Dieãn vaên Ñöùc Thaùnh Cha Leâoâ XIV
daønh cho caùc tu só Doøng Lasan ngaøy 15/5/2025
Dieãn vaên Ñöùc Thaùnh Cha Leâoâ XIV daønh cho caùc tu só Doøng Lasan ngaøy 15/5/2025.
Chuyeån ngöõ: Taâm Buøi
Vatican (WHÑ 15-05-2025) - Saùng thöù Naêm ngaøy 15/5/2025, Ñöùc Thaùnh Cha Leâoâ XIV ñaõ gaëp gôõ caùc tu só Doøng Lasan nhaân dòp kyû nieäm 300 naêm doøng ñöôïc Ñöùc Beâneâñictoâ XIII ban saéc leänh thaønh laäp doøng vaø pheâ chuaån tu luaät cuûa doøng, vaø 75 naêm Ñöùc Pioâ XII choïn Thaùnh Gioan Lasan laøm boån maïng caùc nhaø giaùo duïc.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha:
Dieãn vaên cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Leâoâ XIV
Göûi Caùc Sö Huynh Cuûa Doøng Anh Em Tröôøng Kitoâ Giaùo
Thöù Naêm, ngaøy 15 thaùng 5 naêm 2025
Nhaân danh Cha vaø Con vaø Thaùnh Thaàn. Bình an ôû cuøng anh chò em!
Hoàng y kính meán,
Anh chò em thaân meán, chaøo möøng anh chò em!
Toâi raát vui möøng ñöôïc ñoùn tieáp anh chò em nhaân dòp kyû nieäm 300 naêm ban haønh Saéc chæ In Apostolicae Dignitatis Solio, qua ñoù Ñöùc Giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XIII ñaõ pheâ chuaån Hoäi Doøng vaø Luaät Doøng cuûa caùc Sö huynh (ngaøy 26.1.1725). Dòp naøy cuõng truøng vôùi kyû nieäm 75 naêm ngaøy Ñöùc Giaùo hoaøng Pioâ XII toân phong Thaùnh Gioan Lasan laøm "Ñaáng Baûo trôï treân trôøi cuûa taát caû caùc nhaø giaùo duïc" (xem Toâng thö Quod Ait, ngaøy 15.5.1950: AAS 12, 1950, 631-632).
Traûi qua ba theá kyû, thaät ñeïp khi nhaän thaáy söï hieän dieän cuûa caùc Sö huynh vaãn tieáp tuïc mang laïi söùc soáng töôi môùi cuûa moät söù maïng giaùo duïc phong phuù vaø roäng lôùn, vaãn ñang ñöôïc caùc Sö huynh daán thaân thi haønh vôùi loøng nhieät thaønh, trung tín vaø hy sinh taïi nhieàu nôi treân theá giôùi, ñeå ñaøo taïo giôùi treû.
Döôùi aùnh saùng cuûa nhöõng dòp kyû nieäm naøy, toâi muoán cuøng caùc Sö huynh suy tö veà hai khía caïnh trong lòch söû cuûa Hoäi doøng maø toâi cho laø quan troïng ñoái vôùi taát caû chuùng ta: söï quan taâm ñeán thôøi söï vaø chieàu kích thöøa taùc vaø truyeàn giaùo cuûa vieäc daïy hoïc trong coäng ñoaøn.
