Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ XIV
chính thöùc baét ñaàu trieàu Giaùo Hoaøng
baèng lôøi keâu goïi ñoaøn keát vaø hoøa bình
Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ XIV chính thöùc baét ñaàu trieàu Giaùo Hoaøng baèng lôøi keâu goïi ñoaøn keát vaø hoøa bình.
J.B. Ñaëng Minh An dòch
Vatican (VietCatholic News 24-05-2025) - Edward Pentin, phoùng vieân cao caáp thöôøng truù taïi Roâma coù baøi töôøng trình nhan ñeà "Pope Leo XIV's Pontificate Officially Begins With a Resounding Call for Unity and Peace", nghóa laø "Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ XIV chính thöùc baét ñaàu trieàu Giaùo Hoaøng baèng lôøi keâu goïi ñoaøn keát vaø hoøa bình".
Döôùi ñaây laø baûn dòch toaøn vaên sang Vieät Ngöõ:
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Andrew Nkea Fuanya cuûa Bamenda, Cameroon, ñaõ phaùt bieåu thay maët voâ soá tín höõu treân khaép theá giôùi vaøo cuoái Thaùnh leã nhaäm chöùc cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ XIV vaøo hoâm Chuùa Nhaät, nhaèm vaïch ra loä trình cho trieàu Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha môùi.
" Toâi caûm thaáy töï haøo khi laø ngöôøi Coâng Giaùo," ngaøi noùi.
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Cameroon, ngöôøi ñoùng vai troø laõnh ñaïo taïi Thöôïng hoäi ñoàng veà tính ñoàng nghò naêm ngoaùi, ñaõ coù aán töôïng cao ñoä tröôùc söï nhaán maïnh cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ veà hoøa bình, löu yù raèng nhöõng lôøi ñaàu tieân cuûa ngaøi treân ban coâng chính cuûa Ñeàn Thôø Thaùnh Pheâroâ vaøo ngaøy 8 thaùng 5 chính laø lôøi cuûa Chuùa Kitoâ sau khi Ngöôøi phuïc sinh: "Bình an cho caùc con!"
"Nhìn vaøo theá giôùi ngaøy nay vôùi raát nhieàu cuoäc chieán tranh, xung ñoät ôû khaép moïi nôi, chuùng toâi nghó raèng trieàu Giaùo Hoaøng cuûa ngaøi seõ ñöôïc ñaùnh daáu baèng vieäc tìm kieám hoøa bình vaø mong muoán moïi ngöôøi coù theå chung soáng hoøa thuaän", Ñöùc Toång Giaùm Muïc Nkea noùi vôùi Register, löu yù raèng coù moät hy voïng roäng raõi raèng trieàu Giaùo Hoaøng cuûa ngaøi "seõ hieän thöïc hoùa hoøa bình giöõa caùc daân toäc".
Kyû nguyeân cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ XIV baét ñaàu vaøo hoâm Chuùa Nhaät vôùi lôøi keâu goïi vang doäi cuûa ngaøi veà vieäc Giaùo hoäi phaûi hoøa hôïp vaø thoáng nhaát.
Phaùt bieåu tröôùc ñaùm ñoâng hôn 200,000 ngöôøi haønh höông vaø 200 chöùc saéc töø khaép nôi treân theá giôùi taïi Thaùnh leã nhaäm chöùc cuûa mình, Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ XIV ñaõ noùi baèng gioïng khieâm nhöôøng vaø bieát ôn, yù thöùc ñöôïc nhieäm vuï to lôùn maø Chuùa ñaõ trao cho ngaøi. Ngaøi baøy toû "mong muoán lôùn lao" veà moät "Giaùo hoäi thoáng nhaát", "trôû thaønh men cho moät theá giôùi hoøa giaûi".
Sau khi toû loøng toân kính Ñöùc Coá Giaùo Hoaøng Phanxicoâ, Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ ñaõ nhôù laïi raèng, cuøng vôùi lôøi caàu nguyeän cuûa caùc tín höõu, caùc Hoàng Y taïi Cô Maät Vieän "coù theå caûm nhaän ñöôïc söï hoaït ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng coù theå ñöa chuùng ta vaøo söï hoøa hôïp, nhö caùc nhaïc cuï, ñeå daây ñaøn tim cuûa chuùng ta coù theå rung leân thaønh moät giai ñieäu duy nhaát".
