Ñöùc tin vaøo Ñaáng Phuïc Sinh aån mình:
Saùch Tin Möøng laø nhöõng baûn trình thuaät lòch söû
Ñöùc tin vaøo Ñaáng Phuïc Sinh aån mình: Saùch Tin Möøng laø nhöõng baûn trình thuaät lòch söû.
David Paul Deavel
(WHÑ 05-05-2025) - Neáu caùc saùch Tin Möøng ñöôïc döïng leân ñeå baùn moät caâu chuyeän maø caùc taùc giaû khoâng tin, thì caùc saùch Tin Möøng ñaõ khoâng ñöôïc vieát theo caùch maø chuùng ta ñang thaáy.
Moät trong nhöõng chöùng cöù noäi taïi maïnh meõ nhaát xaùc nhaän raèng caùc saùch Tin Möøng laø nhöõng baûn trình thuaät lòch söû, ñoù laø söï trung thöïc hoaøn toaøn cuûa caùc taùc giaû khi ñöa vaøo nhöõng chi tieát maø baát cöù chuyeân gia quan heä coâng chuùng naøo cuõng seõ traùnh xa. Neáu nhöõng caâu chuyeän aáy ñöôïc daøn döïng nhaèm baùn moät caâu chuyeän maø chính caùc taùc giaû khoâng tin, thì chaéc chaén caùc saùch Tin Möøng ñaõ khoâng ñöôïc vieát theo caùch maø chuùng ta ñang thaáy.
Haõy laáy ví duï veà nhöõng ngöôøi theo saùt Chuùa Gieâsu nhaát - caùc moân ñeä, hay nhoùm Möôøi hai. Nhöõng ngöôøi naøy, maø caùc thính giaû hay ñoäc giaû ñaàu tieân ñeàu bieát roõ hoï laø ai, laø nhöõng ngöôøi ñöùng ñaàu cuûa nhaùnh toân giaùo môùi naøy, voán phaùt sinh töø Do Thaùi giaùo. Theá nhöng, nhoùm Möôøi hai moân ñeä naøy khoâng heà ñöôïc khaéc hoïa nhö nhöõng nhaân vaät anh huøng, ñaëc bieät khoân ngoan hoaëc ngay caû laø ñaïo ñöùc hôn ngöôøi. Raát nhieàu caâu chuyeän moâ taû hoï khoâng tin vaøo chính ngöôøi maø hoï ñang theo, khoâng hieåu ñieàu Ngaøi ñang muoán noùi, vaø khoâng ñi theo con ñöôøng maø Ngaøi ñaõ choïn. Chuùa Gieâsu nhieàu laàn goïi nhoùm Möôøi hai laø "nhöõng keû keùm loøng tin" (Mt 6: 30), goïi Pheâroâ, ngöôøi laõnh ñaïo nhoùm, laø "Satan, lui laïi ñaøng sau Thaày" (Mc 8: 33), vaø khieån traùch hai anh em Giacoâbeâ vaø Gioan vì hoï maûi meâ tranh giaønh "moät ngöôøi ñöôïc ngoài beân höõu, moät ngöôøi ñöôïc ngoài beân taû Thaày" trong phaåm traät Nöôùc Trôøi (Mc 10: 37). AØ, vaø coù moät ngöôøi trong soá hoï ñaõ phaûn boäi Ngaøi chæ vì ba möôi ñoàng baïc: "Giuña Ítcarioát, moät ngöôøi trong Nhoùm Möôøi Hai, ñi gaëp caùc thöôïng teá ñeå noäp Ngaøi cho hoï" (Mc 14: 10).
Ngöôøi ta coù theå noùi raèng: "Vôùi nhöõng ngöôøi baïn nhö theá naøy, thì chaúng caàn ñeán nhoùm Phariseâu vaø Sañoác (choáng ñoái) laøm chi?"
Ngay caû khi bieän minh raèng nhöõng hình aûnh naøy ñöôïc duøng ñeå laøm noåi baät söï thaùnh thieän duy nhaát cuûa Chuùa Gieâsu vaø cho thaáy söï nhoû beù cuûa nhöõng ai nhaän ra vinh quang cuûa Ngaøi, thì vaãn coøn nhieàu phaàn khaùc trong Tin Möøng maéc phaûi "vaán ñeà quaù nhieàu thoâng tin". Caùc saùch Tin Möøng chöùa ñöïng quaù nhieàu chi tieát ñeán möùc khoâng theå naøo laø do nhöõng ngöôøi ñang coá thuyeát phuïc ngöôøi khaùc veà moät ñieàu maø hoï khoâng tin töôûng vaø bòa ra. Muøa Phuïc Sinh chính laø thôøi ñieåm maø söï thaät aáy noùi thaúng vaøo chuùng ta.
