Dieãn vaên cuûa Ñöùc Leâoâ XIV cho caùc thaønh vieân
cuûa Ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toøa thaùnh
Dieãn vaên cuûa Ñöùc Leâoâ XIV cho caùc thaønh vieân cuûa Ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toøa thaùnh: Boû laïi xung ñoät ñaèng sau vaø choïn theo moät con ñöôøng môùi.
Chuyeån ngöõ: Tyù Linh
Vatican (WHÑ 16-05-2025) - Tieáp kieán Ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toøa thaùnh taïi Hoäi tröôøng Clementine vaøo thöù Saùu ngaøy 16/5/2025, Ñöùc Leâoâ XIV ñaõ chia seû taàm nhìn cuûa mình veà neàn ngoaïi giao cuûa Toøa Thaùnh vaø ñöa ra nhöõng ñöôøng höôùng döïa treân ba töø khoùa: hoøa bình, coâng lyù vaø chaân lyù.
Cô hoäi ñeå ngaøi "laøm môùi khaùt voïng cuûa Giaùo hoäi... laø vöôn tôùi vaø oâm troïn taát caû moïi daân toäc vaø moïi con ngöôøi treân traùi ñaát naøy, nhöõng ngöôøi khao khaùt vaø tìm kieám chaân lyù, coâng lyù vaø hoøa bình". Ngaøi cuõng nhaán maïnh: "Söù vuï cuûa toâi baét ñaàu vaøo giöõa Naêm Thaùnh, ñaëc bieät daønh rieâng cho nieàm hy voïng. Ñaây laø thôøi ñieåm hoaùn caûi vaø ñoåi môùi, nhöng treân heát laø cô hoäi ñeå chuùng ta boû laïi xung ñoät phía sau vaø choïn theo moät con ñöôøng môùi, ñöôïc thuùc ñaåy bôûi nieàm hy voïng coù theå xaây döïng... moät theá giôùi trong ñoù moãi ngöôøi ñeàu coù theå theå hieän nhaân tính cuûa mình trong chaân lyù, trong coâng lyù vaø hoøa bình ".
Döôùi ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ baøi dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha:
Dieãn vaên cho caùc thaønh vieân cuûa Ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toøa thaùnh
Ñöùc Thaùnh Cha Leâoâ XIV
Hoäi tröôøng Clementine
Thöù Saùu, ngaøy 16/5/2025
Thöa Ñöùc Hoàng y,
Thöa quyù Ñöùc Cha,
Thöa quyù OÂng, quyù Baø,
Chuùc quyù vò ñöôïc bình an!
Toâi xin caûm ôn ngaøi George Poulides, Ñaïi söù Coäng hoøa Síp vaø Nieân tröôûng Ngoaïi giao ñoaøn, vì nhöõng lôøi thaân aùi maø ngaøi daønh cho toâi thay maët cho taát caû moïi ngöôøi, vaø vì coâng vieäc khoâng meät moûi maø ngaøi theo ñuoåi vôùi söùc soáng, loøng say meâ vaø söï töû teá ñaëc tröng cuûa ngaøi. Nhöõng phaåm chaát naøy ñaõ khieán ngaøi nhaän ñöôïc söï kính troïng cuûa taát caû nhöõng vò tieàn nhieäm cuûa toâi maø ngaøi ñaõ gaëp trong nhöõng naêm söù meänh taïi Toøa Thaùnh, vaø ñaëc bieät laø cuûa Ñöùc coá Giaùo hoaøng Phanxicoâ.
Toâi cuõng muoán baøy toû loøng bieát ôn ñoái veà nhieàu lôøi chuùc toát ñeïp sau khi toâi ñöôïc baàu choïn, cuõng nhö nhöõng lôøi chia buoàn veà söï ra ñi cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ, cuõng ñeàn töø caùc quoác gia maø Toøa Thaùnh khoâng duy trì quan heä ngoaïi giao. Ñaây laø daáu hieäu toân troïng thaät yù nghóa, khuyeán khích ñaøo saâu caùc moái quan heä laãn nhau.
