Phoûng vaán Ñöùc Hoàng y Grech,
Toång thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng
veà Ñaïi hoäi Giaùo hoäi naêm 2028
Phoûng vaán Ñöùc Hoàng y Grech, Toång thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng veà Ñaïi hoäi Giaùo hoäi naêm 2028.
Vatican News
Vatican (Vatican News 19-03-2025) - Trong cuoäc phoûng vaán cuûa Vatican News, Ñöùc Hoàng Y Mario Grech cho bieát veà söï ñoàng haønh cuûa giai ñoaïn thöïc hieän ñaõ ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ chaáp thuaän, maø ñænh ñieåm laø Ñaïi hoäi Giaùo hoäi naêm 2028. Theo ngaøi, ñoù seõ laø cô hoäi ñeå taäp hôïp taát caû nhöõng thaønh quaû ñaõ ñaït ñöôïc trong Thöôïng Hoäi ñoàng veà hieäp haønh. Ngaøi nhaán maïnh: "YÙ nghóa con ñöôøng maø Ban Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng ñeà xuaát vôùi caùc Giaùo hoäi ñòa phöông khoâng phaûi laø theâm vieäc nhöng laø giuùp caùc Giaùo hoäi böôùc ñi theo phong caùch hieäp haønh".
Thöa Ñöùc Hoàng Y, Thöôïng Hoäi ñoàng veà tính hieäp haønh döôøng nhö ñaõ keát thuùc... nhöng giôø ñaây laïi tieáp tuïc, theo yù muoán cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ. Ngaøi ñaõ pheâ duyeät lòch trình coâng vieäc cho ba naêm tôùi töø beänh vieän Gemelli?
Ñuùng vaäy, nhieàu ngöôøi nghó raèng Thöôïng Hoäi ñoàng ñaõ keát thuùc vôùi phieân hoïp thöù hai cuûa Ñaïi hoäi, vaøo thaùng 10 naêm ngoaùi. Thöïc teá, Toâng hieán Episcopalis Communio ñaõ "bieán ñoåi" Thöôïng Hoäi ñoàng töø moät söï kieän thaønh moät tieán trình ñöôïc chia thaønh ba giai ñoaïn: chuaån bò, cöû haønh vaø thöïc hieän (EC, ñieàu 4). Böôùc naøy ñoøi hoûi moät söï "hoaùn caûi" thöïc söï vaø ñuùng ñaén, moät söï thay ñoåi taâm thöùc caàn thôøi gian ñeå beùn reã trong thöïc haønh cuûa Giaùo hoäi. Nhöng söï tieán haønh naøy laø neàn taûng: vieäc coâng boá moät "taøi lieäu" laø khoâng ñuû ñeå nhöõng gì ñaõ xuaát hieän trong hai giai ñoaïn cuûa tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng ñöôïc thöïc hieän trong ñôøi soáng Giaùo hoäi. "Vaên kieän" ñoù phaûi ñöôïc "ñoùn nhaän" nhö laø keát quaû cuûa söï phaân ñònh Giaùo hoäi vaø chaân trôøi hoaùn caûi. Vaø ñieàu ñoù ñaõ xaûy ra: Ñöùc Thaùnh Cha, laø nguyeân lyù hieäp nhaát Giaùo hoäi vaø laø ngöôøi baûo ñaûm cho tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng, ñaõ trao phoù cho caùc Giaùo hoäi ñòa phöông vaø caùc cô caáu lieân keát söù maïng cuï theå hoùa nhöõng khuyeán nghò cuûa Ñaïi hoäi vaøo boái caûnh rieâng cuûa hoï, nhö ngaøi ñaõ nhaán maïnh trong "Ghi chuù keøm theo" cuûa Taøi lieäu Chung keát. Vaø nhieàu Giaùo hoäi ñòa phöông ñaõ ñaùp laïi moät caùch quaûng ñaïi vaø ñaõ baét ñaàu thöïc hieän: vì vaäy, trong thöïc teá, coâng vieäc chöa bao giôø döøng laïi sau khi keát thuùc Ñaïi hoäi.
Ñieàu gì seõ xaûy ra töø nay ñeán naêm 2028?
