Ñöùc Thaùnh cha chuû söï
Ñaïi leã Chuùa Ba Ngoâi
Ñöùc Thaùnh cha chuû söï Ñaïi leã Chuùa Ba Ngoâi.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 16-06-2025) - Luùc 10 giôø saùng Chuùa nhaät, ngaøy 15 thaùng Saùu naêm 2025, Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV ñaõ chuû söï thaùnh leã troïng theå taïi Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ, beá maïc Ngaøy Naêm Thaùnh daønh cho caùc vaän ñoäng vieân theå thao ñeán töø nhieàu quoác gia treân theá giôùi.
Leõ ra, thaùnh leã naøy ñöôïc cöû haønh taïi Quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ, nhöng vì thôøi tieát taïi Roma quaù noùng trong nhöõng ngaøy naøy, neân ñöôïc dôøi vaøo beân trong thaùnh ñöôøng. Vì theá, chæ coù hôn saùu ngaøn ngöôøi ñöôïc choã ngoài beân trong Ñeàn thôø, hôn ba möôi ngaøn ngöôøi khaùc tham döï thaùnh leã töø Quaûng tröôøng beân ngoaøi, qua boán maøn hình lôùn ñöôïc saép xeáp taïi caùc vò trí thuaän tieän.
Ñoàng teá vôùi Ñöùc Thaùnh cha, coù Ñöùc Hoàng y Tolentino Mendonca, Boä tröôûng Boä Vaên hoùa Giaùo duïc vaø chín giaùm muïc cuøng vôùi moät traêm naêm möôi linh muïc.
Baøi giaûng
Trong baøi giaûng, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ neâu baät moái lieân heä giöõa Chuùa Ba Ngoâi vaø theå thao. Ngaøi nhaán maïnh raèng: "Moãi hoaït ñoäng toát ñeïp cuûa con ngöôøi ñeàu phaûn aùnh veû ñeïp cuûa Thieân Chuùa vaø chaéc chaén theå thao cuõng thuoäc vaøo soá nhöõng hoaït ñoäng aáy. Vaø laïi, Thieân Chuùa khoâng ôû trong tình traïng tónh, khoâng kheùp kín vaøo mình. Ba Ngoâi laø moät söï hieäp thoâng, moät töông quan sinh ñoäng giöõa Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Linh, côûi môû ñoái vôùi nhaân loaïi vaø theá giôùi. Thaàn hoïc goïi thöïc taïi naøy laø "pericoresi", nghóa laø "vuõ ñieäu": moät ñieäu vuõ tình yeâu thöông nhau" (...)
Ñöùc Thaùnh cha cuõng nhaän xeùt raèng: "Theå thao coù theå giuùp chuùng ta gaëp gôõ Chuùa Ba Ngoâi: vì theå thao ñoøi moät chuyeån ñoäng töø caùi toâi tôùi tha nhaân, chaéc chaén laø ôû beân ngoaøi, nhöng nhaát laø ôû trong noäi taâm. Neáu khoâng coù yeáu toá naøy thì theå thao bò thu heïp vaøo moät söï tranh ñua ích kyû.
Chuùng ta haõy nghó ñeán moät kieåu noùi, trong tieáng YÙ, ta thöôøng duøng ñeå khích leä caùc vaän ñoäng vieân trong cuoäc tranh taøi: caùc khaùn giaû thöôøng keâu "Dai!". Coù leõ chuùng ta khoâng nghó ñeán ñieàu naøy, nhöng ñoù laø moät theå truyeàn khieán, coå voõ raát ñeïp: "Dai" laø ñoäng töø "dare" ôû theå truyeàn khieán. Vaø ñieàu naøy coù theå laøm chuùng ta suy nghó: ñaây khoâng phaûi chæ laø moät coá gaéng theå lyù, coù theå laø ngoaïi thöôøng, ñaëc bieät, nhöng ñaây laø cho ñi heát mình, chôi heát mình, cho ngöôøi khaùc - cho chính söï taêng tröôûng cuûa mình, cho caùc coå ñoäng vieân, nhöõng ngöôøi uûng hoä, nhöõng ngöôøi thaân yeâu, caùc huaán luyeän vieân, caùc coäng taùc vieân, cho coâng chuùng, cho caû caùc ñoái thuû nöõa, vaø neáu ñoù thöïc söï laø theå thao, thì ñieàu naøy caøng ñi xa hôn keát quaû".
