Toaøn vaên Dieãn töø cuûa Ñöùc Leo XIV
khi tieáp caùc Tu Só Doøng La San,
ngaøy 15 thaùng 5 naêm 2025
Toaøn vaên Dieãn töø cuûa Ñöùc Leo XIV khi tieáp caùc Tu Só Doøng La San, ngaøy 15 thaùng 5 naêm 2025.
Vuõ Vaên An
Vatican (VietCatholic News 16-05-2025) - "Baøn thôø cuûa caùc baïn chính laø lôùp hoïc cuûa caùc baïn," Ñöùc Giaùo Hoaøng Leo XIV ñaõ noùi vôùi moät nhoùm anh em De La Salle, nhöõng ngöôøi maø ngaøi ñaõ gaëp trong moät buoåi tieáp kieán rieâng vaøo ngaøy 15 thaùng 5 naêm 2025.
Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ nhaän xeùt vôùi caùc thaønh vieân cuûa doøng La San raèng nhöõng ngöôøi treû tuoåi luoân laø "moät ngoïn nuùi löûa cuûa cuoäc soáng, ñaày naêng löïc, tình caûm vaø yù töôûng." Nhöng ngaøi noùi raèng hoï cuõng caàn ñöôïc giuùp ñôõ ñeå vöôït qua nhöõng trôû ngaïi trong quaù trình phaùt trieån cuûa hoï:
"Haõy nghó ñeán söï coâ laäp do caùc moâ hình quan heä traøn lan ngaøy caøng ñöôïc ñaùnh daáu baèng söï hôøi hôït, chuû nghóa caù nhaân vaø söï baát oån veà maët caûm xuùc; söï lan roäng cuûa caùc khuoân maãu tö duy bò suy yeáu bôûi chuû nghóa töông ñoái; vaø söï phoå bieán cuûa caùc nhòp ñieäu vaø loái soáng trong ñoù khoâng coù ñuû choã cho vieäc laéng nghe, suy gaãm vaø ñoái thoaïi, ôû tröôøng hoïc, trong gia ñình vaø ñoâi khi giöõa chính nhöõng ngöôøi baïn ñoàng trang löùa, daãn ñeán söï coâ ñôn".
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ baøi phaùt bieåu cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng göûi ñeán nhöõng ngöôøi coù maët taïi buoåi tieáp kieán:
Baøi phaùt bieåu cuûa Ñöùc Thaùnh Cha
Nhaân danh Cha, vaø Con vaø Thaùnh Thaàn, bình an cho anh chò em.
Thöa Ñöùc Hoàng Y,
Anh chò em thaân meán, xin chaøo möøng!
Toâi raát vui möøng ñöôïc tieáp ñoùn anh chò em, nhaân kyû nieäm 300 naêm ngaøy ban haønh Toâng saéc In apostolicae Dignitatis solio, trong ñoù Ñöùc Giaùo Hoaøng Benedict XIII ñaõ pheâ chuaån Vieän cuûa anh chò em vaø Quy cheá cuûa anh chò em (ngaøy 26 thaùng 1 naêm 1725). Söï kieän naøy cuõng truøng vôùi kyû nieäm 75 naêm ngaøy Ñöùc Giaùo Hoaøng Pioâ XII tuyeân boá Thaùnh Gioan Baotixita de La Salle laø "Ñaáng baûo trôï treân trôøi cuûa taát caû caùc nhaø giaùo duïc" (xem Toâng thö Quod ait, ngaøy 15 thaùng 5 naêm 1950: AAS 12, 1950, 631-632).
Sau ba theá kyû, thaät toát khi thaáy söï hieän dieän cuûa anh chò em vaãn tieáp tuïc mang ñeán söï töôi môùi cuûa moät thöïc theå giaùo duïc phong phuù vaø roäng lôùn, nôi maø ôû nhieàu nôi treân theá giôùi, anh chò em vaãn taän tuïy vôùi vieäc ñaøo taïo theá heä treû vôùi loøng nhieät thaønh, loøng trung thaønh vaø tinh thaàn hy sinh.
Chính trong boái caûnh cuûa leã kyû nieäm naøy, toâi muoán döøng laïi vaø cuøng anh chò em suy gaãm veà hai khía caïnh trong lòch söû cuûa anh chò em maø toâi cho laø quan troïng ñoái vôùi taát caû chuùng ta: söï chuù yù ñeán caùc bieán coá ñöông thôøi vaø chieàu kích thöøa taùc vaø truyeàn giaùo cuûa vieäc giaûng daïy trong coäng ñoàng.
