Chöùng Thö [Rogito] cho vieäc qua ñôøi ñaïo ñöùc
cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
Chöùng Thö [Rogito] cho vieäc qua ñôøi ñaïo ñöùc cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ.
Vuõ Vaên An
(VietCatholic News 26-04-2025) - Chöùng Thö [Rogito] cho vieäc qua ñôøi ñaïo ñöùc cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ.
Qua Ñôøi, Rôøi Ngoâi vaø Choân Caát Ñöùc Phanxicoâ Thuoäc Kyù ÖÙc Thaùnh Thieän.
Nhö moïi ngöôøi ñaõ bieát, tröôùc khi quan taøi cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñöôïc ñaäy naép, vò chöôûng nghi cuûa ngaøi ñaõ long troïng ñoïc baûn goïi laø Rogito, chuùng toâi xin dòch laø chöùng thö, nhöng cuõng coù nghóa laø thaønh tích. Noäi dung laø nhaéc ñeán tieåu söû vaø caùc thaønh töïu trong thöøa taùc vuï Pheâroâ suoát trong 12 naêm 1 thaùng 8 ngaøy cuûa ngaøi, Baûn Rogito seõ ñöôïc ñaët vaøo trong quan taøi cuøng vôùi moät soá vaät duïng thaùnh thieâng lieân quan tôùi coá giaùo hoaøng.
Chuùng toâi xin taïm dòch baûn Rogito:
Vôùi chuùng ta, moät ngöôøi haønh höông cuûa hy voïng, moät ngöôøi höôùng daãn vaø baïn ñoàng haønh treân haønh trình höôùng ñeán muïc tieâu lôùn lao maø chuùng ta ñöôïc keâu goïi, Thieân ñaøng, vaøo ngaøy 21 thaùng 4 cuûa Naêm Thaùnh 2025, luùc 7:35 saùng, trong khi aùnh saùng cuûa Leã Phuïc sinh chieáu saùng ngaøy thöù hai cuûa Tuaàn Baùt Nhaät, Thöù Hai Phuïc sinh, Muïc töû yeâu daáu cuûa Giaùo hoäi Phanxicoâ ñaõ töø theá giôùi naøy veà vôùi Chuùa Cha. Toaøn theå coäng ñoàng Kitoâ höõu, ñaëc bieät laø ngöôøi ngheøo, ñaõ ngôïi khen Thieân Chuùa vì moùn quaø phuïc vuï ñaày loøng can ñaûm vaø trung thaønh vôùi Tin möøng vaø vôùi Hieàn Theâ huyeàn nhieäm cuûa Chuùa Kitoâ.
Ñöùc Phanxicoâ laø vò Giaùo hoaøng thöù 266. Kyù öùc veà ngaøi vaãn luoân ôû trong loøng Giaùo hoäi vaø toaøn theå nhaân loaïi.
Jorge Mario Bergoglio, ñöôïc baàu laøm Giaùo hoaøng vaøo ngaøy 13 thaùng 3 naêm 2013, sinh ra taïi Buenos Aires vaøo ngaøy 17 thaùng 12 naêm 1936, trong moät gia ñình di cö goác Piedmont: cha ngaøi laø Mario, moät keá toaùn laøm vieäc treân ñöôøng saét, trong khi meï ngaøi, Regina Sivori, chaêm soùc nhaø cöûa vaø vieäc hoïc haønh cuûa naêm ngöôøi con. Sau khi toát nghieäp vôùi taám baèng kyõ thuaät vieân hoùa hoïc, ngaøi ñaõ choïn con ñöôøng trôû thaønh linh muïc, ban ñaàu vaøo chuûng vieän giaùo phaän vaø vaøo ngaøy 11 thaùng 3 naêm 1958, chuyeån sang taäp vieän cuûa Doøng Teân. Ngaøi hoïc ngaønh nhaân vaên ôû Chile vaø trôû veà Argentina naêm 1963, toát nghieäp ngaønh trieát hoïc taïi tröôøng Cao ñaúng San Giuseppe ôû San Miguel. Ngaøi laø giaùo sö vaên hoïc vaø taâm lyù hoïc taïi Cao ñaúng Immaculate Conception ôû Santa Feù vaø taïi Cao ñaúng Salvador ôû Buenos Aires. Ngaøi ñöôïc thuï phong linh muïc vaøo ngaøy 13 thaùng 12 naêm 1969 töø Ñöùc Toång Giaùm Muïc Ramoùn Joseù Castellano, vaø tuyeân khaán