Taøi lieäu "Chuaån bò cho Bí tích Hoân phoái"
cuûa Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Gia ñình
Taøi lieäu "Chuaån bò cho Bí tích Hoân phoái" cuûa Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Gia ñình.
Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Gia ñình
(WHÑ 13-08-2025) - Taøi lieäu "Chuaån bò cho Bí tích Hoân phoái" cuûa Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Gia ñình ñöôïc ban haønh ngaøy 13 thaùng 5 naêm 1996 laø taøi lieäu daønh cho vieäc chuaån bò vaø cöû haønh Bí tích Hoân phoái. Linh muïc Giuse Ñinh Quang Vinh, Ban Muïc vuï Gia ñình Giaùo phaän Ñaø Laït chuyeån ngöõ taøi lieäu naøy töø nguyeân baûn tieáng YÙ: PREPARAZIONE AL SACRAMENTO DEL MATRIMONIO; Trích trong quyeån: ENCHIRIDION della FAMIGLIA; DOCUMENTI MAGISTERIALI E PASTORALI SU FAMIGLIA E VITA; 1965 - 2004; A cura del PONTIFICIO CONSIGLIO PER LA FAMIGLIA. Trang 753 - 786.
Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Gia ñình
Chuaån bò cho Bí tích Hoân Nhaân
Ngaøy 13 thaùng 05 naêm 1996
Lôøi Noùi Ñaàu
1. Vieäc chuaån bò cho hoân nhaân, ñôøi soáng vôï choàng vaø gia ñình coù taàm quan troïng ñaëc bieät ñoái vôùi thieän ích cuûa Giaùo hoäi, bôûi leõ Bí tích Hoân phoái mang giaù trò lôùn lao cho toaøn theå coäng ñoàng Kitoâ höõu, ñaëc bieät laø caùc ñoâi baïn treû, nhöõng ngöôøi ñang ñöa ra moät quyeát ñònh heä troïng khoâng theå tuøy tieän hay voäi vaøng. Trong quaù khöù, vieäc chuaån bò naøy thöôøng nhaän ñöôïc söï hoã trôï töø xaõ hoäi, voán coâng nhaän caùc giaù trò vaø lôïi ích cuûa hoân nhaân. Giaùo hoäi, khoâng heà do döï hay löôõng löï, ñaõ luoân baûo veä söï thaùnh thieâng cuûa hoân nhaân vôùi yù thöùc raèng Bí tích Hoân phoái chính laø baûo ñaûm thuoäc veà Giaùo hoäi nhö moät teá baøo soáng ñoäng trong Daân Thieân Chuùa. Ít nhaát trong caùc coäng ñoaøn thöïc söï ñöôïc Tin Möøng hoùa, söï hoã trôï aáy luoân vöõng chaéc, thoáng nhaát vaø ñoàng thuaän. Vieäc ly thaân vaø ñoå vôõ hoân nhaân töøng raát hieám, vaø ly dò ñöôïc coi laø moät "veát thöông" cuûa xaõ hoäi (x. Gaudium et Spes, soá 47).
Ngaøy nay, traùi laïi, trong khoâng ít tröôøng hôïp, ngöôøi ta chöùng kieán söï suy thoaùi roõ reät cuûa ñôøi soáng gia ñình vaø söï xoùi moøn caùc giaù trò cuûa hoân nhaân. Taïi nhieàu quoác gia, ñaëc bieät laø nhöõng nöôùc phaùt trieån veà kinh teá, tyû leä keát hoân ñaõ giaûm suùt. Ngöôøi ta thöôøng keát hoân ôû ñoä tuoåi muoän hôn, vaø soá vuï ly hoân, ly thaân ngaøy caøng gia taêng, ngay caû trong nhöõng naêm ñaàu cuûa ñôøi soáng vôï choàng. Taát caû nhöõng thöïc traïng naøy taát yeáu daãn ñeán moät moái baän taâm muïc vuï ñaõ ñöôïc laëp laïi haøng ngaøn laàn: Nhöõng ngöôøi böôùc vaøo hoân nhaân coù thöïc söï ñöôïc chuaån bò cho ñieàu ñoù khoâng? Vaán ñeà chuaån bò laõnh nhaän Bí tích Hoân phoái vaø ñôøi soáng sau ñoù xuaát hieän nhö moät nhu caàu muïc vuï caáp thieát, tröôùc heát laø vì thieän ích cuûa caùc ñoâi baïn, cuûa toaøn theå coäng ñoàng Kitoâ höõu vaø cuûa xaõ hoäi. Chính vì theá, ôû khaép nôi, söï quan taâm cuõng nhö caùc saùng kieán nhaèm ñöa ra nhöõng giaûi phaùp thích hôïp vaø kòp thôøi cho vieäc chuaån bò laõnh nhaän Bí tích Hoân phoái ñang ngaøy caøng gia taêng.
2. Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Gia ñình luoân duy trì lieân laïc thöôøng xuyeân vôùi caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø caùc Giaùm muïc thoâng qua nhieàu cuoäc hoïp, buoåi gaëp gôõ vaø ñaëc bieät laø caùc chuyeán vieáng thaêm "ad limina". Nhôø ñoù, Hoäi ñoàng ñaõ theo doõi moät caùch caån troïng nhöõng moái quan taâm muïc vuï lieân quan ñeán vieäc chuaån bò vaø cöû haønh Bí tích Hoân phoái, cuõng nhö ñôøi soáng hoân nhaân sau ñoù. Nhieàu laàn, Hoäi ñoàng ñöôïc môøi goïi cung caáp taøi lieäu hoã trôï cho caùc ñoâi baïn Kitoâ höõu trong thôøi kyø ñính hoân, vaø taøi lieäu ñònh höôùng naøy chính laø caâu traû lôøi cho lôøi môøi goïi aáy. Vaên kieän cuõng nhaän ñöôïc söï hoã trôï quyù baùu töø caùc Phong traøo Toâng ñoà, Nhoùm vaø Hoäi ñoaøn ñang coäng taùc trong coâng cuoäc muïc vuï gia ñình - nhöõng toå chöùc ñaõ ñoùng goùp yù kieán, tö vaán vaø chia seû kinh nghieäm trong suoát quaù trình bieân soaïn.
Vieäc chuaån bò cho ñôøi soáng hoân nhaân laø moät thôøi ñieåm ñaày ôn quan phoøng vaø laø ñaëc aân (provvidenziale e privilegiato) daønh cho nhöõng ai ñang höôùng tôùi vieäc laõnh nhaän Bí tích Kitoâ giaùo naøy. Ñoù laø moät Kayroùs (moät thôøi khaéc thieâng lieâng) maø Thieân Chuùa chaát vaán caùc ñoâi ñính hoân, ñoàng thôøi khôi daäy nôi hoï khaû naêng phaân ñònh veà ôn goïi hoân nhaân vaø cuoäc soáng maø ôn goïi aáy môû ra. Giai ñoaïn ñính hoân dieãn ra trong boái caûnh cuûa moät tieán trình Phuùc AÂm hoùa saâu saéc. Thaät vaäy, nhieàu vaán ñeà aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán ñôøi soáng gia ñình hoäi tuï trong cuoäc soáng cuûa caùc ñoâi baïn treû - nhöõng ngöôøi seõ trôû thaønh vôï choàng. Vì theá, caùc ñoâi baïn ñính hoân ñöôïc môøi goïi khaùm phaù yù nghóa cuûa moät tình yeâu coù traùch nhieäm vaø tröôûng thaønh trong coäng ñoaøn söï soáng vaø tình yeâu. Coäng ñoaøn ñoù seõ laø gia ñình cuûa hoï, moät Giaùo hoäi taïi gia ñích thöïc, seõ goùp phaàn laøm phong phuù toaøn theå Giaùo hoäi.
Taàm quan troïng cuûa vieäc chuaån bò hoân nhaân haøm chöùa moät tieán trình Phuùc AÂm hoùa, voán laø quaù trình tröôûng thaønh vaø ñaøo saâu trong ñöùc tin. Neáu ñöùc tin bò suy yeáu hoaëc gaàn nhö khoâng coøn (x. Familiaris Consortio = FC 68), thì caàn phaûi laøm soáng laïi vaø khoâng theå loaïi tröø vieäc huaán giaùo moät caùch kieân nhaãn vaø ñoøi hoûi, nhaèm khôi daäy vaø nuoâi döôõng ngoïn löûa ñöùc tin soáng ñoäng. Ñaëc bieät ôû nhöõng nôi maø moâi tröôøng ñang daàn mang tính phi Kitoâ giaùo (paganizzandosi), thì caøng neân ñeà xuaát moät "haønh trình theo töøng giai ñoaïn cuûa tieán trình döï toøng" (x. FC 66) vaø moät söï trình baøy nhöõng chaân lyù Kitoâ giaùo neàn taûng, giuùp caùc öùng vieân ñaït ñöôïc hoaëc cuûng coá söï tröôûng thaønh trong ñöùc tin. Hy voïng raèng khoaûnh khaéc aân suûng cuûa vieäc chuaån bò hoân nhaân raát ñöôïc mong ñôïi seõ trôû thaønh moät cuoäc Taân Phuùc AÂm hoùa daønh cho caùc gia ñình töông lai.
3. Söï quan taâm ñaëc bieät naøy ñöôïc nhaán maïnh qua giaùo huaán cuûa Coâng ñoàng Vaticanoâ II (Gaudium et Spes, soá 52), caùc ñònh höôùng cuûa Huaán quyeàn Giaùo hoaøng (Familiaris Consortio, soá 66), caùc quy ñònh cuûa Giaùo luaät (Codex Iuris Canonici - CIC, ñieàu 1063; Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium - CCEO, ñieàu 783), Saùch Giaùo lyù cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo (soá 1632), cuøng caùc vaên kieän khaùc cuûa Huaán quyeàn, trong ñoù coù Hieán chöông veà Quyeàn cuûa Gia ñình. Hai vaên kieän gaàn ñaây nhaát cuûa Huaán quyeàn Giaùo hoaøng - Thö göûi caùc Gia ñình Gratissimam Sane vaø Thoâng ñieäp Evangelium Vitae (EV) - laø nhöõng trôï giuùp quyù giaù cho söù vuï cuûa chuùng ta.
Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Gia ñình, nhö ñaõ ñeà caäp, vôùi söï quan taâm ñeán nhöõng lôøi keâu goïi ñöôïc laëp laïi nhieàu laàn, ñaõ khôûi söï vieäc suy tö veà chuû ñeà naøy, taäp trung ñaëc bieät vaøo caùc "khoùa chuaån bò hoân nhaân", phuø hôïp vôùi tinh thaàn cuûa Toâng huaán Familiaris Consortio. Treân cô sôû ñoù, Hoäi ñoàng ñaõ trieån khai moät tieán trình bieân soaïn theo loä trình sau ñaây.
Vaøo naêm 1991, Hoäi ñoàng ñaõ daønh kyø hoïp toaøn theå cuûa mình (30 thaùng 9 - 5 thaùng 10) ñeå thaûo luaän veà ñeà taøi chuaån bò cho Bí tích Hoân phoái. Nhaân dòp naøy, UÛy ban Chuû tòch cuûa Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Gia ñình, cuøng caùc ñoâi vôï choàng thaønh vieân, ñaõ cung caáp nhieàu taøi lieäu giaù trò ñeå hình thaønh baûn döï thaûo ñaàu tieân. Sau ñoù, töø ngaøy 8 ñeán 13 thaùng 7 naêm 1992, moät nhoùm laøm vieäc goàm caùc muïc töû, coá vaán vaø chuyeân gia ñaõ ñöôïc trieäu taäp ñeå chænh söûa vaø hoaøn thieän baûn döï thaûo thöù hai. Vaên baûn naøy ñöôïc göûi ñeán caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc nhaèm thu thaäp yù kieán ñoùng goùp vaø ñeà xuaát boå sung. Soá löôïng phaûn hoài göûi veà raát lôùn, keøm theo nhieàu ñeà nghò thieát thöïc, ñaõ ñöôïc xem xeùt vaø tích hôïp vaøo baûn döï thaûo tieáp theo bôûi moät nhoùm laøm vieäc vaøo naêm 1995. Giôø ñaây, Hoäi ñoàng chính thöùc giôùi thieäu taøi lieäu höôùng daãn naøy nhö moät neàn taûng cho hoaït ñoäng muïc vuï lieân quan ñeán vieäc chuaån bò Bí tích Hoân phoái. Taøi lieäu seõ ñaëc bieät höõu ích cho caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc trong vieäc soaïn thaûo Saùch chæ daãn (Directorio) rieâng, ñoàng thôøi hoã trôï tích cöïc cho coâng cuoäc muïc vuï taïi caùc giaùo phaän, giaùo xöù vaø caùc phong traøo toâng ñoà (x. Familiaris Consortio 66).
4. "Hieán chöông" daønh cho caùc gia ñình - chính laø Toâng huaán Familiaris Consortio ñaõ ñöôïc nhaéc ñeán ôû treân - töøng nhaán maïnh raèng: "Nhöõng chuyeån bieán ñang dieãn ra trong haàu heát caùc xaõ hoäi hieän ñaïi ñoøi hoûi khoâng chæ gia ñình, maø caû xaõ hoäi vaø Giaùo hoäi caàn phaûi noã löïc chuaån bò caùch thích ñaùng cho ngöôøi treû, ñeå hoï coù theå ñaûm nhaän traùch nhieäm töông lai cuûa mình (#) Vì lyù do ñoù, Giaùo hoäi caàn thuùc ñaåy nhöõng chöông trình chuaån bò hoân nhaân ngaøy caøng toát hôn vaø chuyeân saâu hôn trong möùc ñoä coù theå, nhaèm loaïi boû nhöõng khoù khaên maø raát nhieàu ñoâi vôï choàng ñang phaûi ñoái maët, vaø hôn theá nöõa, nhaèm tích cöïc hoã trôï cho vieäc ñôm boâng vaø keát traùi cuûa nhöõng cuoäc hoân nhaân thaønh coâng" (Familiaris Consortio, soá 66).
Boä Giaùo luaät quy ñònh raèng caàn coù "vieäc chuaån bò caù nhaân ñeå cöû haønh hoân nhaân, nhôø ñoù hai vôï choàng ñöôïc saün saøng höôùng ñeán söï thaùnh thieän cuõng nhö nhöõng boån phaän trong cöông vò môùi cuûa hoï" (CIC, ñieàu 1063 khoaûn 2; CCEO, ñieàu 783 ~1). Quy ñònh naøy cuõng hieän dieän trong Ordo celebrandi matrimonium (Nghi thöùc cöû haønh Bí tích Hoân phoái), soá 12.
Trong baøi dieãn vaên tröôùc Hoäi nghò toaøn theå cuûa Hoäi ñoàng veà Gia ñình (ngaøy 4 thaùng 10 naêm 1991), Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ nhaán maïnh theâm: "Caøng nhieàu khoù khaên töø moâi tröôøng xung quanh trong vieäc nhaän bieát söï thaät veà Bí tích Hoân phoái vaø veà chính ñònh cheá hoân nhaân, thì caøng caàn coù nhöõng noã löïc maïnh meõ hôn ñeå chuaån bò caùch thích ñaùng cho caùc ñoâi vôï choàng ñoùn nhaän traùch nhieäm cuûa hoï". Ngaøi tieáp tuïc, vôùi nhöõng nhaän xeùt cuï theå hôn lieân quan ñeán caùc khoùa hoïc chuaån bò hoân nhaân: "Anh chò em ñaõ nhaän thaáy raèng, do nhu caàu thöïc hieän caùc khoùa hoïc naøy taïi caùc giaùo xöù, vaø xeùt ñeán hieäu quaû tích cöïc cuûa caùc phöông phaùp ñaõ ñöôïc aùp duïng, thì coù veû caàn thieát phaûi laøm roõ caùc tieâu chí caàn ñöôïc duøng, döôùi hình thöùc moät Baûn höôùng daãn (Guida) hoaëc moät Saùch chæ daãn (Directorio), nhaèm cung caáp söï hoã trôï höõu hieäu cho caùc Giaùo hoäi ñòa phöông". Ñieàu naøy laïi caøng quan troïng hôn, bôûi leõ trong chính caùc Giaùo hoäi ñòa phöông, nôi nhöõng thaønh phaàn "daân söï soáng vaø vì söï soáng", traùch nhieäm cuûa gia ñình mang tính quyeát ñònh: ñoù laø moät traùch nhieäm phaùt xuaát töø chính baûn chaát cuûa gia ñình - laø moät coäng ñoaøn cuûa söï soáng vaø tình yeâu, ñöôïc thieát laäp treân hoân nhaân - vaø töø söù maïng "gìn giöõ, bieåu loä vaø thoâng truyeàn tình yeâu" (Evangelium Vitae, soá 92; x. Familiaris Consortio, soá 17).
5. Vôùi muïc tieâu ñoù, Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Gia ñình ban haønh taøi lieäu naøy, nhaèm höôùng ñeán vieäc chuaån bò vaø cöû haønh Bí tích Hoân phoái.
Nhöõng ñònh höôùng ñöôïc trình baøy nôi ñaây taïo thaønh moät haønh trình chuaån bò xa, chuaån bò gaàn vaø chuaån bò caän keà cho Bí tích Hoân phoái (x. Familiaris Consortio, soá 66). Taøi lieäu naøy ñöôïc göûi ñeán tröôùc heát cho caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc, cho töøng vò Giaùm muïc vaø caùc coäng söï vieân cuûa caùc ngaøi trong coâng cuoäc muïc vuï chuaån bò hoân nhaân. Tuy nhieân - vaø khoâng theå naøo khaùc - chính caùc ñoâi ñính hoân laø nhöõng ngöôøi ñöôïc tham gia vaø laø ñoái töôïng cuûa söï chaêm soùc muïc vuï töø phía Giaùo hoäi.
