Söù ñieäp cuûa Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ
göûi caùc tham döï vieân Ñaïi hoäi toaøn theå naêm 2025
cuûa Haøn laâm vieän Toøa Thaùnh veà Söï soáng
Söù ñieäp cuûa Ñöùc giaùo hoaøng Phanxicoâ göûi caùc tham döï vieân Ñaïi hoäi toaøn theå naêm 2025 cuûa Haøn laâm vieän Toøa Thaùnh veà Söï soáng.
Chuyeån ngöõ: Nt. Anna Ngoïc Dieäp, OP
Vatican (WHÑ 04-03-2025) - Ñaïi hoäi toaøn theå naêm 2025 cuûa Haøn laâm vieän Toøa Thaùnh veà Söï soáng, vôùi chuû ñeà "Taän theá? Khuûng hoaûng, Traùch nhieäm, Hy voïng," ñang dieãn ra töø ngaøy 03 ñeán 05 thaùng 3 naêm 2025 taïi Vieän Augustinianum ôû Roma. Ñaïi hoäi quy tuï caùc nhaø khoa hoïc ñoaït giaûi Nobel, caùc nhaø haønh tinh hoïc, vaät lyù, sinh hoïc, coå nhaân hoïc, thaàn hoïc vaø söû hoïc.
Nhaân dòp naøy, hoâm moàng 03 thaùng 3 naêm 2025, töø beänh vieän Gemelli, Ñöùc Thaùnh Cha göûi ñeán caùc tham döï vieân Ñaïi hoäi moät söù ñieäp.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha:
Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
göûi caùc tham döï vieân Ñaïi hoäi toaøn theå naêm 2025 cuûa Haøn laâm vieän Toøa Thaùnh veà Söï soáng
"Taän theá? Khuûng hoaûng, Traùch nhieäm, Hy voïng"
[Ngaøy 3-5 thaùng 3 naêm 2025, Vieän Augustinianum]
Quyù hoïc giaû thaân meán,
Toâi luoân caûm thaáy vui möøng khi ñöôïc ngoû lôøi vôùi nhöõng ngöôøi laøm khoa hoïc, cuõng nhö vôùi nhöõng ai trong Giaùo hoäi khoâng ngöøng nuoâi döôõng cuoäc ñoái thoaïi vôùi theá giôùi khoa hoïc. Cuøng nhau, quyù vò coù theå phuïc vuï cho söï soáng vaø coâng ích. Toâi xin chaân thaønh caûm ôn Ñöùc Toång Giaùm muïc Paglia vaø quyù coäng söï vì söï taän tuïy phuïc vuï cuûa hoï cho Haøn laâm vieän Toøa Thaùnh veà Söï soáng.
Trong Ñaïi hoäi toaøn theå naêm nay, quyù vò ñaõ ñeà xuaát xem xeùt moät vaán ñeà maø ngaøy nay ñöôïc ñònh nghóa laø "ña khuûng hoaûng" (polycrisis). Ñaây laø moät chuû ñeà lieân quan ñeán moät soá khía caïnh neàn taûng trong hoaït ñoäng nghieân cöùu cuûa quyù vò trong caùc lónh vöïc söï soáng, söùc khoûe vaø chaêm soùc. Thuaät ngöõ "ña khuûng hoaûng" gôïi leân tính chaát bi ñaùt cuûa thôøi ñieåm lòch söû maø chuùng ta ñang chöùng kieán, trong ñoù chieán tranh, bieán ñoåi khí haäu, khuûng hoaûng naêng löôïng, dòch beänh, hieän töôïng di cö vaø ñoåi môùi coâng ngheä ñan xen vôùi nhau. Söï keát hôïp cuûa nhöõng vaán ñeà nghieâm troïng naøy, voán ñang taùc ñoäng ñeán nhieàu khía caïnh cuûa ñôøi soáng, khieán chuùng ta phaûi töï vaán veà vaän meänh cuûa theá giôùi vaø caùch chuùng ta hieåu veà noù.
Böôùc ñaàu tieân caàn thöïc hieän laø xem xeùt kyõ löôõng hôn veà caùch chuùng ta hình dung theá giôùi vaø vuõ truï. Neáu khoâng laøm ñieàu naøy, vaø neáu chuùng ta khoâng nghieâm tuùc phaân tích söï khaùng cöï saâu xa cuûa mình ñoái vôùi söï thay ñoåi, caû ôû caáp ñoä caù nhaân laãn xaõ hoäi, thì chuùng ta seõ tieáp tuïc laëp laïi caùch thöùc ñaõ töøng aùp duïng vôùi caùc cuoäc khuûng hoaûng tröôùc ñaây, ngay caû vôùi nhöõng cuoäc khuûng hoaûng raát gaàn ñaây. Haõy nghó ñeán ñaïi dòch Covid: coù theå noùi raèng chuùng ta ñaõ "phung phí" noù; leõ ra, chuùng ta coù theå taän duïng cô hoäi naøy ñeå thuùc ñaåy söï bieán ñoåi saâu saéc hôn veà löông taâm vaø thöïc haønh xaõ hoäi (x. Toâng huaán Laudate Deum, 36).
