Nhìn laïi hai Maät nghò
baàu Giaùo hoaøng gaàn ñaây cuûa Giaùo hoäi
Nhìn laïi hai Maät nghò baàu Giaùo hoaøng gaàn ñaây cuûa Giaùo hoäi.
Phuùc Nhaïc
Vatican (RVA News 06-05-2025) - Giaùo hoäi Coâng giaùo ñang chuaån bò traûi nghieäm Maät nghò baàu Giaùo hoaøng môùi, keá nhieäm Ñöùc Coá Giaùo hoaøng Phanxicoâ. Ñaây seõ laø laàn thöù ba trong voøng hai möôi naêm, Giaùo hoäi traûi qua kinh nghieäm naøy.
Sau ñaây, kính môøi quyù vaø caùc baïn cuøng nhìn laïi hai Maät nghò baàu Giaùo hoaøng gaàn ñaây nhaát: hoài thaùng Tö naêm 2005, vôùi vò ñöôïc choïn laø Ñöùc Giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI vaø hoài thaùng Ba naêm 2013, vôùi vò ñöôïc choïn laø Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ.
1. Maät nghò baàu choïn Ñöùc Giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI
Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II qua ñôøi ngaøy 02 thaùng Tö naêm 2005, höôûng thoï 84 tuoåi, sau hai möôi baûy naêm phuïc vuï Giaùo hoäi trong söù vuï keá vò thaùnh Pheâroâ, vaø ñaõ ñöôïc an taùng sau ñoù.
Hoàng y ñoaøn khi aáy ñaõ nhoùm hoïp toång coäng möôøi hai phieân toaøn theå, ñeå baøn luaän veà tình hình Giaùo hoäi vaø theá giôùi.
Tieáp ñoù, luùc 10 giôø saùng, ngaøy 18 thaùng Tö naêm 2005, Ñöùc Hoàng y Joseph Ratzinger, Nieân tröôûng Hoàng y ñoaøn chuû söï thaùnh leã taïi Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ, cuøng vôùi 115 Hoàng y cöû tri, tröôùc söï tham döï cuûa 38 Hoàng y treân 80 tuoåi, caùc Giaùm muïc, Linh muïc, tu só nam nöõ vaø haøng ngaøn giaùo daân, ñeå daâng thaùnh leã, xin Chuùa sôùm ban cho Giaùo hoäi moät muïc töû theo yù muoán cuûa Ngaøi.
Hieän dieän trong thaùnh leã, coøn coù Ngoaïi giao ñoaøn caïnh Toøa Thaùnh.
Luùc 16 giôø 30 cuøng ngaøy 18 thaùng Tö naêm 2005, 115 Hoàng y cöû tri thuoäc 52 quoác gia, cuøng vôùi moät soá chöùc saéc Toøa Thaùnh coù lieân heä tôùi Maät nghò Hoàng y baàu Giaùo hoaøng, ñaõ taäp hoïp taïi saûnh ñöôøng Pheùp Laønh, ôû taàng phía cuoái Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ, cuõng thuoäc Dinh Toâng toøa, ñeå khai maïc nghi thöùc tieán vaøo maät nghò. Nghi thöùc naøy cuõng ñöôïc caùc ñaøi truyeàn hình khaép theá giôùi tröïc tieáp trình chieáu.
Trong khi ñoaøn röôùc tieán böôùc höôùng veà nhaø nguyeän Sistina, ca ñoaøn vaø moïi ngöôøi cuøng haùt Kinh caàu caùc thaùnh.
Sau khi caùc Hoàng y an toïa trong Nhaø nguyeän Sistina, saùch Tin möøng ñöôïc ñaët ôû vò trí cao troïng giöõa nguyeän ñöôøng, ñeå "chuû toïa treân toaøn boä caùc leã nghi vaø quyeát ñònh cuûa caùc Hoàng y".
Roài moïi ngöôøi hieän dieän haùt kinh "Veni, Creator Spiritus", caàu xin Chuùa Thaùnh Thaàn, sau ñoù Ñöùc Hoàng y Nieân tröôûng ñoïc lôøi nguyeän, xin Chuùa höôùng daãn vaø baûo veä, ban cho caùc toâi tôù Chuùa Thaàn Trí khoân ngoan, chaân lyù vaø an bình, ñeå tìm bieát yù Chuùa vaø phuïng söï Chuùa heát loøng".