6. Caàn daønh söï quan taâm muïc vuï caùch rieâng ñoái vôùi caùc ñoâi ñính hoân ñang ôû trong nhöõng hoaøn caûnh ñaëc bieät, nhö ñöôïc quy ñònh trong Boä Giaùo luaät Latinh (ñieàu 1071, 1072 vaø 1125) vaø Boä Giaùo luaät Ñoâng phöông (ñieàu 789 vaø 814). Ñoái vôùi nhöõng tröôøng hôïp naøy, caùc ñònh höôùng ñöôïc trình baøy trong taøi lieäu - duø khoâng theå aùp duïng moät caùch troïn veïn - vaãn coù theå höõu ích cho vieäc höôùng daãn ñuùng ñaén vaø ñoàng haønh caùch phuø hôïp vôùi chính caùc ñoâi baïn ñính hoân.
Giaùo hoäi, trung thaønh vôùi thaùnh yù vaø giaùo huaán cuûa Ñöùc Kitoâ, theå hieän loøng baùc aùi muïc vuï cuûa mình qua vieäc quan taâm ñeán moïi hoaøn caûnh cuûa caùc tín höõu baèng chính heä thoáng luaät leä cuûa Giaùo hoäi. Nhöõng tieâu chuaån ñöôïc neâu ôû ñaây laø nhöõng phöông tieän hoã trôï tích cöïc, vaø khoâng neân ñöôïc hieåu laø nhöõng yeâu caàu mang tính raøng buoäc boå sung.
7. Neàn taûng giaùo lyù laøm phaùt sinh vaø ñònh höôùng cho vaên kieän höôùng daãn naøy baét nguoàn töø xaùc tín raèng: hoân nhaân laø moät thieän haûo, phaùt xuaát töø coâng trình Saùng Taïo vaø vì theá beùn reã saâu trong baûn tính con ngöôøi. "Caùc ngöôi ñaõ khoâng ñoïc thaáy raèng, töø nguyeân thuûy, Ñaáng Taïo Hoùa ñaõ döïng neân con ngöôøi coù nam vaø nöõ sao? Vaø Ngöôøi phaùn: 'Vì theá, ngöôøi ñaøn oâng seõ lìa cha meï maø gaén boù vôùi vôï mình, vaø caû hai seõ trôû neân moät xöông moät thòt'" (Mt 19, 4-5). Do ñoù, nhöõng gì Giaùo hoäi thöïc hieän ñeå naâng ñôõ gia ñình vaø hoân nhaân chaéc chaén goùp phaàn tích cöïc vaøo thieän ích cuûa xaõ hoäi nhö moät thöïc theå, vaø cuûa toaøn theå nhaân loaïi. Hoân nhaân Kitoâ giaùo - ngay caû khi bieåu loä söï soáng môùi meû do Ñöùc Kitoâ Phuïc Sinh ban taëng - vaãn luoân dieãn taû söï thaät cuûa tình yeâu phu theâ, vaø laø moät lôøi ngoân söù roõ raøng coâng boá nhu caàu ñích thöïc cuûa con ngöôøi: nam vaø nöõ, ngay töø khôûi nguyeân, ñöôïc môøi goïi soáng trong söï hieäp thoâng ñôøi soáng vaø tình yeâu, trong söï boå tuùc laãn nhau, ñeå töø ñoù trieån nôû phaåm giaù nhaân baûn cuûa ñoâi baïn, ích lôïi cuûa con caùi, vaø cuûa chính xaõ hoäi; cuøng vôùi "vieäc baûo veä vaø thaêng tieán söï soáng# laø moät nhieäm vuï vaø traùch nhieäm cuûa taát caû moïi ngöôøi" (Evangelium Vitae, soá 91).
8. Chính vì lyù do ñoù, taøi lieäu xem xeùt vaø trình baøy (contempla) vöøa nhöõng thöïc taïi töï nhieân cuûa con ngöôøi voán thuoäc veà thieát cheá thaàn linh, vöøa nhöõng khía caïnh ñaëc thuø cuûa bí tích do Ñöùc Kitoâ thieát laäp. Taøi lieäu ñöôïc trieån khai (articola) cuï theå trong ba phaàn:
1) Taàm quan troïng cuûa vieäc chuaån bò cho hoân nhaân Kitoâ giaùo;
2) Caùc giai ñoaïn hoaëc thôøi ñieåm cuûa tieán trình chuaån bò;
3) Vieäc cöû haønh hoân nhaân.
I. Taàm quan troïng cuûa vieäc chuaån bò cho hoân nhaân Kitoâ giaùo
9. Khôûi ñieåm cho haønh trình chuaån bò böôùc vaøo ñôøi soáng hoân nhaân laø söï yù thöùc raèng giao öôùc vôï choàng ñaõ ñöôïc Chuùa Gieâsu Kitoâ ñaûm nhaän vaø naâng leân thaønh bí tích cuûa Giao Öôùc Môùi, trong quyeàn naêng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Bí tích naøy keát hôïp ñoâi baïn vôùi tình yeâu hieán daâng cuûa Ñöùc Kitoâ - Ñaáng Phu Quaân - daønh cho Hoäi Thaùnh laø Hieàn Theâ cuûa Ngöôøi (x. Ep 5, 25-32), khieán hoï trôû neân hình aûnh soáng ñoäng vaø hieän thöïc hoùa chính tình yeâu aáy. Töø ñoù, ñoâi baïn trôû thaønh lôøi ca ngôïi Chuùa, ñoàng thôøi thaùnh hoùa moái daây lieân keát vôï choàng vaø ñôøi soáng cuûa caùc Kitoâ höõu ñang cöû haønh bí tích naøy. Chính töø ñaây, gia ñình Kitoâ giaùo - Hoäi Thaùnh taïi gia - ñöôïc hình thaønh, laø "teá baøo ñaàu tieân vaø soáng ñoäng cuûa xaõ hoäi" (Apostolicam Actuositatem, 11) vaø laø "cung thaùnh cuûa söï soáng" (Evangelium Vitae, soá 92; xem theâm caùc soá 6, 88, 94). Bí tích hoân nhaân vì theá ñöôïc cöû haønh vaø soáng ngay taïi trung taâm cuûa Giao Öôùc Môùi, töùc laø trong maàu nhieäm Vöôït Qua. Chính Ñöùc Kitoâ, trong vai troø Chaøng Reå hieän dieän giöõa ñoaøn daân cuûa Ngöôøi (x. Gratissimam Sane, 18; Mt 9,15), laø nguoàn maïch cuûa moïi aân suûng vaø söùc maïnh. Nhôø vaäy, caùc ñoâi vôï choàng vaø gia ñình Kitoâ höõu khoâng bò coâ laäp, cuõng khoâng bò boû rôi, nhöng luoân ñöôïc naâng ñôõ trong tình yeâu vaø aân suûng.
Ñoái vôùi Kitoâ höõu, hoân nhaân - voán baét nguoàn töø Thieân Chuùa laø Ñaáng Taïo Hoùa - hôn nöõa coøn bao haøm moät ôn goïi ñích thaät daãn ñeán moät traïng thaùi vaø ñôøi soáng aân suûng rieâng bieät. Ñeå ñaït tôùi söï tröôûng thaønh vieân maõn, ôn goïi naøy ñoøi hoûi moät söï chuaån bò thích hôïp vaø chuyeân bieät. Noù laø moät haønh trình cuï theå cuûa ñöùc tin vaø tình yeâu. Ñieàu aáy caøng trôû neân thieát yeáu bôûi vì ôn goïi naøy ñöôïc trao ban cho ñoâi baïn vì lôïi ích ñaëc bieät cuûa Giaùo Hoäi vaø cuûa xaõ hoäi. Töï ôn goïi hoân nhaân coù ñöôïc toaøn boä yù nghóa vaø söùc maïnh cuûa lôøi cam keát coâng khai tröôùc maët Thieân Chuùa vaø ñoaøn theå, noù vöôït leân treân nhöõng giôùi haïn caù nhaân.
10. Hoân nhaân - moät coäng ñoaøn cuûa söï soáng vaø tình yeâu - laø moät thieát cheá töï nhieân do Thieân Chuùa thieát laäp vaø ñoàng thôøi laø moät bí tích. Baát chaáp nhöõng thaùch ñoá hieän dieän, hoân nhaân luoân tieàm aån moät nguoàn naêng löôïng phi thöôøng (x. Familiaris Consortio, 43). Nhôø vaøo chöùng taù cuûa caùc ñoâi baïn, nguoàn naêng löôïng aáy coù theå trôû thaønh moät Tin Möøng soáng ñoäng, ñoùng goùp tích cöïc vaøo coâng cuoäc taân phuùc aâm hoùa vaø baûo ñaûm cho töông lai cuûa xaõ hoäi. Tuy nhieân, ñeå ñieàu aáy trôû neân hieän thöïc, chính caùc ñoâi baïn vaø coäng ñoaøn Giaùo hoäi caàn khaùm phaù, traân troïng vaø phaùt huy nhöõng naêng löôïng aáy ngay trong giai ñoaïn tieàn chuaån bò cho vieäc cöû haønh hoân nhaân - voán laø moät phaàn thieát yeáu trong tieán trình chuaån bò.
Hieän coù raát nhieàu giaùo phaän treân theá giôùi ñang tích cöïc tìm kieám nhöõng hình thöùc chuaån bò hoân nhaân ngaøy caøng phuø hôïp hôn. Nhieàu kinh nghieäm tích cöïc ñaõ ñöôïc chuyeån ñeán Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Gia ñình, vaø khoâng nghi ngôø gì nöõa, nhöõng kinh nghieäm aáy ñang ngaøy caøng ñöôïc cuûng coá. Neáu ñöôïc caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø töøng vò Giaùm muïc trong coâng cuoäc muïc vuï taïi caùc Giaùo hoäi ñòa phöông bieát ñeán vaø traân quyù, chuùng seõ mang laïi söï hoã trôï thieát thöïc.
Ñieàu ñöôïc goïi laø "chuaån bò" ôû ñaây haøm chöùa moät tieán trình giaùo duïc toaøn dieän vaø ñoøi hoûi cao ñoái vôùi ñôøi soáng hoân nhaân, caàn ñöôïc nhaän thöùc trong toaøn boä chieàu saâu caùc giaù trò cuûa noù. Do ñoù, xeùt trong hoaøn caûnh taâm lyù vaø vaên hoùa hieän nay, vieäc chuaån bò hoân nhaân ñöôïc coi laø moät nhu caàu caáp thieát. Veà baûn chaát, ñoù laø quaù trình giaùo duïc con ngöôøi bieát toân troïng vaø baûo veä söï soáng, ñeå trong chính Ñeàn thaùnh laø gia ñình, söï soáng trôû thaønh moät neàn vaên hoùa chaân thöïc veà söï soáng con ngöôøi - trong moïi bieåu hieän vaø giai ñoaïn cuûa noù - daønh cho nhöõng ai thuoäc veà daân cuûa söï soáng vaø soáng vì söï soáng (x. Evangelium Vitae, 6, 78, 105). Thöïc taïi hoân nhaân voán mang chieàu kích phong phuù ñeán möùc, ngay töø ñaàu, ñoøi hoûi moät tieán trình ñaùnh ñoäng taâm thöùc, ñeå caùc ñoâi baïn treû ñang ñính hoân caûm nhaän ñöôïc söï caàn thieát phaûi chuaån bò cho chính mình. Muïc vuï gia ñình vì theá caàn höôùng nhöõng noã löïc toát nhaát cuûa mình vaøo vieäc naâng cao chaát löôïng cho tieán trình chuaån bò aáy, baèng caùch vaän duïng caû nhöõng taøi lieäu giaùo duïc vaø taâm lyù coù ñònh höôùng laønh maïnh. Thöïc chaát, ñoù laø moät haønh trình giaùo duïc con ngöôøi bieát traân troïng vaø baûo veä söï soáng, ñeå trong Ñeàn thaùnh laø chính caùc gia ñình, söï soáng aáy trôû thaønh neàn taûng cuûa moät neàn vaên hoùa ñích thöïc vaø rieâng bieät veà söï soáng con ngöôøi, trong taát caû bieåu hieän vaø moïi giai ñoaïn cuûa noù; moät neàn vaên hoùa ñöôïc trao taëng cho nhöõng ai thuoäc veà "daân cuûa söï soáng" vaø soáng "vì söï soáng" (x. Evangelium Vitae 6, 78, 105).
Baûn thaân thöïc taïi hoân nhaân voán mang moät chieàu kích phong phuù ñeán möùc, tröôùc heát, ñoøi hoûi moät tieán trình ñaùnh ñoäng vaø khai môû yù thöùc, ñeå caùc ñoâi baïn treû ñang chuaån bò böôùc vaøo ñôøi soáng hoân nhaân caûm nhaän ñöôïc söï caàn thieát phaûi töï chuaån bò cho chính mình. Vì theá, muïc vuï gia ñình caàn daønh nhöõng noã löïc toát nhaát ñeå naâng cao chaát löôïng cho tieán trình chuaån bò aáy - keå caû baèng caùch söû duïng caùc taøi lieäu chuyeân ñeà coù ñònh höôùng laønh maïnh veà giaùo duïc vaø taâm lyù.
Trong moät taøi lieäu khaùc, ñöôïc Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Gia ñình coâng boá gaàn ñaây (ngaøy 8 thaùng 12 naêm 1995) vôùi töïa ñeà "Söï thaät vaø yù nghóa veà tính duïc con ngöôøi. Nhöõng ñònh höôùng ñeå giaùo duïc trong gia ñình", chính Hoäi ñoàng naøy ñaõ ñoàng haønh cuøng caùc gia ñình trong nhieäm vuï giaùo duïc con caùi veà vaán ñeà tính duïc.
11. Sau cuøng, moái quan taâm cuûa Giaùo hoäi ñoái vôùi chuû ñeà naøy ngaøy caøng trôû neân caáp thieát tröôùc nhöõng hoaøn caûnh hieän nay - nhö ñaõ ñeà caäp ôû treân. Moät maët, coù theå thaáy söï phuïc hoài caùc giaù trò vaø caùc khía caïnh quan troïng cuûa hoân nhaân vaø gia ñình, cuõng nhö söï nôû roä cuûa nhöõng chöùng taù ñaày nieàm vui töø voâ soá ñoâi vôï choàng vaø caùc gia ñình Kitoâ höõu. Maët khaùc, soá ngöôøi thôø ô hoaëc töø choái söï phong phuù cuûa hoân nhaân ngaøy caøng gia taêng, phaûn aùnh moät naõo traïng thieáu nieàm tin khieán hoï nghi ngôø hoaëc phuû nhaän nhöõng thieän ích vaø nhöõng giaù trò cuûa hoân nhaân (x. Gaudium et Spes 48). Ngaøy nay, chuùng ta khoâng khoûi lo laéng tröôùc söï lan roäng cuûa moät "kieåu vaên hoùa" hoaëc moät kieåu naõo traïng ñaùnh maát nieàm tin ñoái vôùi gia ñình nhö moät giaù trò coát loõi cho vôï choàng, con caùi vaø toaøn xaõ hoäi. Coù nhöõng thaùi ñoä vaø chính saùch - thaäm chí ñöôïc theå cheá hoaù qua luaät phaùp - khoâng nhöõng khoâng hoã trôï cho gia ñình ñöôïc xaây döïng treân neàn taûng hoân nhaân, maø coøn phuû nhaän caùc quyeàn chính ñaùng cuûa gia ñình. Thaät vaäy, moät baàu khí tuïc hoaù ñang lan traøn ôû nhieàu nôi treân theá giôùi, ñaëc bieät aûnh höôûng ñeán giôùi treû, khieán hoï bò aùp löïc bôûi moâi tröôøng soáng ñeán möùc daàn maát caûm thöùc veà Thieân Chuùa - vaø nhö heä quaû taát yeáu, cuõng ñaùnh maát yù nghóa saâu xa veà tình yeâu vôï choàng vaø veà ñôøi soáng gia ñình. Chaúng phaûi vieäc phuû nhaän chaân lyù veà Thieân Chuùa cuõng laø töï ngaên chaën chính nguoàn maïch cuûa maàu nhieäm thaâm saâu aáy sao? (x. Gaudium et Spes 22). Vieäc khöôùc töø Thieân Chuùa döôùi nhieàu hình thöùc thöôøng daãn ñeán vieäc phuû nhaän caùc thieát cheá vaø caáu truùc thuoäc veà chöông trình cuûa Thieân Chuùa - voán ñaõ ñöôïc khôûi söï ngay töø coâng trình Saùng Taïo (x. Mt 19, 3tt). Theo quan ñieåm naøy, taát caû ñeàu bò coi laø saûn phaåm cuûa yù chí con ngöôøi, hoaëc nhöõng thoûa hieäp taïm thôøi, coù theå thay ñoåi tuyø hoaøn caûnh.
