12 ñieàu maø ngöôøi Coâng giaùo
phaûi traû lôøi ñöôïc
12 ñieàu maø ngöôøi Coâng giaùo phaûi traû lôøi ñöôïc.
Deal Hudson
Kính göûi ñeán quyù ñoäc giaû baøi sau ñaây ñeå theâm chaát lieäu suy nghó veà ñôøi soáng ñöùc tin chuùng ta.
Töï do ngoân luaän laø moät ñieàu cao quyù. Tieác raèng chuùng ta phaûi traû moät giaù raát ñaét cho noù: Khi daân chuùng ñöôïc quyeàn töï do muoán noùi gì thì noùi, hoï ñoâi khi duøng söï töï do ñoù ñeå noùi nhöõng ñieàu ngôù ngaån. Vaø ñoù laø 12 ñieàu maø chuùng toâi seõ baøn ôû ñaây.
Coù moät ít ñieàu ñöôïc nhaéc ñi nhaéc laïi, coù nhöõng ñieàu khaùc thì hoïa hieám môùi ñöôïc nhaéc ñeán, trong khi nhöõng ngöôøi ñeà xöôùng nhöõng sai laàm naøy töï do quaûng baù chuùng, chuùng ta laø ngöôøi Coâng Giaùo coù nhieäm vuï phaûi traû lôøi.
1. "Khoâng coù gì laø chaân lyù tuyeät ñoái caû. Ñieàu ñuùng cho baïn chöa chaéc ñaõ ñuùng cho toâi."
Ngöôøi ta duøng lyù luaän naøy raát nhieàu khi hoï khoâng ñoàng yù vôùi moät caâu noùi vaø khoâng coù caùch naøo khaùc ñeå choáng ñôõ tö töôûng cuûa mình. Vaäy, neáu khoâng coù gì laø ñuùng cho taát caû moïi ngöôøi, thì hoï muoán tin gì thì tin, vaø khoâng theå noùi gì ñeå laøm hoï ñoåi yù caû.
Nhöng haõy nhìn laïi caâu noùi "Khoâng coù gì laø chaân lyù tuyeät ñoái caû" moät laàn nöõa. Coù phaûi chính caâu naøy ñaõ khaúng ñònh noù laø ñieàu tuyeät ñoái khoâng? Noùi caùch khaùc, noù aùp duïng ít qui luaät hay tieâu chuaån cho moïi ngöôøi -- chính laø ñieàu maø nhöõng ngöôøi theo töông ñoái noùi laø khoâng theå ñöôïc. Hoï ñaõ hoùa giaûi laäp luaän cuûa hoï baèng caùch ñöa ra laäp luaän cuûa hoï.
Moät vaán ñeà khaùc vôùi caâu naøy laø khoâng coù moät ngöôøi theo thuyeát töông ñoái naøo laïi thaät söï tin ñieàu ñoù. Neáu coù ai noùi vôùi baïn, "Khoâng coù chaân lyù tuyeät ñoái naøo caû," vaø baïn thuïi vaøo buïng ngöôøi ñoù, ngöôøi ñoù coù leõ seõ noåi noùng. Nhöng theo nieàm tin cuûa anh ta, anh ta phaûi nhaän raèng ñaám vaøo buïng ai coù theå sai ñoái vôùi anh, nhöng coù theå ñuùng ñoái vôùi baïn.
Khi ñoù hoï seõ trôû laïi vôùi moät boå tuùc cho caâu noùi nguyeân thuûy laø: "Bao laâu baïn khoâng laøm ñau ngöôøi khaùc, baïn töï do muoán laøm gì vaø tin gì tuøy yù." Nhöng ñaây chæ laø moät söï phaân bieät tuøy yù (cuõng nhö laø caâu noùi tuyeät ñoái khaùc). Ai noùi laø toâi khoâng ñöôïc laøm ñau ngöôøi khaùc? Caùi gì laø ñau? Luaät naøy töø ñaâu maø ñeán?
Neáu caâu naøy ñöôïc ñöa ra döïa theo quyeàn cuûa caù nhaân, thì khoâng coù nghóa gì ñoái vôùi ngöôøi khaùc. "Ñöøng laøm haïi" chính noù laø moät thænh caàu ñoái vôùi moät caùi gì cao troïng hôn - moät loaïi phaåm giaù chung cuûa con ngöôøi. Nhöng caâu hoûi laïi laø phaåm giaù töø ñaâu ñeán.
Nhö baïn coù theå thaáy, caøng ñi saâu vaøo nhöõng caâu hoûi naøy, thì baïn caøng hieåu bieát raèng quan nieäm veà leõ phaûi vaø chaân lyù khoâng phaûi tuøy yù, nhöng döïa vaøo moät vaøi chaân lyù cao quyù vaø phoå quaùt ngoaïi taïi -- moät chaân lyù ñöôïc vieát trong chính baûn tính cuûa chuùng ta. Chuùng ta coù theå khoâng bieát noù troïn veïn , nhöng khoâng theå choái raèng khoâng coù chaân lyù ñoù.
2. Kitoâ giaùo khoâng hôn gì caùc tín ngöôõng khaùc. Taát caû moïi toân giaùo ñeàu daãn ñeán Thieân Chuùa."
Neáu baïn khoâng nghe ñeán caâu naøy vaøi chuïc laàn, baïn khoâng ruùt ra ñöôïc bao nhieâu. Ñaùng buoàn laø nhöõng ngöôøi noùi leân ñieàu naøy thöôøng laïi laø Kitoâ höõu (ít ra treân danh nghóa).
Nhöõng trôû ngaïi vôùi quan ñieåm naøy thaät khoâng phöùc taïp gì caû. Kitoâ giaùo ñöa ra moät chuoãi nhöõng lôøi xaùc nhaän veà Thieân Chuùa vaø con ngöôøi: Raèng chính Chuùa Gieâsu Nadareth laø Thieân Chuùa, vaø Ngöôøi ñaõ cheát vaø soáng laïi -- taát caû ñeå chuùng ta ñöôïc giaûi thoaùt khoûi toäi loãi. Moïi toân giaùo khaùc treân theá giôùi phuû nhaän taát caû nhöõng ñieàu naøy. Cho neân, neáu Kitoâ giaùo laø ñuùng, thì ñaïo naøy noùi cho theá gian bieát moät chaân lyù soáng coøn -- moät chaân lyù maø taát caû caùc toân giaùo khaùc phuû nhaän.
Chæ ñieàu naøy thoâi ñaõ laøm cho Kitoâ giaùo thaønh duy nhaát.
Nhöng noù khoâng ngöøng ôû ñoù. Haõy nhôù laïi lôøi Chuùa Gieâsu trong Tin Möøng Thaùnh Gioan.