Nhöõng gì ñöôïc coâng boá hieän nay thöïc chaát laø moät tieán trình ñoàng haønh vaø ñaùnh giaù giai ñoaïn aùp duïng ñaõ ñöôïc tieán haønh: moät quyeát ñònh maø Ñöùc Thaùnh Cha ñaõ hoaøn thieän cuøng vôùi söï ñoùng goùp cuûa Hoäi ñoàng Thöôøng kyø cuûa Uyû ban Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng, bao goàm phaàn lôùn caùc thaønh vieân ñöôïc baàu trong Ñaïi hoäi. Vaø tieán trình naøy khoâng laøm toån haïi ñeán vai troø chuû ñaïo cuûa moãi Giaùo hoäi trong vieäc tieáp nhaän vaø aùp duïng hoa traùi Thöôïng Hoäi ñoàng: vôùi tieán trình naøy, Ñöùc Thaùnh Cha thuùc ñaåy toaøn theå Giaùo hoäi thöïc hieän traùch nhieäm, bôûi vì chính baèng caùch ñaùnh giaù cao caùc Giaùo hoäi ñòa phöông, ngaøi ñoàng thôøi lieân keát toaøn theå Giaùm muïc ñoaøn trong vieäc thöïc hieän thöøa taùc vuï cuûa mình.
Vaäy muïc ñích chính xaùc hôn cuûa haønh trình naøy laø gì?
Ñoù laø moät quaù trình nhaèm khuyeán khích thaûo luaän giöõa caùc Giaùo hoäi veà nhöõng hieåu bieát ñaït ñöôïc trong giai ñoaïn aùp duïng. Sau moät thôøi gian daønh rieâng cho coâng vieäc cuûa moãi thöïc theå ñòa phöông (cho ñeán naêm 2026), chuùng toâi mong muoán, theo phong caùch Thöôïng Hoäi ñoàng, taïo ra khoâng gian ñoái thoaïi vaø trao ñoåi aân ban giöõa caùc Giaùo hoäi. Ñaây laø moät trong nhöõng khía caïnh quyù giaù nhaát xuaát hieän trong tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng cho ñeán nay. Muïc ñích laø vieäc thöïc hieän khoâng dieãn ra rieâng leû, nhö theå moãi giaùo phaän laø moät thöïc theå rieâng bieät, nhöng söï lieân keát giöõa caùc Giaùo hoäi ôû caáp quoác gia, khu vöïc vaø luïc ñòa phaûi ñöôïc taêng cöôøng. Ñoàng thôøi, thôøi gian thaûo luaän seõ taïo ñieàu kieän cho vieäc "cuøng nhau böôùc ñi" ñích thöïc, mang ñeán cô hoäi ñaùnh giaù, theo tinh thaàn ñoàng traùch nhieäm, nhöõng löïa choïn ñaõ ñöa ra. Do ñoù, caùc cuoäc hoïp döï kieán vaøo naêm 2027 vaø ñaàu naêm 2028 seõ ñoàng haønh cuøng vôùi haønh trình höôùng tôùi Ñaïi hoäi Giaùo hoäi vaøo thaùng 10/2028. Ñaïi hoäi beá maïc naøy seõ coù theå cung caáp cho Ñöùc Thaùnh Cha nhöõng yeáu toá quyù giaù, hoa traùi cuûa moät kinh nghieäm thöïc söï veà Giaùo hoäi, ñeå söï phaân ñònh cuûa ngaøi vôùi tö caùch laø Ngöôøi Keá vò Thaùnh Pheâroâ, vôùi nhöõng quan ñieåm ñöôïc ñeà xuaát cho toaøn theå Giaùo hoäi. Vieäc thöïc hieän vaø ñaùnh giaù phaûi tieán haønh cuøng nhau, ñan xen trong moät quaù trình naêng ñoäng chung: ñaây chính xaùc laø vaên hoùa traùch nhieäm giaûi trình ñöôïc gôïi leân bôûi Taøi lieäu Chung keát.