troïn ñôøi trong Doøng Teân vaøo ngaøy 22 thaùng 4 naêm 1973. Sau khi ñaûm nhieäm vai troø laø giaùm ñoác taäp vieän taïi Villa Barilari ôû San Miguel, giaùo sö khoa thaàn hoïc, coá vaán cuûa tænh doøng Teân vaø hieäu tröôûng tröôøng Cao ñaúng, ngaøy 31 thaùng 7 naêm 1973, ngaøi ñöôïc boå nhieäm laøm giaùm tænh cuûa Doøng Teân taïi Argentina. Sau naêm 1986, ngaøi daønh moät vaøi naêm ôû Ñöùc ñeå hoaøn thaønh luaän aùn tieán só vaø khi trôû veà Argentina, Ñöùc Hoàng Y Antonio Quarracino muoán ngaøi trôû thaønh coäng söï thaân caän cuûa mình. Ngaøy 20 thaùng 5 naêm 1992, Ñöùc Gioan Phaoloâ II boå nhieäm ngaøi laøm Giaùm muïc hieäu toøa Auca vaø Giaùm Muïc Phuï Taù Buenos Aires. Ngaøi choïn Miserando atque eligendo laøm khaåu hieäu giaùm muïc cuûa mình vaø cheøn IHS Christogram, bieåu töôïng cuûa Doøng Teân, vaøo huy hieäu cuûa mình. Ngaøy 3 thaùng 6 naêm 1997, ngaøi ñöôïc thaêng chöùc Toång giaùm muïc Phoù Buenos Aires vaø sau khi Ñöùc Hoàng Y Quarracino qua ñôøi, ngaøi keá nhieäm vaøo ngaøy 28 thaùng 2 naêm 1998 vôùi tö caùch laø Toång giaùm muïc, Giaùo chuû Argentina, Ñaáng baûn quyeàn cho caùc tín höõu nghi leã Ñoâng phöông cö truù taïi ñaát nöôùc naøy vaø Hieäu tröôûng cuûa Ñaïi hoïc Coâng Giaùo. Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ phong ngaøi laøm Hoàng Y trong coâng nghò ngaøy 21 thaùng 2 naêm 2001, vôùi töôùc hieäu laø San Roberto Bellarmino. Thaùng 10 naêm sau, ngaøi laø phoù toång baùo caùo vieân taïi Ñaïi hoäi ñoàng thöôøng kyø laàn thöù möôøi cuûa Thöôïng hoäi ñoàng giaùm muïc.
Ngaøi laø moät vò muïc töû giaûn dò vaø ñöôïc nhieàu ngöôøi yeâu meán trong Toång giaùo phaän cuûa mình, nôi ngaøi ñi khaép nôi, thaäm chí baèng taøu ñieän ngaàm vaø xe buyùt. Ngaøi soáng trong moät caên hoä vaø töï naáu böõa toái vì ngaøi caûm thaáy mình nhö moät ngöôøi bình thöôøng.
Ngaøi ñöôïc caùc Hoàng Y hoïp taïi Maät nghò baàu laøm Giaùo hoaøng sau khi Ñöùc Benedict XVI töø chöùc vaøo ngaøy 13 thaùng 3 naêm 2013 vaø laáy teân laø Phanxicoâ, vì theo göông thaùnh Assisi, ngaøi muoán höôùng ñeán nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát treân theá giôùi tröôùc heát. Töø loggia ban phöôùc laønh, ngaøi töï giôùi thieäu baèng nhöõng lôøi sau: "Anh chò em thaân meán, chaøo buoåi toái! Vaø baây giôø, chuùng ta haõy baét ñaàu cuoäc haønh trình naøy: Giaùm muïc vaø moïi ngöôøi. Con ñöôøng naøy cuûa Giaùo hoäi Roâma, laø con ñöôøng chuû trì trong ñöùc aùi treân taát caû caùc Giaùo hoäi. Moät cuoäc haønh trình cuûa tình huynh ñeä, cuûa tình yeâu, cuûa söï tin töôûng giöõa chuùng ta." Vaø sau khi cuùi ñaàu, ngaøi noùi: "Toâi xin anh chò em haõy caàu xin Chuùa ban phöôùc laønh cho toâi: lôøi caàu nguyeän cuûa moïi ngöôøi, xin Chuùa ban phöôùc laønh cho Ñöùc Giaùm Muïc cuûa hoï." Ngaøy 19 thaùng 3, leã troïng kính Thaùnh Giuse, ngaøi chính thöùc baét ñaàu söù vuï Pheâroâ.