Trong caùc trình thuaät veà söï Phuïc Sinh, moät taùc giaû tuyeân truyeàn gioûi leõ ra phaûi nhaán maïnh ñeán tính thuyeát phuïc cuûa toaøn boä söï kieän Phuïc Sinh. OÂng ta phaûi keå raèng nhöõng ngöôøi theo Chuùa Gieâsu ñaõ bieát chaéc caùi cheát cuûa Ngaøi seõ khoâng phaûi laø daáu chaám heát - vì hoï ñaõ ghi nhôù lôøi Ngaøi, hoaëc vì hoï raùp noái ñöôïc caùc lôøi tieân tri, hoaëc baèng caùch noùi raèng chính nhöõng ngöôøi ñaõ gaëp ñöôïc Chuùa Phuïc Sinh ñaõ keå laïi nhöõng laàn gaëp gôõ aáy, nhö theá nghe môùi coù veû thuyeát phuïc thaät söï. Hay ít nhaát cuõng laø ñieàu gì ñoù töông töï.
Nhöng laïi khoâng phaûi theá.
Thay vaøo ñoù chuùng ta thaáy gì? Ai cuõng bieát veà Toâma - ngöôøi khoâng tin, ngay caû khi caùc moân ñeä khaùc ñaõ keå raèng hoï ñaõ thaáy Chuùa hieän ra. Thaät ñaùng buoàn, suoát hai nghìn naêm qua oâng ñaõ phaûi mang tieáng laø Toâma cöùng loøng: "Ñaët ngoùn tay vaøo ñaây, vaø haõy nhìn xem tay Thaày. Ñöa tay ra maø ñaët vaøo caïnh söôøn Thaày. Ñöøng cöùng loøng nöõa, nhöng haõy tin" (Ga 20: 27). Nhöng phaûi noùi raèng, Toâma khoâng phaûi laø ngöôøi duy nhaát theå hieän söï hoaøi nghi ñeán möùc "gai goùc" vaøo ngaøy thöù ba aáy.
Trong Tin Möøng Maùccoâ, maø nhieàu hoïc giaû cho laø ñöôïc vieát sôùm nhaát, duø baïn khoâng nhaát thieát phaûi tin ñieàu ñoù, Maria Mañaleâna gaëp Chuùa, tin vaøo Ngaøi vaø keå laïi cho caùc moân ñeä. Nhöng "nghe baø noùi Ngaøi ñang soáng vaø baø ñaõ thaáy Ngaøi, caùc oâng vaãn khoâng tin" (Mc 16,11). Khi hai ngöôøi moân ñeä khaùc thaáy Chuùa Phuïc Sinh treân ñöôøng veà Emmau vaø thuaät laïi cho nhöõng ngöôøi coøn laïi, keát quaû vaãn laø: "Caùc oâng aáy cuõng khoâng tin hai ngöôøi" (Mc 16,13). Vaø khi Chuùa Gieâsu hieän ra vôùi nhoùm Möôøi Moät, "Ngaøi khieån traùch caùc oâng khoâng tin vaø cöùng loøng, bôûi leõ caùc oâng khoâng chòu tin nhöõng keû ñaõ ñöôïc thaáy Ngaøi sau khi Ngaøi troãi daäy" (Mc 16,14).
Maãu chuyeän töông töï cuõng dieãn ra trong Tin Möøng Luca. Nhöõng lôøi baùo tin ñaàu tieân veà ngoâi moä troáng bò coi laø "chuyeän vôù vaån, neân chaúng tin" (Lc 24,11). Ngay caû khi Chuùa hieän ra vôùi caùc moân ñeä thaân tín nhaát, chuùng ta vaãn thaáy "caùc oâng kinh hoàn baït vía, töôûng laø thaáy ma" (Lc 24,37). Ngay caû khi Chuùa ñöa tay chaân cho hoï xem ñeå chöùng minh Ngaøi khoâng phaûi laø ma, Luca vaãn ghi raèng "Caùc oâng coøn chöa tin vì möøng quaù, vaø coøn ñang ngôõ ngaøng" (Lc 24,41).
