Luaät giao thoâng
vaø luaät töï nhieân
Luaät giao thoâng vaø luaät töï nhieân.
Lm. Giuse Phaïm Ñình Ngoïc SJ
(RVA News 03-03-2025) - Baïn thaân meán,
Tröôùc heát, mình muoán göûi lôøi chia buoàn saâu saéc ñeán... chieác ví cuûa baïn vì soá tieàn bò phaït do vöôït ñeøn ñoû sau khi chuùng ta ñi uoáng caø pheâ veà. May maø caäu khoâng coù noàng ñoä coàn, chöù neáu khoâng chaéc löông thaùng cuûa caäu ñaõ boác hôi nhö gioït caø pheâ cuoái cuøng trong coác roài!
Mình ñoaùn laàn naøy baïn seõ ruùt kinh nghieäm maø khoâng bao giôø vöôït ñeøn ñoû nöõa, ñuùng khoâng? Taïi sao? Vì luaät giao thoâng toàn taïi ñeå ñaûm baûo traät töï, baûo veä maïng soáng cuûa chính baïn vaø nhöõng ngöôøi xung quanh. Duø coù thích hay khoâng, baïn vaãn phaûi tuaân theo. Neáu khoâng, haäu quaû seõ ñeán - hoaëc laø moät khoaûn tieàn phaït ñau loøng, hoaëc teä hôn, moät tai naïn ñaùng tieác.
Nhaän chuyeän luaät giao thoâng, mình vieát cho baïn ñoâi doøng ñeå hieåu theâm veà luaät töï nhieân. Coù theå baïn nghó noù chaúng aên nhaäp gì ñeán luaät giao thoâng. Coù chöù, caû hai ñeàu coõ chöõ luaät maø. Coù ñieàu, luaät töï nhieân nghe hôi "trieát lyù" vaø khoù hieåu moät chuùt. Nhöng luaät naøy coù lieân heä gì ñeán haønh trình hieåu bieát Thieân Chuùa cuûa chuùng ta.
1. Coù gì gioáng nhau?
Luaät giao thoâng laø luaät do con ngöôøi ñaët ra ñeå ñieàu chænh caùch moïi ngöôøi di chuyeån treân ñöôøng. Moãi naêm luaät naøy coù theå thay ñoåi, muïc ñích laø giuùp cho giao thoâng traùnh hoãn loaïn vaø giöõ an toaøn cho xaõ hoäi. Neáu khoâng coù luaät naøy, moãi ngöôøi seõ laùi xe theo yù thích cuûa mình, vaø haäu quaû laø... moät thaønh phoá ngaäp traøn tai naïn. Nöôùc naøo cuõng coù luaät giao thoâng, naêm naøo cuõng coù nhöõng thay ñoåi ít nhieàu. Luaät töï nhieân khoâng phaûi nhö vaäy!
Tröôùc heát luaät töï nhieân khoâng phaûi do con ngöôøi nghó ra, maø vaãn toàn taïi moät caùch khaùch quan. Töø luùc naøo thì mình khoâng bieát, nhöng chæ bieát chuùng ñaõ toàn taïi töï thuôû taïo thieân laäp ñòa. Chaúng haïn: Neáu luùc chuùng mình taém soâng, baïn nhaûy töø treân cao xuoáng, baïn seõ rôi nöôùc. Mình ñaù traùi banh leân trôøi, noù seõ rôi xuoáng ñaát, v.v. Ñoù laø luaät haáp daãn. Mình bieát baïn gioûi vaät lyù, neân xin neâu ôû laïi ôû ñaây luaät mình hoïc ngaøy xöa Isaac Newton phaùt bieåu raèng: "Moïi vaät theå coù khoái löôïng ñeàu huùt nhau vôùi moät löïc tæ leä thuaän vôùi tích khoái löôïng cuûa chuùng vaø tæ leä nghòch vôùi bình phöông khoaûng caùch giöõa chuùng".
Ví duï khaùc, neáu chuùng ta aên uoáng laønh maïnh, cô theå seõ khoûe maïnh, theå thao ñieàu ñoä, cô theå seõ cöôøng traùng, nguû nghæ ñuùng giôø, tinh thaàn seõ saûng khoaùi, ñoù laø quy luaät sinh hoïc. Baïn coù nhôù ngaøy xöa mình hoïc moät môù luaät naøy khoâng? Quy luaät di truyeàn (Mendel) - Caùc ñaëc ñieåm di truyeàn ñöôïc truyeàn töø boá meï sang con theo caùc quy taéc nhaát ñònh. Quy luaät tieán hoùa (Darwin) - Caùc loaøi sinh vaät thay ñoåi theo thôøi gian thoâng qua choïn loïc töï nhieân. Quy luaät sinh thaùi - Caùc loaøi sinh vaät coù moái quan heä maät thieát vôùi moâi tröôøng soáng cuûa chuùng. Neáu phaù vôõ nhöõng luaät naøy, ñoät bieán coù nguy cô xaûy ra.
