khi höôùng maét veà Ñaáng Chòu Ñoùng Ñinh. Qua thaäp giaù, Chuùa Gieâsu ñaõ maïc khaûi cho chuùng ta dieän maïo ñích thöïc cuûa Thieân Chuùa, loøng thöông xoùt voâ bieân cuûa Ngöôøi ñoái vôùi nhaân loaïi; Ngöôøi ñaõ gaùnh chòu söï thuø haän vaø baïo löïc cuûa theá gian, ñeå chia seû soá phaän cuûa taát caû nhöõng ai bò sæ nhuïc vaø aùp böùc: "Ngöôøi ñaõ mang laáy nhöõng beänh taät cuûa chuùng ta, ñaõ gaùnh chòu nhöõng ñau khoå cuûa chuùng ta" (Is 53:4).
Ngay caû ngaøy nay, nhieàu anh chò em cuõng mang cuøng moät thaäp giaù nhö Chuùa chuùng ta vì chöùng taù ñöùc tin cuûa hoï trong nhöõng hoaøn caûnh khoù khaên vaø trong caùc boái caûnh thuø ñòch: gioáng nhö Ngöôøi, hoï bò baùch haïi, keát aùn vaø gieát cheát. Chính veà hoï maø Chuùa Gieâsu ñaõ noùi: "Phuùc thay ai bò baùch haïi vì leõ coâng chính, vì Nöôùc Trôøi laø cuûa hoï. Phuùc cho anh em khi vì Thaày maø ngöôøi ta sæ vaû, baùch haïi vaø vu khoáng ñuû ñieàu xaáu xa cho anh em" (Mt 5:10-11). Hoï laø nhöõng ngöôøi nam, ngöôøi nöõ, tu só, giaùo daân vaø linh muïc, nhöõng ngöôøi ñaõ traû giaù baèng maïng soáng cuûa mình cho loøng trung thaønh vôùi Tin Möøng, cho söï daán thaân vì coâng lyù, cho cuoäc chieán ñaáu vì töï do toân giaùo ôû nhöõng nôi maø noù vaãn coøn bò vi phaïm, vaø cho söï ñoaøn keát vôùi nhöõng ngöôøi yeáu theá nhaát. Theo tieâu chuaån cuûa theá gian, hoï ñaõ bò "ñaùnh baïi". Thaät vaäy, nhö Saùch Khoân Ngoan noùi vôùi chuùng ta: "maëc duø tröôùc maët ngöôøi khaùc, hoï ñaõ bò tröøng phaït, nhöng nieàm hy voïng cuûa hoï vaãn traøn ñaày söï baát töû" (Kn 3:4).
Anh chò em thaân meán, trong Naêm Thaùnh naøy, chuùng ta möøng kính nieàm hy voïng cuûa nhöõng chöùng nhaân ñöùc tin can ñaûm naøy. Ñoù laø moät nieàm hy voïng traøn ñaày söï baát töû, bôûi vì cuoäc töû ñaïo cuûa hoï vaãn tieáp tuïc loan baùo Tin Möøng trong moät theá giôùi ñaày haän thuø, baïo löïc vaø chieán tranh; ñoù laø moät nieàm hy voïng traøn ñaày söï baát töû, bôûi vì, duø hoï ñaõ bò gieát veà theå xaùc, khoâng ai coù theå daäp taét tieáng noùi cuûa hoï hay xoùa nhoøa tình yeâu maø hoï ñaõ theå hieän; ñoù laø moät nieàm hy voïng traøn ñaày söï baát töû, bôûi vì chöùng taù cuûa hoï vaãn soáng maõi nhö moät lôøi tieân tri veà chieán thaéng cuûa thieän treân aùc.
Vaâng, nieàm hy voïng cuûa hoï laø nieàm hy voïng khoâng vuõ trang. Hoï ñaõ laøm chöùng cho ñöùc tin cuûa mình maø khoâng heà söû duïng vuõ khí vuõ löïc vaø baïo löïc, nhöng baèng caùch ñoùn nhaän söùc maïnh tieàm aån vaø khieâm nhöôøng cuûa Phuùc AÂm, nhö Thaùnh Phaoloâ ñaõ vieát:
"Toâi raát vui möøng vaø töï haøo vì nhöõng yeáu ñuoái cuûa toâi, ñeå söùc maïnh cuûa Ñöùc Kitoâ ôû maõi trong toâi.[#] Vì khi toâi yeáu, chính laø luùc toâi maïnh meõ" (2 Cr 12:9-10).