Luoân quan taâm ñeán nhöõng ngöôøi thaáp heøn nhaát vaø bò xaõ hoäi ruoàng boû, ngay sau khi ñaéc cöû, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ choïn soáng taïi Domus Sanctae Marthae, vì ngaøi khoâng theå soáng thieáu söï tieáp xuùc vôùi moïi ngöôøi, vaø töø Thöù Naêm Tuaàn Thaùnh ñaàu tieân, ngaøi muoán cöû haønh Thaùnh leã Tieäc Ly beân ngoaøi Vatican, moãi laàn ñeán caùc nhaø tuø, trung taâm tieáp nhaän ngöôøi khuyeát taät hoaëc ngöôøi nghieän ma tuùy. Ngaøi khuyeán khích caùc linh muïc luoân saün saøng ban bí tích loøng thöông xoùt, phaûi can ñaûm rôøi khoûi phoøng thaùnh ñeå ñi tìm kieám nhöõng con chieân laïc vaø luoân môû cöûa nhaø thôø ñeå chaøo ñoùn nhöõng ai mong muoán gaëp gôõ Thieân Chuùa Cha.
Ngaøi ñaõ thöïc hieän thöøa taùc vuï Pheâroâ vôùi loøng taän tuïy khoâng bieát meät moûi ñeå uûng hoä ñoái thoaïi vôùi ngöôøi Hoài giaùo vaø vôùi ñaïi dieän cuûa caùc toân giaùo khaùc, ñoâi khi trieäu taäp hoï trong caùc buoåi caàu nguyeän vaø kyù caùc tuyeân boá chung uûng hoä söï hoøa hôïp giöõa caùc thaønh vieân cuûa caùc tín ngöôõng khaùc nhau, chaúng haïn nhö Vaên kieän veà Tình huynh ñeä nhaân loaïi ñöôïc kyù vaøo ngaøy 4 thaùng 2 naêm 2019 taïi Abu Dhabi vôùi nhaø laõnh ñaïo Sunni al-Tayyeb. Tình yeâu cuûa ngaøi daønh cho ngöôøi ngheøo, ngöôøi giaø vaø treû em ñaõ thuùc ñaåy ngaøi baét ñaàu Ngaøy Theá giôùi vì Ngöôøi ngheøo, OÂng Baø vaø Con Chaùu. Ngaøi cuõng laø ngöôøi thieát laäp ngaøy Chuùa Nhaät Lôøi Chuùa.
Hôn baát cöù vò tieàn nhieäm naøo, ngaøi ñaõ môû roäng Hoàng Y ñoaøn, trieäu taäp möôøi Coâng nghò, trong ñoù ngaøi phong cho 163 Hoàng Y, trong ñoù coù 133 vò laø cöû tri vaø 30 vò khoâng phaûi cöû tri, ñeán töø 73 quoác gia, 23 quoác gia trong soá ñoù chöa töøng coù Hoàng Y. Ngaøi ñaõ trieäu taäp 5 Phieân hoïp cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, 3 phieân hoïp chung thoâng thöôøng daønh rieâng cho gia ñình, ngöôøi treû vaø tính ñoàng nghò, moät phieân hoïp ñaëc bieät nöõa veà gia ñình vaø moät phieân hoïp ñaëc bieät daønh cho Khu vöïc Pan-Amazon.
Ngaøi ñaõ nhieàu laàn leân tieáng baûo veä ngöôøi voâ toäi. Khi ñaïi dòch Covid-19 lan roäng, vaøo toái ngaøy 27 thaùng 3 naêm 2020, ngaøi muoán caàu nguyeän moät mình taïi Quaûng tröôøng Thaùnh Pheâroâ, nôi coù haøng coät töôïng tröng cho thaønh phoá Rome vaø theá giôùi, cho nhaân loaïi ñang sôï haõi vaø ñau khoå vì caên beänh chöa roõ nguyeân nhaân. Nhöõng naêm cuoái trieàu ñaïi giaùo hoaøng cuûa ngaøi ñöôïc ñaùnh daáu baèng nhieàu lôøi keâu goïi hoøa bình, phaûn ñoái Chieán tranh theá giôùi thöù ba ñang dieãn ra töøng phaàn ôû nhieàu quoác gia, ñaëc bieät laø ôû Ukraine, cuõng nhö ôû Palestine, Israel, Lebanon vaø Myanmar.
