Baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Leâoâ XIV
trong Thaùnh leã nhaän Toøa Giaùm Muïc Roma
Baøi giaûng cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Leâoâ XIV trong Thaùnh leã nhaän Toøa Giaùm Muïc Roma.
Vuõ Vaên An
Roma (VietCatholic News 25-05-2025) - Taïi Vöông cung thaùnh ñöôøng Lateâranoâ, Chuùa Nhaät thöù 6 Muøa Phuïc Sinh, ngaøy 25 thaùng 5 naêm 2025, Ñöùc Leo XIV ñaõ chính thöùc tieáp nhaän toøa giaùm muïc cuûa ngaøi. Moät thaùnh leã ñaïi traøo ñaõ dieãn ra taïi ñaây, trong ñoù Ñöùc Leo XIV ñaõ coù baøi giaûng sau ñaây:
Toâi xin göûi lôøi chaøo traân troïng ñeán caùc Hoàng Y hieän dieän, ñaëc bieät laø Hoàng Y Ñaïi dieän, caùc Giaùm Muïc Phuï Taù, taát caû caùc giaùm muïc vaø linh muïc - linh muïc chaùnh xöù, cha sôû vaø taát caû nhöõng ngöôøi hôïp taùc theo nhieàu caùch khaùc nhau trong vieäc chaêm soùc muïc vuï cho caùc coäng ñoàng cuûa chuùng ta. Lôøi chaøo cuûa toâi cuõng göûi ñeán caùc phoù teá, nam nöõ tu só, chính quyeàn daân söï vaø taát caû anh chò em, nhöõng tín höõu giaùo daân thaân meán.
Giaùo hoäi Roma laø ngöôøi thöøa höôûng moät lòch söû vó ñaïi, döïa treân chöùng taù cuûa Thaùnh Pheâroâ, Phaoloâ vaø voâ soá caùc vò töû ñaïo, vaø coù moät söù meänh ñoäc nhaát, nhö chuùng ta thaáy töø doøng chöõ treân maët tieàn cuûa Nhaø thôø chính toøa naøy: trôû thaønh Mater omnium Ecclesiarum, Meï cuûa taát caû caùc Giaùo hoäi.
Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ thöôøng khuyeán khích chuùng ta suy gaãm veà chieàu kích maãu töû cuûa Giaùo hoäi (x. Evangelii Gaudium, 46-49,139-141; Catechesis, ngaøy 13 thaùng 1 naêm 2016) vaø nhöõng phaåm chaát ñaëc tröng cuûa Meï laø söï dòu daøng, hy sinh baûn thaân vaø khaû naêng laéng nghe. Nhöõng phaåm chaát ñoù khoâng chæ giuùp Meï giuùp ñôõ ngöôøi khaùc maø coøn thöôøng döï ñoaùn ñöôïc nhu caàu vaø mong ñôïi cuûa hoï tröôùc khi chuùng ñöôïc baøy toû. Chuùng toâi hy voïng raèng nhöõng phaåm chaát ñoù seõ ngaøy caøng hieän dieän trong daân Chuùa ôû khaép moïi nôi, bao goàm caû ôû ñaây, trong gia ñình giaùo phaän vó ñaïi cuûa chuùng ta: trong caùc tín höõu, trong caùc muïc töû vaø tröôùc heát laø trong chính toâi. Caùc baøi ñoïc maø chuùng ta ñaõ nghe coù theå giuùp chuùng ta suy gaãm veà nhöõng phaåm chaát naøy.