Vaø moät böôùc quan troïng khaùc ñeå traùnh rôi vaøo traïng thaùi trì treä, baùm víu vaøo nhöõng ñieàu chaéc chaén, thoùi quen vaø noãi sôï haõi cuûa mình, chính laø bieát laéng nghe moät caùch caån troïng nhöõng ñoùng goùp töø caùc lónh vöïc tri thöùc khoa hoïc. Chuû ñeà laéng nghe mang tính quyeát ñònh. Ñaây laø moät trong nhöõng töø khoùa cuûa toaøn boä tieán trình hieäp haønh maø chuùng ta ñaõ khôûi xöôùng vaø hieän ñang trong giai ñoaïn thöïc thi. Do ñoù, toâi ñaùnh giaù cao caùch thöùc maø quyù vò thöïc hieän, vì noù phaûn aùnh phong caùch naøy. Toâi nhaän thaáy trong ñoù moät noã löïc ñeå thöïc haønh ngay trong lónh vöïc chuyeân moân cuûa quyù vò ñieàu maø Thöôïng Hoäi ñoàng ñaõ goïi laø "ngoân söù xaõ hoäi" (Taøi lieäu Cuoái cuøng, 47). Trong söï gaëp gôõ vôùi con ngöôøi vaø nhöõng caâu chuyeän cuûa hoï, cuõng nhö trong vieäc laéng nghe tri thöùc khoa hoïc, chuùng ta nhaän ra raèng nhöõng chuaån möïc cuûa mình veà nhaân hoïc vaø vaên hoùa caàn ñöôïc xem xeùt laïi moät caùch saâu saéc. Ñaây cuõng chính laø nguoàn goác cuûa yù töôûng thaønh laäp caùc nhoùm nghieân cöùu veà moät soá chuû ñeà ñaõ noåi leân trong tieán trình hieäp haønh. Toâi bieát raèng moät soá anh chò em ñang tham gia vaøo caùc nhoùm naøy, ñoàng thôøi cuõng ñaùnh giaù cao nhöõng coâng trình maø Haøn laâm vieän Toøa Thaùnh veà Söï Soáng ñaõ thöïc hieän trong nhöõng naêm qua-moät coâng vieäc maø toâi heát loøng tri aân.
Vieäc laéng nghe khoa hoïc khoâng ngöøng mang ñeán cho chuùng ta nhöõng kieán thöùc môùi. Haõy nghó ñeán nhöõng ñieàu khoa hoïc tieát loä veà caáu truùc cuûa vaät chaát vaø söï tieán hoùa cuûa caùc sinh vaät: töø ñoù xuaát hieän moät caùch nhìn veà töï nhieân naêng ñoäng hôn raát nhieàu so vôùi quan nieäm thôøi Newton. Caùch chuùng ta hieåu veà "söï saùng taïo lieân tuïc" caàn ñöôïc dieãn giaûi laïi, vôùi nhaän thöùc raèng coâng ngheä seõ khoâng phaûi laø ñieàu cöùu roãi chuùng ta (x. Thoâng ñieäp Laudato si', 101). Vieäc uûng hoä söï nôùi loûng quy ñònh mang tính vò lôïi vaø chuû nghóa taân töï do toaøn caàu ñoàng nghóa vôùi vieäc aùp ñaët luaät cuûa keû maïnh nhö quy taéc duy nhaát; vaø ñaây laø moät luaät leä laøm maát ñi tính nhaân baûn.
Chuùng ta coù theå laáy Cha Teilhard de Chardin laøm ví duï cho kieåu nghieân cöùu naøy, vaø noã löïc cuûa ngaøi - dó nhieân coøn mang tính cuïc boä vaø chöa hoaøn thieän, nhöng taùo baïo vaø ñaày caûm höùng - nhaèm ñi vaøo cuoäc ñoái thoaïi nghieâm tuùc vôùi khoa hoïc, thöïc haønh moät caùch tieáp caän mang tính lieân ngaønh. Ñaây laø moät loä trình ñaày ruûi ro, daãn chuùng ta ñeán caâu hoûi: "Toâi töï hoûi lieäu coù caàn ai ñoù neùm hoøn ñaù xuoáng ao - thaäm chí chaáp nhaän bò 'loaïi tröø" - ñeå môû ra con ñöôøng hay khoâng" (Trích daãn töø B. DE SOLANGES, Teilhard de Chardin. Teùmoignage et eùtude sur le deùveloppement de sa penseùe, Toulouse 1967, 54). Chính töø ñoù, ngaøi ñaõ ñöa ra nhöõng tröïc giaùc cuûa mình, taäp trung vaøo khaùi nieäm moái töông quan vaø söï phuï thuoäc laãn nhau giöõa moïi söï vaät, ñaët homo sapiens vaøo moät moái lieân keát chaët cheõ vôùi toaøn boä heä thoáng sinh giôùi.