Nhöõng khôûi ñaàu trong coâng vieäc cuûa anh chò em noùi leân raát nhieàu ñieàu veà "caùc bieán coá ñöông thôøi". Thaùnh Gioan Baotixita de La Salle baét ñaàu baèng caùch ñaùp laïi lôøi yeâu caàu giuùp ñôõ cuûa moät giaùo daân, Adriano Nyel, ngöôøi ñang ñaáu tranh ñeå duy trì "tröôøng hoïc cuûa ngöôøi ngheøo" cuûa ngaøi. Ngöôøi saùng laäp cuûa anh chò em ñaõ nhaän ra trong lôøi caàu xin giuùp ñôõ cuûa ngaøi moät daáu hieäu cuûa Thieân Chuùa; ngaøi ñaõ chaáp nhaän thöû thaùch vaø baét tay vaøo laøm vieäc. Vì vaäy, vöôït ra ngoaøi yù ñònh vaø kyø voïng cuûa rieâng mình, ngaøi ñaõ mang ñeán moät heä thoáng giaûng daïy môùi: heä thoáng Tröôøng hoïc Ki-toâ giaùo, mieãn phí vaø môû cöûa cho taát caû moïi ngöôøi. Trong soá caùc yeáu toá ñoåi môùi maø ngaøi ñöa ra trong cuoäc caùch maïng sö phaïm naøy coù vieäc giaûng daïy theo lôùp chöù khoâng coøn laø giaûng daïy cho töøng hoïc sinh nöõa; thay vì tieáng Latinh, ngaøi ñaõ söû duïng tieáng Phaùp laøm ngoân ngöõ giaûng daïy, ngoân ngöõ maø taát caû moïi ngöôøi ñeàu coù theå tieáp caän; caùc baøi hoïc Chuùa Nhaät, trong ñoù ngay caû nhöõng ngöôøi treû tuoåi buoäc phaûi laøm vieäc vaøo caùc ngaøy trong tuaàn cuõng coù theå tham gia; vaø söï tham gia cuûa caùc gia ñình vaøo chöông trình giaûng daïy cuûa tröôøng, theo nguyeân taéc "tam giaùc giaùo duïc", vaãn coøn hieäu löïc cho ñeán ngaøy nay. Vì vaäy, caùc vaán ñeà khi naûy sinh, thay vì laøm naûn loøng ngaøi, ñaõ thuùc ñaåy ngaøi tìm kieám nhöõng caâu traû lôøi saùng taïo vaø maïo hieåm vaøo nhöõng con ñöôøng môùi vaø thöôøng chöa ñöôïc khaùm phaù.
Taát caû nhöõng ñieàu naøy chæ coù theå khieán chuùng ta suy nghó, vaø noù cuõng ñaët ra nhöõng caâu hoûi höõu ích. Trong theá giôùi cuûa giôùi treû ngaøy nay, nhöõng thaùch thöùc caáp baùch nhaát caàn phaûi ñoái maët laø gì? Nhöõng giaù trò naøo caàn ñöôïc coå vuõ? Nhöõng nguoàn löïc naøo coù theå ñöôïc troâng caäy?
Nhöõng ngöôøi treû tuoåi cuûa thôøi ñaïi chuùng ta, gioáng nhö nhöõng ngöôøi ôû moïi löùa tuoåi, laø moät ngoïn nuùi löûa cuûa söï soáng, ñaày naêng löïc, tình caûm vaø yù töôûng. Coù theå thaáy ñieàu ñoù töø nhöõng ñieàu tuyeät vôøi maø hoï coù theå laøm, trong raát nhieàu lónh vöïc. Tuy nhieân, hoï cuõng caàn söï giuùp ñôõ ñeå khoái taøi saûn lôùn naøy phaùt trieån haøi hoøa vaø vöôït qua nhöõng gì, maëc duø theo caùch khaùc vôùi quaù khöù, vaãn coù theå caûn trôû söï phaùt trieån laønh maïnh cuûa hoï.
Ví duï, trong khi vaøo theá kyû XVII, vieäc söû duïng tieáng Latinh laø raøo caûn khoâng theå vöôït qua ñoái vôùi vieäc thoâng ñaït cuûa nhieàu ngöôøi, thì ngaøy nay, coù nhöõng trôû ngaïi khaùc caàn phaûi ñoái ñaàu. Haõy nghó ñeán söï coâ laäp do caùc moâ hình quan heä traøn lan ngaøy caøng ñöôïc ñaùnh daáu baèng söï hôøi hôït, chuû nghóa caù nhaân vaø söï baát oån veà caûm xuùc; söï lan truyeàn cuûa caùc moâ hình tö duy bò suy yeáu bôûi chuû nghóa töông ñoái; vaø söï phoå bieán cuûa nhòp ñieäu vaø loái soáng trong ñoù khoâng coù ñuû choã cho vieäc laéng nghe, suy gaãm vaø ñoái thoaïi, ôû tröôøng hoïc, trong gia ñình vaø ñoâi khi giöõa chính nhöõng ngöôøi baïn ñoàng trang löùa, daãn ñeán söï coâ ñôn.
Ñaây laø nhöõng thaùch thöùc ñoøi hoûi cao, nhöng chuùng ta cuõng coù theå bieán chuùng thaønh baøn ñaïp ñeå khaùm phaù caùc caùch thöùc, phaùt trieån caùc coâng cuï vaø aùp duïng caùc ngoân ngöõ môùi ñeå tieáp tuïc chaïm ñeán traùi tim cuûa hoïc sinh, giuùp ñôõ caùc em vaø thuùc ñaåy caùc em ñoái dieän vôùi moïi trôû ngaïi vôùi loøng can ñaûm ñeå coáng hieán heát mình trong cuoäc soáng, theo keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa. Theo nghóa naøy, söï chuù yù maø anh chò em daønh cho tröôøng hoïc cuûa mình, cho vieäc ñaøo taïo giaùo vieân vaø cho vieäc taïo ra caùc coäng ñoàng giaùo duïc trong ñoù noã löïc giaûng daïy ñöôïc laøm phong phuù theâm bôûi söï ñoùng goùp cuûa moïi ngöôøi laø ñieàu ñaùng khen ngôïi. Toâi khuyeán khích anh chò em tieáp tuïc treân nhöõng con ñöôøng naøy.
Nhöng toâi muoán chæ ra moät khía caïnh khaùc cuûa thöïc taïi Lasan maø toâi cho laø quan troïng: vieäc giaûng daïy ñöôïc soáng nhö moät thöøa taùc vuï vaø söù meänh, nhö söï thaùnh hieán trong Giaùo hoäi. Thaùnh Gioan Baotixita de La San khoâng muoán coù linh muïc trong soá caùc giaùo vieân cuûa caùc Tröôøng Kitoâ giaùo, maø chæ coù "nhöõng ngöôøi anh em", ñeå moïi noã löïc cuûa anh chò em, vôùi söï giuùp ñôõ cuûa Chuùa, ñeàu höôùng ñeán vieäc giaùo duïc hoïc sinh. Ngaøi thích noùi: "Baøn thôø cuûa anh chò em laø ngai toøa", qua ñoù thuùc ñaåy moät thöïc taïi cho ñeán nay vaãn chöa ñöôïc bieát ñeán trong Giaùo hoäi thôøi cuûa ngaøi: ñoù laø giaùo vieân vaø giaùo lyù vieân giaùo daân, ñöôïc trao cho coäng ñoàng moät "thöøa taùc vuï" chaân chính, theo nguyeân taéc truyeàn giaùo baèng caùch giaùo duïc, vaø giaùo duïc baèng caùch truyeàn giaùo (xem Ñöùc Phanxicoâ, Dieãn vaên göûi ñeán nhöõng ngöôøi tham döï Toång hoäi cuûa caùc Anh em Tröôøng Kitoâ giaùo, ngaøy 21 thaùng 5 naêm 2022).
Theo caùch naøy, ñaëc suûng cuûa tröôøng hoïc, maø anh chò em chaáp nhaän vôùi lôøi khaán thöù tö veà giaûng daïy, ngoaøi vieäc phuïc vuï xaõ hoäi vaø laø moät coâng vieäc baùc aùi coù giaù trò, ngaøy nay vaãn xuaát hieän nhö moät trong nhöõng bieåu thöùc ñeïp ñeõ vaø huøng hoàn nhaát cuûa nhieäm vuï tö teá, tieân tri vaø vöông giaû maø taát caû chuùng ta ñaõ nhaän ñöôïc trong Bí tích Röûa toäi, nhö ñaõ neâu baät trong caùc vaên kieän cuûa Coâng ñoàng Vatican II. Do ñoù, trong caùc ñôn vò giaùo duïc cuûa anh chò em, caùc anh em tu só laøm cho chöùc thaùnh röûa toäi trôû neân höõu hình moät caùch tieân tri, thoâng qua vieäc thaùnh hieán cuûa hoï, thuùc ñaåy moïi ngöôøi (x. Hieán cheá tín lyù Lumen Gentium, 44), moãi ngöôøi theo vò theá vaø nhieäm vuï cuûa mình, khoâng coù söï khaùc bieät, "nhö nhöõng thaønh vieân soáng ñoäng, daønh toaøn boä naêng löïc cuûa mình cho söï phaùt trieån cuûa Giaùo hoäi vaø söï thaùnh hoùa lieân tuïc cuûa Giaùo hoäi" (ivi., 33).
Vì lyù do naøy, toâi hy voïng raèng ôn goïi thaùnh hieán tu só La San coù theå phaùt trieån, raèng chuùng coù theå ñöôïc khuyeán khích vaø thuùc ñaåy, trong caùc tröôøng hoïc cuûa anh chò em vaø beân ngoaøi caùc tröôøng hoïc, vaø raèng, cuøng vôùi taát caû caùc thaønh phaàn ñaøo taïo khaùc, chuùng coù theå goùp phaàn truyeàn caûm höùng cho nhöõng con ñöôøng thaùnh thieän vui töôi vaø hieäu quaû trong soá nhöõng ngöôøi treû theo hoïc taïi caùc tröôøng hoïc ñoù.
Caûm ôn nhöõng gì anh chò em ñaõ laøm! Toâi caàu nguyeän cho anh chò em vaø ban cho anh chò em Pheùp laønh Toøa thaùnh, maø toâi vui möøng ban cho toaøn theå Gia ñình Lasan.