Naêm 2026 seõ laø moät naêm hoaøn toaøn daønh rieâng cho coâng vieäc cuûa caùc giaùo phaän. Ñöùc Hoàng Y mong ñôïi ñieàu gì?
Ñieàu caàn thieát laø phaûi baét ñaàu laïi töø coâng vieäc ñaõ thöïc hieän trong giai ñoaïn laéng nghe, nhöng ñieàu quan troïng khoâng keùm laø khoâng laëp laïi theo cuøng moät caùch. Trong giai ñoaïn naøy, vaán ñeà khoâng coøn chæ laø laéng nghe vaø thu thaäp yù kieán Daân Chuùa, nhöng cho pheùp caùc vò laõnh ñaïo caùc Giaùo hoäi vaø caùc nhoùm Thöôïng Hoäi ñoàng tieán haønh moät cuoäc ñoái thoaïi vôùi phaàn coøn laïi cuûa Daân Chuùa veà toaøn boä noäi dung xuaát hieän töø haønh trình Thöôïng Hoäi ñoàng, ñeå con ñöôøng naøy ñöôïc ñieàu chænh cho phuø hôïp vôùi vaên hoùa vaø truyeàn thoáng cuûa moãi nôi. Ñaây cuõng laø moät cô hoäi khaùc ñeå keâu goïi toaøn theå Daân Chuùa nhö nhöõng ngöôøi chia seû chöùc naêng ngoân söù cuûa Chuùa Kitoâ (LG 12) vaø laø chuû theå cuûa caûm thöùc ñöùc tin. Toâi hy voïng nguyeân taéc tuaàn hoaøn trong vaø giöõa caùc Giaùo hoäi seõ ñöôïc aùp duïng trong thöïc haønh thoâng thöôøng cuûa Giaùo hoäi.
Caùc Giaùo hoäi ñòa phöông phaûi hoaït ñoäng nhö theá naøo?
Chuùng ta ñöôïc môøi goïi khoâng chæ laëp laïi maø coøn baûo ñaûm raèng taát caû caùc thaønh vieân Daân Chuùa laø nhöõng chuû theå tích cöïc cuûa ñôøi soáng Giaùo hoäi vaø hoaïch ñònh con ñöôøng cho moãi Giaùo hoäi treân cô sôû khaû naêng ñöôïc coâng nhaän naøy, voán phaûi ñöôïc hoã trôï vaø hình thaønh. Naêm röôõi ñaàu tieân naøy cuõng seõ laø cô hoäi ñeå thu huùt söï tham gia cuûa nhöõng ngöôøi tröôùc ñaây ít tham gia. Ñeå soáng nhöõng kinh nghieäm hieäp haønh, ñeå traûi nghieäm cuoäc troø chuyeän trong Thaùnh Thaàn ñaõ laøm cho caùc coäng ñoaøn cuûa chuùng ta phaùt trieån raát nhieàu. Baây giôø böùc tranh ñaõ roõ raøng hôn vaø chuùng ta ñaõ coù moät söï hieåu bieát chung nhieàu hôn veà hieäp haønh, cuøng nhau - khoâng ai bò loaïi tröø- chuùng ta coù theå tìm thaáy caùc coâng cuï ñeå tieáp tuïc haønh trình vôùi naêng löôïng môùi.
Laøm theá naøo chuùng ta coù theå thu huùt Daân Thieân Chuùa nhieàu hôn, traùnh nguy cô con ñöôøng Thöôïng Hoäi ñoàng vaãn chæ giôùi haïn trong caùc ñeà taøi daønh cho "caùc chuyeân gia", cho nhöõng ngöôøi ñaõ tham gia vaøo caùc cô caáu Giaùo hoäi? Laøm theá naøo chuùng ta coù theå ñaûm baûo raèng böôùc ñi môùi naøy khoâng ñöôïc traûi nghieäm nhö moät nhieäm vuï cuûa boä maùy haønh chính ñöôïc theâm vaøo nhöõng nhieäm vuï khaùc?