12. Taïi nhöõng quoác gia nôi tieán trình phi Kitoâ hoùa ñang lan roäng, xaõ hoäi ñang chöùng kieán moät cuoäc khuûng hoaûng nghieâm troïng veà caùc giaù trò ñaïo ñöùc. Ñaëc bieät, ngöôøi ta thaáy roõ söï mai moät baûn saéc cuûa hoân nhaân vaø gia ñình Kitoâ giaùo, cuõng nhö cuûa thôøi kyø ñính hoân. Keùo theo ñoù laø söï suy ñoài caùc giaù trò ngay töø trong chính caùc gia ñình, voán ñang chòu aûnh höôûng bôûi moät baàu khoâng khí buoâng thaû - thaäm chí ñöôïc phaùp luaät dung tuùng. Tình traïng naøy caøng trôû neân nghieâm troïng hôn bôûi aûnh höôûng maïnh meõ töø caùc phöông tieän truyeàn thoâng, khi chuùng lieân tuïc coå vuõ nhöõng loái soáng ñi ngöôïc laïi vôùi caùc giaù trò Kitoâ giaùo, nhö theå ñoù môùi laø con ñöôøng soáng ñaùng ñöôïc löïa choïn. Daàn daø, moät keát caáu nhö theå mang tính vaên hoùa ñaõ ñöôïc hình thaønh, ñöôïc trình baøy vôùi theá heä treû nhö moät söï thay theá cho quan nieäm truyeàn thoáng veà ñôøi soáng vôï choàng vaø veà hoân nhaân - thay theá cho giaù trò bí tích cuûa hoân nhaân vaø cho moái lieân keát cuûa noù vôùi Giaùo hoäi.
Nhöõng hieän töôïng ñang dieãn ra xaùc nhaän thöïc traïng naøy, ñoàng thôøi cuûng coá moät neàn vaên hoùa gaén lieàn vôùi caùc loái soáng hieän ñaïi, voán laøm suy yeáu caùc chieàu kích nhaân baûn cuûa nhöõng ngöôøi böôùc vaøo ñôøi soáng hoân nhaân, keùo theo nhöõng heä quaû nghieâm troïng cho gia ñình. Trong soá ñoù coù theå keå ñeán: chuû nghóa buoâng thaû trong quan heä tính duïc, söï suy giaûm soá löôïng keát hoân hoaëc xu höôùng lieân tuïc trì hoaõn vieäc laäp gia ñình, söï gia taêng ly hoân, naõo traïng traùnh thai, tình traïng phaù thai töï nguyeän ngaøy caøng phoå bieán, ñôøi soáng taâm linh troáng roãng vaø taâm traïng baát maõn saâu xa - taát caû goùp phaàn laøm lan roäng caùc teä naïn nhö nghieän ma tuùy, röôïu cheø, baïo löïc vaø thaäm chí laø töï töû ngay trong giôùi treû vaø thanh thieáu nieân.
Taïi nhöõng khu vöïc khaùc treân theá giôùi, tình traïng keùm phaùt trieån - thaäm chí laø ngheøo ñoùi cuøng cöïc vaø khoán khoå - cuøng vôùi söï toàn taïi ñoàng thôøi cuûa caùc yeáu toá vaên hoùa ñoái nghòch hoaëc xa laï vôùi caùi nhìn Kitoâ giaùo, khieán cho chính söï oån ñònh cuûa gia ñình trôû neân baáp beânh vaø khoù khaên, cuõng nhö caûn trôû vieäc hình thaønh moät neàn giaùo duïc saâu saéc veà tình yeâu Kitoâ giaùo.
13. Goùp phaàn laøm traàm troïng theâm thöïc traïng naøy laø caùc luaät leä deã daõi, voán coù söùc aûnh höôûng maïnh trong vieäc hình thaønh moät naõo traïng gaây toån haïi cho caùc gia ñình (x. EV 59), ñaëc bieät trong nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán ly hoân, phaù thai vaø töï do tình duïc. Nhieàu phöông tieän truyeàn thoâng[1] phaùt taùn vaø khoâng ngöøng cuûng coá moät xu höôùng buoâng thaû, taïo neân moät moâi tröôøng xaõ hoäi caûn trôû söï phaùt trieån laønh maïnh cuûa giôùi treû trong ñöùc tin Kitoâ giaùo, laøm suy yeáu moái lieân keát vôùi Giaùo hoäi vaø ngaên trôû vieäc khaùm phaù giaù trò bí tích cuûa hoân nhaân cuõng nhö nhöõng ñoøi hoûi phaùt sinh töø vieäc cöû haønh bí tích naøy. Giaùo duïc veà hoân nhaân luoân laø ñieàu heát söùc caàn thieát, nhöng trong boái caûnh vaên hoùa Kitoâ giaùo tröôùc ñaây, vieäc tieáp caän vaø tieáp thu ñaõ thuaän lôïi hôn nhieàu. Ngaøy nay, vieäc naøy laïi trôû neân vöøa khoù khaên hôn, vöøa caáp thieát hôn bao giôø heát.
14. Vì taát caû nhöõng lyù do treân, Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II, trong Toâng huaán Familiaris Consortio - voán ñuùc keát thaønh quaû cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc veà Gia ñình naêm 1980 - ñaõ nhaán maïnh raèng: "Trong thôøi ñaïi chuùng ta, vieäc chuaån bò cho ngöôøi treû böôùc vaøo ñôøi soáng hoân nhaân vaø gia ñình laø ñieàu caàn thieát hôn bao giôø heát" (FC 66). Ngaøi cuõng khaån thieát keâu goïi: "Xuùc tieán nhöõng chöông trình chuaån bò hoân nhaân ngaøy caøng toát hôn vaø saâu saéc hôn, ñeå toái ña hoùa vieäc khaéc phuïc nhöõng khoù khaên maø nhieàu ñoâi baïn ñang gaëp phaûi, vaø hôn theá nöõa, nhaèm tích cöïc hoã trôï cho vieäc ñôm boâng vaø keát traùi cuûa nhöõng cuoäc hoân nhaân thaønh coâng" (Ibid.).
Cuõng theo chieàu höôùng ñoù, vaø nhaèm ñaùp öùng caùch coù heä thoáng tröôùc nhöõng thaùch ñoá vaø nhu caàu cuûa thôøi ñaïi hieän nay, vieäc caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc quan taâm ban haønh moät "Kim chæ nam veà muïc vuï gia ñình" (Ibid.) laø ñieàu heát söùc thích hôïp. Trong vaên kieän naøy, caàn khaûo cöùu vaø xaùc ñònh nhöõng yeáu toá ñöôïc xem laø thieát yeáu ñeå xaây döïng moät coâng cuoäc muïc vuï saâu saéc hôn, höôùng ñeán vieäc phuïc hoài caên tính Kitoâ giaùo cuûa hoân nhaân vaø gia ñình, ñeå gia ñình coù theå trôû thaønh moät coäng ñoaøn nhöõng con ngöôøi phuïc vuï söï soáng vaø ñöùc tin, laø teá baøo neàn taûng vaø soáng ñoäng cuûa xaõ hoäi, moät coäng ñoaøn ñöùc tin vaø loan baùo Tin Möøng, moät "Giaùo Hoäi taïi gia ñích thöïc, trung taâm cuûa söï hieäp thoâng vaø phuïc vuï Giaùo hoäi "(Ibid.), "ñöôïc môøi goïi ñeå loan baùo, cöû haønh vaø phuïc vuï Tin Möøng söï soáng" (EV 92; x. caùc soá 28, 78, 79, 105).
15. Nhaän thaáy taàm quan troïng cuûa chuû ñeà naøy, sau khi ghi nhaän nhöõng saùng kieán khaùc nhau do nhieàu Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø caùc Giaùm muïc giaùo phaän khôûi xöôùng theo chieàu höôùng aáy, Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Gia ñình keâu goïi tieáp tuïc daán thaân vôùi moät nhieät huyeát môùi trong coâng cuoäc muïc vuï naøy. Caùc vò aáy ñaõ chuaån bò nhöõng taøi lieäu höõu ích nhaèm ñoùng goùp vaøo vieäc chuaån bò cho hoân nhaân vaø ñoàng haønh vôùi ñôøi soáng gia ñình. Trong söï tieáp noái caùc chæ daãn cuûa Toøa Thaùnh, Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng ñöa ra nhöõng ñieåm suy tö lieân quan rieâng ñeán moät phaàn cuûa baûn Kim chæ nam ñaõ neâu: phaàn noùi veà vieäc chuaån bò cho bí tích Hoân phoái. Nhöõng ñieåm naøy coù theå giuùp phaùc thaûo vaø phaùt trieån saâu hôn caùc khía caïnh thieát yeáu ñeå chuaån bò caùch ñaày ñuû cho ñôøi soáng hoân nhaân vaø ñôøi soáng gia ñình Kitoâ giaùo.
16. Lôøi Chuùa, voán soáng ñoäng trong truyeàn thoáng cuûa Giaùo Hoäi vaø ñöôïc ñaøo saâu qua Huaán Quyeàn, khaúng ñònh raèng hoân nhaân, ñoái vôùi caùc ñoâi baïn Kitoâ höõu, laø lôøi ñaùp traû tieáng goïi cuûa Thieân Chuùa vaø laø vieäc ñoùn nhaän söù maïng trôû neân daáu chæ tình yeâu Thieân Chuùa daønh cho toaøn theå gia ñình nhaân loaïi, vì ñaây laø söï tham döï vaøo giao öôùc vónh cöûu giöõa Ñöùc Kitoâ vaø Hoäi Thaùnh. Do ñoù, caùc ñoâi baïn trôû thaønh coäng taùc vieân cuûa Ñaáng Taïo Hoùa vaø Ñaáng Cöùu Ñoä trong vieäc trao ban vaø ñoùn nhaän hoàng aân tình yeâu vaø söï soáng. Chính vì theá, vieäc chuaån bò cho hoân nhaân Kitoâ giaùo caàn ñöôïc hieåu nhö moät haønh trình ñöùc tin, khoâng kheùp laïi sau nghi leã cöû haønh hoân phoái, nhöng tieáp tuïc suoát ñôøi soáng gia ñình. Taàm nhìn cuûa chuùng ta vì theá khoâng döøng laïi ôû hoân nhaân nhö moät haønh vi ñôn leû, moät khoaûnh khaéc, maø nhö moät traïng thaùi soáng laâu daøi. Cuõng vì vaäy, vieäc chuaån bò trôû thaønh moät "thôøi ñieåm ñaëc bieät thuaän lôïi ñeå caùc baïn treû ñính hoân khaùm phaù laïi vaø ñaøo saâu ñöùc tin ñaõ laõnh nhaän qua Bí tích Röûa Toäi vaø ñöôïc nuoâi döôõng nhôø neàn giaùo duïc Kitoâ giaùo. Nhôø ñoù, hoï nhaän ra vaø töï do ñoùn nhaän ôn goïi böôùc theo Ñöùc Kitoâ vaø phuïc vuï Nöôùc Thieân Chuùa trong baäc soáng hoân nhaân" (FC 51).
Caùc Giaùm Muïc nhaän thöùc roõ veà söï caáp thieát vaø khoâng theå thieáu trong vieäc ñeà xuaát vaø xaây döïng nhöõng loä trình ñaøo taïo chuyeân bieät, naèm trong khuoân khoå cuûa moät tieán trình huaán luyeän Kitoâ giaùo mang tính tieäm tieán vaø lieân tuïc (x. Ordo celebrandi matrimonium, soá 15). Thaät vaäy, seõ khoâng thöøa khi nhaán maïnh raèng moät söï chuaån bò ñích thöïc caàn ñöôïc ñònh höôùng ñeán vieäc cöû haønh Bí tích Hoân phoái caùch yù thöùc vaø töï do. Tuy nhieân, vieäc cöû haønh naøy khoâng chæ laø moät nghi leã ñôn thuaàn, maø coøn laø nguoàn maïch vaø bieåu hieän cuûa nhöõng heä quaû ñoøi hoûi söï daán thaân saâu xa vaø keùo daøi suoát ñôøi soáng hoân nhaân.
17. Töø kinh nghieäm cuûa nhieàu vò muïc töû vaø nhaø giaùo duïc, coù theå thaáy raèng giai ñoaïn ñính hoân khoâng chæ laø thôøi gian tìm hieåu vaø khaùm phaù laãn nhau, maø coøn laø thôøi ñieåm ñaøo saâu ñöùc tin, nhôø ñoù trôû thaønh muøa cuûa nhöõng hoàng aân sieâu nhieân ñaëc bieät, goùp phaàn hình thaønh moät ñôøi soáng thieâng lieâng caù nhaân vaø lieân vò. Tuy nhieân, thaät ñaùng tieác, ñoái vôùi khoâng ít ngöôøi, khoaûng thôøi gian voán ñöôïc daønh cho söï tröôûng thaønh veà phöông dieän nhaân baûn vaø Kitoâ höõu laïi bò xaùo troän bôûi vieäc söû duïng tính duïc moät caùch voâ traùch nhieäm, ñieàu naøy khoâng giuùp ích cho söï tröôûng thaønh cuûa tình yeâu hoân nhaân. Heä quaû laø, moät soá ngöôøi ñi ñeán chuû tröông bieän minh cho caùc moái quan heä tính duïc tröôùc hoân nhaân.
Keát quaû toát laønh cuûa vieäc ñaøo saâu ñöùc tin nôi caùc baïn treû ñính hoân coøn phuï thuoäc vaøo neàn taûng giaùo duïc tröôùc ñoù cuûa hoï. Ñoàng thôøi, caùch hoï soáng giai ñoaïn naøy chaéc chaén seõ ñeå laïi aûnh höôûng laâu daøi treân ñôøi soáng hoân nhaân vaø gia ñình mai sau. Vì vaäy, söï ñoàng haønh cuûa gia ñình vaø toaøn theå coäng ñoaøn Giaùo hoäi daønh cho caùc baïn treû ñính hoân mang moät yù nghóa heát söùc quan troïng. Söï hoã trôï aáy cuõng bao goàm lôøi caàu nguyeän; ñaëc bieät, ñaùng chuù yù trong tröôøng hôïp naøy laø nghi thöùc chuùc laønh daønh cho nhöõng ngöôøi ñính hoân, voán ñöôïc quy ñònh trong De Benedictionibus (soá 195-214), nôi ghi nhaän caùc daáu chæ cuûa söï daán thaân ban ñaàu: chieác nhaãn ñính hoân, vieäc trao ñoåi quaø taëng hoaëc nhöõng taäp tuïc khaùc (soá 209-210). Duø sao ñi nöõa, caàn nhaän thöùc roõ chieàu kích nhaân baûn saâu xa cuûa giai ñoaïn ñính hoân, vaø khôi daäy giaù trò ñích thöïc cuûa thôøi gian naøy, haàu giuùp noù thoaùt khoûi nhöõng caùch tieáp caän hôøi hôït vaø taàm thöôøng.
Vì vaäy, caû söï phong phuù cuûa ñôøi soáng hoân nhaân laãn cuûa Bí tích Hoân phoái, cuøng vôùi taàm quan troïng mang tính quyeát ñònh cuûa giai ñoaïn ñính hoân - ngaøy nay voán thöôøng keùo daøi qua nhieàu naêm (keøm theo nhöõng khoù khaên thuoäc nhieàu daïng khaùc nhau maø tình traïng naøy keùo theo) - ñeàu laø nhöõng lyù do ñoøi hoûi vieäc huaán luyeän phaûi coù neàn taûng ñaëc bieät vöõng chaéc.
18. Töø ñoù suy ra raèng vieäc hoaïch ñònh muïc vuï ôû caáp giaùo phaän vaø giaùo xöù - vôùi nhöõng keá hoaïch öu tieân cho vieäc chaêm soùc muïc vuï gia ñình, voán laøm phong phuù toaøn boä ñôøi soáng Giaùo hoäi - ñoøi hoûi coâng taùc huaán luyeän phaûi coù vò trí thích hôïp vaø ñöôïc phaùt trieån ñuùng möùc; ñoàng thôøi, giöõa caùc giaùo phaän vaø trong khuoân khoå caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc, nhöõng kinh nghieäm toát nhaát caàn ñöôïc kieåm chöùng vaø chia seû trong tieán trình trao ñoåi muïc vuï. Vì theá, ñieàu quan troïng laø hieåu roõ caùc hình thöùc giaùo lyù vaø giaùo duïc ñang ñöôïc daønh cho thieáu nieân, veà caùc loaïi ôn goïi vaø tình yeâu Kitoâ giaùo; caùc loä trình huaán luyeän daønh cho nhöõng ngöôøi ñính hoân; caùc caùch thöùc loàng gheùp nhöõng ñoâi vôï choàng tröôûng thaønh hôn trong ñöùc tin vaøo tieán trình huaán luyeän; vaø nhöõng kinh nghieäm toát nhaát nhaèm taïo ra moät moâi tröôøng thieâng lieâng vaø vaên hoùa phuø hôïp cho caùc baïn treû chuaån bò böôùc vaøo ñôøi soáng hoân nhaân.
19. Trong tieán trình huaán luyeän, nhö ñaõ ñöôïc nhaéc ñeán trong Toâng huaán Familiaris Consortio, caàn phaân bieät ba giai ñoaïn hoaëc ba thôøi ñieåm chính trong vieäc chuaån bò cho hoân nhaân: chuaån bò xa, chuaån bò gaàn vaø chuaån bò caän keà.
Nhöõng muïc tieâu cuï theå cuûa töøng giai ñoaïn seõ ñaït ñöôïc neáu nhöõng ngöôøi ñính hoân - ngoaøi vieäc sôû höõu caùc phaåm chaát nhaân baûn neàn taûng vaø naém vöõng nhöõng chaân lyù ñöùc tin caên baûn - coøn hieåu roõ caùc noäi dung thaàn hoïc vaø phuïng vuï chính yeáu voán laøm noåi baät caùc giai ñoaïn khaùc nhau trong tieán trình chuaån bò. Nhôø ñoù, khi noã löïc ñieàu chænh ñôøi soáng cuûa mình theo nhöõng giaù trò aáy, hoï seõ ñaït ñöôïc söï huaán luyeän ñích thöïc, giuùp hoï saün saøng vaø töï nguyeän böôùc vaøo ñôøi soáng hoân nhaân.