"Thaày laø ñöôøng, söï thaät, vaø söï soáng; khoâng ai coù theå ñeán vôùi Chuùa Cha, maø khoâng qua Thaày." Trong Kitoâ giaùo, chuùng ta coù troïn söï maïc khaûi cuûa Thieân Chuùa cho nhaân loaïi. Ñuùng laø taát caû caùc toân giaùo chöùa ñöïng moät phaàn chaân lyù -- soá löôïng thay ñoåi tuøy theo toân giaùo. Tuy nhieân, neáu chuùng ta khao khaùt mong muoán theo vaø thôø phöôïng Thieân Chuùa, chuùng ta coù neân laøm theo caùch Ngaøi chæ daïy khoâng?
Neáu Chuùa Gieâsu quaû thöïc laø Thieân Chuùa, thì chæ Kitoâ giaùo chöùa ñöïng hoaøn toaøn chaân lyù naøy.
3. "Cöïu Öôùc vaø Taân Öôùc traùi ngöôïc nhau ôû nhieàu choã. Neáu moät Thieân Chuùa toaøn naêng linh höùng Thaùnh Kinh, thì Ngaøi ñaõ khoâng ñeå cho coù sai loãi."
Ñaây laø moät luaän ñieäu thoâng thöôøng, ngöôøi ta coù theå thaáy khaép nôi treân Internet (nhaát laø nhöõng websites voâ thaàn vaø töï do tö töôûng). Moät baøi treân website cuûa Voâ Thaàn ghi raèng "Ñieàu laï thöôøng veà Thaùnh Kinh khoâng phaûi vì taùc giaû laø Thieân Chuùa; chính laø nhöõng maâu thuaãn ñöôïc bòa ñaët voâ nghóa maø ngöôøi ta coù theå tin laø ñöôïc Thieân Chuùa thöôïng trí vieát ra."
Nhöõng caâu nhö theá thöôøng ñöôïc keøm theo moät danh saùch nhöõng caâu "maâu thuaãn" trong Thaùnh Kinh. Tuy nhieân, nhöõng ñieàu cho laø maâu thuaãn coù ít sai laàm ñôn giaûn. Thí duï, ngöôøi pheâ bình khoâng ñoïc nhöõng saùch khaùc nhau trong Thaùnh Kinh theo theå vaên maø caùc saùch ñoù ñöôïc vieát. Xeùt cho cuøng, Thaùnh Kinh laø moät söu taäp nhieàu loaïi vaên töï... lòch söû, thaàn hoïc, thô phuù, vaø khaûi huyeàn, v.v... Neáu chuùng ta ñoïc caùc saùch naøy cuøng moät caùch cöùng ngaéc nhö chuùng ta ñoïc baùo ngaøy nay, thì chuùng ta seõ bò boái roái kinh khuûng.
Vaø danh saùch "caùc maâu thuaãn" trong Thaùnh Kinh minh xaùc ñieàu naøy. Thí duï laáy ñieàu ñaàu tieân trong danh saùch Voâ Thaàn cuûa Myõ:
"Haõy nhôù ngaøy Sabaùt, vaø giöõ noù caùch thaùnh thieän." (Xuaát Haønh 20, 8)
So vôùi "Ngöôøi thì cho raèng ngaøy naøy troïng hôn ngaøy khaùc; ngöôøi khaùc laïi cho raèng ngaøy naøo cuõng nhö nhau. Vaäy moãi ngöôøi phaûi xaùc tín trong thaâm taâm mình." (Rm 14, 5)
Ngöôøi voâ thaàn la leân: Ñoù! roõ raøng laø moät maâu thuaãn. Nhöng pheâ bình gia queân khoâng nhaéc ñeán ñieàu maø moïi Kitoâ höõu ñeàu bieát: Khi Ñöùc Kitoâ thieát laäp Giao Öôùc Môùi, thì nhöõng ñoøi hoûi veà nghi leã cuûa Giao Öôùc Cuõ ñöôïc laøm troïn (vaø qua ñi). Vì theá vieäc nhöõng luaät leä trong Cöïu Öôùc veà nghi leã khoâng coøn ñöôïc öùng duïng cho daân cuûa Taân Öôùc laø ñieàu hoaøn toaøn hôïp lyù.
Neáu nhaø pheâ bình hieåu giaùo lyù ñôn giaûn naøy cuûa Kitoâ giaùo, thì anh ñaõ khoâng maéc phaûi moät loãi sô ñaúng nhö theá.
Ñieàu keá tieáp trong danh saùch cuûa Voâ Thaàn Myõ cuõng coù khuyeát ñieåm töông töï:
"...traùi ñaát maõi maõi tröôøng toàn." (Giaûng Vieân 1, 4)
So vôùi:
"...caùc nguyeân toá vaät chaát seõ chaùy tieâu tan, traùi ñaát vaø caùc coâng trình treân ñoù seõ bò thieâu huyû." (2 Pr 3, 10)
Vaäy Cöïu Öôùc cho raèng traùi ñaát seõ toàn taïi ñeán muoân ñôøi, trong khi Taân Öôùc noùi raèng noù roài seõ bò huûy dieät. Chuùng ta dung hoøa hai caâu naøy theá naøo? Thöïc ra raát deã, laïi theo söï hieåu bieát veà theå vaên maø theo hai saùch naøy ñöôïc vieát ra.
Thí duï Saùch Giaûng Vieân so saùnh caùi nhìn theá tuïc vaø toân giaùo - vaø haåu heát saùch naøy vieát theo quan nieäm theá tuïc. Ñoù laø lyù do taïi sao chuùng ta thaáy nhöõng doøng nhö, "Baùnh ñöôïc laøm cho vui, vaø röôïu laøm cho cuoäc ñôøi theâm töôi, vaø tieàn baïc giaûi quyeát ñöôïc taát caû" (Gv 10, 19).
Tuy nhieân, ôû cuoái saùch, taùc giaû ñöa ra moät khuùc quanh, khoâng caàn taát caû "söï khoân ngoan" oâng taëng vaø baûo chuùng ta "Kính sôï Thieân Chuùa, vaø tuaân giöõ giôùi raên Ngaøi; vì ñoù laø taát caû nhieäm vuï cuûa con ngöôøi.." (12, 13).
Neáu moät ñoäc giaû ngöng ñoïc tröôùc khi ñeán cuoái, thì ngöôøi aáy seõ boái roái nhö pheâ bình gia Voâ Thaàn Myõ. Tuy nhieân, vì quan ñieåm ñoù naûy ra khaùi nieäm veà moät theá giôùi tröôøng toàn bò gaït boû ôû haøng cuoái cuøng cuûa saùch, hieån nhieân laø khoâng coù maâu thuaãn vôùi ñieàu ñöôïc maïc khaûi sau ñoù ôû trong Taân Öôùc. (Vaø ñaây chæ laø moät caùch ñeå traû lôøi toá caùo veà söï khaùc bieät naøy)
Nhöõng "maâu thuaãn" khaùc giöõ Cöïu vaø Taân Öôùc coù theå ñöôïc traû lôøi caùch töông töï. Haàu nhö vôùi ñieåm naøo, nhaø pheâ bình cuõng bò laàm laãn veà maïch vaên, khoâng ñeå yù ñeán theå vaên, vaø khoâng ñeå daønh choã naøo cho vieäc caét nghóa caùch hôïp lyù.