Trong cuoäc ñoái thoaïi cuûa chuùng ta, toâi muoán tình caûm thuoäc veà moät gia ñình luoân ñöôïc öu tieân. Thöïc vaäy, coäng ñoàng ngoaïi giao ñaïi dieän cho toaøn theå gia ñình caùc daân toäc, cuøng chia seû nieàm vui vaø noãi buoàn trong cuoäc soáng cuõng nhö nhöõng giaù trò nhaân baûn vaø tinh thaàn voán laøm sinh ñoäng cuoäc soáng. Quaû theá, neàn ngoaïi giao cuûa Toøa Thaùnh laø söï bieåu hieän chính tính coâng giaùo cuûa Giaùo hoäi vaø, trong hoaït ñoäng ngoaïi giao cuûa mình, Toøa Thaùnh ñöôïc thuùc ñaåy bôûi söï caáp baùch muïc vuï thuùc ñaåy mình khoâng phaûi ñeå tìm kieám ñaëc quyeàn, nhöng laø ñeå taêng cöôøng söù maïng Tin Möøng cuûa mình trong vieäc phuïc vuï nhaân loaïi. Toøa Thaùnh choáng laïi moïi söï thôø ô vaø lieân tuïc keâu goïi löông taâm, gioáng nhö vò tieàn nhieäm ñaùng kính cuûa toâi ñaõ khoâng ngöøng laøm, luoân chuù yù ñeán tieáng keâu cuûa ngöôøi ngheøo, ngöôøi thieáu thoán vaø ngöôøi beân leà xaõ hoäi, nhöng cuõng chuù yù ñeán nhöõng thaùch thöùc ñaùnh daáu thôøi ñaïi cuûa chuùng ta, töø vieäc baûo veä coâng trình taïo döïng ñeán trí tueä nhaân taïo.
Ngoaøi vieäc laø daáu chæ cuï theå veà söï quan taâm maø caùc ñaát nöôùc cuûa quyù vò daønh cho Toâng Toøa, söï hieän dieän cuûa quyù vò hoâm nay ñoái vôùi toâi laø moät moùn quaø cho pheùp toâi laøm môùi khaùt voïng cuûa Giaùo hoäi - vaø cuûa chính toâi - laø vöôn tôùi vaø oâm troïn taát caû moïi daân toäc vaø moïi con ngöôøi treân traùi ñaát naøy, nhöõng ngöôøi khao khaùt vaø tìm kieám chaân lyù, coâng lyù vaø hoøa bình! Moät caùch naøo ñoù, kinh nghieäm soáng cuûa toâi, dieãn ra giöõa Baéc Myõ, Nam Myõ vaø Chaâu AÂu, bieåu thò khaùt voïng vöôït qua caùc bieân giôùi ñeå gaëp gôõ nhöõng con ngöôøi vaø caùc neàn vaên hoùa khaùc nhau.
Nhôø vaøo coâng vieäc lieân tuïc vaø kieân nhaãn cuûa Phuû Quoác vuï khanh, toâi muoán cuûng coá söï hieåu bieát vaø ñoái thoaïi vôùi quyù vò vaø caùc ñaát nöôùc cuûa quyù vò, trong ñoù coù nhieàu nöôùc toâi ñaõ coù vinh döï ñöôïc ñeán thaêm trong ñôøi mình, ñaëc bieät laø khi toâi coøn laø Beà treân Toång quyeàn Doøng Thaùnh Augustinoâ. Toâi tin raèng Chuùa Quan Phoøng seõ ban cho toâi nhöõng cô hoäi gaëp gôõ khaùc vôùi nhöõng thöïc taïi maø quyù vò xuaát thaân, qua ñoù cho pheùp toâi naém baét nhöõng cô hoäi seõ xuaát hieän ñeå cuûng coá ñöùc tin cuûa raát nhieàu anh chò em raûi raùc khaép theá giôùi, vaø xaây döïng nhöõng caây caàu môùi vôùi taát caû nhöõng ngöôøi thieän chí.
Trong cuoäc ñoái thoaïi cuûa chuùng ta, toâi muoán chuùng ta ghi nhôù ba töø khoùa taïo neân nhöõng truï coät cuûa hoaït ñoäng truyeàn giaùo cuûa Giaùo hoäi vaø coâng taùc ngoaïi giao cuûa Toøa Thaùnh.