Taát caû nhöõng ñieàu ñoù caàn ñöôïc ñaët trong khuoân khoå toå chöùc cuûa Giaùo phaän, vôùi caùc cô caáu töông öùng cuûa mình, chaúng haïn nhö caùc khu vöïc muïc vuï coù theå ñöôïc giao cho moät Ñaïi dieän Giaùm muïc vaø caùc linh muïc quaûn haït.
II. Caùc giai ñoaïn hoaëc thôøi ñieåm cuûa tieán trình chuaån bò
21. Nhöõng giai ñoaïn hoaëc thôøi ñieåm ñöôïc ñeà caäp khoâng ñöôïc xaùc ñònh moät caùch cöùng nhaéc. Thaät vaäy, khoâng theå aán ñònh chuùng döïa treân ñoä tuoåi hay thôøi löôïng cuï theå cuûa ngöôøi tieáp nhaän. Tuy nhieân, vieäc phaân bieät thaønh ba giai ñoaïn nhö nhöõng haønh trình vaø coâng cuï laøm vieäc vaãn raát höõu ích, ñaëc bieät laø veà caùc noäi dung caàn ñöôïc truyeàn ñaït. Caùc giai ñoaïn naøy ñöôïc phaân chia thaønh: chuaån bò xa, chuaån bò gaàn vaø chuaån bò caän keà.
A. Chuaån bò xa
22. Giai ñoaïn chuaån bò xa bao goàm thôøi thô aáu, thieáu nieân vaø tuoåi vò thaønh nieân. Giai ñoaïn naøy dieãn ra chuû yeáu trong moâi tröôøng gia ñình, nhöng cuõng ñöôïc hoã trôï tích cöïc bôûi nhaø tröôøng vaø caùc nhoùm ñaøo taïo. Ñaây laø thôøi kyø caàn truyeàn ñaït vaø töøng böôùc hun ñuùc loøng quyù troïng ñoái vôùi moïi giaù trò nhaân baûn ñích thöïc - caû trong töông quan giöõa caùc caù nhaân laãn trong ñôøi soáng xaõ hoäi. Nhöõng ñieàu naøy goùp phaàn hình thaønh nhaân caùch, reøn luyeän khaû naêng laøm chuû baûn thaân, loøng töï troïng, khaû naêng söû duïng ñuùng ñaén caùc khuynh höôùng töï nhieân, cuõng nhö bieát toân troïng ngöôøi khaùc, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi thuoäc giôùi tính khaùc. Ngoaøi ra, caùch rieâng ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu, giai ñoaïn naøy ñoøi hoûi moät neàn taûng vöõng chaéc veà ñôøi soáng thieâng lieâng vaø giaùo lyù ñöùc tin (x. FC 66).
23. Trong Thö göûi caùc Gia ñình Gratissimam Sane, Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ gôïi laïi hai chaân lyù neàn taûng trong söù maïng giaùo duïc: "Chaân lyù thöù nhaát laø con ngöôøi ñöôïc môøi goïi soáng trong chaân lyù vaø tình yeâu; chaân lyù thöù hai laø moãi ngöôøi ñaït ñeán söï vieân maõn qua haønh vi chaân thaønh hieán daâng chính mình" (soá 16). Bôûi vaäy, vieäc giaùo duïc treû thô khoâng chæ baét ñaàu khi ñöùa beù caát tieáng khoùc chaøo ñôøi, maø ngay töø giaây phuùt söï soáng coøn ñang ñöôïc hình thaønh - trong moâi tröôøng thaám ñöôïm nieàm mong chôø vaø tình yeâu ñoùn nhaän, ñaëc bieät qua cuoäc troø chuyeän dòu daøng vaø trìu meán giöõa ngöôøi meï vaø thai nhi (x. cuøng soá). Tieán trình aáy tieáp tuïc trong thôøi thô aáu, bôûi "giaùo duïc, tröôùc heát, laø moät 'söï trao ban' nhaân tính töø caû cha laãn meï, khi hoï cuøng nhau truyeàn trao cho treû thô phaåm giaù laøm ngöôøi ñaõ tröôûng thaønh trong hoï" (x. cuøng soá). "Khi sinh ra moät söï soáng môùi, cha meï caûm nghieäm raèng: neáu ñöùa treû laø keát quaû cuûa tình yeâu trao ban laãn nhau, thì chính noù cuõng laø moät moùn quaø daønh cho caû hai - moät moùn quaø ñöôïc sinh ra töø chính söï trao ban aáy" (EV 92).
Giaùo duïc Kitoâ giaùo, trong toaøn theå yù nghóa cuûa noù, laø tieán trình truyeàn ñaït vaø laøm cho caùc giaù trò nhaân baûn vaø Kitoâ giaùo beùn reã saâu nôi taâm hoàn - nhö Coâng ñoàng Vaticanoâ II ñaõ khaúng ñònh - "khoâng chæ nhaèm giuùp con ngöôøi ñaït ñeán söï tröôûng thaønh nhaân baûn nhö ñaõ trình baøy, maø chuû yeáu coøn nhaèm daãn ñöa nhöõng ngöôøi ñaõ laõnh nhaän Bí tích Thaùnh Taåy, töøng böôùc tieán vaøo söï hieåu bieát maàu nhieäm cöùu ñoä, ñeå ngaøy moät yù thöùc saâu xa hôn veà hoàng aân ñöùc tin hoï ñaõ ñoùn nhaän... hoï ñöôïc chuaån bò ñeå soáng cuoäc ñôøi mình theo con ngöôøi môùi, trong söï coâng chính vaø thaùnh thieän cuûa chaân lyù" (Gravissimum Educationis, soá 2).
24. Trong giai ñoaïn naøy, khoâng theå thieáu moät neàn giaùo duïc trung thöïc vaø can ñaûm veà ñöùc khieát tònh, veà tình yeâu nhö moät haønh vi töï hieán. Khieát tònh khoâng phaûi laø söï khaéc nghieät cuûa tình yeâu, nhöng chính laø ñieàu kieän ñeå coù moät tình yeâu chaân thöïc. Thaät vaäy, neáu ôn goïi soáng ñôøi hoân nhaân laø ôn goïi ñeå hieán daâng baûn thaân trong ñôøi soáng vôï choàng, thì ñieàu thieát yeáu laø phaûi ñaït ñeán söï laøm chuû chính mình, haàu coù theå hieán trao baûn thaân moät caùch troïn veïn.
Lieân quan ñeán ñieàu naøy, vieäc giaùo duïc giôùi tính do cha meï ñaûm traùch trong nhöõng naêm ñaàu cuûa thôøi thô aáu vaø tuoåi thieáu nieân giöõ vai troø heát söùc quan troïng, nhö ñaõ ñöôïc neâu roõ trong taøi lieäu cuûa Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Gia ñình, ñöôïc daãn laïi ôû soá 10.
25. Trong giai ñoaïn chuaån bò xa naøy, caàn ñaït ñöôïc moät soá muïc tieâu cuï theå. Khoâng nhaèm lieät keâ ñaày ñuû, nhöng ôû ñaây xin nhaán maïnh raèng vieäc chuaån bò naøy tröôùc heát caàn giuùp moãi tín höõu - ñöôïc môøi goïi böôùc vaøo ñôøi soáng hoân nhaân - hieåu raèng tình yeâu con ngöôøi, döôùi aùnh saùng cuûa tình yeâu Thieân Chuùa, giöõ vai troø trung taâm trong luaân lyù Kitoâ giaùo. Thaät vaäy, ñôøi soáng con ngöôøi, nhö moät ôn goïi vaø söù maïng, ñöôïc môøi goïi soáng tình yeâu baét nguoàn töø Thieân Chuùa vaø quy höôùng veà Ngaøi, "khoâng loaïi tröø khaû naêng hieán daâng troïn veïn baûn thaân cho Thieân Chuùa trong ôn goïi linh muïc hoaëc ñôøi soáng thaùnh hieán" (FC 66). Theo höôùng ñoù, caàn ghi nhôù raèng vieäc chuaån bò xa - ngay caû khi taäp trung vaøo caùc noäi dung giaùo lyù mang tính nhaân hoïc - vaãn phaûi ñöôïc ñaët trong vieãn töôïng cuûa ñôøi soáng hoân nhaân, nôi tình yeâu con ngöôøi vöøa laø daáu chæ vöøa laø söï tham döï vaøo tình yeâu giöõa Chuùa Kitoâ vaø Hoäi Thaùnh. Tình yeâu vôï choàng, vì theá, laøm cho tình yeâu Thieân Chuùa hieän dieän giöõa nhaân loaïi - moät tình yeâu ñaõ ñöôïc bieåu loä caùch höõu hình trong coâng trình cöùu chuoäc. Vieäc chuyeån ñoåi - hay hoaùn caûi - töø moät möùc ñoä ñöùc tin coøn mô hoà vaø beân ngoaøi, voán thöôøng thaáy nôi nhieàu ngöôøi treû, sang vieäc khaùm phaù "maàu nhieäm Kitoâ giaùo" laø moät böôùc chuyeån thieát yeáu vaø quyeát ñònh: moät ñöùc tin bao haøm söï hieäp thoâng trong aân suûng vaø tình yeâu vôùi Chuùa Kitoâ Phuïc Sinh.
26. Vieäc chuaån bò xa seõ ñaït ñöôïc muïc tieâu chính khi giuùp ngöôøi treû tieáp thu nhöõng neàn taûng caàn thieát ñeå ngaøy caøng hình thaønh khaû naêng phaùn ñoaùn ñuùng ñaén veà baäc thang giaù trò - nhaèm choïn löïa nhöõng ñieàu toát ñeïp nhaát maø xaõ hoäi coù theå mang laïi, theo lôøi khuyeân cuûa Thaùnh Phaoloâ: "Haõy caân nhaéc moïi söï; ñieàu gì toát thì giöõ" (1 Tx 5,21). Cuõng xin ñöøng queân raèng, nhôø aân suûng cuûa Thieân Chuùa, tình yeâu ñöôïc nuoâi döôõng, cuûng coá vaø trieån nôû qua nhöõng giaù trò thieát yeáu nhö söï trao ban, hy sinh, töø boû vaø queân mình. Ngay töø giai ñoaïn huaán luyeän naøy, söï hoã trôï muïc vuï caàn höôùng ñeán vieäc giuùp ngöôøi treû soáng luaân lyù döïa treân neàn taûng ñöùc tin. Moät loái soáng Kitoâ höõu nhö theá seõ ñöôïc khôi daäy, naâng ñôõ vaø cuûng coá nhôø göông saùng cuûa cha meï - voán trôû thaønh moät chöùng taù soáng ñoäng cho nhöõng ngöôøi chuaån bò böôùc vaøo ñôøi soáng hoân nhaân.
27. Vieäc chuaån bò naøy seõ khoâng boû qua moät yeáu toá heát söùc quan troïng: ñoù laø giuùp ngöôøi treû hình thaønh khaû naêng pheâ phaùn ñoái vôùi moâi tröôøng soáng, ñoàng thôøi coù ñöôïc loøng can ñaûm Kitoâ giaùo cuûa ngöôøi bieát mình ñang soáng trong theá gian nhöng khoâng thuoäc veà theá gian. Theo tinh thaàn aáy, chuùng ta ñoïc thaáy trong Thö göûi oâng Dioâgneâtoâ - moät vaên baûn ñaùng kính töø thôøi kyø ñaàu cuûa Kitoâ giaùo vaø ñöôïc coâng nhaän laø xaùc thöïc: "Kitoâ höõu khoâng khaùc bieät vôùi ngöôøi khaùc veà nôi cö truù, ngoân ngöõ hay phong tuïc soáng... Tuy nhieân, hoï choïn cho mình moät loái soáng tuyeät vôøi, ñeán möùc ai ai cuõng phaûi thöøa nhaän laø khoù tin. Hoï cöôùi vôï gaû choàng, sinh con ñeû caùi nhö moïi ngöôøi, nhöng khoâng boû rôi con caùi. Hoï cuøng chung baøn aên, nhöng khoâng chung chaï giöôøng chieáu. Hoï soáng trong thaân xaùc, nhöng khoâng soáng theo xaùc thòt." (V,1.4.6.7) Vieäc ñaøo taïo caàn höôùng ñeán vieäc hình thaønh moät taâm thöùc vaø nhaân caùch vöõng vaøng, khoâng bò cuoán theo nhöõng quan nieäm ñi ngöôïc laïi vôùi söï hieäp nhaát vaø tính beàn vöõng cuûa hoân nhaân. Nhôø ñoù, ngöôøi treû coù theå phaûn khaùng laïi nhöõng cô caáu cuûa caùi goïi laø "toäi loãi xaõ hoäi" - thöù "gaây aûnh höôûng, ít hay nhieàu, maïnh hay nheï, ñeán toaøn theå coäng ñoaøn Giaùo hoäi vaø toaøn theå gia ñình nhaân loaïi" (Toâng huaán Reconciliatio et Paenitentia, soá 16). Chính tröôùc nhöõng aûnh höôûng cuûa toäi loãi vaø aùp löïc xaõ hoäi nhö theá, löông taâm pheâ phaùn caàn ñöôïc cuûng coá vaø laøm môùi caùch maïnh meõ.
28. Loái soáng Kitoâ giaùo, ñöôïc theå hieän nôi maùi aám gia ñình Kitoâ höõu, chính laø moät hình thöùc loan baùo Tin Möøng; ñoàng thôøi laø neàn taûng thieát yeáu cho vieäc chuaån bò töø xa böôùc vaøo ñôøi soáng hoân nhaân. Treân thöïc teá, moät muïc tieâu quan troïng khaùc laø laøm noåi baät söù maïng giaùo duïc cuûa cha meï. Chính trong gia ñình laø Hoäi Thaùnh taïi gia maø caùc baäc phuï huynh Kitoâ höõu trôû thaønh nhöõng chöùng nhaân ñaàu tieân vaø laø ngöôøi ñaøo luyeän neàn taûng cho con caùi, caû trong haønh trình lôùn leân trong "ñöùc tin, ñöùc caäy vaø ñöùc meán", laãn trong vieäc khaùm phaù vaø ñònh hình ôn goïi rieâng cuûa töøng ngöôøi con. "Cha meï laø nhöõng nhaø giaùo duïc ñaàu tieân vaø quan troïng nhaát cuûa con caùi, vaø trong laõnh vöïc naøy, hoï coù moät naêng löïc neàn taûng: hoï laø nhaø giaùo duïc bôûi vì hoï laø cha meï." (Gratissimam Sane, soá 16). Ñeå thöïc hieän söù maïng aáy, chính caùc baäc cha meï cuõng caàn ñöôïc naâng ñôõ baèng nhöõng hoã trôï thích hôïp vaø hieäu quaû.
29. Trong tieán trình chuaån bò xa, giaùo xöù caàn ñöôïc xem laø nôi öu tieân haøng ñaàu ñeå ñaøo luyeän ñôøi soáng Kitoâ höõu trong coäng ñoaøn Hoäi Thaùnh; chính taïi ñoù, ngöôøi treû hoïc ñöôïc phong caùch soáng hieäp thoâng coäng ñoaøn (x. Sacrosanctum Concilium, soá 42). Ngoaøi ra, khoâng theå boû qua vai troø cuûa tröôøng hoïc, caùc cô sôû giaùo duïc khaùc, caùc phong traøo, nhoùm, hoäi ñoaøn Coâng giaùo, vaø dó nhieân laø chính caùc gia ñình Kitoâ höõu.
Ñaëc bieät, caùc phöông tieän truyeàn thoâng ñaïi chuùng coù aûnh höôûng ñaùng keå trong tieán trình giaùo duïc giôùi treû. Chuùng caàn goùp phaàn tích cöïc vaøo söù maïng cuûa gia ñình trong xaõ hoäi, chöù khoâng gaây caûn trôû.
30. Quaù trình giaùo duïc naøy cuõng caàn ñöôïc caùc giaùo lyù vieân, nhöõng ngöôøi hoaït ñoäng trong muïc vuï giôùi treû vaø muïc vuï ôn goïi, vaø ñaëc bieät laø caùc muïc töû quan taâm saâu saéc. Caùc ngaøi seõ taän duïng nhöõng dòp giaûng leã trong caùc cöû haønh phuïng vuï, cuõng nhö caùc hình thöùc khaùc cuûa vieäc loan baùo Tin Möøng, caùc cuoäc gaëp gôõ caù nhaân, caùc haønh trình daán thaân Kitoâ giaùo, ñeå nhaán maïnh vaø laøm noåi baät nhöõng ñieåm goùp phaàn vaøo vieäc chuaån bò höôùng ñeán hoân nhaân töông lai (x. Ordo celebrandi matrimonium, soá 14).
Do ñoù, tieáp noái haønh trình khai taâm Kitoâ giaùo, caàn "saùng taïo" nhöõng phöông thöùc giaùo duïc lieân tuïc daønh cho thanh thieáu nieân trong giai ñoaïn tieàn hoân nhaân. Ñoàng thôøi, vieäc trao ñoåi nhöõng kinh nghieäm thöïc tieãn vaø phuø hôïp nhaát veà vaán ñeà naøy seõ mang laïi giaù trò heát söùc to lôùn. Khi keát hôïp vôùi nhau trong caùc giaùo xöù, caùc toå chöùc, vaø döôùi nhieàu hình thöùc hieäp hoäi khaùc nhau, caùc gia ñình goùp phaàn taïo neân moät baàu khí xaõ hoäi nôi tình yeâu coù traùch nhieäm ñöôïc toaøn veïn; vaø ôû nôi naøo tình yeâu bò oâ nhieãm - chaúng haïn nhö bôûi aûnh höôûng cuûa khieâu daâm - thì hoï coù theå phaûn öùng baèng söùc maïnh vì quyeàn lôïi gia ñình. Taát caû nhöõng yeáu toá ñoù ñeàu thuoäc veà heä sinh thaùi nhaân vaên (ecologia umana / human ecology) maø Giaùo huaán Coâng giaùo ñeà cao (xem Centesimus Annus, soá 38).
