Tröôùc khi laø moät vaán ñeà toân giaùo,
loøng caûm thöông laø moät vaán ñeà nhaân ñaïo!
Tieáp kieán chung cuûa Ñöùc Thaùnh cha: Tröôùc khi laø moät vaán ñeà toân giaùo, loøng caûm thöông laø moät vaán ñeà nhaân ñaïo!
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 29-05-2025) - Saùng thöù Tö, ngaøy 28 thaùng Naêm naêm 2025, Ñöùc Thaùnh cha Leâoâ XIV ñaõ thöïc hieän buoåi Tieáp kieán chung thöù hai taïi Quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ, töø khi baét ñaàu laøm Chuû chaên cuûa Giaùo hoäi. Tham döï cuoäc gaëp gôõ naøy coù treân 40,000 tín höõu thaäp phöông, trong ñoù coù hôn 20 giaùm muïc. Tröôùc khaùn ñaøi, coù moät nhoùm nhöõng ngöôøi daân toäc trong y phuïc truyeàn thoáng töø Ñaøi Loan, vaø moät ñoaøn phuï nöõ Haøn Quoác maëc aùo ñaëc bieät cuûa daân toäc.
Luùc 9 giôø 45, Ñöùc Thaùnh cha duøng xe mui traàn tieán qua caùc loái ñi ñeå chaøo thaêm caùc tín höõu, vaø ñaëc bieät döøng laïi ñeå chuùc laønh cho caùc em beù, tröôùc khi leân tôùi khaùn ñaøi ñeå baét ñaàu buoåi tieáp kieán vôùi daáu thaùnh giaù vaø lôøi chaøo phuïng vuï.
Môû ñaàu, chín ñoäc vieân laàn löôït coâng boá baèng caùc ngoân ngöõ khaùc nhau ñoaïn Tin möøng theo thaùnh Luca, ñoaïn 10 (30-33), thuaät laïi duï ngoân ngöôøi Samaritano nhaân laønh, qua ñoù Chuùa Gieâsu daïy veà loøng caûm thöông.
Huaán duï
Trong baøi giaùo lyù tieáp ñoù, Ñöùc Thaùnh cha noùi:
"Anh chò em thaân meán,
Chuùng ta tieáp tuïc suy nieäm veà moät vaøi duï ngoân Tin möøng laø nhöõng cô hoäi ñeå thay ñoåi vieãn töôïng vaø côûi môû ñoái vôùi hy voïng. Nhieàu khi söï thieáu hy voïng laø vì chuùng ta quaù chaêm chuù veà moät caùch cöùng nhaéc naøo ñoù vaø kheùp kín khoâng muoán nhìn thöïc taïi, vaø caùc duï ngoân giuùp chuùng ta nhìn chuùng döôùi moät nhaõn quan khaùc.
Hoâm nay, toâi muoán noùi vôùi anh chò em veà moät chuyeân gia, ñaõ ñöôïc chuaån bò, moät thaày thoâng thaïo Kinh thaùnh, nhöng hoï caàn thay ñoåi caùi nhìn, vì oâng quaù taäp trung vaøo baûn thaân vaø khoâng nhaän thaáy nhöõng ngöôøi khaùc (Xc Lc 25-37). Thöïc vaäy, oâng hoûi Chuùa Gieâsu veà caùch thöùc, nhôø ñoù oâng ñöôïc höôûng "gia saûn" laø cuoäc soáng ñôøi ñôøi. OÂng duøng kieåu noùi naøy vaø hieåu ñoù laø moät thöù quyeàn thaät laø roõ raøng. Nhöng ñaèng sau caâu hoûi aáy coù tieàm aån moät nhu caàu caàn ñöôïc chuù yù: lôøi duy nhaát oâng xin Chuùa Gieâsu giaûi thích laø töø "tha nhaân", nghóa ñen laø "ngöôøi thaân caän".
Ñeå traû lôøi, Chuùa Gieâsu keå moät duï ngoân laø con ñöôøng ñeå bieán ñoåi caâu hoûi aáy, ñeå ñi töø vaán ñeà "ai yeâu thöông toâi nhieàu?' ñeán caâu hoûi "ai ñaõ muoán yeâu nhieàu?". Caâu thöù nhaát laø caâu hoûi chöa tröôûng thaønh. Caâu thöù hai laø cuûa ngöôøi lôùn, ñaõ hieåu yù nghóa cuoäc soáng. Caâu thöù nhaát laø caâu hoûi chuùng ta neâu leân khi chuùng ta ôû trong moät goùc vaø chôø ñôïi, caâu thöù hai laø caâu thuùc ñaåy chuùng ta leân ñöôøng.