Ñoù môùi laø phaàn ñaàu cuûa caâu chuyeän. Trong taát caû caùc saùch Tin Möøng, cuoái cuøng caùc moân ñeä cuõng tin, duø ñoâi khi hoï caàn ñöôïc chính Chuùa Gieâsu daïy doã theâm, hoaëc nhö trong tröôøng hôïp cuûa Toâma, caàn taän maét nhìn roài chaïm vaøo caùc veát thöông ôû tay vaø ôû caïnh söôøn Chuùa Gieâsu.
Nhöng ñieàu ñaùng chuù yù laø söï khoâng tin aáy laïi ñöôïc ghi laïi. Ñaáng ñaõ töøng noùi vôùi EÂlia qua "tieáng gioù hiu hiu" thay vì qua ñoäng ñaát hay löûa döõ (1 V 19: 11-12), nay cuõng maëc khaûi söï Phuïc Sinh cuûa mình cho töøng ngöôøi hay cho nhöõng nhoùm nhoû, vaø thöôøng laø döôùi moät hình thöùc khieán ngöôøi ta khoâng nhaän ra ngay. Cuoäc gaëp gôõ cuûa Maria Mañaleâna baét ñaàu baèng vieäc baø "töôûng Ngaøi laø ngöôøi laøm vöôøn" (Ga 20: 15). Ngay caû laàn hieän ra kyø dieäu "treân baõi bieån" cuõng baét ñaàu xaûy ra vaøo ban ñeâm - vaø keát thuùc baèng# moät lôøi gôïi yù veà caùch thaû löôùi caù sao cho coù hieäu quaû hôn: "Cöù thaû löôùi xuoáng beân phaûi maïn thuyeàn ñi, thì seõ baét ñöôïc caù" (Ga 21: 4-6).
Coù leõ chi tieát "quaù thaät thaø" gaây kinh ngaïc nhaát laø trong Tin Möøng theo Maùttheâu, khi taùc giaû daãn ñeán ñoaïn keát cao traøo. Chuùa Gieâsu ñaõ heïn gaëp toaøn boä nhoùm Möôøi Moät moân ñeä cuûa mình treân moät ngoïn nuùi ôû Galileâ. Maùttheâu keå, "Khi thaáy Ngaøi, caùc oâng baùi laïy, nhöng coù maáy oâng laïi hoaøi nghi" (Mt 28,17).
Moät laàn nöõa, ñaây laø ñieàu maø moät taùc giaû tuyeân truyeàn gioûi hay moät coâng ty quan heä coâng chuùng (PR) chuyeân nghieäp khoâng bao giôø khuyeân söû duïng neáu muoán thuyeát phuïc ngöôøi khaùc. Moät kòch baûn nhö theá naøy chaéc chaén seõ bò traû laïi ñeå vieát laïi töø ñaàu. Ñieàu naøy khieán ngöôøi ta coù lyù do ñeå tin raèng caùc taùc giaû Tin Möøng thaät söï tin vaøo ñieàu hoï vieát. Vaø neáu nhöõng gì hoï noùi laø söï thaät, thì vieäc tin vaøo ñieàu ñoù laø hoaøn toaøn hôïp lyù, vaø ñieàu ñoù noùi leân moät ñieàu raát quan troïng veà caùch thöùc nieàm tin ñöôïc hình thaønh nhö theá naøo.
Ngoân söù Isaia töøng noùi: "Laïy Thieân Chuùa cuûa Israel, laïy Ñaáng Cöùu Ñoä, Ngaøi quaû thaät laø Thieân Chuùa aån mình" (Is 45,15). Ngöôøi ta vaãn thöôøng noùi: "Vieäc Thieân Chuùa haønh ñoäng nhöng laïi muoán giaáu teân laø vieäc töông hôïp vôùi nhau." Coù theå noùi raèng ngay caû trong moät söï kieän döôøng nhö khoâng theå laø truøng hôïp ngaãu nhieân, thì Thieân Chuùa vaãn khoâng nhaát thieát phaûi toû mình ra cho taát caû moïi ngöôøi, cuõng khoâng toû mình theo caùch khieán ngöôøi ta khoâng theå khoâng tin. Ngay caû nhöõng vieäc kyø dieäu nhaát cuûa Ngaøi cuõng thöôøng khoù hieåu moät chuùt. Ñoù coù phaûi laø tieáng saám maø ngöôøi ta nghe thaáy khi Chuùa chòu pheùp röûa khoâng? Hay ñoù laø moät tieáng noùi naøo ñoù? Ñoù coù phaûi laø Tieáng Noùi Töø Trôøi khoâng? (Mt 3:13-17; Mc 1:9-11; Lc 3: 22).