Ba khía caïnh
Tieáp tuïc baøi giaûng, trong höôùng ñi treân ñaây, Ñöùc Thaùnh cha trình baøy ba khía caïnh laøm cho theå thao ngaøy nay trôû thaønh moät phöông theá quyù giaù ñeå huaán luyeän veà maët nhaân baûn vaø Kitoâ.
Tröôùc tieân, trong moät xaõ hoäi coù nhieàu ngöôøi bò coâ ñôn, trong ñoù caù nhaân chuû nghóa thaùi quaù ñaõ di chuyeån troïng taâm töø "chuùng toâi" tôùi "caùi toâi", roát cuoäc ngöôøi ta laøm ngô khoâng bieát tôùi ngöôøi khaùc. Theå thao, ñaëc bieät laø khi chôi trong moät ñoäi, daïy ta giaù trò cuûa söï coäng taùc, ñoàng haønh vôùi nhau, chia seû, ñoù laø nhöõng ñieàu ôû nôi noøng coát ñôøi soáng cuûa Thieân Chuùa (Xc 16,14-15). Nhö theá, theå thao coù theå trôû thaønh moät duïng cuï quan troïng taäp hôïp laïi, gaëp gôõ giöõa caùc daân toäc, trong caùc coäng ñoaøn, trong caùc moâi tröôøng hoïc ñöôøng, laøm vieäc vaø trong caùc gia ñình!
Thöù hai, trong moät xaõ hoäi ngaøy caøng naëng kyõ thuaät soá, trong ñoù caùc kyõ thuaät tuy laøm cho nhöõng ngöôøi ôû xa xaêm trôû neân gaàn guõi, nhöng thöôøng noù laïi ñaåy xa nhöõng ngöôøi ôû gaàn. Theå thao ñeà cao giaù trò cuûa ñaëc tính cuï theå chung vôùi nhau, caûm thöùc laø moät thaân mình, khoâng gian, söï meät moûi, thôøi gian thöïc teá. Nhö theá, ta choáng laïi ñöôïc caùm doã troán chaïy vaøo trong theá giôùi tieàm theå, theå thao giuùp duy trì moät söï tieáp xuùc laønh maïnh vôùi thieân nhieân vaø vôùi cuoäc soáng cuï theå, laø nôi trong ñoù ta chæ thöïc haønh tình thöông (Xc Ga 3,18).
Thöù ba, trong moät xaõ hoäi caïnh tranh, trong ñoù döôøng nhö chæ coù nhöõng keû maïnh vaø ngöôøi chieán thaéng môùi ñaùng soáng, theå thao cuõng daïy söï thaát baïi, qua ngheä thuaät khi bò thaát baïi, daïy con ngöôøi ñöông ñaàu vôùi moät trong nhöõng söï thaät saâu xa nhaát veà thaân phaän cuûa mình: ñoù laø söï mong manh yeáu ñuoái, söï giôùi haïn, söï baát toaøn. Ñaây laø ñieàu quan troïng vì kinh nghieäm veà söï mong manh naøy môû cho chuùng ta höôùng veà hy voïng. Khoâng coù vaän ñoäng vieân naøo khoâng bao giôø sai laàm, khoâng bao giôø bò thua. Caùc tay voâ ñòch khoâng phaûi laø nhöõng chieác maùy khoâng bao giôø sai laàm, nhöng laø nhöõng con ngöôøi nam nöõ, caû khi bò ngaõ, hoï tìm ñöôïc can ñaûm troãi daäy. Veà vaán ñeà naøy, chuùng ta haõy nhôù laïi lôøi thaùnh Gioan Phaoloâ II noùi raèng: Chuùa Gieâsu laø "vaän ñoäng vieân ñích thöïc cuûa Thieân Chuùa", vì Ngaøi ñaõ thaéng theá gian khoâng phaûi baèng söùc maïnh, nhöng nhôø söï trung thaønh cuûa tình yeâu (Xc Baøi giaûng thaùnh leã Naêm Thaùnh nhaân Ngaøy Naêm Thaùnh daønh cho giôùi theå thao (29-10-2000).