Thöïc vaäy, duï ngoân Chuùa Gieâsu keå coù boái caûnh laø moät con ñöôøng, vaø ñoù laø moät con ñöôøng khoù khaên vaø hieåm trôû, gioáng nhö ñôøi soáng. Ñoù laø con ñöôøng maø moät ngöôøi ñi qua töø Jerusalem, moät thaønh ôû treân nuùi, xuoáng Gieâricoâ, thaønh ôû döôùi maët bieån. Ñoù laø moät hình aûnh baùo tröôùc ñieàu coù theå xaûy ra: thöïc vaäy, ngöôøi aáy ñaõ bò taán coâng, bò ñaùnh ñaäp, cöôùp boùc vaø bò ñeå trong tình traïng dôû soáng dôû cheát. Ñoù laø kinh nghieäm xaûy ra khi nhöõng hoaøn caûnh, con ngöôøi, vaø thaäm chí nhieàu khi nhöõng ngöôøi chuùng ta tín nhieäm, töôùc ñoaït cuûa chuùng ta moïi söï vaø ñeå chuùng ta bô vô giöõa ñöôøng.
Nhöng cuoäc soáng coù nhöõng cuoäc gaëp gôõ, vaø trong nhöng cuoäc aáy, ta thaáy roõ mình laø ai. Chuùng ta ñöùng tröôùc moät ngöôøi khaùc, ñöùng tröôùc söï mong manh yeáu ñuoái cuûa hoï vaø chuùng ta coù theå quyeát ñònh laøm gì: hoaëc laø saên soùc hoï hay laø laøm ngô boû ñi. Moät tö teá vaø moät thaày Leâvi xuoáng cuøng con ñöôøng ñoù. Ñoù laø nhöõng ngöôøi phuïc vuï taïi Ñeàn thôø Jerusalem. Hoï ôû trong khoâng gian thaùnh thieâng. Nhöng vieäc thöïc haønh ñaïo khoâng nhaát thieát laøm cho hoï trôû neân nhöõng ngöôøi coù loøng caûm thöông. Thöïc vaäy, tröôùc khi laø moät vaán ñeà toân giaùo, loøng caûm thöông laø moät vaán ñeà nhaân ñaïo! Tröôùc khi laø tín höõu, chuùng ta ñöôïc keâu goïi laø nhöõng con ngöôøi.
Chuùng ta coù theå töôûng töôïng raèng, sau khi löu laïi laâu ngaøy taïi Jerusalem, tö teá vaø thaày Levi aáy voäi vaõ trôû veà nhaø, söï voäi vaõ naøy thöôøng xaûy ra trong cuoäc ñôøi chuùng ta, nhieàu khi noù caûn ngaên khoâng ñeå chuùng ta caûm thaáy loøng caûm thöông. Ai nghó raèng haønh trình cuûa mình chieám öu tieân, thì khoâng saün saøng döøng laïi cho ngöôøi khaùc.
Nhöng kìa moät ngöôøi ñang ñi ñeán coù khaû naêng thöïc söï döøng laïi: ñoù laø moät ngöôøi Samaritano, moät ngöôøi thuoäc nhoùm daân bò coi reû (Xc 2 Vua 17). Trong tröôøng hôïp cuûa oâng, Kinh thaùnh khoâng cho bieát roõ höôùng ñi cuûa oâng, nhöng chæ noùi oâng ñang ñi ñöôøng. Loøng ñaïo ñöùc ôû ñaây khoâng lieân heä gì. Ngöôøi Samaritano naøy laø moät ngöôøi ñöùng tröôùc moät ngöôøi khaùc ñang caàn ñöôïc giuùp ñôõ.
Loøng caûm thöông ñöôïc bieåu loä qua nhöõng cöû chæ cuï theå. Thaùnh söû Tin möøng Luca moâ taû chi tieát veà nhöõng haønh ñoäng cuûa ngöôøi Samaritano, maø chuùng ta goïi laø "toát laønh", nhöng trong vaên baûn chæ noùi laø moät ngöôøi: ngöôøi Samaritano trôû neân gaàn guõi, vì neáu ta muoán giuùp ñôõ giuùp ñôõ ai thì khoâng theå xa caùch hoï, baïn phaûi can döï, chòu baån tay, vaø coù leõ bò laây nhieãm; oâng baêng boù caùc veát thöông cuûa naïn nhaân thanh taåy baèng daàu vaø röôïu; oâng ñaët ngöôøi aáy treân löng ngöïa, nghóa laø ñaûm traùch, ta thöïc söï giuùp ñôõ neáu ta saün saøng caûm thaáy gaùnh naëng ñau khoå cuûa ngöôøi khaùc; oâng mang naïn nhaân ñeán quaùn troï, nôi oâng traû tieàn, "2 ñoàng tieàn", hôn keùm baèng hai ngaøy löông; vaø oâng cam keát seõ trôû laïi ñeå traû tieáp, vì tha nhaân khoâng phaûi laø moät thuøng ñoà caàn giao haøng, nhöng laø ngöôøi caàn chaêm soùc".