Khôûi ñaàu söù maïng cuûa caùc Sö huynh ñaõ noùi leân raát nhieàu veà tính "thôøi söï". Thaùnh Gioan Lasan ñaõ baét ñaàu baèng caùch ñaùp laïi lôøi caàu cöùu cuûa moät giaùo daân teân laø Adrien Nyel, ngöôøi gaëp khoù khaên trong vieäc duy trì nhöõng "tröôøng hoïc daønh cho ngöôøi ngheøo" cuûa oâng. Ñaáng saùng laäp cuûa caùc Sö huynh ñaõ nhaän ra trong lôøi keâu cöùu aáy moät daáu chæ cuûa Thieân Chuùa, ñaõ ñoùn nhaän thaùch ñoá vaø baét tay vaøo haønh ñoäng. Nhö theá, vöôït ngoaøi döï ñònh vaø kyø voïng cuûa chính mình, ngaøi ñaõ khai sinh ra moät heä thoáng giaùo duïc môùi: caùc Tröôøng hoïc Kitoâ giaùo, mieãn phí vaø môû cöûa cho moïi ngöôøi. Trong cuoäc caùch maïng sö phaïm naøy, moät soá yeáu toá ñoåi môùi ñaùng keå do ngaøi ñeà xöôùng coù theå keå ñeán nhö: daïy hoïc theo lôùp thay vì töøng caù nhaân; söû duïng tieáng Phaùp thay cho tieáng Latinh ñeå giaûng daïy, ñeå hoïc sinh deã tieáp caän hôn; toå chöùc caùc buoåi hoïc vaøo Chuùa nhaät, nhaèm taïo ñieàu kieän cho nhöõng em phaûi laøm vieäc trong tuaàn; vaø söï tham gia cuûa gia ñình trong tieán trình hoïc taäp, theo nguyeân lyù "tam giaùc giaùo duïc" - vaãn coøn giaù trò cho ñeán ngaøy nay. Nhö theá, moãi khi coù vaán ñeà naûy sinh, thay vì chuøn böôùc, ngaøi laïi ñöôïc khôi daäy ñeå tìm ra nhöõng giaûi phaùp saùng taïo vaø böôùc vaøo nhöõng con ñöôøng môùi meû, ñoâi khi chöa töøng ñöôïc khaùm phaù.
Taát caû nhöõng ñieàu aáy khoâng theå khoâng khieán chuùng ta suy nghó vaø ñoàng thôøi ñaët ra nhöõng caâu hoûi höõu ích trong chuùng ta. Ñaâu laø nhöõng thaùch ñoá caáp baùch nhaát cuûa giôùi treû hoâm nay phaûi ñoái maët? Nhöõng giaù trò naøo caàn ñöôïc coå vuõ? Nhöõng nguoàn löïc naøo coù theå troâng caäy?
Giôùi treû ngaøy nay, cuõng nhö ôû moïi thôøi, laø moät ngoïn nuùi löûa ñaày söùc soáng, naêng löôïng, caûm xuùc vaø saùng kieán. Ñieàu naøy theå hieän roõ qua nhöõng ñieàu kyø dieäu maø caùc baïn treû ñang laøm ñöôïc treân nhieàu lónh vöïc. Tuy nhieân, hoï vaãn caàn ñöôïc trôï giuùp ñeå phaùt trieån moät caùch haøi hoøa nhöõng tieàm naêng phong phuù aáy, vaø ñeå vöôït qua nhöõng ñieàu - duø khaùc vôùi thôøi xöa - vaãn coù theå caûn trôû söï phaùt trieån laønh maïnh cuûa hoï.
Chaúng haïn, neáu vaøo theá kyû 17, vieäc söû duïng tieáng Latinh laø raøo caûn giao tieáp khoâng theå vöôït qua vôùi nhieàu ngöôøi, thì ngaøy nay, nhöõng raøo caûn môùi cuõng ñang xuaát hieän. Ta coù theå nghó ñeán tình traïng coâ laäp do caùc moâ hình töông quan noâng caïn, caù nhaân chuû nghóa, vaø baát oån trong tình caûm; söï lan roäng cuûa loái tö duy bò laøm suy yeáu bôûi chuû nghóa töông ñoái; hay vieäc laán aùt cuûa nhòp soáng vaø phong caùch soáng khieán ngöôøi ta khoâng coøn thôøi gian cho laéng nghe, suy tö vaø ñoái thoaïi - ñieàu naøy dieãn ra ngay caû trong nhaø tröôøng, trong gia ñình vaø giöõa baïn beø, daãn ñeán söï coâ ñôn.
Ñaây laø nhöõng thaùch ñoá lôùn, nhöng - nhö Thaùnh Gioan Lasan - chuùng ta cuõng coù theå bieán nhöõng thaùch ñoá naøy thaønh baøn ñaïp ñeå khaùm phaù nhöõng con ñöôøng môùi, phaùt trieån nhöõng coâng cuï môùi vaø söû duïng nhöõng ngoân ngöõ môùi nhaèm chaïm ñeán traùi tim hoïc sinh, giuùp caùc em can ñaûm vöôït qua moïi trôû ngaïi ñeå soáng ñuùng vôùi ôn goïi vaø keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa. Trong höôùng ñi naøy, toâi ñaùnh giaù cao söï quan taâm maø caùc Sö huynh daønh cho vieäc ñaøo taïo giaùo vieân vaø xaây döïng coäng ñoàng giaùo duïc, nôi maø vieäc daïy hoïc ñöôïc laøm phong phuù nhôø söï ñoùng goùp cuûa moïi thaønh phaàn. Toâi khích leä caùc Sö huynh tieáp tuïc böôùc ñi treân nhöõng con ñöôøng aáy.