Khoâng moät Kitoâ höõu bieát suy nghó naøo phaûi boái roái veà nhöõng danh saùch naøy.
4. "Toâi khoâng caàn ñeán Nhaø Thôø. Bao laâu toâi laø moät ngöôøi toát, chæ coù ñieàu ñoù môùi ñaùng keå."
Luaän ñieäu naøy ñöôïc duøng thöôøng xuyeân, vaø raát gian xaûo. Khi moät ngöôøi nhaän mình laø "ngöôøi toát," ngöôøi ñoù thaät söï aùm chæ raèng hoï "khoâng phaûi laø moät ngöôøi xaáu." -- ngöôøi xaáu laø ngöôøi saùt nhaân, hieáp daâm, vaø troäm caép. Phaàn ñoâng ngöôøi ta khoâng caàn coá gaéng maáy ñeå traùnh caùc toäi naøy, vaø ñoù laø tö töôûng: Chuøng ta muoán laøm moät soá vieäc toái thieåu ñeå ñöôïc thoâng qua. Ñieàu ñoù khoâng gioáng Ñöùc Kitoâ laém, phaûi khoâng?
Nhöng boû qua traïng thaùi taâm lyù ñoù, coù moät lyù do quan troïng ñeå ngöôøi Coâng Giaùo ñeàn Nhaø Thôø hôn laø chæ ñeå thöïc haønh vieäc ñi theâm moät daëm nöõa. Thaùnh Leã laø vieân ñaù goùc cuûa ñôøi soáng ñöùc tin cuûa chuùng ta vì moät ñieàu naèm ôû troïng taâm cuûa noù: Bí Tích Thaùnh Theå. Ñoù laø nguoàn maïch cuûa taát caû ñôøi soáng cho ngöôøi Coâng Giaùo, laø nhöõng ngöôøi tin raèng baùnh vaø röôïu trôû neân Mình vaø Maùu thaät cuûa Ñöùc Kitoâ. Chöù khoâng phaûi chæ laø bieåu töôïng cuûa Thieân Chuùa, nhöng laø Thieân Chuùa hieän dieän caùch theå lyù vôùi chuùng ta baèng moät phöông theá maø chuùng ta chæ coù theå caûm nghieäm ñöôïc baèng caàu nguyeän.
Chuùa Gieâsu phaùn, "Thaät, Thaät, Ta baûo caùc ngöôøi, tröø khi caùc ngöôøi aên thòt Con Ngöôøi vaø uoáng maùu Ngöôøi, caùc ngöôøi khoâng coù söï soáng trong caùc ngöôøi; ai aên thòt vaø uoáng maùu Ta coù söï soáng ñôøi ñôøi, vaø Ta seõ cho ngöôøi aáy soáng laïi trong ngaøy sau heát" (Ga 6,53-54). Chuùng ta toân troïng leänh cuûa Chuaù Gieâsu vaø tin töôøng vaøo lôøi höùa cuûa Ngöôøi moãi laàn chuùng ta ñi döï Thaùnh Leã.
Hôn nöõa, bí tích Thaùnh Theå, cuøng vôùi taát caû caùc bí tích khaùc, chæ daønh cho nhöõng ngöôøi ôø trong Hoäi Thaùnh. Laø phaàn töû cuûa Hoäi Thaùnh, nhieäm theå höõu hình cuûa Ñöùc Kitoâ treân theá gian, ñôøi soáng chuùng ta lieân heä maät thieát vôùi ñôøi soáng cuûa ngöôøi khaùc trong Hoäi Thaùnh. Lieân heä caù nhaân cuûa chuùng ta ñoái vôùi Thieân Chuùa thaät quan troïng, nhöng chuùng ta cuõng coù nhieäm vuï soáng nhö nhöõng phaàn töû trung thaønh cuûa nhieäm theå Ñöùc Kitoâ. Laø "ngöôøi toát" maø thoâi chöa ñuû.
5. "Baïn khoâng caàn phaûi xöng toäi vôùi moät linh muïc. Baïn coù theå ñeán thaúng cuøng Thieân Chuùa."
Nhö moät cöïu muïc sö Baptist, toâi coù theå hieåu vieäc choáng xöng toäi cuûa ngöôøi Tin Laønh (hoï hieåu veà chöùc linh muïc moät caùch khaùc). Nhöng moät ngöôøi Coâng Giaùo maø noùi moät ñieàu nhö theá... thì thaät laø thaát voïng. Toâi nghi raèng baûn tính loaøi ngöôøi laø theá, ngöôøi ta thöôøng khoâng thích noùi cho ngöôøi khaùc bieát toäi mình, neân ñöa ra lyù do ñeå bieän minh taïi sao khoâng laøm theá...
Bí Tích Giaûi Toäi ñaõ coù vôùi chuùng ta töø ñaàu, töø chính Lôøi cuûa Ñöùc Kitoâ:
"Chuùa Gieâsu laïi baûo caùc oâng, 'Bình an cho caùc con! Nhö Chuùa Cha ñaõ sai Thaày, thì Thaày cuõng sai caùc con.' Noùi roài, Ngöôøi thoåi hôi vaøo caùc oâng vaø baûo caùc oâng, 'Caùc con haõy nhaän laáy Chuùa Thaùnh Thaàn. Neáu caùc con tha toäi cho ai, thì ngöôøi aáy ñöôïc tha; neáu caùc con caàm buoäc ai, thì ngöôøi aáy bò caàm buoäc.'" (Ga 20:21-23)
Neân ghi nhaän raèng Chuùa Gieâsu ban cho caùc toâng ñoà quyeàn tha toäi... Taát nhieân, hoï khoâng bieát phaûi tha toäi naøo neáu hoï khoâng ñöôïc noùi cho bieát laø toäi naøo chuùng ta phaïm.
