Cuoäc gaëp gôõ thöù III: Gaëp oâng Giakeâu:
"Hoâm nay toâi phaûi döøng laïi ôû nhaø oâng!"
Baøi giaùo lyù cuûa Ñöùc Thaùnh cha cho thöù Tö, ngaøy 02 thaùng Tö naêm 2025: Cuoäc gaëp gôõ thöù III: Gaëp oâng Giakeâu: "Hoâm nay toâi phaûi döøng laïi ôû nhaø oâng!".
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 03-04-2025) - Thöù Tö, ngaøy 02 thaùng Tö naêm 2025, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ xuaát vieän vaø veà nhaø ñöôïc chín ngaøy, nhöng ngaøi vaãn ñang döôõng beänh neân chöa theå tieáp kieán chung caùc tín höõu haønh höông.
Phoøng Baùo chí Toøa thaùnh ñaõ phoå bieán baøi giaùo lyù cuûa Ñöùc Thaùnh cha, trong loaït baøi veà "Naêm Thaùnh 2025": "Chuùa Gieâsu Kitoâ nieàm hy voïng cuûa chuùng ta". Chöông II. Ñôøi soáng Chuùa Gieâsu. Caùc cuoäc gaëp gôõ. Thöù III: Gaëp oâng Giakeâu: "Hoâm nay toâi phaûi döøng laïi ôû nhaø oâng!" (Lc 19.6)
Baøi huaán giaùo cuûa Ñöùc Thaùnh cha ñi töø ñoaïn Tin möøng theo thaùnh Luca, chöông 19, töø caâu 1 ñeán caâu 5:
"Sau khi vaøo thaønh Gieâricoâ, Chuùa Gieâsu ñi ngang qua thaønh phoá aáy. Vaø kìa, coù moät ngöôøi teân laø Giakeâu; oâng ñöùng ñaàu nhöõng ngöôøi thu thueá, vaø laø ngöôøi giaøu coù. OÂng ta tìm caùch ñeå xem cho bieát Chuùa Gieâsu laø ai, nhöng khoâng ñöôïc, vì daân chuùng thì ñoâng, maø oâng ta laïi luøn. OÂng lieàn chaïy tôùi phía tröôùc, leo leân moät caây sung ñeå xem Chuùa Gieâsu, vì Ngöôøi saép ñi qua ñoù. Khi Chuùa Gieâsu tôùi choã aáy, thì Ngöôøi nhìn leân vaø noùi vôùi oâng: "Naøy oâng Giakeâu, xuoáng mau ñi, vì hoâm nay toâi phaûi döøng laïi nhaø oâng!"
Môû ñaàu baøi giaùo lyù, Ñöùc Thaùnh cha vieát:
"Anh chò em thaân meán,
Chuùng ta tieáp tuïc chieâm ngaém caùc cuoäc gaëp gôõ cuûa Chuùa Gieâsu vôùi moät soá nhaân vaät trong Tin möøng. Laàn naøy, toâi muoán döøng laïi ôû hình aûnh oâng Giakeâu: moät giai thoaïi maø toâi ñaëc bieät quan taâm, vì coù moät choã ñöùng ñaëc bieät trong haønh trình thieâng lieâng cuûa toâi.
Tin möøng theo thaùnh Luca trình baøy cho chuùng ta oâng Giakeâu nhö moät ngöôøi döôøng nhö bò hö maát khoâng theå cöùu chöõa. Coù leõ, caû chuùng ta ñoâi khi cuõng caûm thaáy nhö theá: voâ hy voïng. Traùi laïi, oâng Giakeâu khaùm phaù raèng Chuùa ñang tìm oâng.