Phaàn coøn laïi cuûa baøi giaûng cuûa ngaøi taäp trung vaøo söï hieäp nhaát, tình yeâu vaø söï phuïc vuï. Ngaøi lieân tuïc nhaéc ñeán nhu caàu veà "söï hoøa hôïp", vaø, khi nhaéc ñeán Phuùc aâm trong ngaøy, ngaøi nhaán maïnh caùch Chuùa goïi Pheâroâ vaø caùc Toâng ñoà trôû thaønh "nhöõng ngöôøi ñaùnh caù" ñeå hoï coù theå mang "nieàm hy voïng cuûa Phuùc aâm" ñeán "caùc vuøng nöôùc" cuûa theá giôùi, ñeå taát caû moïi ngöôøi coù theå traûi nghieäm ñöôïc voøng tay oâm aáp cuûa Chuùa.
Ngaøi ñaõ neâu ra nhöõng phaåm chaát caàn thieát cho söù vuï Pheâroâ, löu yù raèng Pheâroâ ñaõ hoaøn thaønh söù meänh cuûa mình vì cuoäc ñôøi cuûa ngaøi ñaõ ñöôïc "chaïm ñeán bôûi tình yeâu voâ haïn vaø voâ ñieàu kieän cuûa Thieân Chuùa", ngay caû sau khi thaùnh nhaân ñaõ choái Chuùa Kitoâ. Chæ khi moät ngöôøi ñaõ traûi nghieäm tình yeâu khoâng bao giôø caïn kieät naøy cuûa Thieân Chuùa, thì ngöôøi ñoù môùi coù theå "chaên chieân con cuûa Thaày" vaø yeâu "nhieàu hôn" baèng caùch hieán daâng cuoäc soáng cuûa mình cho ñaøn chieân.
Tình yeâu hy sinh laø ñieàu laøm neân söï khaùc bieät cuûa chöùc thaùnh Pheâroâ, Ñöùc Leo noùi, vaø "quyeàn bính thöïc söï" cuûa chöùc thaùnh naøy laø loøng baùc aùi cuûa Chuùa Kitoâ. "Khoâng bao giôø laø vaán ñeà baét giöõ ngöôøi khaùc baèng vuõ löïc, baèng tuyeân truyeàn toân giaùo hay baèng quyeàn löïc," ngaøi giaûi thích. "Thay vaøo ñoù, luoân luoân vaø chæ laø vaán ñeà yeâu thöông nhö Chuùa Gieâsu ñaõ laøm."
Ngaøi cuõng nhaán maïnh raèng Thaùnh Pheâroâ "phaûi chaên daét ñaøn chieân maø khoâng bao giôø khuaát phuïc tröôùc caùm doã trôû thaønh moät nhaø ñoäc taøi, thoáng trò nhöõng ngöôøi ñöôïc giao phoù cho mình".
Ngöôïc laïi, Ñöùc Taân Giaùo Hoaøng noùi, "vò Giaùo Hoaøng ñöôïc keâu goïi ñeå phuïc vuï ñöùc tin cuûa anh chò em mình vaø ñoàng haønh cuøng hoï." Ngaøi noùi theâm raèng söù vuï cuûa Pheâroâ laø söù vuï "hieäp thoâng huynh ñeä, trong söï hoøa hôïp cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, trong söï chung soáng cuûa söï ña daïng."
"Mong muoán lôùn lao ñaàu tieân cuûa chuùng ta, laø moät Giaùo hoäi hieäp nhaát, moät daáu chæ cuûa söï hieäp nhaát vaø hieäp thoâng, trôû thaønh men cho moät theá giôùi hoøa giaûi." Ngaøi löu yù raèng trong thôøi ñaïi cuûa chuùng ta, coù "quaù nhieàu baát hoøa, quaù nhieàu veát thöông do loøng thuø haän, baïo löïc, ñònh kieán, noãi sôï khaùc bieät vaø moät moâ hình kinh teá khai thaùc taøi nguyeân cuûa Traùi ñaát vaø gaït nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát ra beân leà."
Ngaøi noùi veà taàm quan troïng cuûa vieäc trôû thaønh "moät chuùt men cuûa söï hieäp nhaát, hieäp thoâng vaø tình huynh ñeä trong theá giôùi" vaø trôû thaønh moät gia ñình cuûa Chuùa Kitoâ. "Trong cuøng moät Chuùa Kitoâ, chuùng ta laø moät," Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ noùi, aùm chæ ñeán khaåu hieäu giaùm muïc cuûa chính ngaøi. Vaø ngaøi aùp duïng ñieàu naøy vaøo moái quan heä vôùi "caùc giaùo hoäi Kitoâ chò em cuûa chuùng ta" theo "con ñöôøng toân giaùo" khaùc nhöng ngaøi noùi raèng hoï ñang tìm kieám Chuùa "ñeå xaây döïng moät theá giôùi môùi nôi hoøa bình ngöï trò".
Hôn nöõa, Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ thuùc giuïc caùc tín höõu thuùc ñaåy tinh thaàn truyeàn giaùo "khoâng ñoùng kín trong nhöõng nhoùm nhoû" hoaëc "caûm thaáy mình vöôït troäi hôn theá gian" nhöng mang tình yeâu cuûa Thieân Chuùa ñeán vôùi moïi ngöôøi vaø do ñoù ñaït ñöôïc "söï hieäp nhaát khoâng xoùa boû nhöõng khaùc bieät nhöng traân troïng lòch söû caù nhaân cuûa moãi ngöôøi vaø vaên hoùa xaõ hoäi vaø toân giaùo cuûa moïi daân toäc".
Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ nhieàu laàn nhaéc ñeán Thaùnh Augustinoâ vaø Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ XIII, döïa vaøo söï khoân ngoan cuûa caùc ngaøi ñeå ñaït ñöôïc söï hieäp nhaát vaø hoøa bình trong Chuùa Kitoâ baèng caùch trôû thaønh "men hoøa hôïp cho nhaân loaïi".
Gioáng nhö moïi baøi giaûng trong thaùnh leã Khai Maïc Söù Vuï Giaùo Hoaøng, baøi giaûng naøy ñaõ ñöôïc xem xeùt kyõ löôõng vì ñöa ra chæ daãn veà keá hoaïch vaø phöông höôùng cuûa Ñöùc Leâoâ cho Giaùo hoäi.
Trong Thaùnh leã nhaäm chöùc cuûa mình, Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI ñaõ vaïch ra moät keá hoaïch thöïc hieän thaùnh yù Chuùa thay vì theo ñuoåi nhöõng yù töôûng caù nhaân, vaø ñaët Bí tích Thaùnh Theå vaøo trung taâm ñôøi soáng cuûa Giaùo hoäi, trong khi Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhaán maïnh caùc öu tieân cuûa mình laø phuïc vuï ngöôøi ngheøo vaø baûo veä taïo vaät. Do ñoù, Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ ñaõ choïn taäp trung vaøo vieäc tìm kieám söï hieäp nhaát, hoøa hôïp vaø hoøa bình tröôùc söï baát hoøa vaø phaân cöïc trong Giaùo hoäi, vaø treân toaøn theá giôùi noùi chung.
Nhöng maëc duø Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ XIV ñaõ daønh nhieàu lôøi khen ngôïi cho trieàu Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Phanxicoâ, noùi raèng caùi cheát cuûa ngaøi ñaõ khieán caùc tín höõu "nhö baày chieân khoâng coù ngöôøi chaên", Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ XIV ñaõ khoâng ñeà caäp ñeán moät soá khía caïnh quan troïng trong trieàu Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Phanxicoâ, chaúng haïn nhö tính ñoàng nghò, quan heä vôùi Trung Quoác, ñoái thoaïi lieân toân, hoaëc vieäc Ñöùc Phanxicoâ gaây tranh caõi khi baõi boû Thaùnh leã La tinh Truyeàn thoáng.