Sau khi nhaäp vieän vaøo ngaøy 4 thaùng 7 naêm 2021, keùo daøi möôøi ngaøy, ñeå phaãu thuaät taïi Beänh vieän Policlinico Agostino Gemelli, Ñöùc Phanxicoâ ñaõ quay laïi cuøng beänh vieän vaøo ngaøy 14 thaùng 2 naêm 2025 ñeå naèm vieän 38 ngaøy do bò vieâm phoåi caû hai beân. Khi trôû veà Vatican, ngaøi ñaõ daønh nhöõng tuaàn cuoái ñôøi taïi Casa Santa Marta, coáng hieán heát mình cho ñeán phuùt cuoái cuøng vaø vaãn nhieät thaønh vôùi thöøa taùc vuï Pheâroâ, maëc duø ngaøi vaãn chöa hoaøn toaøn bình phuïc. Vaøo Chuùa Nhaät Phuïc Sinh, ngaøy 20 thaùng 4 naêm 2025, ngaøi ñaõ hieän ra laàn cuoái taïi loggia cuûa Vöông cung thaùnh ñöôøng Thaùnh Pheâroâ ñeå ban pheùp laønh troïng theå Urbi et Orbi.
Huaán quyeàn tín lyù cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ raát phong phuù. Laø chöùng nhaân cuûa phong caùch tænh taùo vaø khieâm nhöôøng, döïa treân söï côûi môû vôùi coâng vieäc truyeàn giaùo, loøng can ñaûm vaø loøng thöông xoùt toâng ñoà, caån thaän traùnh nguy cô töï tham chieáu vaø tính theá tuïc veà maët taâm linh trong Giaùo hoäi, Ñöùc Giaùo Hoaøng ñaõ ñeà xuaát chöông trình toâng ñoà cuûa mình trong toâng huaán Evangelii gaudium (24 thaùng 11 naêm 2013). Trong soá caùc vaên kieän chính coù 4 Thoâng ñieäp: Lumen fidei (29 thaùng 6 naêm 2013) ñeà caäp ñeán chuû ñeà ñöùc tin vaøo Thieân Chuùa, Laudato si' (24 thaùng 5 naêm 2015) ñeà caäp ñeán vaán ñeà sinh thaùi vaø traùch nhieäm cuûa loaøi ngöôøi trong cuoäc khuûng hoaûng khí haäu, Fratelli tutti (3 thaùng 10 naêm 2020) veà tình huynh ñeä vaø tình baïn xaõ hoäi cuûa con ngöôøi, Dilexit nos (24 thaùng 10 naêm 2024) veà loøng suøng kính Traùi tim chí thaùnh cuûa Chuùa Gieâsu. Ngaøi ñaõ ban haønh 7 Toâng huaán, 39 Hieán cheá Toâng ñoà, nhieàu Toâng thö trong ñoù phaàn lôùn döôùi daïng Töï saéc (Motu Proprio), 2 Saéc leänh coâng boá caùc Naêm Thaùnh, ngoaøi caùc Baøi giaùo lyù ñöôïc ñeà xuaát trong caùc Buoåi tieáp kieán chung vaø caùc baøi phaùt bieåu ñöôïc tuyeân boá ôû nhieàu nôi treân theá giôùi. Sau khi thaønh laäp caùc Ban Truyeàn thoâng vaø Kinh teá, vaø caùc Boä Giaùo daân, Gia ñình vaø Söï soáng vaø Phuïc vuï Phaùt trieån Con ngöôøi Toaøn dieän, ngaøi ñaõ caûi toå Giaùo trieàu Roâma baèng caùch ban haønh Toâng hieán Praedicate Evangelium (ngaøy 19 thaùng 3 naêm 2022). Noù ñaõ söûa ñoåi quy trình chuaån möïc ñoái vôùi caùc nguyeân nhaân tuyeân boá hoân nhaân voâ hieäu trong CCEO vaø CIC (M.P. Mitis et misericors Iesus vaø Mitis Iudex Dominus Iesus) vaø laøm cho luaät phaùp nghieâm khaéc hôn ñoái vôùi caùc toäi aùc do ñaïi dieän cuûa giaùo só phaïm phaûi ñoái vôùi treû vò thaønh nieân hoaëc ngöôøi deã bò toån thöông (M.P. Vos estis lux mundi).
Ñöùc Phanxicoâ ñaõ ñeå laïi cho moïi ngöôøi moät chöùng taù tuyeät vôøi veà loøng nhaân ñaïo, veà cuoäc soáng thaùnh thieän vaø veà tình phuï töû phoå quaùt.
Thaân xaùc Phanxicoâ
Ñaõ soáng 88 naêm 4 thaùng 4 ngaøy
Ñaõ cai trò Giaùo hoäi 12 naêm 1 thaùng 8 ngaøy
Thöa Ñöùc Thaùnh Cha, caàu chuùc Ñöùc Thaùnh Cha luoân soáng trong Chuùa Kitoâ!
(Nhöõng ngöôøi chöùng kieán caùc cöû haønh vaø leã choân caát...)