Taïi sao Thieân Chuùa laïi nhö theá? Taïi sao ngay caû vieäc Phuïc Sinh cuõng khoâng ñöôïc thöïc hieän moät caùch coâng khai raàm roä, ñeå khoâng ai coù theå phuû nhaän? Chuùng ta töï hoûi veà chính cuoäc ñôøi mình: taïi sao Ñaáng Phuïc Sinh laïi khoâng hieän ra trong ñôøi soáng caù nhaân cuûa toâi? Neáu Chuùa Kitoâ ñaõ soáng laïi vaø moïi söï ñaõ ñöôïc ñoåi môùi, thì taïi sao ñieàu ñoù khoâng roõ raøng vôùi toâi? Taïi sao moïi thöù vaãn khoù khaên nhö vaäy?
Caâu traû lôøi, xem ra, ñoù laø Thieân Chuùa ñang thöû thaùch loøng daï chuùng ta. Lieäu chuùng ta coù tin Ngaøi hay khoâng? Chuùa Kitoâ ñaõ Phuïc Sinh, nhöng Ngaøi vaãn laø Thieân Chuùa aån mình, ñang thöû thaùch ñöùc tin cuûa chuùng ta. Lieäu chuùng ta coù ñuû can ñaûm ñeå tin vaø kieân vöõng khi nhöõng ngöôøi khaùc vaãn nghi ngôø khoâng? Lieäu chuùng ta coù trung tín khi nhöõng ngöôøi khaùc khoâng ñoùn nhaän lôøi chöùng cuûa mình khoâng? Lieäu chuùng ta coù daùm leân nuùi gaëp Ngaøi khoâng?
Thaùnh John Henry Newman ñaõ vieát:
"Ñöùc tin haøi loøng vôùi chæ moät chuùt aùnh saùng ñeå khôûi ñaàu cuoäc haønh trình, roài laøm cho aùnh saùng aáy lôùn leân baèng caùch haønh ñoäng theo ñöùc tin ñoù; ñöùc tin cuõng ñoïc ñöôïc söù ñieäp cuûa chaân lyù vôùi moïi chi tieát cuûa noù, trong aùnh saùng nhö theå luùc chaïng vaïng".
Chuùa Kitoâ ñaõ soáng laïi. Söï Phuïc Sinh laø moät pheùp laï vinh quang. Theá giôùi ñaõ vónh vieãn ñoåi thay. Nhöng thöïc taïi cuûa Chuùa Kitoâ Phuïc Sinh chæ ñöôïc nhaän ra nhôø ñöùc tin.
Chuùa Phuïc Sinh vaãn ñang hieän dieän giöõa chuùng ta - troïn veïn vôùi Thaân xaùc, Maùu, Linh hoàn vaø Thieân tính cuûa Ngaøi. Nhöng moät laàn nöõa Ngaøi laïi aån mình, laàn naøy döôùi hình thöùc baùnh vaø röôïu. Cuõng nhö trong boán möôi ngaøy tröôùc khi veà trôøi, vaãn coù nhieàu ngöôøi nghi ngôø raèng khoâng bieát ñoù coù thaät laø Ngaøi khoâng.
Ñoù chính laø Ngaøi.
Nhöng laøm sao chuùng ta bieát ñöôïc? Cuõng gioáng nhö caùch maø caùc moân ñeä ñaõ nhaän ra Ngaøi trong khu vöôøn (Ga 20: 15), trong phoøng Tieäc ly (Ga 20: 19), vaø treân ñænh nuùi (Mt 28: 16). Thaùnh Toâma Aquinoâ traû lôøi caâu hoûi aáy trong baøi thaùnh thi tuyeät vôøi cho leã Mình Maùu Thaùnh Chuùa - Corpus Christi, "Pange Lingua": Sola fides sufficit - chæ ñöùc tin laø ñuû ñeå thaáy ñöôïc Chuùa Phuïc Sinh.
Pheâroâ Phaïm Vaên Trung
Chuyeån ngöõ töø: catholicworldreport.com (25/4/2025)