Baøi giaûng cuûa Leâoâ Ñöùc XIV thay vaøo ñoù ñöôïc veõ baèng nhöõng neùt veõ roäng. Nhöõng daáu hieäu ban ñaàu cho thaáy ngaøi thích söï tieáp noái laëng leõ vôùi truyeàn thoáng laâu ñôøi cuûa Giaùo hoäi hôn laø taàm nhìn mang tính caùch maïng hôn cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ. Ñöùc Taân Giaùo Hoaøng ñaõ ñöa trieàu giaùo hoaøng trôû laïi quaù khöù truyeàn thoáng cuûa noù trong nhöõng khía caïnh nhoû nhö leã phuïc giaùo hoaøng vaø phuïng vuï. Theo caùc nguoàn tin cuûa Vatican, ngaøi döï kieán seõ trôû laïi phuû Giaùo Hoaøng trong voøng saùu tuaàn.
Quyeát taâm cuûa Giaùo hoaøng Leâoâ trong vieäc chöõa laønh nhöõng chia reõ noäi boä trong Giaùo hoäi coù nghóa laø cho ñeán nay ngaøi ñaõ ñi theo moät ñöôøng loái kín ñaùo vaø thaän troïng, nhöng ngaøi seõ sôùm phaûi ñoái maët vôùi moät soá quyeát ñònh khoù khaên vaø mang tính tieát loä. Nhöõng ñieàu naøy seõ ñöôïc thaáy trong ñöôøng loái cuûa ngaøi ñoái vôùi nhöõng chuû ñeà gai goùc nhö Trung Quoác vaø Giaùo hoäi taïi Ñöùc. Caùc cuoäc boå nhieäm cuûa ngaøi cuõng seõ chæ ra höôùng ñi maø ngaøi muoán ñöa Giaùo hoäi ñi, vaø ngaøi mong muoán trieàu Giaùo Hoaøng cuûa mình seõ tieáp noái trieàu ñaïi cuûa ngöôøi tieàn nhieäm nhö theá naøo.
Söï ñoàng thuaän roäng raõi laø ngaøi seõ coá gaéng hieän thaân cho caû ba trieàu Giaùo Hoaøng gaàn ñaây nhaát trong khi vaãn ñieàu haønh moät loä trình roõ raøng theo kieåu Leâoâ. Ñieàu naøy coù theå coù nghóa laø giöõ laïi moät soá cuoäc boå nhieäm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ, nhöng moät soá, xeùt ñeán taàm quan troïng cuûa chuùng ñoái vôùi Giaùo hoäi, seõ caàn phaûi ñöôïc thöïc hieän trong voøng moät hoaëc hai tuaàn tôùi, chaúng haïn nhö vò trí quan troïng tröôùc ñaây cuûa ngaøi laø toång tröôûng Boä Giaùm muïc.
Trong nhöõng bình luaän ngaøy 18 thaùng 5 naêm 2025 cuûa mình vôùi Register, Toång giaùm muïc Nkea baøy toû söï tin töôûng raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ XIV seõ theå hieän moät söï khoân ngoan nhaát ñònh trong vai troø laõnh ñaïo cuûa mình. Sau khi bieát ñeán vò giaùo hoaøng töông lai vaøo naêm ngoaùi khi ngaøi daønh hai tuaàn taïi cuøng moät baøn thaûo luaän vôùi Hoàng Y Robert Prevost khi ñoù trong Thöôïng hoäi ñoàng veà tính ñoàng nghò taïi Ñaïi Thính Ñöôøng Phaoloâ Ñeä Luïc, ngaøi ñaõ ca ngôïi vò Giaùo hoaøng môùi laø "moät ngöôøi raát khieâm nhöôøng, ñaày trí tueä".
Ñöùc Toång Giaùm Muïc Nkea cho bieát: "Moät trong nhöõng ñieàu khieán toâi coù aán töôïng maïnh trong suoát hoäi nghò taïi chieác baøn nhoû cuûa chuùng toâi laø ngaøi coù khaû naêng laéng nghe", ñoàng thôøi noùi theâm raèng ngaøi caàu nguyeän raèng trieàu Giaùo Hoaøng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Leâoâ XIV seõ "khieán chuùng ta thöïc söï thaáy mình laø moät Giaùo Hoäi Coâng Giaùo thaùnh thieän vaø toâng truyeàn".
(Source: National Catholic RegisterPope Leo XIV's Pontificate Officially Begins With a Resounding Call for Unity and Peace)