Vaø Ñöùc Thaùnh cha keát luaän raèng: "Anh chò em thaân meán, caû chuùng ta, khi naøo chuùng ta coù khaû naêng ngöng haønh trình cuûa chuùng ta vaø coù loøng caûm thöông? Khi chuùng ta ñaõ hieåu raèng ngöôøi bò thöông doïc ñöôøng töôïng tröng moãi ngöôøi chuùng ta. Vaø khi aáy ta nhôù laïi taát caû nhöõng laàn Chuùa Gieâsu döøng laïi ñeå chaêm soùc chuùng ta, laøm cho chuùng ta coù khaû naêng caûm thöông hôn.
Vaäy chuùng ta haõy caàu nguyeän ñeå chuùng ta coù theå taêng tröôûng trong tình ngöôøi. Nhö theá, caùc moái töông quan cuûa chuùng ta seõ chaân thaønh vaø giaøu loøng caûm thöông. Chuùng ta haõy caàu xin Thaùnh Taâm Chuùa Kitoâ ôn ngaøy caøng coù nhöõng taâm tình nhö vaäy."
Chaøo thaêm vaø nhaén nhuû
Toùm taét baèng caùc sinh ngöõ khaùc cuûa baøi giaùo lyù baèng tieáng YÙ treân ñaây cuûa Ñöùc Thaùnh cha ñöôïc chín ñoäc vieân, trong ñoù coù tieáng Hoa vaø tieáng Araäp, trình baøy sau ñoù, keøm theo nhöõng lôøi chaøo thaêm vaø lôøi nhaén nhuû cuûa ngaøi.
Khi chaøo baèng tieáng Phaùp, Ñöùc Thaùnh cha ñaëc bieät nhaéc ñeán nhöõng ngöôøi Bæ baûo trôï truøng tu caùc taùc phaåm ngheä thuoäc cuûa baûo taøng vieän Vatican, caùc tín höõu haønh höông töø Phaùp, Thuïy Ñieån, Togo beân Phi chaâu vaø Canada.
Vaø baèng tieáng Anh, ngaøi chaøo thaêm caùc tín höõu ñeán nhieàu nöôùc treân theá giôùi, trong ñoù coù Vieät Nam, Myõ, Canada, Ñaøi Loan, v.v.
Vôùi caùc tín höõu Ba Lan, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc nhôù ngaøy 28 thaùng Naêm naøy laø leã nhôù chaân phöôùc Hoàng y Stefan Wyszynski, vò Giaùo chuû Ba Lan ñaàu thieân nieân kyû, trong thôøi kyø baùch haïi Giaùo hoäi taïi Ba Lan, maëc duø bò caàm tuø, Ñöùc Hoàng y vaãn tieáp tuïc laø moät muïc töû trung thaønh vôùi Chuùa Kitoâ. Qua hy sinh vaø ñoái thoaïi, Ñöùc Hoàng y ñaõ hoaït ñoäng cho söï ñoaøn keát cuûa Giaùo hoäi vaø xaõ hoäi. Öôùc gì chöùng taù cuûa ngöôøi laø nguoàn höùng khôûi cho anh chò em trong söï quan taâm aân caàn ñoái vôùi Giaùo hoäi vaø toå quoác.
Sau cuøng, baèng tieáng YÙ, Ñöùc Thaùnh cha taùi keâu goïi ngöng chieán taïi Ucraina vaø Gaza, chaám döùt caùc cuoäc baén teân löûa phaù huûy caùc cô caáu haï taàng cuûa Ucraina, ngöng taøn saùt caùc thöôøng daân ôû Gaza, vaø haõy cho ñoà cöùu trôï ñöôïc ñöa vaøo laõnh thoå naøy, cuõng nhö toân troïng coâng phaùp quoác teá veà nhaân ñaïo.
Ngaøi chaøo thaêm tu só cuûa moät soá doøng nam, nöõ, caùc nhoùm giaùo daân vaø caùc hoïc sinh cuûa caùc tröôøng hoïc. Ñöùc Thaùnh cha cuõng nhaéc ñeán nhöõng ngöôøi treû, caùc beänh nhaân vaø caùc ñoâi taân hoân hieän dieän taïi buoåi tieáp kieán, ñoàng thôøi nhaéc nhôû leã Chuùa Thaêng Thieân saép tôùi ñeå khích leä moãi ngöôøi loan truyeàn vaø laøm chöùng taù Tin möøng cuûa Chuùa Kitoâ, gioáng nhö caùc toâng ñoà.
Buoåi tieáp kieán keát thuùc vôùi Kinh Laïy Cha vaø pheùp laønh cuûa Ñöùc Thaùnh cha.