Nhöõng caùch dieãn giaûi veà theá giôùi vaø söï tieán hoùa cuûa noù, cuøng vôùi nhöõng hình thöùc lieân keát chöa töøng coù ñi keøm, coù theå mang laïi cho chuùng ta nhöõng daáu chæ cuûa hy voïng-ñieàu maø chuùng ta ñang kieám tìm vôùi tö caùch laø nhöõng ngöôøi haønh höông trong Naêm Thaùnh naøy (x. Saéc chæ Spes non confundit, 7). Hy voïng chính laø thaùi ñoä neàn taûng naâng ñôõ chuùng ta treân haønh trình. Ñoù khoâng phaûi laø söï chôø ñôïi trong cam chòu, maø laø moät noã löïc nhieät thaønh höôùng ñeán söï soáng ñích thöïc - moät söï soáng vöôït xa khoûi nhöõng giôùi haïn chaät heïp cuûa caù nhaân. Nhö Ñöùc Giaùo hoaøng Bieån Ñöùc XVI ñaõ nhaéc nhôû, hy voïng "lieân keát vôùi moät söï hieäp thoâng soáng ñoäng vôùi moät "daân toäc", vaø vôùi moãi caù nhaân, söï soáng aáy chæ coù theå ñaït ñöôïc trong caùi "chuùng ta" naøy" (x. Thoâng ñieäp Spe salvi, 14).
Chính vì chieàu kích coäng ñoàng cuûa nieàm hy voïng naøy maø, khi ñoái dieän vôùi moät cuoäc khuûng hoaûng phöùc taïp vaø mang tính toaøn caàu, chuùng ta ñöôïc môøi goïi traân troïng nhöõng coâng cuï coù taàm aûnh höôûng roäng lôùn. Thaät ñaùng tieác, chuùng ta ñang chöùng kieán söï suy giaûm daàn daàn taàm quan troïng cuûa caùc toå chöùc quoác teá, voán cuõng ñang bò xoùi moøn bôûi nhöõng quan ñieåm thieån caän, chæ quan taâm ñeán vieäc baûo veä lôïi ích cuïc boä vaø quoác gia. Tuy nhieân, chuùng ta vaãn phaûi kieân quyeát daán thaân ñeå xaây döïng "nhöõng toå chöùc theá giôùi hieäu quaû hôn, ñöôïc trang bò khaû naêng thuùc ñaåy coâng ích toaøn caàu, xoùa boû naïn ngheøo ñoùi, ñoàng thôøi baûo veä vöõng chaéc caùc quyeàn con ngöôøi neàn taûng" (x. Thoâng ñieäp Fratelli tutti, 172). Baèng caùch naøy, chuùng ta coå voõ moät chuû nghóa ña phöông khoâng phuï thuoäc vaøo nhöõng hoaøn caûnh chính trò nhaát thôøi hoaëc lôïi ích cuûa moät soá ít, maø coù hieäu quaû beàn vöõng (x. Toâng huaán Laudate Deum, 35). Ñaây laø moät nhieäm vuï caáp baùch lieân quan ñeán toaøn theå nhaân loaïi.
Boái caûnh roäng lôùn cuûa nhöõng ñoäng löïc vaø muïc tieâu naøy cuõng chính laø phaïm vi cuûa Ñaïi hoäi vaø coâng vieäc cuûa quyù vò, nhöõng thaønh vieân thaân meán cuûa Haøn laâm vieän Toøa Thaùnh veà Söï soáng. Toâi phoù thaùc quyù vò cho söï chuyeån caàu cuûa Ñöùc Maria, Ngai toøa cuûa Hy voïng vaø Meï cuûa leõ caäy troâng, "khi chuùng ta, daân löõ haønh, daân cuûa söï soáng vaø vì söï soáng, vöõng tin tieán veà phía 'trôøi môùi vaø ñaát môùi' (Kh 21,1)" (Thaùnh Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II, Thoâng ñieäp Evangelium vitae, 105).
Toâi öu aùi ban pheùp laønh cho taát caû quyù vò vaø coâng vieäc cuûa quyù vò.
Roâma, töø Beänh vieän "Gemelli", ngaøy 26 thaùng 02 naêm 2025
Phanxicoâ
Nt. Anna Ngoïc Dieäp, OP
Doøng Ña Minh Thaùnh Taâm
Chuyeån ngöõ töø: vatican.va (03/3/2025)
(Nguoàn: Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam)