Dieãn Vaên Cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Leo XIV
Göûi Caùc Thaønh Vieân Cuûa
Quyõ Centesimus Annus Pro Pontifice
Dieãn Vaên Cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Leo XIV Göûi Caùc Thaønh Vieân Cuûa Quyõ Centesimus Annus Pro Pontifice.
Vuõ Vaên An
Vatican (VietCatholic News 17-05-2025) - Nhö ñaõ ñöa tin, ngaøy 17 thaùng 5 naêm 2025, Ñöùc Giaùo Hoaøng Leo XIV ñaõ coù moät cô hoäi khaùc ñeå nhaán maïnh hoïc thuyeát xaõ hoäi Coâng Giaùo, laàn naøy thoâng qua buoåi tieáp kieán vôùi caùc ñaïi dieän cuûa Quyõ Centesimus Annus Pro Pontifice, nhaèm muïc ñích thuùc ñaåy vieäc nghieân cöùu vaø truyeàn baù hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Nhaân dòp naøy, ngaøi ñaõ ñoïc moät baøi dieãn vaên, nhaán maïnh raèng phaûi hieåu tín lyù nhö moät khoa hoïc.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên baøi dieãn vaên cuûa ngaøi, döïa vaøo baûn tieáng Anh cuûa Toøa Thaùnh:
Chaøo buoåi saùng taát caû moïi ngöôøi!
Anh chò em thaân meán, chaøo möøng!
Toâi caûm ôn Chuû tòch vaø caùc thaønh vieân cuûa Quyõ Centesimus Annus Pro Pontifice, vaø toâi chaøo taát caû nhöõng ngöôøi ñang tham gia Hoäi nghò quoác teá vaø Ñaïi hoäi ñoàng thöôøng nieân naøy.
Chuû ñeà cuûa Hoäi nghò naêm nay - "Vöôït qua söï phaân cöïc vaø xaây döïng laïi neàn quaûn trò hoaøn caàu: Neàn taûng ñaïo ñöùc" - noùi vôùi chuùng ta veà muïc ñích saâu xa nhaát cuûa hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi nhö moät ñoùng goùp cho hoøa bình vaø ñoái thoaïi nhaèm xaây döïng nhöõng caây caàu cuûa tình huynh ñeä phoå quaùt. Ñaëc bieät trong muøa Phuïc sinh naøy, chuùng ta nhaän ra raèng Chuùa Phuïc sinh luoân ñi tröôùc chuùng ta, ngay caû trong nhöõng luùc baát coâng vaø caùi cheát döôøng nhö ñang thaéng theá. Chuùng ta haõy giuùp ñôõ laãn nhau, nhö toâi ñaõ noùi vaøo buoåi toái ngaøy baàu cöû toâi, "ñeå xaây döïng nhöõng caây caàu thoâng qua ñoái thoaïi vaø gaëp gôõ, cuøng nhau ñoaøn keát nhö moät daân toäc, luoân soáng trong hoøa bình". Ñaây khoâng phaûi laø ñieàu gì ñoù xaûy ra moät caùch ngaãu nhieân, maø ñuùng hôn laø söï töông taùc tích cöïc vaø lieân tuïc giöõa aân suûng vaø töï do, ñieàu maø cuoäc hoïp cuûa chuùng ta hoâm nay tìm caùch toân troïng vaø hoã trôï.
Ñöùc Giaùo Hoaøng Leo XIII, ngöôøi soáng trong thôøi ñaïi coù söï thay ñoåi quan troïng vaø mang tính ñoät phaù, ñaõ tìm caùch thuùc ñaåy hoøa bình baèng caùch khuyeán khích ñoái thoaïi xaõ hoäi giöõa tö baûn vaø lao ñoäng, coâng ngheä vaø trí tueä cuûa con ngöôøi, vaø caùc neàn vaên hoùa chính trò vaø quoác gia khaùc nhau. Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ noùi veà moät "cuoäc ña khuûng hoaûng" khi moâ taû baûn chaát bi thaûm cuûa thôøi ñaïi chuùng ta, ñöôïc ñaùnh daáu baèng chieán tranh, bieán ñoåi khí haäu, baát bình ñaúng ngaøy caøng gia taêng, di cö cöôõng böùc vaø tranh chaáp, ngheøo ñoùi bò kyø thò, ñoåi môùi coâng ngheä mang tính ñoät phaù, maát an ninh vieäc laøm vaø quyeàn lao ñoäng baáp beânh (Thoâng ñieäp göûi ñeán nhöõng ngöôøi tham gia Ñaïi hoäi ñoàng cuûa Hoïc vieän Giaùo hoaøng veà Söï soáng, ngaøy 3 thaùng 3 naêm 2025). Veà nhöõng vaán ñeà quan troïng nhö vaäy, hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi ñöôïc keâu goïi cung caáp nhöõng hieåu bieát saâu saéc taïo ñieàu kieän cho ñoái thoaïi giöõa khoa hoïc vaø löông taâm, vaø do ñoù ñoùng goùp thieát yeáu vaøo söï hieåu bieát, hy voïng vaø hoøa bình toát hôn.
Hoïc thuyeát naøy giuùp chuùng ta nhaän ra raèng quan troïng hôn caùc vaán ñeà hoaëc giaûi phaùp cuoái cuøng cuûa chuùng ta laø caùch chuùng ta tieáp caän chuùng, ñöôïc höôùng daãn bôûi caùc tieâu chuaån phaân ñònh, caùc nguyeân taéc ñaïo ñöùc laønh maïnh vaø söï côûi môû vôùi aân suûng cuûa Chuùa.
Anh chò em coù cô hoäi chöùng minh raèng hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi, vôùi caùch tieáp caän nhaân hoïc cuï theå cuûa mình, tìm caùch khuyeán khích söï tham gia thöïc söï vaøo caùc vaán ñeà xaõ hoäi. Noù khoâng tuyeân boá sôû höõu ñoäc quyeàn veà chaân lyù, trong vieäc phaân tích caùc vaán ñeà hoaëc ñeà xuaát caùc giaûi phaùp cuï theå. Ñoái vôùi caùc vaán ñeà xaõ hoäi, vieäc bieát caùch tieáp caän toát nhaát ñoái vôùi chuùng quan troïng hôn laø ñöa ra phaûn hoài ngay laäp töùc veà lyù do taïi sao moïi thöù xaûy ra hoaëc caùch giaûi quyeát chuùng. Muïc ñích laø hoïc caùch ñoái dieän vôùi caùc vaán ñeà, vì chuùng luoân khaùc nhau, vì moãi theá heä ñeàu môùi vaø phaûi ñoái dieän vôùi nhöõng thaùch thöùc, öôùc mô vaø caâu hoûi môùi.
Ñaây laø moät khía caïnh cô baûn trong noã löïc xaây döïng moät "neàn vaên hoùa gaëp gôõ" thoâng qua ñoái thoaïi vaø tình baïn xaõ hoäi. Ñoái vôùi nhieàu ngöôøi cuøng thôøi, caùc töø "ñoái thoaïi" vaø "hoïc thuyeát" coù veû khoâng töông thích. Coù leõ khi nghe töø "hoïc thuyeát", chuùng ta coù xu höôùng nghó ñeán moät taäp hôïp caùc yù töôûng thuoäc veà moät toân giaùo. Baûn thaân töø naøy khieán chuùng ta caûm thaáy ít coù khuynh höôùng suy gaãm, ñaët caâu hoûi veà moïi ñieàu hoaëc tìm kieám caùc giaûi phaùp thay theá môùi.
Trong tröôøng hôïp hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi, chuùng ta caàn laøm roõ raèng töø "hoïc thuyeát" coù moät yù nghóa khaùc tích cöïc hôn, neáu khoâng coù noù thì baûn thaân ñoái thoaïi seõ voâ nghóa. "Hoïc thuyeát" coù theå laø töø ñoàng nghóa vôùi "khoa hoïc", "kyû luaät" vaø "kieán thöùc". Hieåu theo caùch naøy, hoïc thuyeát xuaát hieän nhö saûn phaåm cuûa nghieân cöùu, vaø do ñoù laø caùc giaû thuyeát, thaûo luaän, tieán boä vaø thaát baïi, taát caû ñeàu nhaèm muïc ñích truyeàn ñaït moät khoái löôïng kieán thöùc ñaùng tin caäy, coù toå chöùc vaø coù heä thoáng veà moät vaán ñeà nhaát ñònh. Do ñoù, hoïc thuyeát khoâng gioáng nhö moät yù kieán, maø ñuùng hôn laø söï theo ñuoåi chaân lyù chung, taäp theå vaø thaäm chí laø ña ngaønh.
"Söï nhoài soï" laø voâ ñaïo ñöùc. Noù kìm haõm söï phaùn ñoaùn mang tính pheâ phaùn vaø laøm suy yeáu quyeàn töï do thaùnh thieâng cuûa vieäc toân troïng löông taâm, ngay caû khi noù sai laàm. Noù choáng laïi caùc khaùi nieäm môùi vaø töø choái söï chuyeån ñoäng, thay ñoåi hoaëc söï phaùt trieån cuûa caùc yù töôûng khi ñoái dieän vôùi caùc vaán ñeà môùi. Maët khaùc, "hoïc thuyeát", nhö moät baøi dieãn thuyeát nghieâm tuùc, thanh thaûn vaø chaët cheõ, chuû yeáu nhaèm daïy chuùng ta caùch tieáp caän caùc vaán ñeà vaø quan troïng hôn laø caùch tieáp caän moïi ngöôøi. Noù cuõng giuùp chuùng ta ñöa ra nhöõng phaùn ñoaùn thaän troïng khi ñoái dieän vôùi caùc thaùch thöùc. Söï nghieâm tuùc, nghieâm ngaët vaø thanh thaûn laø nhöõng gì chuùng ta phaûi hoïc töø moïi hoïc thuyeát, bao goàm caû hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi.
Trong boái caûnh cuûa cuoäc caùch maïng kyõ thuaät soá ñang dieãn ra, chuùng ta phaûi khaùm phaù laïi, nhaán maïnh vaø vun ñaép boån phaän ñaøo taïo nhöõng ngöôøi khaùc veà tö duy coù pheâ phaùn, choáng laïi nhöõng caùm doã traùi ngöôïc, ñieàu naøy cuõng coù theå tìm thaáy trong caùc giôùi giaùo hoäi. Coù raát ít ñoái thoaïi xung quanh chuùng ta; tieáng la heùt thöôøng thay theá noù, khoâng ít laàn döôùi daïng tin töùc giaû maïo vaø nhöõng laäp luaän phi lyù ñöôïc ñöa ra bôûi moät vaøi tieáng noùi lôùn. Söï suy gaãm vaø nghieân cöùu saâu saéc hôn laø ñieàu caàn thieát, cuõng nhö cam keát gaëp gôõ vaø laéng nghe ngöôøi ngheøo, nhöõng ngöôøi laø kho baùu cuûa Giaùo hoäi vaø nhaân loaïi. Quan ñieåm cuûa hoï, maëc duø thöôøng bò boû qua, nhöng laïi raát quan troïng neáu chuùng ta muoán nhìn theá giôùi qua con maét cuûa Thieân Chuùa. Nhöõng ngöôøi sinh ra vaø lôùn leân ôû xa caùc trung taâm quyeàn löïc khoâng chæ neân ñöôïc daïy veà hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi; hoï cuõng neân ñöôïc coâng nhaän laø nhöõng ngöôøi thöïc hieän vaø ñöa hoïc thuyeát ñoù vaøo thöïc haønh. Nhöõng caù nhaân cam keát caûi thieän xaõ hoäi, caùc phong traøo quaàn chuùng vaø caùc nhoùm coâng nhaân Coâng Giaùo khaùc nhau laø bieåu thöùc cuûa nhöõng vuøng ngoaïi vi hieän sinh nôi hy voïng toàn taïi vaø naûy nôû trôû laïi. Toâi keâu goïi anh chò em haõy ñeå tieáng noùi cuûa ngöôøi ngheøo ñöôïc laéng nghe.
Caùc baïn thaân meán, nhö Coâng ñoàng Vatican II ñaõ tuyeân boá, "trong moïi thôøi ñaïi, Giaùo hoäi ñeàu coù traùch nhieäm ñoïc caùc daáu chæ cuûa thôøi ñaïi vaø giaûi thích chuùng döôùi aùnh saùng cuûa Tin Möøng, neáu Giaùo hoäi muoán thöïc hieän nhieäm vuï cuûa mình. Baèng ngoân ngöõ maø moïi theá heä ñeàu hieåu, Giaùo hoäi phaûi coù khaû naêng traû lôøi nhöõng caâu hoûi thöôøng tröïc maø moïi ngöôøi ñaët ra veà yù nghóa cuûa cuoäc soáng hieän taïi vaø cuoäc soáng mai sau, vaø caùch thöùc chuùng lieân quan ñeán nhau" (Gaudium et Spes, 4).
Vì vaäy, toâi môøi goïi caùc baïn tham gia tích cöïc vaø saùng taïo vaøo quaù trình phaân ñònh naøy, vaø do ñoù, cuøng vôùi toaøn theå daân Chuùa, ñoùng goùp vaøo söï phaùt trieån hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi trong thôøi ñaïi coù nhöõng thay ñoåi xaõ hoäi quan troïng naøy, laéng nghe moïi ngöôøi vaø tham gia ñoái thoaïi vôùi taát caû moïi ngöôøi. Ngaøy nay, coù moät côn khaùt coâng lyù lan roäng, moät mong muoán veà tình phuï töû vaø tình maãu töû ñích thöïc, moät khaùt voïng saâu saéc veà linh ñaïo, ñaëc bieät laø ôû nhöõng ngöôøi treû vaø nhöõng ngöôøi bò thieät thoøi, nhöõng ngöôøi khoâng phaûi luùc naøo cuõng tìm thaáy nhöõng phöông tieän hieäu quaû ñeå cho moïi ngöôøi bieát ñeán nhu caàu cuûa hoï. Coù moät nhu caàu ngaøy caøng taêng ñoái vôùi hoïc thuyeát xaõ hoäi cuûa Giaùo hoäi, maø chuùng ta caàn phaûi ñaùp öùng.
Toâi caûm ôn taát caû caùc baïn vì söï cam keát vaø lôøi caàu nguyeän cuûa caùc baïn cho chöùc vuï cuûa toâi, vaø toâi traân troïng ban phöôùc laønh cho caùc baïn vaø gia ñình caùc baïn, vaø taát caû nhöõng gì caùc baïn laøm. Caûm ôn caùc baïn!