Thöïc vaäy, Chuùa Gieâsu ñi xuoáng thaønh Gieâricoâ, moät thaønh ôû döôùi maët bieån, bò coi laø hình aûnh cuûa ñòa nguïc, nôi Chuùa Gieâsu muoán ñi tôùi ñeå tìm kieám nhöõng ngöôøi caûm thaáy hö maát. Vaø trong thöïc teá, Chuùa Phuïc sinh tieáp tuïc xuoáng ñòa nguïc ngaøy nay, nhöõng nôi bò chieán tranh, ñau khoå cuûa nhöõng ngöôøi voâ toäi, trong taâm hoàn cuûa caùc baø meï thaáy con mình cheát, trong caûnh ñoùi khoå cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo.
OÂng Giakeâu, theo moät nghóa naøo ñoù, laø ngöôøi hö maát. Coù leõ, oâng ñaõ coù nhöõng choïn löïa sai laàm hoaëc coù theå cuoäc soáng ñaõ ñaët oâng trong nhöõng tình traïng maø oâng khoù loøng ra khoûi. Thöïc vaäy, thaùnh Luca nhaán maïnh khi moâ taû nhöõng ñaëc tính cuûa con ngöôøi naøy: khoâng nhöõng oâng ta laø ngöôøi thu thueá, nghóa laø ngöôøi goäp thueá cuûa chính nhöõng ñoàng baøo cuûa mình cho nhöõng ngöôøi La Maõ xaâm laêng, nhöng thaäm chí coøn laø thuû laõnh nhöõng ngöôøi thu thueá, nhö theå noùi raèng toäi loãi cuûa oâng ta caøng gia taêng theâm.
Roài thaùnh Luca vieát theâm raèng: Giakeâu giaøu coù, nguï yù oâng ta laøm giaøu treân löng nhöõng ngöôøi khaùc, laïm duïng ñòa vò cuûa mình. Nhöng, taát caû nhöõng ñieàu ñoù coù nhöõng haäu quaû: Giakeâu coù leõ caûm thaáy bò loaïi tröø, bò moïi ngöôøi khinh reû.
Khi bieát Chuùa Gieâsu ñang ñi qua thaønh phoá, oâng Giakeâu caûm thaáy öôùc muoán ñöôïc thaáy Ngaøi. OÂng khoâng daùm töôûng töôïng moät cuoäc gaëp gôõ, maø chæ mong muoán nhìn thaáy Ngaøi töø xa. Nhöng nhöõng öôùc muoán cuûa chuùng ta cuõng gaëp nhöõng chöôùng ngaïi vaø khoâng töï ñoäng thaønh töïu; OÂng Giakeâu nhoû ngöôøi! Ñoù laø thöïc taïi cuûa chuùng ta, chuùng ta coù nhöõng giôùi haïn maø chuùng ta phaûi chòu. Vaø roài, cuõng coù nhöõng ngöôøi khaùc nhieàu khi khoâng giuùp ñôõ chuùng ta: ñaùm ñoâng ngaên caûn oâng Giakeâu khoâng ñeå oâng nhìn thaáy Chuùa Gieâsu. Coù leõ phaàn naøo cuõng laø söï phuïc thuø cuûa hoï.
Nhöng khi baïn coù moät öôùc muoán maïnh meõ, baïn khoâng naûn loøng. Baïn seõ tìm thaáy moät giaûi phaùp. Nhöng caàn coù can ñaûm vaø khoâng hoå theïn, chæ caàn moät chuùt söï ñôn sô cuûa caùc treû em vaø khoâng quaù lo laéng veà hình aûnh cuûa mình. OÂng Giakeâu cuõng gioáng nhö moät treû em, leo leân moät caây. Coù leõ, ñoù laø moät nôi ñeå quan saùt toát, caùch rieâng laø ñeå nhìn xem maø khoâng bò ngöôøi khaùc thaáy, aån mình sau nhöõng nhaùnh laù caây.