Nghi thöùc khai maïc maät nghò ñöôïc tieáp tuïc vôùi phaàn tuyeân theä. Ñöùc Hoàng y Nieân tröôûng tuyeân ñoïc coâng thöùc nhö sau: "Chuùng toâi taát caû vaø töøng Hoàng y cöû tri hieän dieän trong cuoäc baàu cöû Giaùo hoaøng ôû ñaây, chuùng toâi tuyeân höùa, buoäc mình vaø theà trung thaønh tuaân giöõ kyõ löôõng taát caû nhöõng quy ñònh chöùa ñöïng trong Toâng hieán cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II "Universi Dominici Gregis", Muïc töû toaøn theå ñoaøn chieân Chuùa, ban haønh ngaøy 22 thaùng Hai naêm 1996.
"Cuõng vaäy, chuùng toâi tuyeân höùa, buoäc mình vaø theà raèng baát kyø ngöôøi naøo trong chuùng toâi, khi ñöôïc baàu laøm Giaùo hoaøng, theo söï xeáp ñaët cuûa Chuùa, thì seõ quyeát taâm trung thaønh chu toaøn söù vuï Pheâroâ Muïc töû cuûa Giaùo hoäi hoaøn vuõ, vaø seõ khoâng thieáu soùt trong vieäc haêng say khaúng ñònh vaø baûo veä caùc quyeàn thieâng lieâng vaø traàn theá, cuõng nhö töï do cuûa Toøa Thaùnh".
"Nhaát laø chuùng toâi höùa vaø theà heát söùc trung thaønh tuaân giöõ bí maät, vôùi taát caû moïi ngöôøi, duø laø giaùo só hay giaùo daân, veà taát caû nhöõng gì lieân quan baát cöù caùch naøo tôùi vieäc baàu Giaùo hoaøng vaø veà nhöõng gì xaûy ra taïi nôi baàu cöû, lieân quan tröïc tieáp hay giaùn tieáp ñeán vieäc boû phieáu; khoâng vi phaïm baèng taát cöù caùch naøo bí maät naøy, duø laø trong luùc hoaëc sau cuoäc baàu cöû Giaùo hoaøng môùi, tröø khi ñöôïc chính Ñöùc Giaùo hoaøng cho pheùp roõ raøng; chuùng toâi höùa vaø theà khoâng bao giôø uûng hoä hoaëc hoã trôï baát kyø söï xen mình, choáng ñoái hoaëc baát cöù hình thöùc can thieäp naøo maø theá quyeàn thuoäc baát kyø phaïm vi hoaëc caáp ñoä naøo, hoaëc baát kyø nhoùm ngöôøi hoaëc caù nhaân naøo muoán xen mình vaøo vieäc baàu Giaùo hoaøng".
Sau ñoù, moãi vò Hoàng y, theo thöù töï phaåm traät, tuyeân theä theo coâng thöùc: "Toâi, Hoàng y..., tuyeân höùa, buoäc mình vaø theà...".
Vò Hoàng y aáy ñaët tay treân saùch Phuùc aâm do caùc vò trong Ban nghi leã mang tôùi, vaø noùi theâm raèng: "Xin Chuùa vaø saùch Tin möøng maø tay toâi chaïm ñeán ñaây, trôï giuùp toâi nhö vaäy".