B. Chuaån bò gaàn
32. Vieäc chuaån bò gaàn dieãn ra trong thôøi kyø ñính hoân. Giai ñoaïn naøy ñöôïc toå chöùc thoâng qua caùc khoùa hoïc chuyeân bieät vaø caàn ñöôïc phaân bieät roõ vôùi vieäc chuaån bò ngay tröôùc leã cöôùi - voán thöôøng taäp trung vaøo nhöõng buoåi gaëp gôõ cuoái cuøng giöõa caùc ñoâi baïn treû vaø caùc taùc vieân muïc vuï tröôùc khi cöû haønh bí tích. Trong thôøi gian chuaån bò gaàn, caàn taïo ñieàu kieän ñeå kieåm chöùng möùc ñoä tröôûng thaønh cuûa caùc giaù trò nhaân baûn, voán laø ñaëc ñieåm cuûa moái quan heä baïn beø vaø ñoái thoaïi trong thôøi kyø ñính hoân. Höôùng ñeán moät traïng thaùi soáng môùi vôùi tö caùch laø ñoâi vôï choàng, caàn môû ra cô hoäi ñeå ñaøo saâu ñôøi soáng ñöùc tin, ñaëc bieät laø söï hieåu bieát veà tính bí tích cuûa Hoäi Thaùnh. Ñaây laø moät giai ñoaïn quan troïng trong tieán trình loan baùo Tin Möøng, nôi maø ñöùc tin caàn lieân heä ñeán caû chieàu kích caù nhaân laãn coäng ñoaøn - khoâng chæ cuûa vò hoân phu hay vò hoân theâ, maø coøn cuûa chính gia ñình hoï. Trong quaù trình ñaøo saâu naøy, cuõng caàn löu taâm ñeán nhöõng khoù khaên maø hoï coù theå gaëp phaûi trong vieäc soáng moät ñôøi soáng Kitoâ höõu ñích thöïc.
33. Giai ñoaïn chuaån bò naøy thöôøng truøng vôùi thôøi kyø tuoåi treû, do ñoù giaû ñònh raèng toaøn boä hoaït ñoäng cuûa muïc vuï giôùi treû - voán chuù troïng ñeán söï phaùt trieån toaøn dieän cuûa ngöôøi tín höõu - ñeàu ñöôïc loàng gheùp vaøo. Muïc vuï giôùi treû khoâng theå taùch rôøi khoûi boái caûnh gia ñình, nhö theå ngöôøi treû laø moät "taàng lôùp xaõ hoäi" rieâng bieät vaø ñoäc laäp. Muïc vuï naøy caàn cuûng coá caûm thöùc xaõ hoäi nôi ngöôøi treû, tröôùc heát laø trong töông quan vôùi caùc thaønh vieân trong gia ñình, ñoàng thôøi ñònh höôùng caùc giaù trò cuûa hoï veà phía gia ñình töông lai maø hoï seõ xaây döïng. Ngöôøi treû caàn ñöôïc naâng ñôõ trong vieäc phaân ñònh ôn goïi cuûa mình, thoâng qua noã löïc caù nhaân vaø söï hoã trôï cuûa coäng ñoaøn, ñaëc bieät laø töø caùc muïc töû. Vieäc phaân ñònh naøy caàn baét ñaàu ngay töø tröôùc khi coù cam keát ñính hoân. Khi ôn goïi höôùng ñeán ñôøi soáng hoân nhaân trôû neân roõ raøng, noù seõ ñöôïc naâng ñôõ tröôùc heát bôûi aân suûng, vaø theâm vaøo ñoù laø moät söï chuaån bò thích hôïp. Muïc vuï giôùi treû cuõng caàn löu taâm ñeán nhöõng khoù khaên khaùc nhau, chaúng haïn nhö hieän töôïng "keùo daøi tuoåi vò thaønh nieân" daãn ñeán vieäc ngöôøi treû soáng laâu hôn trong gia ñình - moät hieän töôïng môùi meû vaø ñaùng lo ngaïi - khieán cho vieäc daán thaân soáng ñôøi hoân nhaân cuûa nhieàu ngöôøi treû ngaøy nay bò trì hoaõn moät caùch quaù möùc.
34. Tröôùc heát, vieäc chuaån bò gaàn naøy caàn ñöôïc ñaët neàn taûng treân moät neàn giaùo lyù vöõng chaéc, ñöôïc nuoâi döôõng baèng vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa, ñöôïc giaûi thích döôùi söï höôùng daãn cuûa Huaán quyeàn Hoäi Thaùnh, nhaèm ñaït ñeán söï hieåu bieát ngaøy caøng saâu saéc veà ñöùc tin vaø theå hieän ñöùc tin aáy trong ñôøi soáng cuï theå. Vieäc giaûng daïy caàn ñöôïc thöïc hieän trong boái caûnh cuûa moät coäng ñoaøn ñöùc tin giöõa caùc gia ñình, ñaëc bieät laø trong moâi tröôøng giaùo xöù, nôi maø - vôùi muïc ñích naøy - caùc gia ñình tham gia vaø coäng taùc theo nhöõng ñaëc suûng vaø vai troø rieâng cuûa mình, ñeå ñaøo taïo giôùi treû, ñoàng thôøi môû roäng aûnh höôûng ñeán caùc nhoùm xaõ hoäi khaùc.
35. Vò hoân theâ vaø vò hoân phu caàn ñöôïc höôùng daãn veà nhöõng ñoøi hoûi töï nhieân gaén lieàn vôùi moái töông quan lieân vò giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ trong keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa daønh cho hoân nhaân vaø gia ñình: yù thöùc veà söï töï do trong vieäc trao lôøi öng thuaän nhö laø neàn taûng cuûa söï keát hôïp; söï hieäp nhaát vaø baát khaû phaân ly trong hoân nhaân; quan nieäm ñuùng ñaén veà traùch nhieäm laøm cha meï; caùc khía caïnh nhaân vaên cuûa ñôøi soáng tính duïc vôï choàng; haønh vi vôï choàng vôùi nhöõng ñoøi hoûi vaø muïc ñích cuûa noù; sau cuøng laø vieäc giaùo duïc con caùi moät caùch ñuùng ñaén. Taát caû nhöõng ñieàu naøy nhaèm giuùp hoï hieåu bieát veà chaân lyù luaân lyù vaø nhaèm vieäc huaán luyeän löông taâm caù nhaân.
Vieäc chuaån bò gaàn caàn baûo ñaûm raèng caùc vò hoân theâ vaø hoân phu coù ñöôïc nhöõng kieán thöùc caên baûn veà taâm lyù, giaùo duïc, phaùp lyù vaø y khoa lieân quan ñeán hoân nhaân vaø gia ñình. Tuy nhieân, ñaëc bieät trong nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán vieäc töï hieán troïn veïn vaø sinh saûn coù traùch nhieäm, vieäc ñaøo taïo thaàn hoïc vaø luaân lyù caàn ñöôïc ñaøo saâu caùch ñaëc bieät. Thaät vaäy, tình yeâu vôï choàng laø tình yeâu troïn veïn, ñoäc höõu, chung thuûy vaø sinh soâi naûy nôû (x. Humanae Vitae, soá 9).
Ngaøy nay, neàn taûng khoa hoïc[2] cuûa caùc phöông phaùp töï nhieân trong vieäc ñieàu hoøa sinh saûn ñaõ ñöôïc coâng nhaän moät caùch vöõng chaéc. Vieäc hieåu bieát veà caùc phöông phaùp naøy laø ñieàu höõu ích; vieäc söû duïng chuùng, khi coù nhöõng lyù do chính ñaùng, khoâng neân chæ ñôn thuaàn laø moät kyõ thuaät trong cung caùch öùng xöû, nhöng caàn ñöôïc ñaët trong tieán trình giaùo duïc vaø tröôûng thaønh cuûa tình yeâu (x. Evangelium Vitae, soá 97). Chính trong boái caûnh ñoù, nhaân ñöùc khieát tònh giöõa vôï choàng giuùp hoï soáng söï tieát duïc ñònh kyø (x. Saùch Giaùo lyù Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo, caùc soá 2366-2371).
Vieäc chuaån bò gaàn naøy cuõng caàn baûo ñaûm raèng caùc vò hoân theâ vaø hoân phu Kitoâ höõu coù nhöõng hieåu bieát ñuùng ñaén, vaø coù moät taâm tình chaân thaønh "hieäp thoâng vôùi Hoäi Thaùnh" (sentire cum Ecclesia) veà chính hoân nhaân, veà vai troø töông quan giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ trong ñôøi soáng ñoâi baïn, trong gia ñình vaø trong xaõ hoäi, cuõng nhö veà ñôøi soáng tính duïc vaø söï môû loøng ñoái vôùi ngöôøi khaùc.
36. Cuõng caàn thieát phaûi giuùp caùc baïn treû nhaän thöùc ñöôïc nhöõng khieám khuyeát coù theå coù veà maët taâm lyù hoaëc tình caûm, ñaëc bieät laø söï khoù khaên trong vieäc môû loøng vôùi ngöôøi khaùc vaø nhöõng hình thöùc ích kyû coù theå laøm voâ hieäu hoùa vieäc töï hieán troïn veïn cuûa hoï. Söï trôï giuùp naøy seõ giuùp hoï khaùm phaù nhöõng tieàm naêng vaø nhöõng ñoøi hoûi trong tieán trình tröôûng thaønh nhaân baûn vaø Kitoâ giaùo cuûa chính cuoäc soáng mình. Vì theá, nhöõng ngöôøi phuï traùch vieäc chuaån bò hoân nhaân caàn quan taâm ñeán vieäc huaán luyeän vöõng chaéc löông taâm luaân lyù cuûa caùc vò hoân phu vaø hoân theâ, ñeå hoï ñöôïc chuaån bò cho moät söï choïn löïa hoân nhaân töï do vaø döùt khoùat, ñöôïc theå hieän qua vieäc ñoâi beân öng thuaän tröôùc maët Hoäi Thaùnh, trong giao öôùc hoân nhaân.
37. Trong giai ñoaïn naøy cuûa haønh trình, caàn coù nhöõng buoåi gaëp gôõ thöôøng xuyeân trong baàu khí ñoái thoaïi, thaân thieän vaø caàu nguyeän, vôùi söï tham gia cuûa caùc muïc töû vaø giaùo lyù vieân. Hoï neân nhaán maïnh raèng "gia ñình... cöû haønh Tin Möøng söï soáng qua lôøi caàu nguyeän haèng ngaøy, caû caù nhaân laãn gia ñình: vôùi lôøi caàu nguyeän naøy, gia ñình ca ngôïi vaø taï ôn Chuùa vì hoàng aân söï soáng, vaø caàu xin ôn soi saùng cuøng söùc maïnh ñeå ñöông ñaàu vôùi nhöõng luùc khoù khaên vaø ñau khoå, maø khoâng bao giôø thaát voïng" (EV 93). Hôn nöõa, caùc caëp vôï choàng Kitoâ höõu daán thaân toâng ñoà, vôùi moät tinh thaàn laïc quan Kitoâ giaùo laønh maïnh, coù theå goùp phaàn ngaøy caøng laøm saùng toû ñôøi soáng Kitoâ höõu trong boái caûnh ôn goïi hoân nhaân vaø tính boå tuùc cuûa moïi ôn goïi. Do ñoù, giai ñoaïn naøy khoâng chæ laø moät cuoäc nghieân cöùu lyù thuyeát, maø coøn laø moät haønh trình ñaøo taïo, trong ñoù vò hoân phu vaø vò hoân theâ, vôùi söï trôï giuùp cuûa aân suûng vaø vieäc xa laùnh moïi hình thöùc toäi loãi, chuaån bò hieán thaân cho Chuùa Kitoâ, Ñaáng naâng ñôõ, thanh taåy vaø laøm cho ñôøi soáng ñính hoân vaø hoân nhaân ñöôïc cao quyù. Vì vaäy, trong quaù trình tröôûng thaønh trong tình yeâu, söï trinh khieát tröôùc hoân nhaân coù ñöôïc yù nghóa troïn veïn; noù loaïi boû vieäc chung soáng vaø moái quan heä tröôùc hoân nhaân cuõng nhö caùc bieåu hieän khaùc nhö hoân nhaân theo taäp tuïc (mariage coutumier).
38. Theo nhöõng nguyeân taéc sö phaïm phuø hôïp vôùi tieán trình tröôûng thaønh tieäm tieán vaø toaøn dieän cuûa con ngöôøi, vieäc chuaån bò gaàn cho hoân nhaân khoâng ñöôïc boû qua vieäc giaùo duïc veà caùc traùch nhieäm xaõ hoäi vaø giaùo hoäi maø nhöõng ngöôøi keát hoân seõ ñaûm nhaän, baét ñaàu ngay töø chính gia ñình môùi cuûa hoï. Söï thaân maät trong ñôøi soáng gia ñình khoâng neân ñöôïc hieåu nhö moät söï kheùp kín vaøo chính mình, nhöng nhö moät khaû naêng noäi taâm hoùa caùc giaù trò nhaân baûn vaø Kitoâ giaùo voán gaén lieàn vôùi ñôøi soáng hoân nhaân, ñeå töø ñoù höôùng ñeán moät söï trao hieán ngaøy caøng quaûng ñaïi hôn cho tha nhaân. Vì vaäy, ñôøi soáng vôï choàng vaø gia ñình - trong moät quan nieäm côûi môû veà gia ñình - ñoøi hoûi nôi caùc ñoâi baïn moät yù thöùc raèng hoï khoâng chæ laø nhöõng chuû theå coù quyeàn lôïi, maø coøn coù traùch nhieäm ñoái vôùi xaõ hoäi vaø Hoäi Thaùnh. Theo chieàu höôùng naøy, seõ raát höõu ích khi môøi goïi caùc baïn treû ñoïc vaø suy tö veà nhöõng vaên kieän sau cuûa Hoäi Thaùnh - voán laø kho taøng khoân ngoan nhaân baûn vaø Kitoâ giaùo phong phuù, ñaày khích leä: Familiaris Consortio, Gratissimam Sane - Thö göûi caùc gia ñình, Hieán chöông veà caùc quyeàn cuûa gia ñình, Evangelium Vitae, cuøng vôùi caùc vaên kieän khaùc.
38. Vieäc chuaån bò gaàn cho caùc baïn treû caàn giuùp hoï nhaän thöùc roõ raèng: cam keát maø hoï seõ thöïc hieän qua vieäc trao ñoåi söï öng thuaän "tröôùc maët Hoäi Thaùnh" khoâng chæ baét ñaàu töø ngaøy cöôùi, maø ñaõ ñoøi hoûi ngay trong thôøi gian ñính hoân phaûi khôûi söï moät haønh trình soáng trung tín vôùi nhau. Ñieàu naøy bao goàm vieäc töø boû nhöõng thoùi quen hoaëc haønh vi khoâng phuø hôïp vôùi ôn goïi hoân nhaân. Cam keát nhaân linh aáy seõ ñöôïc naâng ñôõ vaø cuûng coá bôûi nhöõng aân suûng ñaëc bieät maø Chuùa Thaùnh Thaàn ban cho nhöõng ñoâi baïn bieát thaønh taâm caàu xin Ngöôøi.
Vì tình yeâu Kitoâ giaùo ñöôïc thanh luyeän, hoaøn thieän vaø naâng cao nhôø tình yeâu cuûa Ñöùc Kitoâ daønh cho Hoäi Thaùnh (x. Gaudium et Spes, soá 49), neân vò hoân phu vaø vò hoân theâ haõy noi theo maãu göông aáy baèng caùch tieán trieån trong yù thöùc veà vieäc trao ban chính mình - moät söï trao ban luoân gaén lieàn vôùi söï toân troïng laãn nhau vaø töø boû baûn thaân, nhöõng ñieàu giuùp hoï tröôûng thaønh trong tình yeâu aáy. Vieäc trao ban laãn nhau vì theá ngaøy caøng bao haøm söï trao ñoåi caùc aân ban thieâng lieâng vaø söï naâng ñôõ tinh thaàn, ñeå cuøng nhau lôùn leân trong tình yeâu vaø traùch nhieäm. "Do baûn chaát cuûa noù, vieäc trao ban chính baûn thaân ñoøi hoûi phaûi laø moät söï trao ban beàn laâu vaø baát bieán. Tính baát khaû phaân ly cuûa hoân nhaân phaùt xuaát tröôùc heát töø baûn chaát cuûa söï trao ban aáy: söï trao ban baûn thaân cho ngöôøi khaùc. Trong söï töï hieán cho nhau naøy, tình yeâu mang ñaëc tính phu theâ ñöôïc bieåu loä roõ raøng" (Gratissimam Sane, soá 11).