Saùch Coâng vuï Toâng ñoà (x. 15:1-2, 22-29) ñaëc bieät moâ taû caùch coäng ñoàng Kitoâ höõu tieân khôûi ñoái dieän vôùi thaùch thöùc môû loøng vôùi theá giôùi ngoaïi giaùo trong vieäc rao giaûng Tin Möøng. Ñaây khoâng phaûi laø vaán ñeà deã daøng; noù ñoøi hoûi raát nhieàu söï kieân nhaãn vaø laéng nghe laãn nhau. Ñaây laø tröôøng hôïp cuûa coäng ñoàng ôû Antioch, nôi anh em, thoâng qua ñoái thoaïi - vaø thaäm chí laø baát ñoàng - ñaõ cuøng nhau giaûi quyeát vaán ñeà. Sau ñoù, Thaùnh Phao-loâ vaø Ba-na-ba leân Gieâ-ru-sa-lem. Caùc ngaøi khoâng töï mình giaûi quyeát vaán ñeà: caùc ngaøi muoán hieäp thoâng vôùi Giaùo hoäi Meï vaø vì vaäy caùc ngaøi ñaõ ñeán ñoù vôùi söï khieâm nhöôøng.
Taïi Gieâ-ru-sa-lem, hoï tìm thaáy thaùnh Pheâroâ vaø caùc Toâng ñoà, nhöõng ngöôøi vò saün saøng laéng nghe caùc ngaøi. Ñaây laø khôûi ñaàu cuûa moät cuoäc ñoái thoaïi, cuoái cuøng ñaõ daãn ñeán quyeát ñònh ñuùng ñaén. Nhaän ra nhöõng khoù khaên cuûa nhöõng ngöôøi môùi trôû laïi ñaïo, caùc vò ñaõ ñoàng yù khoâng aùp ñaët gaùnh naëng quaù möùc cho hoï, maø chæ nhaán maïnh vaøo nhöõng gì thieát yeáu (x. Coâng vuï 15:28-29). Theo caùch naøy, nhöõng gì coù veû laø moät vaán ñeà ñaõ trôû thaønh cô hoäi ñeå moïi ngöôøi suy gaãm vaø phaùt trieån.
Tuy nhieân, baûn vaên Kinh thaùnh cho chuùng ta bieát moät ñieàu khaùc, vöôït ra ngoaøi caùc ñoäng löïc nhaân baûn phong phuù vaø ñaùng löu yù cuûa bieán coá.
Chuùng ta thaáy ñieàu naøy trong nhöõng töø ngöõ maø anh em ôû Gieâ-ru-sa-lem söû duïng ñeå truyeàn ñaït quyeát ñònh cuûa caùc vò cho nhöõng ngöôøi ôû Antioch. Caùc vò vieát: "Vì Chuùa Thaùnh Thaàn vaø chuùng toâi ñaõ thaáy ñieàu ñoù laø toát" (x. Cv 15:28). Noùi caùch khaùc, caùc vò nhaán maïnh raèng phaàn quan troïng nhaát cuûa toaøn boä bieán coá laø laéng nghe tieáng Chuùa, ñieàu khieán moïi thöù khaùc trôû neân khaû höõu. Theo caùch naøy, caùc vò nhaéc nhôû chuùng ta raèng söï hieäp thoâng chuû yeáu ñöôïc xaây döïng "treân ñaàu goái cuûa chuùng ta", thoâng qua lôøi caàu nguyeän vaø cam keát lieân tuïc hoaùn caûi. Vì chæ baèng caùch naøy, moãi ngöôøi chuùng ta môùi coù theå nghe thaáy trong tieáng noùi cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn keâu leân: "Abba! Cha ôi!" (Gal 4:6) vaø sau ñoù, keát quaû laø, laéng nghe vaø hieåu ngöôøi khaùc nhö anh chò em cuûa chuùng ta.
Tin möøng taùi khaúng ñònh quan ñieåm naøy (x. Ga 14:23-29). Tin möøng ñaûm baûo vôùi chuùng ta raèng chuùng ta khoâng ñôn ñoäc trong vieäc ñöa ra quyeát ñònh cuûa mình trong cuoäc soáng. Chuùa Thaùnh Thaàn naâng ñôõ chuùng ta vaø chæ cho chuùng ta con ñöôøng ñeå ñi theo, "daïy doã" chuùng ta vaø "nhaéc nhôû" chuùng ta veà taát caû nhöõng gì Chuùa Gieâsu ñaõ noùi vôùi chuùng ta (x. Ga 14:26).