Nhöng vôùi Chuùa, luoân xaûy ra ñieàu baát ngôø: Chuùa Gieâsu, khi ñeán gaàn, Ngaøi ngöôùc maét leân. OÂng Giakeâu caûm thaáy bò loä dieän vaø coù leõ oâng chôø ñôïi moät söï khieån traùch coâng khai. Coù leõ daân chuùng cuõng mong ñieàu ñoù, nhöng hoï bò thaát voïng: Chuùa Gieâsu baûo oâng Giakeâu haõy xuoáng ngay, nhö theå Ngaøi ngaïc nhieân vì thaáy oâng ta treân caây, vaø Ngaøi noùi vôùi oâng: "Hoâm nay, toâi phaûi döøng laïi ôû nhaø oâng!" (Lc 19,6). Thieân Chuùa khoâng theå ñi qua maø khoâng tìm kieám ngöôøi bò hö maát.
Thaùnh Luca neâu baät nieàm vui trong taâm hoàn oâng Giakeâu. Ñoù laø moät nieàm vui cuûa ngöôøi caûm thaáy ñöôïc nhìn ñeán, ñöôïc nhìn nhaän vaø nhaát laø ñöôïc tha thöù. Caùi nhìn cuûa Chuùa Gieâsu khoâng phaûi laø moät caùi nhìn traùch moùc, nhöng laø thöông xoùt. Chính loøng thöông xoùt aáy nhieàu khi laøm cho chuùng ta khoù chaáp nhaän, nhaát laø khi Thieân Chuùa tha thöù cho nhöõng ngöôøi, maø theo chuùng ta, hoï khoâng ñaùng ñöôïc. Chuùng ta laåm baåm ñaët nhöõng giôùi haïn cho tình thöông cuûa Thieân Chuùa.
Trong caûnh töôïng ôû nhaø mình, oâng Giakeâu, sau khi ñaõ laéng nghe nhöõng lôøi tha thöù cuûa Chuùa Gieâsu, oâng ñöùng leân, nhö theå troãi daäy töø tình traïng cheát choùc. OÂng ñöùng leân ñeå ñöa ra moät cam keát: traû laïi boán laàn nhöõng gì oâng ñaõ laáy troäm. Ñaây khoâng phaûi laø moät giaù phaûi traû, vì söï tha thöù cuûa Thieân Chuùa laø nhöng khoâng, nhöng ñoù laø öôùc muoán baét chöôùc Ñaáng maø oâng caûm thaáy ñöôïc Ngaøi yeâu thöông. OÂng Giakeâu ñöa ra cam keát maø oâng khoâng bò baét buoäc. OÂng laøm vì hieåu raèng ñoù laø caùch thöùc yeâu meán cuûa oâng. Vaø oâng laøm ñieàu ñoù theo luaät Roma veà toäi aên troäm, cuõng nhö theo luaät Do thaùi giaùo veà vieäc ñeàn toäi. OÂng Giakeâu baáy giôø khoâng phaûi chæ laø ngöôøi cuûa öôùc muoán, nhöng cuõng laø ngöôøi bieát thöïc hieän nhöõng böôùc tieán cuï theå. Söï doác loøng cuûa oâng khoâng phaûi laø ñieàu troáng troáng hoaëc tröøu töôïng, nhöng laø thaønh phaàn chính lòch söû cuûa oâng; oâng ñaõ ñaït ñöôïc söï soáng cuûa mình vaø xaùc ñònh ñeå töø ñoù baét ñaàu söï thay ñoåi".
Vaø Ñöùc Thaùnh cha keát luaän raèng: "Anh chò em thaân meán, chuùng ta haõy hoïc töø oâng Giakeâu khoâng ñaùnh maát hy voïng, caû khi chuùng ta caûm thaáy chuùng ta bò gaït sang moät beân hoaëc khoâng coù khaû naêng thay ñoåi. Chuùng ta haõy nuoâi döôõng öôùc muoán ñöôïc thaáy Chuùa Gieâsu, vaø nhaát laø chuùng ta haõy ñeå cho mình ñöôïc loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa tìm thaáy. Chuùa laø Ñaáng luoân ñeán tìm kieám chuùng ta, trong baát kyø hoaøn caûnh naøo chuùng ta bò laâm vaøo".