Nhö vaäy, nhöõng luaät treân ñaây roõ raøng khoâng caàn ai ñaët ra, chuùng vaãn toàn taïi vaø chi phoái ñôøi soáng con ngöôøi. Baïn khoâng theå baõi boû luaät haáp daãn chæ vì caäu khoâng thích noù. Baïn cuõng khoâng caàn chuù ñeán luaät di truyeàn, noù vaãn luoân xaûy ra ñuùng luaät. Ñaây chính laø luaät töï nhieân - moät heä thoáng luaät ñöôïc in saâu vaøo traät töï cuûa theá giôùi vaø con ngöôøi, giuùp chuùng ta bieát ñieàu gì laø ñuùng vaø ñieàu gì laø sai.
2. Luaät töï nhieân: Ai ñaët ra?
Baïn thaân meán, vôùi chuùt lieät keâ treân ñaây, töï nhieân baïn seõ ñaët ra moät caâu hoûi quan troïng: Ai ñaõ ñaët ra luaät töï nhieân naøy?
Neáu luaät giao thoâng laø do chính phuû ban haønh, thì ai ñaõ "vieát" luaät haáp daãn, luaät sinh hoïc, vaø ñaëc bieät laø luaät löông taâm trong loøng con ngöôøi? Baïn coù theå tin nhö nhieàu ngöôøi: chuùng töï nhieân maø coù! Giaùo hoäi Coâng giaùo tin raèng caâu traû lôøi laø: do Thieân Chuùa. Töø thôøi Trung coå (Tk. V-XV) Thaùnh Toâma Aquinoâ, moät trong nhöõng nhaø thaàn hoïc vó ñaïi nhaát, ñaõ noùi raèng luaät töï nhieân laø moät phaàn cuûa luaät vónh cöûu cuûa Thieân Chuùa, ñöôïc in khaéc vaøo traät töï cuûa vuõ truï vaø vaøo taâm hoàn con ngöôøi. Thöïc ra, thaùnh Toâma nhaän thaáy ñieàu naøy töø Kinh Thaùnh: "Trôøi xanh töôøng thuaät vinh quang Thieân Chuùa, khoâng trung loan baùo vieäc tay Ngöôøi laøm. Ngaøy qua maùch baûo cho ngaøy tôùi, ñeâm naøy keå laïi vôùi ñeâm kia." (Thaùnh Vònh 19,2-3). Duø thöùc hay nguû, duø chuùng ta coù toàn taïi hay khoâng, luaät töï nhieân vaãn luoân coù ñoù ñeå vaän haønh vuõ truï naøy.
Chaéc baïn ñaõ nhaän ra moät chuùt lieân keát giöõa luaät töï nhieân vaø söï toàn taïi cuûa Thieân Chuùa. Noùi caùch khaùc, neáu coù moät Luaät, thì phaûi coù moät Ñaáng Ban Luaät. Neáu coù moät traät töï trong theá giôùi, thì phaûi coù moät Ñaáng Kieán Taïo traät töï ñoù. Veà logic, baïn coù theå hieåu hôn Thieân Chuùa khi chieâm ngaém caùc luaät leä töï nhieân naøy. Thaät toát ñeå baïn quan saùt vuõ truï, laéng nghe tieáng löông taâm cuûa mình, vaø suy tö veà nhöõng ñieàu thieän haûo trong cuoäc soáng, hy voïng baïn seõ thaáy raèng moïi daáu veát ñeàu chæ veà moät Ñaáng Cao Caû. Chuùng ta goïi Ñaáng aáy laø Thieân Chuùa.
Baïn thaân meán, toâi vaãn luoân nhaéc laïi raèng nhöõng laù thö naøy khoâng nhaèm baét baïn phaûi tin vaøo Thieân Chuùa. Ñeå tin vaøo Chuùa, ngoaøi noã löïc cuûa mình, chuùng ta cuõng caàn aân suûng cuûa Thieân Chuùa. Toâi seõ vieát cho baïn veà chuû ñeà naøy ôû taäp 2 nheù. ÔÛ taäp 1 naøy, mình môøi caäu daønh moät chuùt thôøi gian ñeå suy nghó:
- Neáu coù moät luaät töï nhieân trong vuõ truï, thì ai ñaõ ñaët ra noù?
- Neáu trong loøng mình coù moät tieáng noùi veà ñuùng - sai, thì tieáng noùi aáy ñeán töø ñaâu?
- Neáu baïn khao khaùt soáng chaân thaät, thì ñieàu gì coù theå thoûa maõn khao khaùt aáy?
Ñeå keát thuùc, mong baïn ñöøng quaù traùch mình vì ñaõ vöôït ñeøn ñoû. Ñaây laø kinh nghieäm ñaét ñoû giuùp baïn tham gia giao thoâng moät caùch an toaøn. Coøn veà luaät töï nhieân, mong baïn bieát ngaïc nhieân tröôùc nhöõng ñieàu ñang dieãn ra quanh mình. Maët trôøi vaãn moïc vaøo moãi buoåi saùng, vaø laën vaøo moãi chieàu taø. Thieân Chuùa vaãn chaêm soùc theá giôùi baèng nhöõng luaät leä töï nhieân Ngaøi ñaët vaøo vuõ truï naøy.
Mình ñi aên tröa ñaây, vì luaät töï nhieân sinh hoïc thoâi thuùc daï daøy mình phaûi tieáp thu naêng löôïng, neáu khoâng mình seõ ñoùi, oám vaø cheát. Taï ôn Chuùa cho mình coù khaû naêng nhaän ra côn ñoùi!
Thaân meán,
Lm. Giuse Phaïm Ñình Ngoïc SJ
WHÑ (03/03/2025)