Vieäc xöng toäi cuõng ñöôïc chöùng minh trong thö thaùnh Giacoâbeâ:
Coù ai trong anh em ñau oám? Haõy môøi caùc kyø muïc cuûa Hoäi Thaùnh, vaø haõy ñeå hoï caàu nguyeän treân ngöôøi aáy, xöùc daàu cho ngöôøi aáy nhaân danh Chuùa; Vaø lôøi caàu nguyeän do ñöùc tin seõ cöùu ngöôøi beänh; vaø Chuùa seõ naâng ngöôøi aáy daäy, vaø neáu ngöôøi aáy ñaõ phaïm toäi, thì seõ ñöôïc Chuùa thöù tha. Anh em haõy xöng toäi vôùi nhau vaø caàu nguyeän cho nhau ñeå ñöôïc chöõa laønh. Vì lôøi caàu xin tha thieát cuûa ngöôøi coâng chính coù hieäu löïc raát lôùn lao. (Gcb 5,14-16)
Ñieàu ñaùng quan taâm laø khoâng coù choã naøo Thaùnh Giacoâbeâ (hay Chuùa Gieâsu) baûo chuùng ta laø chæ xöng toäi vôùi Thieân Chuùa, nhöng caùc Ngaøi coù veû nghó laø ôn tha toäi ñeán baèng caùch xöng toäi coâng khai.
Vaø lyù do thaät deã hieåu. Khi chuùng ta phaïm toäi, chuùng ta laøm toån thöông khoâng nhöõng moái lieân heä cuûa chuùng ta vôùi Thieân Chuùa, maø coøn vôùi Nhieäm Theå Ngöôøi, laø Hoäi Thaùnh (vì taát caû moïi ngöôøi Coâng Giaùo noái keát vôùi nhau nhö con cuøng moät Cha). Cho neân khi chuùng ta xin loãi, chuùng ta phaûi xin loãi taát caû moïi nhoùm lieân heä - Thieân Chuùa vaø Hoäi Thaùnh.
Haõy nghó veà xöng toäi caùch naøy. Thöû töôûng töôïng raèng baïn vaøo moät tieäm vaø aên caép vaøi moùn haøng. Sau ñoù, baïn aùy naùy vaø hoái haän veà haønh ñoäng toäi loãi naøy. Giôø ñaây, baïn coù theå caàu xin Thieân Chuùa tha cho baïn vì ñaõ phaïm giôùi raên cuûa Ngaøi. Nhöng coøn moät phaàn töû khaùc lieân heä; baïn phaûi traû laïi moùn haøng vaø ñeàn buø cho haønh ñoäng cuûa baïn.
Ñoái vôùi Hoäi Thaùnh cuõng theá. Trong toaø giaûi toäi, linh muïc ñaïi dieän cho Thieân Chuùa vaø Hoäi Thaùnh, vì chuùng ta coù toäi vôùi caû hai. Vaø khi ngaøi coâng boá lôøi tha toäi, thì söï tha thöù chuùng ta laõnh nhaän ñöôïc troïn veïn.
6. "Neáu Hoäi Thaùnh thaät söï theo Chuùa Gieâsu, thì ñaõ baùn caùc ngheä thuaät, taøi saûn, vaø caùc coâng trình kieán truùc laõng phí, maø cho ngöôøi ngheøo."
Khi moät ngöôøi nghó ñeán Thaønh Vatican, hoï lieân töôûng ngay ñeán moät vöông quoác giaøu sang, vôùi nôi ôû nhö cung ñieän cho Ñöùc Giaùo Hoaøng vaø caùc hoøm ñaày vaøng caát ôû caùc xoù nhaø, chöa keå ñeán caùc söu taàm ngheä thuaät vaø ñoà coå voâ giaù. Nhìn ñeán Vatican caùch naøy thì deã thaáy taïi sao moät soá ngöôøi trôû thaønh böïc töùc vì nhöõng ñieàu hoï nghó laø söï khoe khoang taøi saûn caùch phoâ tröông vaø phí phaïm.
Nhöng söï thaät thì hoaøn toaøn khaùc. Caùc dinh thöï chính goïi laø "Ñieän Vatican" khoâng phaûi ñöôïc xaây laøm choã ôû xa hoa cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng. Thöïc ra, khu vöïc gia cö töông ñoái nhoû. Phaàn lôùn ñieän Vatican ñöôïc duøng vaøo vieäc ngheä thuaät, khoa hoïc, ñieàu haønh coâng vieäc Hoäi Thaùnh, vaø ñieàu haønh chung cuûa ñieän. Coù moät soá ñoâng nhaân vieân cuûa Hoäi Thaùnh vaø haønh chaùnh soáng trong ñieän Vatican cuøng ÑTC, laøm cho noù thaønh truï sôû chính cuûa Hoäi Thaùnh.
Coøn veà nhöõng söu taàm ngheä thuaät, thöïc söï laø söu taäp quyù nhaát treân theá giôùi, Vatican coi ñoù nhö moät "kho taøng khoâng theå thay theá ñöôïc," nhöng khoâng phaûi veà dieän taøi chaùnh. ÑTC khoâng laøm chuû nhöõng taùc phaåm ngheä thuaät naøy, vaø neáu ngaøi muoán, ngaøi cuõng khoâng ñöôïc pheùp baùn chuùng; chuùng chæ ñöôïc ñaët döôùi söï saên soùc cuûa Toaø Thaùnh. Caùc taùc phaåm naøy khoâng ñem nguoàn lôïi ñeán cho Hoäi Thaùnh, maø ngöôïc laïi, Toøa Thaùnh phaûi ñaàu tö moät soá taøi nguyeân khoâng nhoû ñeå baûo toån caùc söu taàm naøy.
Söï thaät cuûa vaán ñeà naøy laø Toøa Thaùnh coù moät ngaân saùch khaù eo heïp Neáu theá thì taïi sao laïi giöõ nhöõng ngheä phaåm naøy? Vì tin vaøo moät trong caùc söù meänh cuûa Hoäi Thaùnh laø moät ñoäng löïc truyeàn baù vaên minh trong theá giôùi. Cuõng nhö caùc thaày doøng thôøi trung coå caån thaän cheùp laïi caùc saùch coå ñeå cung caáp cho caùc theá heä töông lai -- neáu khoâng thì nhöõng vaên baûn naøy khoâng coøn nöõa -- Hoäi Thaùnh tieáp tuïc baûo trì ngheä thuaät ñeå chuùng khoâng bò mai moät vôùi thôøi gian. Trong neàn vaên hoùa söï cheát ngaøy nay khi maø töø "vaên minh" chæ ñöôïc duøng caùch loûng leûo, söù vuï truyeàn baù vaên minh cuûa Hoäi Thaùnh ngaøy nay coøn quan troïng hôn bao giôø heát.
7. "Choáng ñoái thöïc söï laø ñieàu tích cöïc, vì taát caû chuùng ta phaûi coù ñaàu oùc côûi môû ñoái vôùi nhöõng tö töôûng môùi."