Tröôùc heát, Chuùa Thaùnh Thaàn daïy chuùng ta nhöõng lôøi cuûa Chuùa baèng caùch in saâu vaøo beân trong chuùng ta, ñöôïc vieát ra, nhö hình aûnh trong Kinh thaùnh, khoâng coøn treân nhöõng taám bia ñaù nöõa maø laø trong traùi tim chuùng ta (x. Gr 31:33). Ôn phuùc naøy giuùp chuùng ta tröôûng thaønh vaø trôû thaønh "moät laù thö cuûa Chuùa Kitoâ" (x. 2 Cr 3:3) cho nhau. Taát nhieân, chuùng ta caøng ñeå mình ñöôïc Tin Möøng thuyeát phuïc vaø bieán ñoåi - ñeå söùc maïnh cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn thanh taåy traùi tim chuùng ta, laøm cho lôøi noùi cuûa chuùng ta thaúng thaén, laøm cho mong muoán cuûa chuùng ta trung thöïc vaø roõ raøng, vaø laøm cho haønh ñoäng cuûa chuùng ta quaûng ñaïi - thì chuùng ta caøng coù khaû naêng coâng boá söù ñieäp cuûa noù.
ÔÛ ñaây, ñoäng töø khaùc xuaát hieän: chuùng ta nhôù, nghóa laø chuùng ta suy gaãm trong traùi tim mình veà nhöõng gì chuùng ta ñaõ traûi nghieäm vaø hoïc ñöôïc, ñeå hieåu ñaày ñuû hôn yù nghóa cuûa noù vaø ñeå thöôûng thöùc veû ñeïp cuûa noù.
Toâi nghó veà quaù trình laéng nghe ñaày thaùch thöùc maø Giaùo phaän Rome ñaõ thöïc hieän trong nhöõng naêm naøy, moät quaù trình ñöôïc thöïc hieän ôû nhieàu bìnhh dieän khaùc nhau: laéng nghe theá giôùi xung quanh chuùng ta ñeå ñaùp laïi nhöõng thaùch thöùc cuûa noù, vaø laéng nghe trong coäng ñoàng cuûa chuùng ta ñeå hieåu nhu caàu vaø ñeà xuaát caùc saùng kieán khoân ngoan vaø tieân tri veà truyeàn giaùo vaø baùc aùi. Ñaây laø moät haønh trình ñaày thöû thaùch, lieân tuïc nhaèm naém baét moät thöïc taïi raát phong phuù vaø phöùc taïp. Tuy nhieân, noù xöùng ñaùng vôùi lòch söû cuûa Giaùo hoäi ñòa phöông naøy, nôi ñaõ chöùng minh, heát laàn naøy ñeán laàn khaùc, raèng Giaùo hoäi coù theå "nghó lôùn", khoâng sôï baét tay vaøo caùc döï aùn taùo baïo vaø ñoái dieän vôùi nhöõng tình huoáng môùi vaø ñaày thöû thaùch.
Ñieàu naøy hieån nhieân trong nhöõng noã löïc to lôùn vaø nhieàu saùng kieán maø Giaùo phaän ñaõ thöïc hieän ñeå chaøo ñoùn vaø ñaùp öùng nhu caàu cuûa nhöõng ngöôøi haønh höông trong Naêm Thaùnh hieän taïi. Caûm ôn anh chò em! Nhöõng ñieàu naøy ñaõ khieán thaønh phoá Rome xuaát hieän vôùi du khaùch, moät soá ngöôøi trong soá hoï ñaõ ñi töø xa, nhö moät ngoâi nhaø roäng môû vaø chaøo ñoùn, vaø treân heát laø moät nôi coù ñöùc tin saâu saéc.