Sau khi vò Hoàng y cuoái cuøng tuyeân theä xong, Ñöùc Toång giaùm muïc Marini, Tröôûng ban nghi leã Phuïng vuï cuûa Toøa Thaùnh ñaõ truyeàn leänh: "Extra omnes", nghóa laø nhöõng ai khoâng tham döï Maät nghò Hoàng y baàu Giaùo hoaøng, ñeàu phaûi rôøi khoûi Nhaø nguyeän Sistina. Chæ coøn laïi vò tröôûng Ban nghi leã phuïng vuï, vaø Ñöùc Hoàng y Tomas Spidlik baét ñaàu trình baøy cho caùc Hoàng y cöû tri moät baøi suy nieäm veà nghóa vuï heát söùc heä troïng ñang chôø ñôïi caùc vò vaø söï caàn thieát phaûi haønh ñoäng vôùi yù höôùng hoaøn toaøn ngay thaúng trong vieäc baàu Giaùo hoaøng, chæ tìm caùch chu toaøn yù Chuùa vaø chæ nhaém coâng ích cuûa toaøn theå Giaùo hoäi maø thoâi.
Sau baøi suy nieäm, caû Ñöùc Hoàng y Spidlik laãn Ñöùc Toång giaùm muïc Marini, cuõng rôøi khoûi Nhaø nguyeän Sistina, chæ coøn laïi 115 Hoàng y cöû tri. Caùnh cöûa nhaø nguyeän ñöôïc Ñöùc Hoàng y Attilio Nicora, nguyeân Chuû tòch sôû Quaûn trò taøi chính cuûa Toøa Thaùnh, laø ngöôøi cuoái trong caùc Hoàng y ñaúng phoù teá, ñích thaân ñoùng laïi, vaø beân ngoaøi caùc veä binh ñöôïc boá trí canh giöõ taát caû caùc loái vaøo nhaø nguyeän.
Ñaéc cöû
Ngaøy 19 thaùng Tö naêm 2005, moät ngaøy sau khi baét ñaàu maät nghò, Ñöùc Hoàng y Ratzinger ñaõ ñöôïc baàu choïn laøm Giaùo hoaøng thöù 265 cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo, vôùi toâng hieäu Beâneâñictoâ XVI.
Hai ngaøy sau ñoù, 21 thaùng Tö naêm 2005, Ñöùc Thaùnh cha Beâneâñictoâ XVI ñaõ taùi boå nhieäm Ñöùc Hoàng y Angelo Sodano vaøo chöùc vuï Quoác vuï khanh Toøa Thaùnh, ñoàng thôøi taùi boå nhieäm caùc Hoàng y vaø Toång giaùm muïc Toång tröôûng vaø Chuû tòch caùc cô quan trung öông Toøa Thaùnh, vaø Chuû tòch UÛy ban Toøa Thaùnh ñaëc traùch thaønh Vatican.
Töø nhieäm vaø maät nghò môùi
Sau hôn baûy naêm thi haønh söù vuï Pheâroâ, phuïc vuï Giaùo hoäi hoaøn vuõ, ngaøy 11 thaùng Hai naêm 2013, Ñöùc Giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI tuyeân boá töø nhieäm vì lyù do söùc khoûe.
Sau gaàn hai tuaàn leã Toøa Thaùnh troáng vò do söï töø nhieäm cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Beâneâñictoâ XVI, Giaùo hoäi Coâng giaùo vui möøng ñöôïc Chuùa ban cho moät vò chuû chaên môùi, ñoù laø Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ. Nhöõng cöû chæ, lôøi noùi vaø hoaït ñoäng ñaàu tieân ñôn sô, khieâm toán, noàng nhieät cuûa ngaøi ñaõ thu huùt ngay loøng quyù meán cuûa caùc tín höõu vaø thieän caûm cuûa dö luaän caùc giôùi, baùo hieäu moät trieån voïng tích cöïc cho Giaùo hoäi.
2. Maät nghò baàu choïn Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ
Töø thöù Hai, ngaøy 04 thaùng Ba naêm 2013, Hoàng y ñoaøn baét ñaàu nhoùm caùc Phieân hoïp toaøn theå ñeå trao ñoåi vaø chuaån bò cho Maät nghò baàu choïn Giaùo hoaøng. Con soá caùc Hoàng y tham döï caùc phieân hoïp naøy taïi Hoäi tröôøng Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc ôû Vatican, töø 142 tôùi 152 vò treân toång soá 206 Hoàng y, trong soá naøy coù 115 Hoàng y cöû tri döôùi 80 tuoåi. Sau khi vò Hoàng y cöû tri cuoái cuøng laø Ñöùc Hoàng y Gioan Baotixita Phaïm Minh Maãn, Toång giaùm muïc Toång Giaùo phaän Saøi Goøn coù maët taïi phieân hoïp, töø chieàu ngaøy 07 thaùng Ba naêm 2013, ngay hoâm sau ñoù, Hoàng y ñoaøn ñaõ quyeát ñònh baét ñaàu Maät nghò baàu choïn Giaùo hoaøng môùi, töø ngaøy 12 thaùng Ba naêm 2013.
Saùng thöù Ba, ngaøy 12 thaùng Ba naêm 2013, taát caùc Hoàng y ñaõ cöû haønh thaùnh leã taïi Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ, do Ñöùc Hoàng y Nieân tröôûng Angelo Sodano chuû söï, tröôùc söï hieän dieän cuûa chín ngaøn tín höõu. Roài luùc 16 giôø 30 cuøng ngaøy, 115 Hoàng y cöû tri, thuoäc 48 quoác tòch, trong ñoù coù 28 vò ngöôøi YÙ, baét ñaàu cuoäc röôùc vaøo Nhaø nguyeän Sistina trong Dinh Toâng toøa, nôi ñöôïc choïn laøm ñòa ñieåm baàu Giaùo hoaøng.
Töø Quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ beân ngoaøi, haøng chuïc ngaøn tín höõu vaø du khaùch, cuøng vôùi saùu ngaøn kyù giaû vaø giôùi truyeàn thoâng theá giôùi baét ñaàu chôø ñôïi vaø theo doõi, maét nhìn leân oáng khoùi gaén treân maùi Nhaø nguyeän Sistina.
Tuy trôøi toái, nhöng boán maøn hình lôùn ñöôïc boá trí taïi Quaûng tröôøng vaø coù ñeøn chieáu vaøo oáng khoùi, neân moïi ngöôøi ñeàu coù theå thaáy roõ ñöôïc nhöõng gì xaûy ra.
Luùc 19 giôø 42 phuùt, moät luoàng khoùi ñen saäm töø oáng khoùi toûa ra, baùo hieäu laàn boû phieáu ñaàu tieân cuûa caùc Hoàng y khoâng coù keát quaû.
Luùc 19 giôø 6 phuùt, ngaøy 13 thaùng Ba naêm 2013, khoùi traéng baét ñaàu xoâng ra töø oáng khoùi treân maùi Nhaø nguyeän Sistina, giöõa tieáng reo vui möøng cuûa haøng chuïc ngaøn tín höõu vaãn kieân nhaãn ñöùng chôø ñôïi haøng giôø tröôùc ñoù döôùi trôøi möa, taïi Quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ. Khoùi traéng thaät roõ raøng! Caùc chuoâng cuûa Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ ñöôïc gioùng leân lieân hoài, baùo hieäu ñaõ coù Giaùo hoaøng môùi.
Trong khi chôø ñôïi, ban quaân nhaïc cuûa Hieán binh Vatican, cuøng vôùi ñoaøn Veä binh Thuïy Só vaø ban quaân nhaïc cuûa hieán binh Italia vaø ñoaøn lieân quaân cuûa nöôùc naøy, tieán ra theàm Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ ñeå saün saøng chaøo möøng Ñöùc taân Giaùo hoaøng.
Moät giôø naêm phuùt sau khi baét ñaàu coù khoùi traéng, Ñöùc Hoàng y Jean Louis Tauran, ngöôøi Phaùp, Tröôûng ñaúng Phoù teá, xuaát hieän taïi bao lôn Ñeàn thôø Thaùnh Pheâroâ, giöõa tieáng reo hoø vui möøng cuûa moïi ngöôøi. Viva il Papa! Baàu trôøi luùc naøy ñaõ taïnh möa. Ñöùc Hoàng y Tröôûng ñaúng Phoù teá long troïng tuyeân boá:
"Toâi loan baùo cho anh chò em moät tin vui lôùn: Chuùng ta ñaõ coù Giaùo hoaøng. Ñoù laø Ñöùc Hoàng y Bergoglio. Ngaøi laáy danh hieäu laø Phanxicoâ".