Ngaøy nay coù leõ baïn ñaõ nghe laäp luaän naøy nhieàu roài, nhaát laø trong vuï göông muø veà laïm duïng tính duïc trong Hoäi Thaùnh. Ai cuõng muoán tìm giaûi phaùp cho vaán ñeà, trong ñoù coù ngöôøi ñöa ra nhöõng tö töôûng ngoaøi ñöùc tin Coâng Giaùo (nhö cho phuï nöõ, hay môû cöûa cho ñoáng tính luyeán aùi laøm linh muïc, v.v...). Nhieàu ngöôøi ñoå toäi cho Hoäi Thaùnh vì quaù cöùng raén veà ñöùc tin vaø khoâng muoán thöû nhöõng ñieàu môùi.
Söï thaät laø nhieàu tö töôûng veà caûi caùch ñöôïc ñeà ra khaép nôi ngaøy nay khoâng coù gì laø môùi meû caû. Chuùng ñaõ ñöôïc ñeà ra töø laâu, vaø Hoäi Thaùnh ñaõ quan taâm ñeán chuùng. Thöïc ra, Hoäi Thaùnh ñaõ boû caû ñôøi ra nghieân cöùu caån thaän caùc tö töôûng vaø quyeát ñònh raèng tö töôûng naøo hôïp vôùi luaät Thieân Chuùa vaø tö töôûng naøo khoâng. Hoäi Thaùnh ñaõ gaït ra heát laïc giaùo naøy ñeán laïc giaùo khaùc trong khi caån thaän xaây döïng giaùo lyù Ñöùc Tin. Chuùng ta khoâng ngaïc nhieân gì khi thaáy coù caû ngaøn giaùo hoäi Kitoâ khaùc ngaøy nay -- taát caû caùc giaùo hoäi ñoù ñeàu moät thôøi coù "nhöõng tö töôûng môùi" maø Hoäi Thaùnh cho laø ngoaøi Kho Taøng Ñöùc Tin.
Hoäi Thaùnh coù moât nhieäm vuï quan troïng laø baûo veä söï ven toaøn cuûa Ñöùc Tin. Hoäi Thaùnh khoâng bao giôø loaïi boû ngay caùc tö töôûng nhö moät soá ngöôøi choáng ñoái keát aùn, nhöng ñaõ coù hai ngaøn naêm caàu nguyeän vaø nghieân cöùu ñaèng sau nhöõng gì phaûi tin vaø phaûi giöõ gìn laø chaân thaät.
Ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø chuùng ta khoâng bao giôø baát ñoàng yù kieán vôùi nhau ôû ñieåm gì. Luoân luoân coù choã ñeå thaûo luaän laøm theá naøo ñeå ñaøo saâu söï hieåu bieát cuûa chuùng ta veà chaân lyù -- thí duï, laøm sao ñeå caûi tieán caùc chuûng vieän hay caùc töông quan giöõa giaùo só vaø giaùo daân-- taát caû ñeàu trong phaïm vi cuûa nhöõng nguyeân taéc Ñöùc Tin.
8. Neáu giaûi thích ñuùng, Thaùnh Kinh khoâng leân aùn ñoàng tính luyeán aùi. Nhöng ñuùng hôn laø choáng loái soáng böøa baõi - duø laø ñoàng tính hay giöõa nam nöõ. Vì vaäy, chuùng ta khoâng coù lyù do ñeå choáng lieân heä tình yeâu ñoàng tính."
Khi haønh vi ñoàng tính luyeán aùi ñöôïc chaáp nhaän roäng raõi hôn trong neàn vaên hoùa cuûa chuùng ta, thì seõ coù nhieàu aùp löïc hôn giöõa caùc Kitoâ höõu ñeå giaûi thích söï caám ñoaùn ñieàu naøy caùch toû töôøng trong Thaùnh Kinh. Hieän thôøi tieâu chuaån cuûa phe caáp tieán laø cho raèng Thaùnh Kinh -- khi hieåu ñuùng -- khoâng caám nhöõng haønh vi ñoàng tính.
Nhöng luaän ñieäu naøy hoaøn toaøn traùi ngöôïc vôùi nhöõng caâu roõ raøng trong caû Cöïu Öôùc laãn Taân Öôùc. Caùc caâu ñaàu tieân dó nhieân laø caâu chuyeän thôøi danh veà Soñoâm vaø Goâmoâra. Neáu baïn nhôù laïi chuyeän hai thieân söù ñöôïc Thieân Chuùa sai ñeán thaêm oâng Loùt:
"Nhöng khi caùc ngaøi ñi naèm thì daân trong thaønh, töùc laø ngöôøi Soâñoâm, bao vaây nhaø, töø treû ñeán giaø, taát caû moïi ngöôøi khoâng tröø ai. Chuùng goïi oâng Loùt vaø baûo: "Nhöõng ngöôøi vaøo nhaø oâng ñeâm nay ñaâu roài? Haõy ñöa hoï ra cho chuùng toâi chôi." OÂng Loùt ra tröôùc cöûa gaëp chuùng, ñoùng cöûa laïi sau löng," roài noùi: "Thöa anh em, toâi xin anh em ñöøng laøm baäy. Ñaây toâi coù hai ñöùa con gaùi chöa aên ôû vôùi ñaøn oâng, toâi seõ ñöa chuùng ra cho anh em; anh em muoán laøm gì chuùng thì laøm, nhöng coøn hai ngöôøi naøy, xin anh em ñöøng laøm gì hoï, vì hoï ñaõ vaøo troï döôùi maùi nhaø toâi." Chuùng ñaùp: "Xeâ ra! Teân naøy laø moät kieàu daân ñeán ñaây truù nguï maø laïi ñoøi xeùt xöû aø! Chuùng tao seõ laøm döõ vôùi maøy hôn laø vôùi nhöõng teân kia!" Hoï xoâ maïnh oâng Loùt vaø xoâng vaøo ñeå phaù cöûa. Nhöng hai ngöôøi khaùch ñöa tay keùo oâng Loùt vaøo nhaø vôùi mình, roài ñoùng cöûa laïi. (STK 19:4-10)
Thoâng ñieäp cuûa ñoaïn naøy thaät roõ raøng. Caùc ngöôøi Soâñoâm laø ngöôøi ñoàng tính luyeán aùi muoán lieân heä tính duïc vôùi nhöõng ngöôøi thanh nieân ôû trong nhaø. OÂng Loùt cho hoï con gaùi oâng, nhöng hoï khoâng thích. Ít giôø sau, Soâñoâm bò Thieân Chuùa thieâu huûy ñeå ñeàn toäi daân chuùng phaïm -- ñoù laø caùc haønh vi ñoàng tính luyeán aùi. Söï thaät naøy ñöôïc Taân Öôùc xaùc nhaän:
Nhö Soâñoâm, Goâmoâra vaø caùc thaønh laân caän cuõng coù cuøng moät thaùi ñoä nhö hoï, buoâng tuoàng trong vieäc taø daâm, vaø chaïy theo nhöõng chuyeän xaùc thòt traùi töï nhieân, thì ñaõ ñöôïc duøng ñeå laøm göông, baèng caùch chòu phaït trong löûa ñôøi ñôøi. (Giuña 7)
Nhöng khoâng phaûi chæ coù nhöõng ñoaïn naøy trong Thaùnh Kinh leân aùn haønh vi ñoàng tính. Cöïu Öôùc coøn coù moät caâu khaùc leân aùn caùch roõ raøng: "Ngöôi khoâng ñöôïc naèm vôùi ñaøn oâng nhö naèm vôùi ñaøn baø: ñoù laø ñieàu gheâ tôûm." (Lv 18, 22).
Vaø nhöõng caâu naøy khoâng chæ ñöôïc giöõ trong Cöïu Öôùc maø thoâi.
"Vì lyù do ñoù maø Thieân Chuùa ñaõ ñeå maëc hoï theo duïc tình ñoài baïi. Phuï nöõ cuûa hoï ñaõ ñoåi nhöõng lieân heä töï nhieân laáy nhöõng lieân heä traùi töï nhieân. Ñaøn oâng cuõng theá, boû lieân heä töï nhieân vôùi phuï nöõ ñeå noân nao theøm muoán laãn nhau. Ñaøn oâng laøm vieäc toài baïi vôùi ñaøn oâng, vaø nhö theá chuoác vaøo thaân hình phaït xöùng vôùi söï suy ñoài cuûa hoï." (Rm 1,26-27)
Thaät khoù voâ cuøng cho nhöõng Kitoâ höõu caáp tieán giaûi thích caâu naøy caùch ngöôïc laïi. ÔÛ ñaây khoâng chæ noùi ñeán vieäc daâm loaøn hay hieáp daâm cuûa ngöôøi ñoáng tính; nhöng Thaùnh Phaoloâ choáng laïi baát cöù lieân quan ñoàng tính naøo (maø ngaøi dieãn taû laø "traùi töï nhieân," "toài baïi" vaø "ñoài baïi").
Caùc Kitoâ höõu caáp tieán bò troùi tay. Sau cuøng, moät ngöôøi laøm theá naøo maø dung hoøa ñoàng tính luyeán aùi vôùi Thaùnh Kinh? Xem ra giaûi phaùp cuûa hoï laø laáy ñi quyeàn veà luaân lyù cuûa Thaùnh Kinh, vaø giaûi thích voøng vo ñeå traùnh thoâng ñieäp thaät roõ raøng naøy.
9. "Ngöôøi Coâng Giaùo neân theo löông taâm trong moïi söï... duø laø phaù thai, ngöøa thai, hay phong chöùc thaùnh cho phuï nöõ."
Ñuùng -- Saùch Giaùo Lyù noùi raát thaúng, "Con ngöôøi coù quyeàn haønh ñoäng theo löông taâm vaø söï töï do ñeå töï mình quyeát ñònh veà luaân lyù. "Khoâng ñöôïc cöôõng baùch ai haønh ñoäng traùi vôùi löông taâm cuûa hoï. Cuõng khoâng ñöôïc ngaên caûn hoï haønh ñoäng theo löông taâm, ñaëc bieät laø trong nhöõng vaán ñeà toân giaùo " (1782). Giaùo huaán naøy laø troïng taâm cuûa ñieàu goïi laø coù yù chí töï do.
Nhöng ñieàu ñoù khoâng coù nghóa laø löông taâm chuùng ta khoâng phaûi chòu traùch nhieäm hay coù theå gaït luaät cuûa Thieân Chuùa ra ngoaøi. Ñaây laø ñieàu maø Giaùo Lyù goïi laø coù "moät löông taâm ñöôïc huaán luyeän chu ñaùo."
Saùch Giaùo Lyù trao cho löông taâm con ngöôøi moät traùch nhieäm naëng neà:
"Löông taâm luaân lyù, hieän dieän trong loøng ngöôøi, ra leänh vaøo luùc thích hôïp cho con ngöôøi laøm laønh laùnh döõ.... Löông taâm chöùng nhaän quyeàn bính cuûa chaân lyù baèng caùch chieáu theo Söï Thieän Haûo toái thöôïng (Thieân Chuùa), laø Ñaáng maø con ngöôøi ñöôïc thu huùt vaø ñoùn nhaän meänh leänh. Khi nghe theo tieáng löông taâm, ngöôøi khoân ngoan coù theå nghe tieáng Thieân Chuùa ñang noùi" (1777).
Noùi caùch khaùc, löông taâm chuùng ta khoâng phaûi chæ laø "caùi gì chuùng ta caûm thaáy ñuùng"; maø laø nhöõng gì chuùng ta phaùn quyeát laø ñuùng döïa theo nhöõng ñieàu chuùng ta bieát laø giaùo huaán cuûa Thieân Chuùa vaø Hoäi Thaùnh. Vaø ñeå phaùn ñoaùn, chuùng ta coù nhieäm vuï hoïc hoûi vaø caàu nguyeän raát caån thaän veà nhöõng giaùo huaán naøy. Saùch Giaùo Lyù coù troïn moät phaàn daønh rieâng cho vieäc huaán luyeän löông taâm caùch kyõ löôõng -- vaø noù quan troïng theá naøo trong vieäc quyeátb ñònh ñuùng.
Vaø sau cuøng, duø ñuùng hay sai, chuùng ta vaãn chòu traùch nhieäm veà vieäc chuùng ta laøm: "Löông taâm giuùp chuùng ta gaùnh nhaän traùch nhieäm ñoái vôùi vieäc chuùng ta laøm" (1781). Khi ñöôïc ñaøo luyeän ñuùng, noù giuùp chuùng ta thaáy khi naøo chuùng ta laøm sai vaø caàn ñöôïc tha thöù toäi loãi chuùng ta.
Baèng caùch coá gaéng ñeå coù moät löông taâm ñöôïc ñaøo luyeän hoaøn toaøn, chuùng ta thaät söï caûm nghieäm ñöôïc söï töï do lôùn lao, vì chuùng ta ñöôïc loâi cuoán laïi gaàn chaân lyù voâ cuøng cuûa Thieân Chuùa. Noù khoâng phaûi laø moät gaùnh naëng hay laø moät caùi gì ngaên caûn chuùng ta laøm ñieàu chuùng ta thích; nhöng laø moät söï höôùng daãn giuùp chuùng ta laøm nhöõng gì laø ñuùng. "Vieäc giaùo duïc löông taâm ñaûm baûo söï töï do vaø ñem laïi bình an trong taâm hoàn" (1784).
10. Phöông Phaùp Töï Nhieân chæ laø moät caùch ngöøa thai cuûa Coâng Giaùo."
Phöông Phaùp Töï Nhieân (PPTN) coù keû thuø moïi maët. Coù ngöôøi tin raèng ñoù laø moät caùch ngöøa thai khaùc thieáu thöïc teá (maø caùch naøo hoï cuõng khoâng cho laø coù toäi) trong khi ngöôøi khaùc laïi cho raèng noù cuõng xaáu chaúng khaùc gì ngöøa thai.. Phöông Phaùp Töï Nhieân phaûi ñi giöõa ranh giôùi cuûa hai cöïc ñoan.
Tröôùc nhaát, vaán ñeà chính cuûa vieäc ngöøa thai laø noù ngöôïc laïi vôùi baûn chaát cuûa cô theå chuùng ta -- vaø caùch chung söï töï nhieân. Muïc ñích cuûa noù laø taùch rôøi haønh ñoäng (tính duïc) ra khoûi haäu quaû (coù thai), chính laø haï söï thaùnh thieän cuûa tính duïc xuoáng thaønh söï theo ñuoåi laïc thuù thuaàn tuùy.
Phöông Phaùp Töï Nhieân, khi duøng vì lyù do chính ñaùng, thì coøn hôn laø moät duïng cuï ñöôïc duøng ñeå xem ñoâi hoân nhaân coù phöông tieän (duø laø taøi chaùnh, theå lyù, hay taâm lyù) ñeå ñoùn nhaän moät ñöùa treû vaøo cuoäc ñôøi cuûa hoï. Noù lieân quan ñeán vieäc hieåu bieát chính thaân theå cuûa mình, caån thaän löu taâm ñeán hoaøn caûnh cuûa baïn trong cuoäc ñôøi, thaûo luaän vaán ñeà vôùi baïn ñôøi, vaø treân heát laø caàu nguyeän. Thay vì thoaùt ly thöïc traïng ñaày ñuû cuûa tính duïc, baïn tham gia vaøo ñoù vôùi moät söï hieåu bieát hôn veà moïi khía caïnh lieân quan.
Nhöõng ngöôøi uûng hoä vieäc haïn cheá sinh saûn chæ vaøo nhöõng ngöôøi khoâng theå coá gaéng coù theâm con, hay söùc khoûe coù theå bò nguy hieåm vì mang thai theâm. Nhöng ñoù laø nhöõng lyù do hoaøn toaøn chính ñaùng ñeå duøng Phöông Phaùp Töï Nhieân -- nhöõng hoaøn caûnh maø phöông phaùp naøy hoaøn toaøn hieäu quaû -- vaø Hoäi Thaùnh cho pheùp duøng noù.
Nhöõng ngöôøi khaùc nghó raèng duøng baát cöù phöông thöùc naøo ñeå giôùi haïn soá con trong gia ñình laø ñoùng vai Thieân Chuùa, hôn laø ñeå Ngaøi cung caáp cho chuùng ta nhö Ngaøi thaáy caàn. Ñuùng laø chuùng ta phaûi tin töôûng vaøo Thieân Chuùa vaø luoân chaáp nhaän söï soáng Ngaøi ban cho chuùng ta, nhöng chuùng ta khoâng phaûi hoaøn toaøn buoâng xuoâi veà phöông dieän naøy.
Thí duï, thay vì phung phí tieàn baïc lung tung vaø noùi raèng "Thieân Chuùa seõ cung caáp," caùc gia ñình caån thaän döï truø ngaân saùch taøi chaùnh vaø coá gaéng khoâng tieâu xaøi quaù khaû naêng cuûa mình. Phöông Phaùp Töï Nhieân cuõng gioáng nhö ngaân saùch ñoù, giuùp chuùng ta suy nghó ñeán hoaøn caûnh cuûa chuùng ta trong cuoäc ñôøi vaø haønh ñoäng theo ñoù trong tinh thaàn caàu nguyeän. Bieát mình vaø duøng trí khoân cuøng yù chí töï do, thay vì thuï ñoäng mong chôø Thieân Chuùa lo lieäu moïi söï, laø moät phaàn cuûa baûn tính con ngöôøi. Chuùng ta ñöôïc môøi goïi ñeå trôû neân nhöõng ngöôøi quaûn lyù toát caùc hoàng aân Chuùa ban; chuùng ta phaûi caån thaän ñöøng coi thöôøng caùc aân hueä naøy.
11. "Ngöôøi ta coù theå vöøa uûng hoä phaù thai (töï do choïn löïa) vöøa ñoàng thôøi laø Coâng Giaùo."
Trong khi ñaây laø moät huyeàn thoaïi thoâng thöôøng nhaát maø ngöôøi Coâng Giaùo hieåu veà ñöùc tin cuûa hoï, noù cuõng laø moät ñieàu deã ñaùnh tan nhaát. Saùch Giaùo lyù khoâng cheû moät chöõ naøo khi noùi veà phaù thai: noù ñöôïc lieät keâ cuøng vôùi toäi gieát ngöôøi trong caùc toäi phaïm ñeán ñieàu raên thöù naêm, "Chôù gieát ngöôøi."
Nhöõng ñoaïn sau noùi roõ: "Söï soáng con ngöôøi phaûi ñöôïc toân troïng vaø baûo veä caùch tuyeät ñoái töø giaây phuùt thuï thai" (2270). "Ngay töø theà kyû thöù nhaát Hoäi Thaùnh ñaõ xaùc nhaän söï döõ veà luaân lyù cuûa moïi cuoäc phaù thai coá tình. Giaùo huaán naøy khoâng thay ñoåi vaø seõ khoâng bao giôø thay ñoåi" (2271). "Hôïp taùc chính thöùc vaøo vieäc phaù thai laø toäi troïng. Hoäi Thaùnh gaùn hình phaït vaï tuyeät thoâng cho caùc toäi phaïm ñeán söï soáng con ngöôøi" (2272).
Coù theå noùi roõ raøng hôn theá nöõa. Tuy nhieân, coù nhöõng ngöôøi seõ lyù luaän raèng laø ngöôøi "töï do choïn löïa" khoâng coù nghóa laø uûng hoä phaù thai; nhieàu ngöôøi cho raèng phaù thai laø sai, nhöng khoâng muoán aùp ñaët tö töôûng cuûa mình treân ngöôøi khaùc.
Ñoù laïi laø laäp luaän "ñieàu ñuùng cho baïn coù theå khoâng ñuùng cho toâi" maø thoâi. Hoäi Thaùnh cuõng coù caâu traû lôøi cho laäp luaän naøy: "Nhöõng quyeàn baát khaû xaâm phaïm cuûa con ngöôøi phaûi ñöôïc xaõ hoäi daân söï vaø chính quyeàn nhìn nhaän vaø toân troïng. Nhöõng quyeàn naøy khoâng leä thuoäc vaøo caùc caù nhaân, hay cha meï, cuõng khoâng phaûi laø moät nhaân nhöôïng cuûa xaõ hoäi vaø cuûa quoác gia, nhöng thuoäc veà baûn tính con ngöôøi vaø gaén lieàn vôùi con ngöôøi do chính haønh ñoäng saùng taïo cuûa Thieân Chuùa maø töø ñoù sinh ra con ngöôøi" (2273)...
Tính linh thieâng cuûa söï soáng laø moät chaân lyù phoå quaùt khoâng theå coi thöôøng ñöôïc. Khuyeân ai phaù thai, hay ngay caø boû phieáu cho caùc chính trò gia coå voõ vieäc phaù thai, laø moät toäi troïng, vì noù ñöa ngöôøi khaùc ñeán toäi troïng - laø ñieàu maø Saùch Giaùo Lyù goïi laø laøm göông muø (2284).
Hoäi Thaùnh maïnh daïn vaø döùt khoaùt choáng phaù thai, vaø chuùng ta laø ngöôøi Coâng Giaùo cuõng phaûi khaúng ñònh laäp tröôøng cuûa chuùng ta nhö theá.
12. "Vieäc ngöôøi ta nhôù laïi cuoäc soáng ôû kieáp tröôùc chöùng toû raèng luaân hoài laø ñuùng... vaø quan ñieåm cuûa Kitoâ Giaùo veà Thieân Ñaøng, Hoûa Nguïc laø sai."
Khi xaõ hoäi trôû neân meâ hoaëc nhieàu hôn vôùi nhöõng hieän töôïng sieâu hình, chuùng ta coù theå chaéc seõ thaáy theâm nhöõng vuï nhaän raèng "nhôù laïi kieáp tröôùc". Quaû thaät, baây giôø coù nhöõng toå chöùc giuùp baïn trôû laïi caùc kieáp tröôùc cuûa baïn baèng caùch duøng thoâi mieân.
Trong khi ñieàu naøy coù theå thuyeát phuïc moät soá ngöôøi, chaéc chaén raèng khoâng thuyeát phuïc ñöôïc nhöõng ngöôøi quen thuoäc vôùi thoâi mieân. Haàu nhö ngay töø ñaàu, caùc nhaø khaûo cöùu ñaõ ghi nhaän raèng caùc beänh nhaân nguû meâ trong luùc bò thoâi mieân thöôøng theâu deät nhöõng caâu chuyeän kyù öùc phöùc taïp, maø sau ñoù ñöôïc toû ra laø khoâng coù thaät. Nhöõng nhaø chöõa trò danh tieáng ñaõ bieát roõ hieän töôïng naøy, vaø caån thaän caân nhaéc nhöõng gì beänh nhaân noùi khi bò thoâi mieân.
Ñaùng buoàn laø ñaây khoâng phaûi laø tröôøng hôïp ñoái vôùi nhöõng ngöôøi muoán tìm "baèng chöùng" cuûa luaân hoài. Coù leõ thí duï ñieån hình nhaát cuûa söï baát caån naøy laø tröôøng hôïp noåi tieáng cuûa Bridey Murphy. Neáu baïn khoâng bieát chuyeän ñoù, thì ñaây laø moät toùm löôïc: Naêm 1952, moät baø noäi trôï ôû Colorado teân laø Virginia Tighe ñöôïc thoâi mieân. Baø baét ñaàu noùi gioïng AÙi Nhó Lan vaø cho raèng coù thôøi baø laø moät phuï nöõ teân laø Bridey Murphy soáng ôû Cork, AÙi Nhó Lan.
Caâu chuyeän cuûa baø ta ñöôïc vieát thaønh cuoán saùch baùn chaïy nhaát, "Cuoäc tìm kieám Bridey Murphy," vaø ñöôïc nhieàu chuù yù. Caùc kyù giaû luïc soaùt khaép AÙi Nhó Lan ñeå tìm ngöôøi naøo, hay chi tieát naøo coù theå xaùc nhaän vieäc trôû laïi kieáp tröôùc naøy. Trong khi khoâng tìm ñöôïc gì, tröôøng hôïp cuûa Bridey Murphy tieáp tuïc ñöôïc duøng ñeå choáng ñôõ caùc lyù luaän veà luaân hoài.
Ñaây laø moät ñieàu beõ baøng, vì Virginia Tighe bò phanh phui laø giaû traù vaøi chuïc naêm qua. Thöû nghó xem, caùc baïn beø cuûa Virginia nhôù laïi trí töôûng töôïng linh ñoäng cuûa baø, vaø khaû naêng baøy ñaët nhöõng caâu chuyeän phöùc taïp (thöôøng xoay quanh taøi nhaùi gioïng maø baø ta ñaõ ñaït ñeán möùc hoaøn bò). Khoâng nhöõng chæ coù theá, maø baø coøn raát thích AÙi Nhó Lan, moät phaàn vì tình baïn vôùi moät phuï nöõ ngöôøi AÙi maø teân hoï laø - baïn ñoaùn xem - Bridie.
Hôn nöõa, Virginia theâm vaøo caâu chuyeän trong luùc bò thoâi mieân nhieàu ñieàu khaùc nhau töø chính ñôøi soáng cuûa baø (maø khoâng cho nhaø thoâi mieân bieát söï song ñoâi naøy). Thí duï, Bridey dieãn taû veà "Baùc Plazz," maø caùc nhaø nghieân cöùu cho laø caùch noùi sai cuûa ngöôøi Gaelic "Baùc Blaise." Tuy theá hoï bò cuït höùng khi khaùm phaù ra raèng Virginia coù moät ngöôøi baïn khi coøn nhoû maø baø goïi laø "Baùc Plazz."
Caùc nhaø nghieân cöùu ngaïc nhieân khi Virginia nhaûy ñieäu jig cuûa AÙi Nhó Lan trong moät laàn bò thoâi mieân. Laøm sao maø moät baø noäi trôï ôû Colorado laïi hoïc ñöôïc caùch nhaûy jig? Ñieàu huyeàn bí naøy ñöôïc giaûi quyeát khi ngöôøi ta bieát raèng Virginia ñaõ hoïc ñieäu nhaûy naøy khi coøn beù.
Nhö tröôøng hôïp Bridey Murphy cho thaáy, nhöõng vieäc nhaän laø trôû laïi tieàn kieáp luoân luoân gôïi caûm hôn thöïc teá. Cho ñeán ngaøy nay, chöa coù moät tröôøng hôïp naøo chöùng minh ñöôïc laø coù moät ngöôøi nhôù laïi ñöôïc kieáp tröôùc. Chaéc chaén laø coù nhieàu caâu chuyeän ñaõ ñöôïc keå laïi döôùi söï kieåm soaùt cuûa moät nhaø thoâi mieân, tuy nhieân, baèng chöùng cuûa luaân hoài (gioâng nhö Naøng Tieân Raêng) vaãn tieáp tuïc traùnh neù chuùng ta.
(GLV Phaoloâ Phaïm Xuaân Khoâi chuyeån ngöõ)
(Nguoàn: Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Vieät Nam)