Suy nghó cuûa toâi höôùng veà loøng kieân cöôøng truyeàn giaùo cuûa Sô Dorothy Stang, ngöôøi taän tuïy vôùi nhöõng ngöôøi khoâng coù ñaát ñai ôû Amazon: khi nhöõng keû saép gieát Sô hoûi xin Sô moät vuõ khí, Sô ñaõ cho chuùng xem Kinh Thaùnh cuûa mình vaø traû lôøi, "Ñaây laø vuõ khí duy nhaát cuûa toâi." Toâi nhôù Cha Ragheed Ganni, moät linh muïc Coâng Giaùo Chanñeâ ñeán töø Mosul ôû Iraq, ngöôøi ñaõ töø choái chieán ñaáu ñeå laøm chöùng cho caùch cö xöû cuûa moät Kitoâ höõu ñích thöïc. Toâi cuõng nghó ñeán Anh Francis Tofi, moät ngöôøi Anh giaùo vaø laø thaønh vieân cuûa Hoäi Anh em Melanesia, ngöôøi ñaõ hy sinh maïng soáng vì hoøa bình ôû Quaàn ñaûo Solomon. Coù raát nhieàu ví duï nhö vaäy bôûi vì, thaät khoâng may, maëc duø caùc cheá ñoä ñoäc taøi lôùn cuûa theá kyû 20 ñaõ keát thuùc, cho ñeán ngaøy nay, cuoäc ñaøn aùp Kitoâ höõu vaãn chöa chaám döùt; ngöôïc laïi, ôû moät soá nôi treân theá giôùi, noù ñaõ gia taêng.
Nhöõng ngöôøi phuïc vuï can ñaûm cuûa Phuùc AÂm vaø caùc vò töû ñaïo cuûa ñöùc tin naøy "laø moät böùc tranh toaøn caûnh roäng lôùn veà tình nhaân loaïi Kitoâ giaùo... moät böùc tranh toaøn caûnh veà Phuùc AÂm cuûa caùc Moái Phuùc, soáng ñeán möùc phaûi ñoå maùu" (Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Leã töôûng nieäm caùc Chöùng nhaân Ñöùc tin trong Theá kyû XX, ngaøy 7 thaùng 5 naêm 2000).
Anh chò em thaân meán, chuùng ta khoâng theå vaø khoâng muoán queân. Chuùng ta muoán ghi nhôù. Chuùng ta laøm nhö vaäy, vôùi nieàm tin chaéc chaén raèng, cuõng nhö trong nhöõng theá kyû ñaàu, trong thieân nieân kyû thöù ba, maùu cuûa caùc vò töû ñaïo chính laø haït gioáng cho nhöõng Kitoâ höõu môùi (x. Tertullian, Apologeticum, 50, 13). Chuùng ta muoán giöõ cho kyù öùc naøy soáng ñoäng cuøng vôùi anh chò em cuûa chuùng ta thuoäc caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Kitoâ giaùo khaùc. Vì vaäy, toâi muoán taùi khaúng ñònh cam keát cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo trong vieäc baûo veä kyù öùc veà caùc chöùng nhaân ñöùc tin thuoäc moïi truyeàn thoáng Kitoâ giaùo. UÛy ban caùc Taân Töû Ñaïo, thuoäc Boä Phong Thaùnh, ñang thöïc hieän nhieäm vuï naøy vôùi söï hôïp taùc cuûa Boä Coå voõ Hieäp nhaát Kitoâ giaùo.
Nhö chuùng ta ñaõ nhaän thaáy trong Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc gaàn ñaây, tinh thaàn ñaïi keát baèng maùu ñaõ keát hôïp "caùc Kitoâ höõu thuoäc nhieàu hoaøn caûnh khaùc nhau, cuøng nhau hy sinh maïng soáng vì ñöùc tin vaøo Chuùa Gieâsu Kitoâ. Chöùng taù töû ñaïo cuûa hoï huøng hoàn hôn baát kyø lôøi naøo: söï hieäp nhaát ñeán töø Thaäp giaù Chuùa" (Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc XVI, Vaên kieän Chung keát, soá 23). Öôùc gì maùu cuûa bieát bao chöùng nhaân seõ giuùp chuùng ta sôùm ñeán ngaøy hoàng phuùc, ngaøy chuùng ta seõ cuøng uoáng chung moät cheùn cöùu ñoä!
Caùc baïn thaân meán, moät ñöùa treû Pakistan teân laø Abish Masih, bò gieát trong moät cuoäc taán coâng vaøo nhaø thôø Coâng Giaùo, ñaõ töøng vieát trong soå tay cuûa mình: "Haõy laøm cho theá giôùi trôû neân toát ñeïp hôn". Öôùc mô cuûa ñöùa treû naøy coù theå truyeàn caûm höùng cho chuùng ta laøm chöùng moät caùch can ñaûm cho ñöùc tin cuûa mình, ñeå cuøng nhau chuùng ta coù theå trôû thaønh men cho moät nhaân loaïi hoøa bình vaø huynh ñeä.
(Source: Vatican NewsCOMMEMORATION OF THE MARTYRS AND WITNESSES OF THE FAITH OF THE 21st CENTURY)