Vaên kieän chuaån bò, khôûi xöôùng toaøn boä tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng, baét ñaàu vôùi lôøi khaúng ñònh naøy: "Giaùo hoäi cuûa Chuùa ñöôïc trieäu taäp trong Thöôïng Hoäi Ñoàng". Khoâng coù ñieàu gì coù theå lieân quan ñeán toaøn theå Giaùo hoäi vaø moïi ngöôøi trong Giaùo hoäi hôn laø tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng. Ñieàu naøy ñaõ ñöôïc nhìn thaáy trong giai ñoaïn ñaàu, vôùi vieäc laéng nghe Daân Chuùa trong caùc Giaùo hoäi ñòa phöông. Giôø ñaây, con ñöôøng phía tröôùc vaãn gioáng nhö vaäy. Quaù trình thöïc hieän naøy ñoøi hoûi nhieàu coá gaéng khoâng phaûi vì yeâu caàu boå sung caùc hoaït ñoäng khaùc cho "caùc nhaân vieân muïc vuï", ñaëc bieät cho caùc thöøa taùc vieân chöùc thaùnh. Daán thaân laø soáng haønh trình Giaùo hoäi cuûa moãi Giaùo hoäi vôùi moät taâm thöùc hieäp haønh, trong moät chaân trôøi hieäp haønh, hình thaønh moät phong caùch hieäp haønh taïo neàn taûng cho moät hình thöùc Giaùo hoäi hieäp haønh... YÙ nghóa cuûa con ñöôøng maø Ban Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng ñang ñeà xuaát cho caùc Giaùo hoäi ñòa phöông khoâng phaûi laø theâm vieäc ñeå ñaùp öùng caùc yeâu caàu ñeán töø beân ngoaøi hoaëc töø beân treân, nhöng ñeå giuùp caùc Giaùo hoäi böôùc ñi theo phong caùch hieäp haønh. Toùm laïi, ñeå trôû thaønh Giaùo hoäi thöïc söï, nôi Daân Chuùa ñöôïc giao phoù cho Giaùm muïc vôùi söï giuùp ñôõ cuûa linh muïc ñoaøn vaø caùc thöøa taùc vieân thöïc söï laø moät Giaùo hoäi cuûa caùc chuû theå coù söï lieân heä, nhöõng ngöôøi hieän thaân cho Tin Möøng ôû nôi hoï hieän dieän.
Ñöùc Hoàng Y coù theå giaûi thích Ñaïi hoäi Giaùo hoäi 2028 laø gì khoâng? Böùc thö noùi roõ raèng ñoù seõ khoâng phaûi laø moät Thöôïng Hoäi ñoàng môùi...
Thöôïng Hoäi ñoàng 2021-2024 laø "laàn ñaàu tieân" cho nhieàu ñieàu. Ñaây laø laàn ñaàu tieân caùc quy ñònh cuûa Toâng hieán Episcopalis Communio ñöôïc aùp duïng ñaày ñuû; laàn ñaàu tieân toaøn theå Giaùo hoäi vaø moïi ngöôøi trong Giaùo hoäi coù cô hoäi tham gia vaøo tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng; laàn ñaàu tieân caùc thaønh vieân khoâng phaûi Giaùm muïc tham gia vaøo Ñaïi hoäi; laàn ñaàu tieân moät Taøi lieäu Chung keát ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha thoâng qua ngay laäp töùc, do ñoù tham gia vaøo Huaán Quyeàn thoâng thöôøng cuûa ngaøi. Baây giôø - trong giai ñoaïn thöù ba cuûa tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng - laàn ñaàu tieân moät Ñaïi hoäi Giaùo hoäi ñöôïc toå chöùc. Vì ñaây laø laàn ñaàu tieân moät Ñaïi hoäi Giaùo hoäi ôû caáp toaøn theå Giaùo hoäi, neân vaãn coøn nhieàu ñieàu caàn phaûi ñöôïc laøm roõ, ngay caû khi chuùng ta coù theå döïa vaøo kinh nghieäm cuûa caùc Ñaïi hoäi ôû caáp Luïc ñòa, taát caû ñeàu laø Ñaïi hoäi Giaùo hoäi.
Ñaïi hoäi 2028 seõ coù nhöõng ñaëc ñieåm gì? Seõ khaùc nhö theá naøo vôùi hai phieân hoïp cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng maø chuùng ta ñaõ traûi qua vaøo naêm 2023 vaø 2024?