Töø ñaàu tieân laø hoøa bình. Quaù thöôøng xuyeân, chuùng ta coi töø naøy laø "tieâu cöïc", nghóa laø ñôn giaûn laø khoâng coù chieán tranh vaø xung ñoät, bôûi vì söï ñoái laäp laø moät phaàn cuûa baûn tính con ngöôøi vaø luoân ñi keøm vôùi chuùng ta, quaù thöôøng xuyeân thuùc ñaåy chuùng ta soáng trong "traïng thaùi xung ñoät" lieân tuïc: ôû nhaø, ôû nôi laøm vieäc, trong xaõ hoäi. Khi ñoù, hoøa bình coù veû chæ laø moät leänh ngöøng baén, moät khoaûng döøng giöõa hai cuoäc xung ñoät, bôûi vì, baát chaáp moïi noã löïc cuûa chuùng ta, caêng thaúng vaãn hieän höõu, gioáng nhö than hoàng aâm æ döôùi ñoáng tro taøn, saün saøng buøng chaùy trôû laïi baát cöù luùc naøo.
Theo quan ñieåm Kitoâ giaùo - cuõng nhö theo caùc kinh nghieäm toân giaùo khaùc - hoøa bình tröôùc heát laø moät aân hueä, laø aân hueä ñaàu tieân cuûa Chuùa Kitoâ: "Thaày ban cho anh em söï bình an cuûa Thaày" (Ga 14:27). Tuy nhieân, ñaây laø moät aân hueä chuû ñoäng, daán thaân, lieân quan vaø bao haøm moãi ngöôøi chuùng ta, baát keå nguoàn goác vaên hoùa vaø söï thuoäc veà toân giaùo cuûa chuùng ta, vaø treân heát ñoøi hoûi chuùng ta phaûi noã löïc hoaøn thieän baûn thaân. Hoøa bình ñöôïc xaây döïng trong traùi tim vaø töø traùi tim, baèng caùch trieät töø thoùi kieâu ngaïo vaø nhöõng yeâu saùch, vaø baèng caùch caân nhaéc ngoân ngöõ, bôûi vì ngöôøi ta coù theå laøm toån thöông vaø gieát ngöôøi baèng lôøi noùi, chöù khoâng chæ baèng vuõ khí.
Theo nhaõn quan naøy, toâi cho raèng söï ñoùng goùp maø caùc toân giaùo vaø cuoäc ñoái thoaïi lieân toân coù theå mang laïi ñeå thuùc ñaåy boái caûnh hoøa bình laø ñieàu cô baûn. Ñieàu naøy taát nhieân ñoøi hoûi söï toân troïng hoaøn toaøn ñoái vôùi quyeàn töï do toân giaùo ôû moãi nöôùc, vì kinh nghieäm toân giaùo laø moät chieàu kích cô baûn cuûa con ngöôøi, neáu khoâng coù noù thì khoù coù theå, neáu khoâng muoán noùi laø khoâng theå, ñaït ñöôïc söï thanh luyeän taâm hoàn caàn thieát ñeå xaây döïng caùc moái quan heä hoøa bình.
Töø coâng vieäc maø taát caû chuùng ta ñöôïc keâu goïi naøy, coù theå xoùa boû tieàn ñeà cuûa moïi xung ñoät vaø moïi ham muoán chinh phuïc mang tính huûy dieät. Ñieàu ñoù cuõng ñoøi hoûi öôùc muoán ñoái thoaïi chaân thaønh, ñöôïc thuùc ñaåy bôûi mong muoán gaëp gôõ thay vì ñoái ñaàu vôùi nhau. Trong vieãn caûnh naøy, caàn phaûi thoåi luoàng sinh khí môùi vaøo neàn ngoaïi giao ña phöông vaø caùc theå cheá quoác teá voán ñöôïc mong muoán vaø thieát laäp tröôùc heát nhaèm giaûi quyeát caùc xung ñoät coù theå noåi leân trong Coäng ñoàng quoác teá. Taát nhieân, vaãn caàn phaûi coù öôùc muoán ngöøng saûn xuaát caùc coâng cuï huûy dieät vaø cheát choùc, bôûi vì, nhö Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ ñaõ nhaéc laïi trong Söù ñieäp Urbi et Orbi cuoái cuøng cuûa mình, "khoâng coù hoøa bình naøo coù theå ñaït ñöôïc neáu khoâng coù giaûi tröø vuõ khí thöïc söï [vaø] nhu caàu cuûa moãi daân toäc trong vieäc töï baûo veä mình khoâng theå bieán thaønh moät cuoäc toång chaïy ñua taùi vuõ trang"[1].
Töø thöù hai laø coâng lyù. Ñeå theo ñuoåi hoøa bình ñoøi hoûi phaûi thöïc haønh coâng lyù. Nhö toâi ñaõ gôïi leân, toâi choïn toâng hieäu cuûa mình vì nghó ñeán Ñöùc Leâoâ XIII, vò Giaùo hoaøng cuûa thoâng ñieäp xaõ hoäi vó ñaïi ñaàu tieân, Rerum Novarum. Trong söï thay ñoåi thôøi ñaïi maø chuùng ta ñang traûi qua, Toøa Thaùnh khoâng theå khoâng leân tieáng tröôùc nhieàu söï maát caân baèng vaø baát coâng daãn ñeán, trong soá nhöõng thöù khaùc, ñieàu kieän lao ñoäng khoâng xöùng ñaùng vaø caùc xaõ hoäi ngaøy caøng chia reõ vaø xung ñoät. Cuõng phaûi noã löïc giaûi quyeát tình traïng baát bình ñaúng toaøn caàu, khi söï giaøu coù vaø ngheøo ñoùi taïo nhöõng hoá saâu saâu xa giöõa caùc chaâu luïc, giöõa caùc nöôùc vaø thaäm chí trong cuøng moät xaõ hoäi.
Nhöõng vò höõu traùch trong chính phuû coù nhieäm vuï noã löïc xaây döïng nhöõng xaõ hoäi daân söï hoøa hôïp vaø hoøa bình. Ñieàu naøy coù theå ñöôïc thöïc hieän tröôùc heát baèng caùch taäp trung vaøo gia ñình döïa treân söï keát hôïp oån ñònh giöõa moät ngöôøi ñaøn nam vaø moät ngöôøi phuï nöõ, "chaéc chaén laø moät xaõ hoäi raát nhoû, nhöng thöïc söï vaø coù tröôùc baát kyø xaõ hoäi daân söï naøo"[2]. Hôn nöõa, khoâng ai coù theå traùnh khoûi vieäc thuùc ñaåy caùc boái caûnh trong ñoù phaåm giaù cuûa moãi con ngöôøi ñöôïc baûo veä, ñaëc bieät laø phaåm giaù cuûa nhöõng ngöôøi yeáu ñuoái vaø deã bò toån thöông nhaát, töø treû sô sinh ñeán ngöôøi giaø, töø ngöôøi beänh ñeán ngöôøi thaát nghieäp, baát keå hoï laø coâng daân hay ngöôøi nhaäp cö.
Caâu chuyeän cuûa toâi laø caâu chuyeän cuûa moät coâng daân, con chaùu cuûa nhöõng ngöôøi di cö, baûn thaân toâi cuõng laø ngöôøi di cö. Trong suoát cuoäc ñôøi, moãi ngöôøi chuùng ta coù theå thaáy mình khoûe maïnh hay ñau yeáu, coù hoaëc khoâng coù vieäc laøm, ôû queâ höông hay ôû xöù ngöôøi: tuy nhieân, phaåm giaù cuûa hoï vaãn luoân nhö vaäy, phaåm giaù cuûa moät thuï taïo ñöôïc Thieân Chuùa mong muoán vaø yeâu thöông.
Töø thöù ba laø chaân lyù. Moái quan heä thöïc söï hoøa bình, ngay caû trong coäng ñoàng quoác teá, khoâng theå ñöôïc xaây döïng neáu khoâng coù söï thaät. ÔÛ ñaâu caùc töø ngöõ mang nhöõng haøm yù mô hoà vaø nöôùc ñoâi hoaëc nôi ñaâu theá giôùi aûo, vôùi nhaän thöùc thay ñoåi veà thöïc taïi, chieám öu theá maø khoâng kieåm soaùt, thì raát khoù ñeå xaây döïng caùc moái quan heä chaân thöïc, vì thieáu ñi tieàn ñeà khaùch quan vaø thöïc söï cuûa truyeàn thoâng.
Veà phaàn mình, Giaùo hoäi khoâng bao giôø coù theå troán traùnh nhieäm vuï noùi leân chaân lyù veà con ngöôøi vaø theá giôùi, baèng caùch, neáu caàn thieát, duøng ñeán ngoân ngöõ thaúng thaén maø luùc ñaàu coù theå khôi daäy söï hieåu laàm naøo ñoù. Nhöng chaân lyù khoâng bao giôø taùch rôøi khoûi loøng baùc aùi, maø taän goác reã, luoân quan taâm ñeán cuoäc soáng vaø lôïi ích cuûa moïi ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ. Hôn nöõa, theo quan ñieåm cuûa Kitoâ giaùo, chaân lyù khoâng phaûi laø söï khaúng ñònh caùc nguyeân taéc tröøu töôïng vaø phi thöïc teá, nhöng laø cuoäc gaëp gôõ vôùi chính con ngöôøi cuûa Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñang soáng trong coäng ñoàng tín höõu. Vì vaäy, chaân lyù khoâng laøm chuùng ta xa caùch, nhöng ngöôïc laïi, noù cho pheùp chuùng ta ñoái maët maïnh meõ hôn vôùi nhöõng thaùch thöùc cuûa thôøi ñaïi nhö di cö, söû duïng trí tueä nhaân taïo moät caùch coù ñaïo ñöùc vaø baûo veä Traùi ñaát thaân yeâu cuûa chuùng ta. Ñaây laø nhöõng thaùch thöùc ñoøi hoûi söï cam keát daán thaân vaø hôïp taùc cuûa taát caû moïi ngöôøi, vì khoâng ai coù theå moät mình giaûi quyeát ñöôïc.
Quyù Ñaïi söù thaân meán,
Söù vuï cuûa toâi baét ñaàu vaøo giöõa Naêm Thaùnh, ñaëc bieät daønh rieâng cho nieàm hy voïng. Ñaây laø thôøi ñieåm hoaùn caûi vaø ñoåi môùi, nhöng treân heát laø cô hoäi ñeå chuùng ta boû laïi xung ñoät phía sau vaø choïn theo moät con ñöôøng môùi, ñöôïc thuùc ñaåy bôûi nieàm hy voïng coù theå xaây döïng, baèng caùch laøm vieäc cuøng nhau, moãi ngöôøi theo söï nhaïy caûm vaø traùch nhieäm cuûa mình, moät theá giôùi trong ñoù moãi ngöôøi ñeàu coù theå theå hieän nhaân tính cuûa mình trong chaân lyù, trong coâng lyù vaø hoøa bình. Toâi mong öôùc raèng ñieàu naøy coù theå ñöôïc thöïc hieän trong moïi boái caûnh, baét ñaàu töø nhöõng nôi chòu ñau khoå nhaát, nhö Ucraina vaø Ñaát Thaùnh.
Toâi caûm ôn quyù vò veà taát caû nhöõng noã löïc maø quyù vò ñang thöïc hieän ñeå xaây döïng caàu noái giöõa ñaát nöôùc cuûa quyù vò vaø Toøa Thaùnh, vaø toâi heát loøng chuùc laønh cho quyù vò, gia ñình vaø caùc daân toäc cuûa quyù vò. Caûm ôn quyù vò!
[Chuùc laønh]
Vaø caûm ôn veà taát caû nhöõng noã löïc maø quyù vò ñang thöïc hieän !
Tyù Linh
Chuyeån ngöõ töø: vatican.va
Nguoàn: xuanbichvietnam.net
- - - - - - - - - - - - - - - -
[1] Söù ñieäp Urbi et Orbi , 20/4/2025
[2] Leâoâ XIII, Thoâng ñieäp Rerum novarum, 15/5/1891, soá 9.