Nhöng toâi cuõng muoán nhaéc ñeán moät khía caïnh khaùc trong linh ñaïo Lasan maø toâi cho laø raát quan troïng: ñoù laø vieäc giaûng daïy ñöôïc soáng nhö moät thöøa taùc vuï vaø moät söù maïng, nhö moät söï thaùnh hieán trong loøng Hoäi thaùnh. Thaùnh Gioan Lasan ñaõ khoâng muoán coù linh muïc trong soá caùc thaày daïy cuûa Tröôøng hoïc Kitoâ giaùo, maø chæ muoán coù caùc "Sö huynh" - ñeå moïi noã löïc cuûa caùc Sö huynh, vôùi ôn Chuùa trôï giuùp, ñeàu quy höôùng veà vieäc giaùo duïc hoïc sinh. Thaùnh nhaân thöôøng noùi: "Baøn thôø cuûa anh em laø buïc giaûng", qua ñoù ngaøi ñaõ khôi môû trong Hoäi thaùnh thôøi aáy moät thöïc taïi chöa töøng coù: ñoù laø nhöõng giaùo vieân vaø giaùo lyù vieân giaùo daân, ñöôïc trao phoù trong coäng ñoaøn moät thöøa taùc vuï thöïc söï, döïa treân nguyeân taéc truyeàn giaùo baèng caùch giaùo duïc vaø giaùo duïc baèng caùch truyeàn giaùo (x. Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ, Dieãn töø tröôùc Toång tu nghò Doøng Lasan, ngaøy 21.5.2022).
Nhö theá, ñaëc suûng giaùo duïc maø anh em ñoùn nhaän qua lôøi khaán thöù tö - lôøi khaán giaûng daïy - khoâng chæ laø moät söù vuï phuïc vuï xaõ hoäi hay moät vieäc baùc aùi quyù giaù, maø ngaøy nay vaãn laø moät trong nhöõng bieåu hieän ñeïp ñeõ vaø huøng hoàn nhaát cuûa thöøa taùc vuï tö teá, ngoân söù vaø vöông giaû maø moãi ngöôøi chuùng ta laõnh nhaän qua Bí tích Röûa toäi, nhö caùc vaên kieän cuûa Coâng ñoàng Vatican II ñaõ nhaán maïnh. Trong moâi tröôøng giaùo duïc cuûa caùc Sö huynh, ñôøi soáng thaùnh hieán cuûa caùc tu só trôû neân daáu chæ tieân tri, laøm noåi baät tính thöøa taùc vuï phaùt sinh töø Bí tích Röûa toäi, thuùc ñaåy moïi ngöôøi (x. Lumen Gentium, soá 44), tuøy theo baäc soáng vaø söù vuï cuûa mình, khoâng phaân bieät, ñeå cuøng goùp phaàn nhö nhöõng chi theå soáng ñoäng [...] vaøo vieäc xaây döïng Hoäi Thaùnh vaø laøm cho Hoäi thaùnh luoân ñöôïc thaùnh hoùa (x. Lumen Gentium, soá 33).
Vì lyù do ñoù, toâi caàu mong cho ôn goïi soáng ñôøi thaùnh hieán La San ngaøy caøng trieån nôû, ñöôïc khích leä vaø vun troàng caû trong vaø ngoaøi caùc tröôøng hoïc cuûa caùc Sö huynh, vaø trong söï hieäp löïc vôùi caùc thaønh phaàn giaùo duïc khaùc, tieáp tuïc khôi leân nôi caùc baïn treû nhöõng haønh trình neân thaùnh ñaày vui töôi vaø sinh hoa keát quaû.
Toâi caùm ôn vì nhöõng gì caùc Sö huynh ñang thöïc hieän!
Toâi caàu nguyeän cho caùc Sö huynh vaø ban Pheùp laønh Toøa thaùnh cho caùc Sö huynh, caùch rieâng môû roäng ñeán toaøn theå Gia ñình Lasan.
Taâm Buøi löôïc dòch
Töø vatican.va