41. Khi ñöôïc gaén keát vôùi kinh nghieäm soáng cuûa con ngöôøi - voán luoân mang chieàu kích luaân lyù - linh ñaïo hoân nhaân beùn reã nôi Bí tích Röûa Toäi vaø Bí tích Theâm Söùc. Vì theá, haønh trình chuaån bò cho caùc caëp ñính hoân caàn bao goàm vieäc khôi daäy aân suûng cuûa caùc bí tích, ñaëc bieät laø Bí tích Hoøa Giaûi vaø Bí tích Thaùnh Theå. Bí tích Hoøa Giaûi toân vinh loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa ñoái vôùi söï khoán cuøng cuûa con ngöôøi, ñoàng thôøi laøm trieån nôû aân suûng cuûa Bí tích Röûa Toäi vaø sinh löïc ñaëc thuø cuûa Bí tích Theâm Söùc. Nhôø ñoù, caàn ñöôïc cuûng coá tri thöùc veà tình yeâu ñöôïc cöùu chuoäc - tình yeâu aáy giuùp con ngöôøi khaùm phaù caùch ñaày kinh ngaïc söï cao caû cuûa loøng thöông xoùt Thieân Chuùa tröôùc bi kòch cuûa con ngöôøi, voán ñöôïc Thieân Chuùa taïo döïng caùch kyø dieäu vaø coøn ñöôïc cöùu chuoäc caùch kyø dieäu hôn nöõa. Bí tích Thaùnh Theå, khi cöû haønh vieäc töôûng nieäm söï hieán trao cuûa Ñöùc Kitoâ daønh cho Hoäi Thaùnh, laøm trieån nôû tình yeâu ñaëc thuø cuûa hoân nhaân trong vieäc trao ban haèng ngaøy cho ngöôøi baïn ñôøi vaø cho con caùi, khoâng laøm ngô cuõng khoâng queân raèng: "Vieäc cöû haønh mang laïi yù nghóa cho moïi hình thöùc caàu nguyeän vaø thôø phöôïng chính laø vieäc ñöôïc theå hieän trong ñôøi soáng haèng ngaøy cuûa gia ñình, neáu ñoù laø moät cuoäc soáng ñöôïc xaây döïng baèng tình yeâu vaø söï trao ban" (Evangelium Vitae, soá 93).
42. Ñeå coù ñöôïc moät söï chuaån bò phong phuù vaø haøi hoøa nhö theá, caàn tìm kieám vaø ñaøo taïo caùch thích hôïp nhöõng ngöôøi ñöôïc trao traùch nhieäm "ad hoc" - töùc laø ñöôïc chæ ñònh ñaëc bieät cho nhieäm vuï naøy. Vì vaäy, thaät thích hôïp ñeå hình thaønh moät nhoùm - ôû nhieàu caáp ñoä khaùc nhau - goàm nhöõng taùc nhaân muïc vuï yù thöùc raèng mình ñöôïc Giaùo Hoäi sai ñi. Nhoùm naøy neân bao goàm ñaëc bieät laø caùc ñoâi vôï choàng Kitoâ höõu, trong ñoù - neáu coù theå - khoâng thieáu nhöõng ngöôøi coù chuyeân moân veà y hoïc, luaät phaùp, taâm lyù hoïc, cuøng vôùi moät linh muïc, ñeå taát caû ñöôïc chuaån bò chu ñaùo cho vai troø maø hoï seõ ñaûm nhaän.
43. Vì theá, caàn coù nhöõng coäng taùc vieân vaø ngöôøi phuï traùch laø nhöõng ngöôøi vöõng vaøng trong giaùo lyù vaø tuyeät ñoái trung thaønh vôùi Huaán quyeàn cuûa Hoäi Thaùnh. Vôùi söï hieåu bieát ñaày ñuû vaø saâu saéc cuøng ñôøi soáng chöùng taù ñöùc tin, hoï coù theå truyeàn ñaït caùch xaùc tín nhöõng chaân lyù ñöùc tin vaø caùc traùch nhieäm gaén lieàn vôùi ñôøi soáng hoân nhaân. Hieån nhieân, nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc muïc vuï naøy, vôùi tö caùch laø nhöõng nhaø giaùo duïc, cuõng caàn coù khaû naêng ñoùn tieáp caùc ñoâi baïn treû moät caùch côûi môû vaø chaân thaønh, baát keå hoï ñeán töø taàng lôùp xaõ hoäi naøo, coù trình ñoä hoïc vaán ra sao hay mang nhöõng khaû naêng cuï theå naøo. Hôn nöõa, chính ñôøi soáng trung tín vaø söï trao ban ñaày nieàm vui cuûa hoï laø ñieàu kieän khoâng theå thieáu ñeå thi haønh söù vuï ñöôïc giao. Töø nhöõng kinh nghieäm soáng vaø nhöõng vaán ñeà nhaân sinh cuûa baûn thaân, hoï coù theå laáy laøm gôïi yù ñeå soi saùng cho caùc caëp ñính hoân baèng aùnh saùng khoân ngoan Kitoâ giaùo.
44. Ñieàu naøy ñoøi hoûi phaûi coù moät chöông trình ñaøo taïo thích hôïp daønh cho caùc taùc vieân muïc vuï. Vieäc chuaån bò chuyeân bieät daønh cho nhöõng ngöôøi ñaûm nhaän vai troø huaán luyeän seõ giuùp hoï coù khaû naêng trình baøy caùc ñònh höôùng neàn taûng trong vieäc chuaån bò hoân nhaân - nhö ñaõ ñöôïc ñeà caäp - vôùi söï gaén boù roõ raøng ñoái vôùi Huaán quyeàn cuûa Hoäi Thaùnh, baèng phöông phaùp phuø hôïp vaø vôùi söï nhaïy beùn muïc vuï. Ñoàng thôøi, hoï cuõng coù theå ñoùng goùp phaàn chuyeân bieät theo naêng löïc cuûa mình trong giai ñoaïn chuaån bò caän keà, ñöôïc trình baøy ôû caùc soá 50-59. Caùc taùc vieân muïc vuï naøy caàn ñöôïc ñaøo taïo taïi caùc Hoïc vieän Muïc vuï chuyeân bieät vaø ñöôïc Ñöùc Giaùm muïc tuyeån choïn caùch caån troïng.
45. Keát quaû cuoái cuøng cuûa giai ñoaïn chuaån bò gaàn seõ laø vieäc ñaït ñöôïc söï yù thöùc roõ raøng veà nhöõng ñaëc tính thieát yeáu cuûa hoân nhaân Kitoâ giaùo: söï hieäp nhaát, loøng trung tín, tính baát khaû phaân ly vaø söï phong nhieâu; yù thöùc ñöùc tin veà taàm quan troïng öu tieân cuûa AÂn suûng bí tích, voán keát hôïp ñoâi baïn nhö chuû theå vaø thöøa taùc vieân cuûa bí tích, trong söï hieäp thoâng vôùi Tình yeâu cuûa Ñöùc Kitoâ - Ñaáng laø Phu Quaân cuûa Hoäi Thaùnh; söï saün loøng soáng söù maïng rieâng cuûa gia ñình trong laõnh vöïc giaùo duïc, caû trong ñôøi soáng xaõ hoäi laãn trong ñôøi soáng Giaùo Hoäi.
46. Nhö Toâng huaán Familiaris Consortio ñaõ nhaéc nhôû, haønh trình huaán luyeän daønh cho caùc baïn treû chuaån bò keát hoân caàn bao goàm: ñaøo saâu ñöùc tin caù nhaân vaø taùi khaùm phaù giaù trò cuûa caùc bí tích cuõng nhö kinh nghieäm caàu nguyeän; chuaån bò cuï theå cho ñôøi soáng löùa ñoâi, "trong ñoù trình baøy hoân nhaân nhö moät moái töông quan lieân vò giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, caàn ñöôïc khoâng ngöøng thaêng tieán, nhaèm thuùc ñaåy vieäc hieåu bieát saâu saéc caùc vaán ñeà veà tính duïc vôï choàng vaø traùch nhieäm laøm cha meï, vôùi nhöõng kieán thöùc y sinh hoïc thieát yeáu lieân quan, ñoàng thôøi höôùng daãn ñeå laøm quen vôùi nhöõng phöông phaùp ñuùng ñaén trong vieäc giaùo duïc con caùi, giuùp tieáp thu nhöõng yeáu toá neàn taûng ñeå ñieàu haønh gia ñình moät caùch coù traät töï" (FC 66); vieäc "chuaån bò cho söù vuï toâng ñoà gia ñình, cho tình huynh ñeä vaø söï coäng taùc vôùi caùc gia ñình khaùc, cuõng nhö cho vieäc daán thaân tích cöïc vaøo caùc nhoùm, hoäi ñoaøn, phong traøo vaø saùng kieán nhaèm phuïc vuï thieän ích nhaân baûn vaø Kitoâ giaùo cuûa gia ñình" (Ibid.).
Ngoaøi ra, caùc baïn treû chuaån bò keát hoân caàn ñöôïc hoã trôï töø tröôùc ñoù, ñeå sau naøy coù theå duy trì vaø vun ñaép tình yeâu vôï choàng; phaùt trieån söï giao tieáp lieân vò trong ñôøi soáng hoân nhaân; hieåu bieát veà caùc nhaân ñöùc vaø nhöõng khoù khaên cuûa ñôøi soáng vôï choàng; cuõng nhö bieát caùch vöôït qua nhöõng "khuûng hoaûng" khoâng theå traùnh khoûi trong ñôøi soáng hoân nhaân.
47. Tuy nhieân, troïng taâm cuûa vieäc chuaån bò naøy phaûi laø vieäc suy tö trong ñöùc tin qua Lôøi Chuùa vaø döôùi söï höôùng daãn cuûa Huaán quyeàn veà Bí tích Hoân phoái. Nhôø ñoù, caùc baïn treû chuaån bò keát hoân seõ ñöôïc yù thöùc raèng vieäc trôû neân "moät xöông moät thòt" (Mt 19,6) trong Ñöùc Kitoâ, nhôø quyeàn naêng cuûa Thaùnh Thaàn, qua hoân nhaân Kitoâ giaùo, coù nghóa laø ghi khaéc vaøo ñôøi soáng cuûa mình moät hình thaùi môùi cuûa ñôøi soáng phaùt xuaát töø Bí tích Röûa toäi. Tình yeâu cuûa hoï, nhôø bí tích, seõ trôû thaønh bieåu hieän cuï theå cuûa tình yeâu Ñöùc Kitoâ daønh cho Hoäi Thaùnh (x. LG 11). Döôùi aùnh saùng cuûa tính bí tích, chính caùc haønh vi vôï choàng, vieäc sinh saûn coù traùch nhieäm, haønh ñoäng giaùo duïc, söï hieäp thoâng ñôøi soáng, tính toâng ñoà vaø söù vuï gaén lieàn vôùi ñôøi soáng cuûa ñoâi baïn Kitoâ höõu, ñeàu phaûi ñöôïc xem laø nhöõng khoaûnh khaéc ñích thöïc cuûa kinh nghieäm soáng ñöùc tin. Ñöùc Kitoâ, duø chöa hieän dieän caùch bí tích, vaãn naâng ñôõ vaø ñoàng haønh vôùi haønh trình aân suûng vaø tröôûng thaønh cuûa caùc baïn treû ñang tieán tôùi vieäc tham döï vaøo maàu nhieäm hieäp nhaát giöõa Ngöôøi vôùi Hoäi Thaùnh.
48. Lieân quan ñeán vieäc soaïn thaûo moät baûn chæ nam nhaèm taäp hôïp nhöõng kinh nghieäm toát nhaát trong vieäc chuaån bò hoân nhaân, thieát nghó caàn nhaéc laïi lôøi Ñöùc Thaùnh Cha Gioan Phaoloâ II ñaõ phaùt bieåu trong baøi dieãn vaên keát thuùc Khoùa hoïp toaøn theå cuûa Hoäi ñoàng Toaø Thaùnh veà Gia ñình, ñöôïc toå chöùc töø ngaøy 30 thaùng 9 ñeán ngaøy 5 thaùng 10 naêm 1991: "Vieäc chuaån bò veà maët giaùo lyù caàn ñöôïc daønh thôøi gian vaø söï chaêm soùc caàn thieát. Tính chaéc chaén cuûa noäi dung phaûi laø troïng taâm vaø muïc tieâu thieát yeáu cuûa caùc khoùa hoïc, trong moät vieãn töôïng giuùp naâng cao yù thöùc veà vieäc cöû haønh Bí tích Hoân phoái vaø taát caû nhöõng gì phaùt sinh töø ñoù lieân quan ñeán traùch nhieäm cuûa ñôøi soáng gia ñình. Nhöõng vaán ñeà lieân quan ñeán söï hieäp nhaát vaø tính baát khaû phaân ly cuûa hoân nhaân, cuõng nhö yù nghóa cuûa söï keát hôïp vaø vieäc sinh saûn trong ñôøi soáng vôï choàng vaø trong haønh vi ñaëc thuø cuûa noù, caàn ñöôïc trình baøy moät caùch trung thaønh vaø chính xaùc, theo giaùo huaán roõ raøng cuûa Thoâng ñieäp Humanae Vitae (x. soá 11-12). Töông töï, taát caû nhöõng gì lieân quan ñeán hoàng aân söï soáng maø cha meï phaûi ñoùn nhaän caùch coù traùch nhieäm vaø ñaày nieàm vui, nhö nhöõng coäng taùc vieân cuûa Thieân Chuùa. Trong caùc khoùa hoïc, caàn öu tieân khoâng chæ nhöõng noäi dung lieân quan ñeán söï töï do chín chaén vaø tænh thöùc cuûa nhöõng ngöôøi mong muoán keát hoân, maø coøn ñeán söù maïng rieâng cuûa cha meï: nhöõng nhaø giaùo duïc tieân quyeát cuûa con caùi vaø nhöõng ngöôøi loan baùo Tin Möøng ñaàu tieân."
Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng naøy ghi nhaän vôùi nieàm vui saâu saéc raèng ngaøy caøng gia taêng xu höôùng thuùc ñaåy söï daán thaân vaø yù thöùc saâu xa hôn veà taàm quan troïng cuõng nhö phaåm giaù cuûa thôøi kyø ñính hoân. Ñoàng thôøi, Hoäi ñoàng cuõng khuyeán nghò raèng thôøi löôïng cuûa caùc khoùa hoïc chuyeân bieät khoâng neân quaù ngaén ñeán möùc trôû thaønh moät hình thöùc mang tính hình thöùc ñôn thuaàn. Traùi laïi, caùc khoùa hoïc caàn ñöôïc toå chöùc vôùi thôøi gian ñaày ñuû ñeå coù theå trình baøy moät caùch caën keõ vaø roõ raøng nhöõng chuû ñeà neàn taûng ñaõ ñöôïc neâu ôû treân.[3]
Khoùa hoïc coù theå ñöôïc toå chöùc taïi moãi giaùo xöù neáu soá löôïng caùc caëp ñính hoân ñuû ñoâng vaø neáu coù nhöõng coäng taùc vieân ñöôïc ñaøo taïo baøi baûn, hoaëc taïi caùc Haït ñaïi dieän Giaùm muïc, Giaùo haït, hoaëc caùc hình thöùc vaø cô caáu ñieàu phoái muïc vuï lieân giaùo xöù. Ñoâi khi, caùc khoùa hoïc coù theå ñöôïc toå chöùc bôûi nhöõng ngöôøi ñöôïc uyû thaùc töø caùc Phong traøo Gia ñình, Hoäi ñoaøn hoaëc nhoùm Toâng ñoà, döôùi söï höôùng daãn cuûa moät linh muïc coù naêng löïc chuyeân moân. Ñaây laø moät lónh vöïc caàn ñöôïc ñieàu phoái bôûi cô quan giaùo phaän, hoaït ñoäng nhaân danh Giaùm muïc. Caùc noäi dung, tuy khoâng boû qua caùc khía caïnh khaùc nhau cuûa taâm lyù hoïc, y hoïc vaø caùc khoa hoïc nhaân vaên khaùc, vaãn phaûi ñöôïc quy höôùng veà giaùo huaán töï nhieân vaø Kitoâ giaùo veà hoân nhaân.
49. Trong tieán trình chuaån bò naøy - ñaëc bieät laø trong boái caûnh hieän nay - caàn ñaøo luyeän vaø cuûng coá caùc caëp ñính hoân trong nhöõng giaù trò lieân quan ñeán vieäc baûo veä söï soáng. Caùch rieâng, bôûi leõ hoï seõ trôû thaønh Giaùo hoäi taïi gia vaø laø "Thaùnh ñieän cuûa söï soáng" (EV 92-94), hoï seõ gia nhaäp, döôùi moät danh nghóa môùi, vaøo "daân toäc cuûa söï soáng vaø vì söï soáng" (EV 6, 101). Naõo traïng ngöøa thai, voán ñang lan roäng taïi nhieàu nôi, cuøng vôùi caùc ñaïo luaät deã daõi ngaøy caøng phoå bieán - vaø taát caû nhöõng heä luïy maø chuùng gaây ra trong vieäc xem nheï söï soáng töø luùc thuï thai ñeán khi lìa ñôøi - ñang taïo neân moät loaït taán coâng ña chieàu nhaém vaøo gia ñình, laøm toån thöông saâu xa söù maïng coát loõi nhaát cuûa gia ñình, ñoàng thôøi caûn trôû söï phaùt trieån theo nhöõng ñoøi hoûi cuûa moät tieán trình tröôûng thaønh nhaân baûn ñích thöïc (x. Centesimus Annus, 39). Vì theá, ngaøy nay hôn bao giôø heát, caàn ñaøo luyeän taâm trí vaø con tim cuûa nhöõng ngöôøi chuaån bò böôùc vaøo ñôøi soáng hoân nhaân, ñeå hoï khoâng chaïy theo naõo traïng ñang thònh haønh. Nhôø ñoù, qua ñôøi soáng cuûa chính gia ñình hoï, hoï seõ coù theå goùp phaàn kieán taïo vaø phaùt huy neàn vaên hoaù söï soáng, baèng vieäc traân troïng vaø ñoùn nhaän nhöõng maàm soáng môùi trong tình yeâu - nhö moät chöùng taù soáng ñoäng vaø laø bieåu hieän cuï theå cuûa vieäc loan baùo, cöû haønh vaø phuïc vuï söï soáng trong moïi giai ñoaïn hieän höõu (EV 83-84, 86, 93).
C. Chuaån bò caän keà
50. Khi ñoâi baïn ñaõ traûi qua vaø ñoùn nhaän moät haønh trình thích hôïp - hoaëc ñaõ tham döï caùc khoùa hoïc cuï theå trong giai ñoaïn chuaån bò gaàn (x. soá 32 vaø tieáp theo) - thì vieäc chuaån bò caän keà coù theå nhaém ñeán nhöõng muïc tieâu sau:
a) Toùm löôïc vaø cuûng coá toaøn boä haønh trình ñaõ qua, ñaëc bieät nôi caùc noäi dung giaùo lyù, luaân lyù vaø taâm linh, nhaèm buø ñaép nhöõng thieáu soùt (neáu coù) trong neàn taûng ñöùc tin vaø ñôøi soáng Kitoâ höõu;
b) Toå chöùc nhöõng traûi nghieäm caàu nguyeän saâu saéc, nhö caùc buoåi tónh taâm hoaëc linh thao daønh cho ngöôøi saép keát hoân, ñeå qua cuoäc gaëp gôõ caù vò vôùi Chuùa, ñoâi baïn coù theå khaùm phaù chieàu saâu vaø veû ñeïp cuûa ñôøi soáng sieâu nhieân;
c) Thöïc hieän vieäc chuaån bò phuïng vuï caùch chu ñaùo, vôùi söï tham gia tích cöïc cuûa ñoâi taân hoân, ñaëc bieät löu taâm ñeán Bí tích Hoøa Giaûi, nhö moät böôùc chuaån bò taâm hoàn thieát yeáu;
d) Taän duïng caùc cuoäc gaëp gôõ muïc vuï theo quy ñònh cuûa giaùo luaät vôùi cha xöù, nhö moät cô hoäi ñeå hieåu bieát nhau saâu hôn vaø ñaøo saâu ñôøi soáng ñöùc tin.
Nhöõng muïc tieâu naøy seõ ñöôïc thöïc hieän qua caùc buoåi gaëp gôõ chuyeân bieät, theo hình thöùc taäp trung vaø lieân tuïc.
51. Tính höõu ích muïc vuï vaø kinh nghieäm tích cöïc töø caùc khoùa chuaån bò hoân nhaân cho thaáy raèng, chæ neân mieãn tröø vieäc tham döï caùc khoùa naøy trong nhöõng tröôøng hôïp thaät söï nghieâm troïng vaø töông xöùng. Do ñoù, khi vì nhöõng lyù do nhö vaäy maø coù nhöõng ñoâi baïn chuaån bò cöû haønh hoân leã trong hoaøn caûnh caáp baùch, nhöng chöa traûi qua giai ñoaïn chuaån bò gaàn, thì cha xöù vaø caùc coäng söï vieân coù traùch nhieäm taïo ñieàu kieän ñeå hoï buø ñaép baèng caùch toå chöùc caùc buoåi gaëp gôõ, giuùp hoï oân laïi vaø naém vöõng nhöõng khía caïnh giaùo lyù, luaân lyù vaø bí tích - voán laø nhöõng noäi dung ñaëc tröng cuûa giai ñoaïn chuaån bò gaàn - vaø loàng gheùp caùc noäi dung aáy vaøo giai ñoaïn chuaån bò caän keà.
Vieäc ñieàu chænh haønh trình ñaøo luyeän saép xeáp theo caù nhaân cuï theå (personalizzare) laø ñieàu caàn thieát, ñeå coù theå taän duïng moïi cô hoäi giuùp ñaøo saâu yù nghóa cuûa ñieàu hoï saép cöû haønh trong Bí tích; vaø khoâng neân loaïi tröø nhöõng ngöôøi - chæ vì thieáu moät vaøi giai ñoaïn chuaån bò - neáu hoï cho thaáy moät thaùi ñoä ñöùc tin ñuùng ñaén vaø söï saün saøng xöùng hôïp ñeå laõnh nhaän Bí tích.
52. Vieäc chuaån bò caän keà cho Bí tích Hoân phoái caàn taïo ra nhöõng cô hoäi thích hôïp ñeå daãn ñöa ñoâi baïn böôùc vaøo nghi thöùc cöû haønh hoân leã. Trong giai ñoaïn chuaån bò naøy, ngoaøi vieäc ñaøo saâu giaùo huaán Kitoâ giaùo veà hoân nhaân vaø gia ñình - ñaëc bieät lieân quan ñeán caùc boån phaän luaân lyù - ñoâi baïn caàn ñöôïc höôùng daãn ñeå tham döï caùch yù thöùc vaø tích cöïc vaøo vieäc cöû haønh hoân leã, ñoàng thôøi hieåu ñöôïc yù nghóa cuûa caùc cöû chæ vaø caùc baûn vaên phuïng vuï.
53. Vieäc chuaån bò cho Bí tích Hoân phoái caàn ñöôïc xem laø toät ñieåm cuûa tieán trình giaùo lyù, giuùp caùc ñoâi baïn Kitoâ höõu yù thöùc nhìn laïi haønh trình laõnh nhaän caùc Bí tích trong ñôøi soáng cuûa mình. Ñieàu quan troïng laø hoï nhaän bieát raèng hoï keát hoân vôùi nhau trong tö caùch laø nhöõng ngöôøi ñaõ laõnh nhaän Pheùp Röûa trong Ñöùc Kitoâ, vaø raèng ñôøi soáng gia ñình cuûa hoï phaûi ñöôïc theå hieän trong söï hoøa hôïp vôùi Chuùa Thaùnh Thaàn. Do ñoù, caùc ñoâi baïn saép cöôùi caàn chuaån bò taâm hoàn ñeå vieäc cöû haønh hoân leã ñöôïc thaønh söï, xöùng hôïp vaø sinh hoa keát quaû, baèng caùch laõnh nhaän Bí tích Hoøa Giaûi (x. Saùch Giaùo lyù Hoäi Thaùnh Coâng Giaùo, soá 1622). Vieäc chuaån bò phuïng vuï cho Bí tích Hoân phoái caàn ñöôïc thöïc hieän baèng caùch laøm noåi baät caùc yeáu toá nghi thöùc hieän haønh. Ñeå laøm saùng toû hôn moái lieân heä giöõa Bí tích Hoân phoái vaø Maàu nhieäm Vöôït Qua, vieäc cöû haønh hoân leã, thoâng thöôøng, ñöôïc loàng gheùp trong Thaùnh leã.
54. Vì Giaùo Hoäi ñöôïc bieåu loä caùch cuï theå nôi töøng giaùo phaän, vaø moãi giaùo phaän laïi ñöôïc toå chöùc thaønh caùc giaùo xöù, neân coù theå hieåu raèng toaøn boä tieán trình chuaån bò hoân nhaân - caû veà phöông dieän giaùo luaät laãn muïc vuï - ñeàu gaén boù maät thieát vôùi moâi tröôøng giaùo xöù vaø giaùo phaän. Do ñoù, ñeå dieãn taû caùch troïn veïn hôn yù nghóa Giaùo Hoäi cuûa bí tích Hoân nhaân, hoân leã thoâng thöôøng neân ñöôïc cöû haønh taïi nhaø thôø giaùo xöù cuûa coäng ñoaøn maø ñoâi taân hoân thuoäc veà (x. Boä Giaùo Luaät, ñieàu 1115).
Ñieàu ñaùng mong öôùc laø toaøn theå coäng ñoaøn giaùo xöù cuøng tham döï ngaøy cöû haønh hoân leã, hieäp thoâng vôùi gia ñình vaø thaân höõu cuûa ñoâi taân hoân. Taïi moãi giaùo phaän, caàn ban haønh nhöõng quy ñònh muïc vuï cuï theå cho vieäc naøy, vöøa löu taâm ñeán hoaøn caûnh thöïc teá taïi ñòa phöông, vöøa tích cöïc coå voõ moät hoaït ñoäng muïc vuï mang chieàu kích Giaùo Hoäi ñích thöïc.
55. Ñeå coù theå tham döï caùch tích cöïc vaøo cöû haønh phuïng vuï, nhöõng ngöôøi tham gia ñöôïc môøi goïi chuaån bò taâm hoàn moät caùch xöùng hôïp, ñaëc bieät qua vieäc laõnh nhaän bí tích Hoøa Giaûi vaø Thaùnh Theå. Caàn giaûi thích roõ cho caùc nhaân chöùng raèng hoï khoâng chæ laø ngöôøi baûo ñaûm cho moät haønh vi phaùp lyù, maø coøn laø ñaïi dieän cuûa coäng ñoaøn Kitoâ höõu. Chính coäng ñoaøn, qua söï hieän dieän cuûa hoï, tham döï vaøo moät haønh vi bí tích coù lieân heä maät thieát ñeán chính mình, bôûi vì moät gia ñình môùi ñöôïc hình thaønh laø moät teá baøo soáng ñoäng cuûa Hoäi Thaùnh. Do baûn chaát xaõ hoäi thieát yeáu cuûa mình, hoân nhaân ñoøi hoûi söï tham gia cuûa coäng ñoàng, vaø ñieàu naøy ñöôïc bieåu loä caùch cuï theå qua söï hieän dieän cuûa caùc nhaân chöùng.
56. Gia ñình laø moâi tröôøng thuaän lôïi nhaát ñeå cha meï, nhôø hoàng aân chöùc tö teá coäng ñoàng, coù theå thöïc hieän nhöõng cöû chæ thaùnh thieâng vaø cöû haønh moät soá aù bí tích, theo söï phaân ñònh cuûa Ñaáng Baûn Quyeàn ñòa phöông-chaúng haïn trong caùc dòp laõnh nhaän bí tích Khai taâm Kitoâ giaùo (Iniziazione Cristiana), trong nhöõng bieán coá vui buoàn cuûa ñôøi soáng haèng ngaøy (nhö "Quan, Hoân, Tang, Teá"), hoaëc trong vieäc laøm pheùp vaø thaùnh hoùa cuûa aên. Caàn daønh moät vò trí öu tieân cho kinh nguyeän gia ñình. Chính kinh nguyeän naøy seõ taïo neân baàu khí ñöùc tin trong maùi aám, ñoàng thôøi laø phöông theá giuùp cha meï chu toaøn hôn thieân chöùc laøm cha, laøm meï: giaùo duïc con caùi bieát caàu nguyeän, daãn daét chuùng töøng böôùc khaùm phaù maàu nhieäm Thieân Chuùa vaø böôùc vaøo cuoäc ñoái thoaïi caù vò vôùi Ngaøi. Cha meï haõy ghi nhôù raèng, qua vieäc giaùo duïc con caùi, hoï ñang thi haønh söù maïng loan baùo Tin Möøng söï soáng (x. Evangelium Vitae, soá 92).
57. Vieäc chuaån bò caän keà laø dòp thuaän lôïi ñeå khôûi ñaàu moät chöông trình muïc vuï hoân nhaân vaø gia ñình mang tính lieân tuïc. ÔÛ phöông dieän naøy, caàn giuùp caùc ñoâi baïn yù thöùc roõ söù maïng cuûa hoï trong Giaùo Hoäi. Treân haønh trình aáy, hoï coù theå ñöôïc naâng ñôõ nhôø nhöõng giaù trò phong phuù maø caùc phong traøo gia ñình khaùc nhau mang laïi, nhaèm vun ñaép ñôøi soáng thieâng lieâng hoân nhaân vaø gia ñình, cuõng nhö ñònh höôùng caùch thöùc thi haønh caùc traùch nhieäm cuûa hoï trong gia ñình, trong Giaùo Hoäi vaø ngoaøi xaõ hoäi.
58. Vieäc chuaån bò cho caùc ñoâi baïn treû saép böôùc vaøo ñôøi soáng hoân nhaân caàn ñöôïc ñoàng haønh baèng loøng suøng kính chaân thaønh vaø saâu saéc ñoái vôùi Ñöùc Maria, Meï cuûa Giaùo Hoäi, Nöõ Vöông caùc gia ñình. Caùc ñoâi baïn caàn ñöôïc giaùo duïc ñeå nhaän ra raèng söï hieän dieän cuûa Ñöùc Maria luoân soáng ñoäng, khoâng chæ trong Giaùo Hoäi hoaøn vuõ maø coøn trong gia ñình, voán laø "Giaùo Hoäi taïi gia"; ñoàng thôøi, hoï cuõng caàn ñöôïc höôùng daãn ñeå bieát noi göông caùc nhaân ñöùc cuûa Meï. Nhö theá, Thaùnh Gia Thaát - maùi aám cuûa Ñöùc Maria, Thaùnh Giuse vaø Chuùa Gieâsu - seõ giuùp caùc ñoâi baïn khaùm phaù raèng: "Giaùo duïc trong gia ñình thaät ngoït ngaøo vaø khoâng theå thay theá ñöôïc" (Ñöùc Giaùo Hoaøng Phaoloâ VI, Dieãn töø taïi Nadareùt, soá 5, phaàn I, naêm 1964).
59. Vieäc ghi nhaän nhöõng saùng kieán saùng taïo töø caùc coäng ñoaøn khaùc nhau, nhaèm laøm cho caùc giai ñoaïn chuaån bò gaàn vaø chuaån bò tröïc tieáp trôû neân saâu saéc vaø phuø hôïp hôn, seõ laø moät moùn quaø quyù giaù vaø laø söï phong phuù cho toaøn theå Giaùo Hoäi.
III. Cöû haønh Bí Tích Hoân Nhaân
60. Vieäc chuaån bò cho hoân nhaân ñaït tôùi ñænh ñieåm trong ñôøi soáng vôï choàng qua vieäc cöû haønh bí tích. Ñaây laø cao ñieåm cuûa haønh trình chuaån bò maø caùc ñoâi baïn ñaõ traûi qua, ñoàng thôøi laø nguoàn maïch vaø khôûi ñaàu cuûa ñôøi soáng hoân nhaân. Vì theá, vieäc cöû haønh khoâng theå bò giaûn löôïc thaønh moät nghi leã hình thöùc, chæ chòu aûnh höôûng cuûa yeáu toá vaên hoùa hay caùc ñieàu kieän xaõ hoäi. Tuy nhieân, nhöõng taäp tuïc ñaùng traân troïng cuûa caùc daân toäc hoaëc saéc toäc khaùc nhau coù theå ñöôïc loàng gheùp vaøo nghi leã cöû haønh (x. Sacrosanctum Concilium, 77; Familiaris Consortio, 67), mieãn laø tröôùc heát chuùng dieãn taû vieäc coäng ñoaøn Giaùo Hoäi quy tuï nhö moät daáu chæ cuûa ñöùc tin, nhôø ñoù Giaùo Hoäi nhaän ra trong bí tích söï hieän dieän cuûa Chuùa Phuïc Sinh - Ñaáng keát hôïp ñoâi baïn trong Tình Yeâu Ba Ngoâi.
61. Vieäc ban haønh caùc quy ñònh cuï theå vaø giaùm saùt vieäc thöïc thi thuoäc traùch nhieäm cuûa caùc Giaùm muïc, thoâng qua caùc UÛy ban Phuïng vuï giaùo phaän, ñeå trong vieäc cöû haønh Bí tích Hoân nhaân, caùc höôùng daãn taïi ñieàu 32 cuûa Hieán cheá veà Phuïng vuï Thaùnh ñöôïc thöïc hieän caùch ñuùng ñaén. Nhôø ñoù, söï bình ñaúng giöõa caùc tín höõu ñöôïc theå hieän ngay caû beân ngoaøi, ñoàng thôøi traùnh moïi hình thöùc xa hoa phoâ tröông. Caàn khuyeán khích moïi caùch thöùc ñeå coäng ñoaøn hieän dieän tham döï tích cöïc vaøo nghi leã hoân phoái, vaø cung caáp nhöõng taøi lieäu, phöông tieän thích hôïp giuùp hoï hieåu vaø caûm neám troïn veïn chieàu saâu phong phuù cuûa nghi thöùc.
62. Ñöøng queân raèng: "ÔÛ ñaâu coù hai hoaëc ba ngöôøi hoïp laïi nhaân danh Thaày, thì coù Thaày ôû giöõa hoï" (x. Mt 18,20). Vieäc cöû haønh Bí tích Hoân nhaân - vôùi phong caùch ñôn sô vaø chöøng möïc (moät phong caùch caàn ñöôïc duy trì caû trong caùc buoåi tieäc möøng) - khoâng chæ laø bieåu hieän soáng ñoäng cuûa coäng ñoaøn ñöùc tin, maø coøn laø dòp ñeå ngôïi khen Thieân Chuùa. Vieäc cöû haønh hoân phoái "trong Chuùa" vaø "tröôùc maët Hoäi Thaùnh" laø moät lôøi tuyeân xöng raèng: aân suûng ñöôïc ban cho ñoâi baïn qua söï hieän dieän vaø tình yeâu cuûa Ñöùc Kitoâ cuøng Thaùnh Thaàn cuûa Ngöôøi ñoøi hoûi moät söï ñaùp traû cuï theå - ñoù laø moät ñôøi soáng thôø phöôïng "trong thaàn khí vaø söï thaät" nôi gia ñình Kitoâ höõu, töùc laø "Hoäi Thaùnh taïi gia". Chính vì theá, ñeå vieäc cöû haønh khoâng bò hieåu caùch ñôn thuaàn nhö moät haønh vi phaùp lyù, nhöng ñöôïc ñoùn nhaän nhö moät khoaûnh khaéc trong lòch söû cöùu ñoä nôi ñoâi baïn - vaø qua chöùc tö teá coäng ñoàng cuûa hoï, vì lôïi ích cuûa Hoäi Thaùnh vaø xaõ hoäi - caàn giuùp taát caû nhöõng ngöôøi hieän dieän tham döï caùch tích cöïc vaøo nghi leã cöû haønh.
63. Vì theá, vò chuû söï caàn taän duïng nhöõng khaû naêng maø chính Nghi thöùc Hoân phoái cung caáp, ñaëc bieät trong aán baûn maãu thöù hai ñöôïc Boä Phuïng Töï vaø Kyû luaät caùc Bí tích ban haønh naêm 1991, nhaèm laøm noåi baät vai troø cuûa chính ñoâi baïn nhö laø thöøa taùc vieân cuûa Bí tích Hoân phoái (ñoái vôùi caùc Kitoâ höõu thuoäc nghi leã Latinh), cuõng nhö giaù trò bí tích cuûa vieäc cöû haønh trong coäng ñoaøn. Qua coâng thöùc trao ñoåi lôøi öng thuaän, ñoâi baïn luoân coù theå ghi nhôù chieàu kích caù nhaân, hoäi thaùnh vaø xaõ hoäi phaùt sinh töø ñoù, nhö moät hoàng aân trao ban cho nhau troïn ñôøi, cho ñeán khi lìa ñôøi.[4]
Trong nghi leã Ñoâng phöông, vai troø thöøa taùc vieân cuûa Bí tích Hoân phoái ñöôïc daønh cho linh muïc chuû söï. Duø trong tröôøng hôïp naøo, söï hieän dieän cuûa linh muïc hoaëc thöøa taùc vieân ñöôïc uûy nhieäm vaãn laø ñieàu caàn thieát theo luaät Hoäi Thaùnh ñeå hoân nhaân thaønh söï, ñoàng thôøi dieãn taû caùch roõ raøng yù nghóa coâng khai vaø xaõ hoäi cuûa giao öôùc hoân nhaân - caû ñoái vôùi Hoäi Thaùnh laãn toaøn theå xaõ hoäi.
64. Theo thoâng leä, Bí tích Hoân phoái ñöôïc cöû haønh trong Thaùnh leã (x. Sacrosanctum Concilium, 78; Familiaris Consortio, 57). Tuy nhieân, neáu hoân nhaân ñöôïc cöû haønh giöõa moät ngöôøi Coâng giaùo vaø moät ngöôøi ñaõ laõnh nhaän pheùp Röûa nhöng khoâng thuoäc Giaùo Hoäi Coâng giaùo, thì vieäc cöû haønh seõ tuaân theo nhöõng quy ñònh phuïng vuï vaø giaùo luaät rieâng (x. Ordo Celebrandi Matrimonium - OCM, caùc soá 79-117).
65. Vieäc cöû haønh seõ coù söï tham döï tích cöïc hôn neáu söû duïng nhöõng lôøi daãn thích hôïp, nhaèm giôùi thieäu yù nghóa cuûa caùc baûn vaên phuïng vuï vaø noäi dung caùc lôøi nguyeän. Söï giaûn dò, vaén taét töï nhieân vaø thaän troïng trong caùc lôøi daãn naøy caàn giuùp coäng ñoaøn deã daøng ñi vaøo baàu khí thinh laëng noäi taâm vaø caûm nhaän ñöôïc taàm quan troïng cuûa vieäc cöû haønh (x. Ordo Celebrandi Matrimonium - OCM, caùc soá 52, 59, 65, 87, 93, 99), ñoàng thôøi traùnh ñeå vieäc cöû haønh trôû thaønh moät buoåi giaùo huaán giaùo lyù.
66. Vò chuû teá[5], ngöôøi laøm cho coäng ñoaøn thaáy roõ yù nghóa Giaùo Hoäi cuûa cam keát hoân nhaân aáy, seõ coá gaéng giuùp ñoâi taân hoân - cuøng vôùi thaân nhaân vaø caùc chöùng nhaân - tích cöïc tham gia vaø hieåu roõ caáu truùc cuûa nghi thöùc, ñaëc bieät laø nhöõng phaàn mang tính ñaëc tröng, nhö: Lôøi Chuùa; lôøi öng thuaän ñöôïc trao ñoåi vaø xaùc nhaän; vieäc laøm pheùp caùc daáu chæ höõu hình gôïi nhôù ñeán hoân nhaân (nhaãn cöôùi, aûnh töôïng Thaùnh Gia Thaát, thaùnh Boån maïng, v.v.); lôøi chuùc laønh troïng theå daønh cho ñoâi taân hoân; vaø vieäc töôûng nhôù hoï trong phaàn trung taâm cuûa Kinh Nguyeän Thaùnh Theå. "Caùc Phuïng vuï khaùc nhau ñeàu phong phuù vôùi nhöõng lôøi nguyeän chuùc laønh vaø lôøi khaån caàu xin Thieân Chuùa ban aân suûng vaø chuùc laønh cho ñoâi taân hoân, ñaëc bieät laø cho ngöôøi vôï" (Saùch Giaùo lyù cuûa Hoäi Thaùnh Coâng giaùo, soá 1624). Ngoaøi ra, caàn giaûi thích cöû chæ ñaët tay treân "caùc thöøa taùc vieân chuû theå" cuûa bí tích. Vieäc ñöùng thaúng, trao ban bình an, hoaëc caùc nghi thöùc khaùc do thaåm quyeàn höõu traùch quy ñònh cuõng caàn ñöôïc löu yù vaø nhaéc cho taát caû nhöõng ngöôøi hieän dieän.
67. Ñeå ñaït ñöôïc phong caùch cöû haønh vöøa trang nhaõ vöøa cao quyù, vò chuû teá caàn coù söï hoã trôï cuûa caùc leã sinh, nhöõng ngöôøi höôùng daãn vaø naâng ñôõ vieäc haùt cuûa coäng ñoaøn, ñieàu phoái caùc lôøi ñaùp, cuõng nhö thöïc hieän vieäc coâng boá Lôøi Chuùa. Vôùi söï quan taâm cuï theå vaø thieát thöïc daønh cho ñoâi taân hoân cuøng hoaøn caûnh cuûa hoï, vò chuû teá - tuyeät ñoái traùnh moïi hình thöùc thieân vò caù nhaân - caàn töï ñieàu chænh sao cho trung thaønh vôùi yù nghóa ñích thöïc cuûa caùc daáu chæ maø haønh ñoäng phuïng vuï söû duïng. Nhö theá, khi ñoùn tieáp vaø chaøo hoûi ñoâi taân hoân, cha meï cuûa hoï (neáu hieän dieän), caùc chöùng nhaân vaø coäng ñoaøn tham döï, ngaøi seõ trôû thaønh hieän thaân soáng ñoäng cuûa coäng ñoaøn ñang ñoùn nhaän ñoâi taân hoân.
68. Vieäc coâng boá Lôøi Chuùa caàn ñöôïc thöïc hieän bôûi nhöõng ngöôøi ñoïc coù ñuû tö caùch vaø ñaõ ñöôïc chuaån bò kyõ löôõng. Hoï coù theå ñöôïc choïn töø chính nhöõng ngöôøi hieän dieän, ñaëc bieät laø caùc chöùng nhaân, thaân nhaân hoaëc baïn höõu; tuy nhieân, khoâng neân ñeå ñoâi taân hoân ñaûm nhaän vieäc naøy, vì hoï chính laø nhöõng ngöôøi ñaàu tieân caàn ñoùn nhaän Lôøi Chuùa ñöôïc coâng boá. Vieäc choïn caùc baøi ñoïc, tuy vaäy, coù theå ñöôïc thöïc hieän vôùi söï ñoàng thuaän cuûa ñoâi baïn treû trong giai ñoaïn chuaån bò caän keà, ñeå hoï deã daøng ghi nhôù vaø ñoùn nhaän Lôøi Chuùa nhö moät kho taøng thieâng lieâng, ñöôïc ñem ra thöïc haønh trong ñôøi soáng.
69. Baøi giaûng, voán luoân phaûi ñöôïc thöïc hieän, caàn taäp trung vaøo vieäc trình baøy "maàu nhieäm cao caû" ñang ñöôïc cöû haønh tröôùc maët Thieân Chuùa, Giaùo Hoäi vaø xaõ hoäi. "Thaùnh Phaoloâ toùm löôïc chuû ñeà cuûa ñôøi soáng gia ñình baèng cuïm töø: 'maàu nhieäm cao caû'" (x. Ep 5,32; Gratissimam Sane, soá 19). Khôûi ñi töø caùc baûn vaên Lôøi Chuùa vaø caùc lôøi nguyeän phuïng vuï vöøa ñöôïc coâng boá, baøi giaûng caàn laøm saùng toû yù nghóa cuûa bí tích, ñoàng thôøi trình baøy nhöõng heä quaû ñoái vôùi ñôøi soáng cuûa ñoâi taân hoân vaø caùc gia ñình. Caàn traùnh moïi aùm chæ caù nhaân khoâng caàn thieát lieân quan ñeán ñoâi taân hoân.
70. Neáu nghi leã ñöôïc cöû haønh trong Thaùnh leã, chính ñoâi taân hoân coù theå tieán daâng leã vaät leân baøn thôø. Trong moïi tröôøng hôïp, lôøi nguyeän tín höõu caàn ñöôïc chuaån bò caùch öu tieân, khoâng neân quaù röôøm raø, cuõng khoâng quaù xa rôøi thöïc teá. Vieäc röôùc leã döôùi hai hình thöùc coù theå ñöôïc thöïc hieän tuøy theo hoaøn caûnh muïc vuï.
71. Caàn löu taâm ñeå caùc chi tieát trong nghi thöùc Hoân phoái ñöôïc theå hieän vôùi phong caùch trang nhaõ, ñôn sô vaø chaân thöïc. Baàu khí haân hoan cuûa ngaøy leã khoâng neân bò laøm lu môø bôûi söï phoâ tröông quaù möùc.
72. Lôøi chuùc laønh troïng theå daønh cho ñoâi taân hoân nhaéc nhôù raèng, trong bí tích Hoân phoái, Giaùo hoäi cuõng khaån caàu ôn ban cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn - Ñaáng giuùp ñoâi baïn theâm beàn vöõng trong söï hoøa thuaän vôùi nhau, vaø naâng ñôõ hoï veà maët thieâng lieâng trong vieäc chu toaøn söù maïng, cuõng nhö khi ñoái dieän vôùi nhöõng thöû thaùch cuûa ñôøi soáng töông lai. Trong khuoân khoå cuûa nghi leã naøy, vieäc giôùi thieäu maãu göông soáng cuûa Thaùnh Gia taïi Nazareth nhö moät hình maãu cho ñôøi soáng hoân nhaân Kitoâ giaùo seõ laø ñieàu raát thích hôïp.
73. Ñoái vôùi caùc giai ñoaïn chuaån bò xa, gaàn vaø tröïc tieáp, ñieàu thích hôïp laø thu thaäp vaø ñuùc keát nhöõng kinh nghieäm ñang ñöôïc aùp duïng, nhaèm thuùc ñaåy moät söï chuyeån bieán saâu saéc veà naõo traïng vaø thöïc haønh lieân quan ñeán vieäc cöû haønh bí tích. Ñoàng thôøi, caùc thöøa taùc vieân muïc vuï caàn chuyeân taâm ñoàng haønh vaø giuùp coäng ñoaøn hieåu thaáu nhöõng quy ñònh vaø chæ daãn ñaõ ñöôïc aán ñònh trong nghi thöùc phuïng vuï. Hieån nhieân, möùc ñoä hieåu bieát naøy seõ tuøy thuoäc vaøo toaøn boä tieán trình chuaån bò, cuõng nhö vaøo möùc tröôûng thaønh trong ñôøi soáng Kitoâ giaùo cuûa coäng ñoaøn.
* * *
Ai cuõng coù theå nhaän thaáy raèng vaên baûn naøy ñang ñeà xuaát moät soá yeáu toá nhaèm chuaån bò caùch toaøn dieän cho caùc tín höõu ñöôïc môøi goïi laõnh nhaän Bí tích Hoân phoái. Ñieàu ñaùng mong öôùc laø caùc ñoâi vôï choàng treû ñöôïc ñoàng haønh moät caùch thích hôïp, ñaëc bieät trong naêm naêm ñaàu ñôøi soáng hoân nhaân, thoâng qua caùc khoùa hoïc ôû giai ñoaïn sau ngaøy cöôùi (post-matrimoniali), ñöôïc toå chöùc taïi caùc giaùo xöù hoaëc giaùo haït, theo Höôùng daãn Chaêm soùc Muïc vuï Gia ñình ñaõ ñöôïc ñeà caäp ôû treân taïi caùc soá 14 vaø 15, lieân keát vôùi Toâng huaán Familiaris Consortio, soá 66.
Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Gia ñình uûy thaùc cho caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc baûn höôùng daãn hieän taïi ñeå laøm neàn taûng cho caùc chæ nam muïc vuï rieâng cuûa töøng Hoäi ñoàng.
Söï quan taâm muïc vuï cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø cuûa töøng vò Giaùm muïc seõ baûo ñaûm cho nhöõng chæ daãn naøy ñöôïc thöïc thi caùch hieäu quaû trong caùc coäng ñoaøn Giaùo hoäi. Nhôø ñoù, moãi tín höõu seõ yù thöùc roõ hôn raèng Bí tích Hoân phoái, moät maàu nhieäm cao caû (x. Ep 5, 21tt), laø moät ôn goïi daønh cho nhieàu ngöôøi trong Daân Thieân Chuùa.
Thaønh Vaticanoâ, ngaøy 13 thaùng 5 naêm 1996.
Hoàng y Alfonso Loùpez Trujillo
Chuû tòch Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Gia ñình
+ Ñöùc Toång Giaùm Muïc Francisco Gil Hellín
Toång Thö kyù
Chuyeån ngöõ: Linh muïc Giuse Ñinh Quang Vinh
Ban Muïc vuï Gia ñình Giaùo phaän Ñaø Laït
Töø: vatican.va
- - - - - - - - - - - - - - - - - - -
[1] Ñaây laø chuû ñeà I diritti della famiglia e i mezzi di comunicazione (Quyeàn cuûa gia ñình vaø caùc phöông tieän truyeàn thoâng) ñaõ ñöôïc suy tö trong dòp gaëp gôõ dieãn ra töø ngaøy 2 ñeán 4 thaùng 6 naêm 1993, do Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Gia ñình toå chöùc, phoái hôïp vôùi Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Truyeàn thoâng Xaõ hoäi.
[2] Caùc phöông phaùp töï nhieân trong vieäc ñieàu hoøa sinh saûn laø moät giaûi phaùp ñích thöïc, ñaëc bieät höõu ích khi caùc ñoâi vôï choàng gaëp khoù khaên nghieâm troïng veà söùc khoûe hoaëc kinh teá. Nhöõng phöông phaùp naøy cuõng neân ñöôïc ñöa vaøo caùc chính saùch daân soá coù traùch nhieäm vaø toân troïng phaåm giaù con ngöôøi. Töø ngaøy 9 ñeán 11 thaùng 12 naêm 1992, Hoäi ñoàng Giaùo hoaøng veà Gia ñình ñaõ toå chöùc moät cuoäc gaëp gôõ quoác teá vôùi nhöõng ngöôøi ñeà xöôùng caùc phöông phaùp töï nhieân. Caùc baøi tham luaän vaø ñoùng goùp cuûa caùc chuyeân gia ñaõ ñöôïc xuaát baûn trong taäp saùch Phöông phaùp töï nhieân ñieàu hoøa sinh saûn: moät giaûi phaùp ñích thöïc. Caùc ngaønh khoa hoïc nhaân vaên ñaõ hoã trôï cho vieäc suy tö thaàn hoïc, giuùp nhaän ra vaø ñaøo saâu "söï khaùc bieät veà nhaân hoïc vaø luaân lyù giöõa vieäc söû duïng caùc phöông phaùp traùnh thai vaø vieäc döïa vaøo chu kyø sinh lyù töï nhieân" (Familiaris Consortio, soá 32).
[3] Vieäc chaêm soùc muïc vuï seõ ñeà xuaát nhöõng phöông thöùc ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu. Chaúng haïn, caàn thieát coù ít nhaát moät tuaàn troïn veïn hoaëc boán dòp cuoái tuaàn (bao goàm thöù Baûy vaø Chuû Nhaät), hoaëc moät buoåi chieàu moãi thaùng trong suoát caû naêm.
[4] Boä Giaùo lyù Ñöùc tin daïy raèng khoâng theå xem hoân nhaân cuûa Kitoâ höõu nhö moät vaán ñeà rieâng tö, vaø nhaán maïnh giaùo lyù cuõng nhö kyû luaät cuûa Giaùo hoäi: "Trung thaønh vôùi lôøi cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, Giaùo hoäi khaúng ñònh raèng khoâng theå coâng nhaän moät cuoäc hoân nhaân môùi laø hôïp leä neáu cuoäc hoân nhaân tröôùc ñoù laø hôïp leä. Neáu nhöõng ngöôøi ly dò ñaõ taùi hoân daân söï, hoï ñang ôû trong moät tình traïng khaùch quan traùi vôùi luaät Thieân Chuùa vaø do ñoù khoâng theå laõnh nhaän Bí tích Thaùnh Theå." (Boä Giaùo Lyù Ñöùc Tin, thö göûi caùc giaùm muïc veà vieäc röôùc leã cuûa nhöõng tín höõu ly dò taùi hoân, soá 4, ngaøy 14.9.1994: soá 1648; EV 14/1455.)
[5] Tham khaûo theâm:Ordo celebrandi matrimonium, soá 24: EV 12/205; Boä Giaùo luaät (CIC) ñieàu 1111: soá 224s; Ordo celebrandi matrimonium, caùc soá 25 vaø 118-151; CIC caùc ñieàu 1112 ~ 2, 1108 ~ 2: caùc soá 227, 221.