Muïc tieâu cuûa Ñaïi hoäi Giaùo hoäi, voán laø söï kieän cuoái cuøng cuûa tieán trình, khoâng gì khaùc hôn laø muïc tieâu ñöôïc chæ ra trong Taøi lieäu Chung keát cho giai ñoaïn thöù ba, nghóa laø, cuï theå hoaù vieãn caûnh trao ñoåi caùc aân hueä giöõa caùc Giaùo hoäi vaø trong toaøn theå Giaùo hoäi (caùc soá 120-121). Neáu trong caùc böôùc cuûa giai ñoaïn thöù ba, coù theå thöïc hieän vieäc trao ñoåi aân hueä ôû caùc caáp khaùc nhau cuûa caùc nhoùm Giaùo hoäi qua vieäc chia seû caùc tieán trình ñöôïc khôûi xöôùng trong caùc Giaùo hoäi ñòa phöông, thì Ñaïi hoäi Giaùo hoäi seõ laø moät cô hoäi ñeå quy tuï ôû caáp ñoä taát caû thaønh quaû ñaõ ñaït ñöôïc. Khaû naêng cuûa Ñaïi hoäi Giaùo hoäi naøy ñaõ ñöôïc neâu roõ trong lôøi chaøo cuûa Ñöùc Thaùnh Cha khi keát thuùc Ñaïi hoäi laàn thöù hai cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng. Ngaøi noùi roõ "veà moät soá khía caïnh cuûa ñôøi soáng Giaùo hoäi ñöôïc neâu trong Vaên kieän, cuõng nhö veà caùc chuû ñeà ñöôïc giao phoù cho möôøi 'Nhoùm Nghieân cöùu', voán phaûi laøm vieäc moät caùch töï do, ñeå ñöa ra cho toâi caùc ñeà xuaát, caàn coù thôøi gian ñeå ñi ñeán nhöõng löïa choïn lieân quan ñeán toaøn theå Giaùo hoäi. Toâi seõ tieáp tuïc laéng nghe caùc Giaùm muïc vaø caùc Giaùo hoäi ñöôïc giao phoù cho caùc vò". Giai ñoaïn thöù ba töông öùng vôùi thôøi gian laéng nghe caùc Vaên kieän Chung keát hoaït ñoäng nhö theá naøo trong ñôøi soáng cuûa caùc Giaùo hoäi, vaø Ñaïi hoäi chung keát taïo thaønh thôøi ñieåm toång hôïp, coù khaû naêng thu thaäp nhöõng thaønh quaû cuûa vieäc laéng nghe naøy. Vì lyù do naøy, Ñaïi hoäi laø Giaùo hoäi, töông ñöông vôùi vieäc nhaán maïnh baûn chaát vaø chöùc naêng cuûa Ñaïi hoäi Thöôïng Hoäi ñoàng maø chuùng ta ñaõ cöû haønh, veà cô baûn laø vaø vaãn laø moät Hoäi nghò caùc Giaùm muïc. Thaønh quaû cuûa Ñaïi hoäi laø Taøi lieäu Chung keát, nhö chuùng ta ñaõ noùi, tham gia vaøo Huaán Quyeàn thoâng thöôøng cuûa Ngöôøi Keá vò Pheâroâ. Döôùi aùnh saùng cuûa taøi lieäu ñoù, toaøn theå Giaùo hoäi ñöôïc yeâu caàu soáng giai ñoaïn thöù ba, seõ keát thuùc taïi Ñaïi hoäi Giaùo hoäi. Ñaïi hoäi naøy phaûi laø bieåu hieän höõu hình cuûa chaân lyù ñaõ môû ra Vaên kieän Chuaån bò: "Giaùo hoäi cuûa Thieân Chuùa ñöôïc trieäu taäp trong Thöôïng Hoäi ñoàng" ñeå laøm chöùng cho nhöõng thaønh quaû cuûa haønh trình Thöôïng Hoäi ñoàng cuûa Giaùo hoäi.
Nguoàn: vaticannews.va/vi