Töø ñaây, Ñöùc Thaùnh cha giaûi thích: "Khoâng phaûi tình côø maø trong ñôøi soáng cuûa nhieàu vò thaùnh thôøi nay, theå thao coù moät vai troø yù nghóa, nhö moät vieäc thöïc haønh rieâng moãi ngöôøi vaø nhö con ñöôøng loan baùo Tin möøng. Chuùng ta haõy nghó ñeán chaân phöôùc Giorgio Frassati, boån maïng caùc nhaø theå thao, seõ ñöôïc toân phong hieån thaùnh vaøo ngaøy 07 thaùng Chín tôùi ñaây. Cuoäc soáng cuûa thaùnh nhaân, ñôn sô vaø saùng ngôøi, nhaéc nhôû chuùng ta raèng vì khoâng coù ai sinh ra laø nhaø voâ ñòch, cuõng vaäy khoâng coù ai sinh ra ñaõ laø thaùnh. Chính söï taäp luyeän yeâu thöông haèng ngaøy ñöa chuùng ta ñeán gaàn chieán thaéng chung keát (Xc Rm 5,3-5) vaø laøm cho chuùng ta coù theå laøm vieäc ñeå xaây döïng moät theá giôùi môùi. Caû thaùnh Phaoloâ VI Giaùo hoaøng cuõng ñaõ quaû quyeát, hai möôi naêm naêm sau Theá chieán thöù II, vaø nhaéc nhôù caùc thaønh vieân moät hoäi theå thao Coâng giaùo veà theå thao ñaõ goùp phaàn mang laïi hoøa bình vaø hy voïng trong moät xaõ hoäi bò ñaûo loän vì nhöõng haäu quaû cuûa chieán tranh (Xc Dieãn vaên vôùi caùc thaønh vieân hoäi C.S.I, 20-3-1965). Ngaøi noùi: "Chính söï thaønh hình moät xaõ hoäi môùi, maø nhöõng coá gaéng cuûa chuùng ta nhaém tôùi: [...] vôùi yù thöùc raèng theå thao, trong nhöõng yeáu toá huaán luyeän laønh maïnh maø noù ñeà cao giaù trò, coù theå laø phöông theá raát höõu ích ñeå thaêng hoa tinh thaàn con ngöôøi, laø ñieàu kieän ñaàu tieân vaø khoâng theå thieáu ñöôïc cuûa moät xaõ hoäi coù traät töï, thanh thaûn, xaây döïng" (ibid.).
Vaø Ñöùc Thaùnh cha nhaén nhuû raèng: "Caùc nhaø theå thao thaân meán, Giaùo hoäi uûy thaùc cho anh chò em moät söù maïng raát ñeïp: trong caùc hoaït ñoäng cuûa mình, anh chò em haõy phaûn aùnh tình thöông cuûa Thieân Chuùa Ba Ngoâi ñeå möu ích cho baûn thaân vaø caùc anh chò em khaùc. Haõy tham gia söù maïng naøy vôùi söï haêng haùi, trong tö caùch laø vaän ñoäng vieân, nhö caùc nhaø huaán luyeän, nhö moät hoäi, nhö caùc nhoùm, nhö gia ñình. Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ thích nhaán maïnh raèng Meï Maria, trong Tin möøng, nhö moät ngöôøi tích cöïc, di chuyeån, thaäm chí coøn mau leï (Xc Lc 1,39), saün saøng, nhö caùc baø meï vaãn bieát laøm, töø moät daáu hieäu cuûa Thieân Chuùa ñeå cöùu giuùp caùc con caùi cuûa Ngaøi (Xc Dieãn vaên vôùi nhöõng ngöôøi thieän nguyeän Ngaøy Quoác teá giôùi treû).