Veà phaàn mình, toâi muoán baøy toû mong muoán maïnh meõ cuûa mình laø ñoùng goùp vaøo quaù trình lieân tuïc tuyeät vôøi naøy baèng caùch laéng nghe moïi ngöôøi nhieàu nhaát coù theå, ñeå hoïc hoûi, hieåu vaø quyeát ñònh moïi vieäc cuøng nhau, nhö Thaùnh Augustinoâ ñaõ noùi, "vôùi anh chò em nhö moät Kitoâ höõu vaø vì anh chò em nhö moät Giaùm muïc " (xem Baøi giaûng 340, 1). Toâi cuõng xin anh chò em uûng hoä toâi trong lôøi caàu nguyeän vaø loøng baùc aùi, ghi nhôù lôøi cuûa Thaùnh Leo Caû: "Moïi ñieàu toát laønh chuùng ta laøm trong vieäc thöïc hieän thöøa taùc vuï cuûa mình ñeàu laø coâng trình cuûa Chuùa Kitoâ chöù khoâng phaûi cuûa rieâng chuùng ta, vì chuùng ta khoâng theå laøm gì neáu khoâng coù Ngöôøi. Tuy nhieân, chuùng ta vinh döï trong Ngöôøi, Ñaáng maø moïi hieäu quaû coâng vieäc cuûa chuùng ta ñeàu baét nguoàn töø Ngöôøi" (Baøi giaûng 5, De Natali Ipsius, 4).
Toâi xin keát thuùc baèng caùch theâm vaøo nhöõng lôøi maø Ñöùc Chaân phöôùc Gioan Phaoloâ I, ngöôøi coù khuoân maët vui töôi vaø thanh thaûn ñaõ mang laïi cho ngaøi bieät danh "Giaùo hoaøng töôi cöôøi", ñaõ chaøo ñoùn gia ñình giaùo phaän môùi cuûa ngaøi vaøo ngaøy 23 thaùng 9 naêm 1978. "Thaùnh Pioâ X", ngaøi noùi, "khi vaøo Venice vôùi tö caùch laø thöôïng phuï, ñaõ thoát leân trong nhaø thôø Thaùnh Maùccoâ: 'Toâi seõ ra sao, nhöõng ngöôøi Venice thaân meán, neáu toâi khoâng yeâu anh chò em?' Toâi seõ noùi ñieàu töông töï vôùi anh chò em ngöôøi Roâma: Toâi ñaûm baûo vôùi anh chò em raèng toâi yeâu anh chò em, raèng toâi chæ mong muoán phuïc vuï anh chò em vaø ñaët khaû naêng ít oûi cuûa mình, chuùt ít maø toâi coù vaø toâi laø, ñeå phuïc vuï taát caû moïi ngöôøi" (Baøi giaûng leã nhaäm chöùc cuûa Giaùm muïc Roâma).
Toâi cuõng baøy toû tình caûm cuûa mình ñoái vôùi anh chò em vaø mong muoán ñöôïc chia seû vôùi anh chò em, treân haønh trình cuøng nhau, nhöõng nieàm vui vaø noãi buoàn, nhöõng cuoäc ñaáu tranh vaø hy voïng cuûa chuùng ta. Toâi cuõng daâng leân Chuùa "nhöõng gì ít oûi toâi coù vaø toâi laø", phoù thaùc cho söï chuyeån caàu cuûa Thaùnh Pheâroâ vaø Phaoloâ vaø cuûa taát caû nhöõng anh chò em khaùc cuûa chuùng ta, nhöõng ngöôøi maø söï thaùnh thieän ñaõ soi saùng lòch söû cuûa Giaùo hoäi naøy vaø caùc ñöôøng phoá cuûa thaønh phoá naøy. Xin Ñöùc Trinh Nöõ Maria ñoàng haønh vaø chuyeån caàu cho chuùng ta.