Kinh Truyeàn tin
Thaùnh leã keát thuùc luùc quaù 11 giôø. Sau ñoù, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ ñi xe mui traàn tieán ra Quaûng tröôøng, tieán qua caùc loái ñi ñeå chaøo thaêm caùc tín höõu, chuùc laønh cho caùc treû em, baét tay nhieàu ngöôøi, tröôùc khi tieán leân treân theàm Ñeàn thôø ñeå chuû söï Kinh Tuyeàn tin.
Trong lôøi chaøo thaêm vaø keâu goïi tröôùc khi ñoïc kinh vaø ban pheùp laønh cho caùc tín höõu, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ ñeà caäp ñeán moät soá vaán ñeà thôøi söï vaø caùc ñieåm noùng treân theá giôùi.
Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Anh chò em, toâi khuyeán khích anh chò em thöïc haønh (neàn vaên hoùa gaëp gôõ vaø huynh ñeä), theá giôùi ngaøy nay raát caàn! Thöïc vaäy, coù nhieàu xung ñoät voõ trang:
Taïi Myanmar, maëc duø coù ngöng baén, nhöng caùc cuoäc giao tranh vaãn tieáp tuïc, gaây thieät haïi cho caû caùc cô caáu daân söï. Toâi môøi goïi taát caû caùc phe haõy ñi theo con ñöôøng ñoái thoaïi bao goàm, laø con ñöôøng duy nhaát coù theå daãn ñeán moät giaûi phaùp hoøa bình vaø oån ñònh.
Trong ñeâm 13 raïng 14 thaùng Saùu vöøa qua, taïi thaønh phoá Yelwata, thuoäc tænh Gouma, bang Benue beân Nigeria, ñaõ xaûy ra moät cuoäc taøn saùt kinh khuûng, trong ñoù coù khoaûng 200 ngöôøi bò gieát heát söùc taøn baïo, phaàn lôùn laø nhöõng ngöôøi di taûn noäi ñòa, ñöôïc ñoùn tieáp trong moät giaùo ñieåm Coâng giaùo ñòa phöông. Toâi caàu nguyeän ñeå an ninh, coâng lyù vaø hoøa bình hieån trò taïi Nigeria, quoác gia yeâu quyù vaø chòu nhieàu hình thöùc baïo löïc. Vaø toâi caàu nguyeän ñaëc bieät cho caùc coäng ñoàng Kitoâ ôû noâng thoân bang Benue ñang lieân tuïc bò naïn baïo löïc".
Toâi cuõng nghó ñeán Coäng hoøa Sudan, töø hôn hai naêm nay bò baïo löïc taøn phaù. Toâi ñöôïc tin buoàn laø linh muïc Luke Jumu, cha sôû giaùo xöù El Fasher, naïn nhaân moät vuï doäi bom. Trong khi toâi caàu nguyeän cho cha vaø taát caû caùc naïn nhaân, toâi taùi keâu goïi ngöng chieán, baûo veä caùc thöôøng daân vaø khôûi söï ñoái thoaïi ñeå ñaït tôùi hoøa bình. Toâi keâu goïi coäng ñoàng quoác teá haõy taêng cöôøng nhöõng noã löïc ñeå ít laø trôï giuùp thieát yeáu cho daân chuùng, bò thöû thaùch naëng neà vì cuoäc khuûng hoaûng nhaân ñaïo traàm troïng.
Chuùng ta tieáp tuïc caàu nguyeän cho hoøa bình taïi Trung Ñoâng, Ucraina vaø caùc nôi khaùc treân toaøn theá giôùi".
Sau cuøng, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc ñeán leã phong chaân phöôùc chieàu Chuùa nhaät ngaøy 15 thaùng Saùu naøy, taïi Ñeàn thôø Thaùnh Phaoloâ ngoaïi thaønh cho anh Floribert Bwana Chui, ngöôøi treû Congo chòu töû ñaïo, bò gieát luùc 26 tuoåi vì, trong tö caùch laø Kitoâ höõu, ñaõ choáng laïi baát coâng vaø baûo veä nhöõng ngöôøi ngheøo beù nhoû. Öôùc gì chöùng taù cuûa ngöôøi mang laïi can ñaûm vaø hy voïng cho caùc baïn treû Coäng hoøa daân chuû Congo vaø toaøn Phi chaâu!