Dieãn vaên Ñöùc Thaùnh Cha
daønh cho caùc nhaø laõnh ñaïo theá giôùi
tham döï Hoäi nghò Thöôïng ñænh
laàn ñaàu tieân veà Quyeàn Treû em
Dieãn vaên Ñöùc Thaùnh Cha daønh cho caùc nhaø laõnh ñaïo theá giôùi tham döï Hoäi nghò Thöôïng ñænh laàn ñaàu tieân veà Quyeàn Treû em.
Chuyeån ngöõ: Nt. Anna Ngoïc Dieäp, OP
Vatican (WHÑ 04-02-2025) - Hoâm moàng 03 thaùng 02 naêm 2025, Vatican ñaõ toå chöùc Hoäi nghò Thöôïng ñænh Quoác teá laàn ñaàu tieân veà Quyeàn Treû em taïi Dinh Toâng Toøa vôùi söï tham döï cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Phanxicoâ, caùc nhaø hoaït ñoäng vaø laõnh ñaïo caùc toå chöùc phi chính phuû.
Baûy cuoäc hoäi thaûo do caùc dieãn giaû töø khaép nôi treân theá giôùi ñeà caäp ñeán nhieàu chuû ñeà khaùc nhau xoay quanh cuoäc khuûng hoaûng toaøn caàu khi haøng trieäu treû em vaãn chöa ñöôïc höôûng caùc quyeàn cô baûn cuûa con ngöôøi. Cuoái hoäi nghò, Ñöùc Giaùo hoaøng ñaõ cuøng vôùi caùc dieãn giaû kyù vaøo baûn tuyeân boá goàm 8 nguyeân taéc veà baûo veä vaø chaêm soùc quyeàn treû em.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên baøi Dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh Cha:
Dieãn vaên Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
daønh cho caùc tham döï vieân Hoäi nghò Thöôïng ñænh veà Quyeàn Treû em
Phoøng hoäi Clementine
Thöù Hai, ngaøy 03 thaùng 02 naêm 2025
Kính thöa quyù vò,
Anh chò em thaân meán, chaøo buoåi saùng!
Toâi chaøo möøng Ñöùc Hoàng y Quoác Vuï Khanh, quyù Hoàng y, cuøng toaøn theå quyù ñaïi bieåu ñaùng kính tham döï Hoäi nghò Thöôïng ñænh caùc nhaø Laõnh ñaïo Theá giôùi veà Quyeàn Treû em vôùi chuû ñeà "Yeâu thöông vaø Baûo veä treû em". Toâi caûm ôn quyù vò ñaõ nhaän lôøi môøi tham döï, vaø toâi tin raèng, baèng vieäc keát hôïp kinh nghieäm vaø chuyeân moân cuûa mình, quyù vò coù theå môû ra nhöõng con ñöôøng môùi nhaèm hoã trôï vaø baûo veä nhöõng treû emmaø quyeàn lôïi cuûa caùc em vaãn bò chaø ñaïp vaø phôùt lôø moãi ngaøy.
Ngay caû ngaøy nay, cuoäc soáng cuûa haøng trieäu treû em vaãn bò bao phuû bôûi ngheøo ñoùi, chieán tranh, thieáu giaùo duïc, baát coâng vaø boùc loät. Treû em vaø thanh thieáu nieân ôû nhöõng quoác gia ngheøo hoaëc bò taøn phaù bôûi xung ñoät phaûi chòu ñöïng nhöõng thöû thaùch khuûng khieáp. Nhöng ngay caû ôû nhöõng nôi coù nhieàu taøi nguyeân hôn, theá giôùi cuõng khoâng mieãn nhieãm vôùi baát coâng. ÔÛ nhöõng nôi maø, taï ôn Chuùa, ngöôøi daân khoâng phaûi chòu caûnh chieán tranh hay ñoùi khaùt, vaãn toàn taïi nhöõng vuøng ngoaïi bieân, nôi treû em deã bò toån thöông vaø phaûi chòu nhöõng vaán ñeà maø chuùng ta khoâng theå xem nheï. Treân thöïc teá, so vôùi tröôùc ñaây, caùc tröôøng hoïc vaø heä thoáng y teá ngaøy nay ñang phaûi hoã trôï nhöõng treû em ñaõ sôùm chòu nhieàu khoù khaên, nhöõng em nhoû lo aâu, traàm caûm vaø nhöõng thanh thieáu nieân bò cuoán vaøo nhöõng haønh vi hung haêng hoaëc töï huûy hoaïi baûn thaân. Hôn nöõa, moät neàn vaên hoùa theo ñuoåi hieäu suaát ñaõ xem tuoåi thô, gioáng nhö tuoåi giaø, chæ laø moät "vuøng ngoaïi bieân" cuûa cuoäc soáng.
Ngaøy caøng coù nhieàu treû em, duø coøn caû cuoäc ñôøi phía tröôùc, laïi khoâng theå tieáp caän cuoäc soáng vôùi söï laïc quan vaø tin töôûng. Chính nhöõng ngöôøi treû, voán laø daáu chæ hy voïng cuûa moïi xaõ hoäi, laïi ñang chaät vaät ñeå tìm thaáy hy voïng trong chính mình. Ñieàu naøy thaät ñaùng buoàn vaø ñaùng lo ngaïi. Thaät vaäy, "thaät ñaùng buoàn khi thaáy nhöõng ngöôøi treû khoâng coù nieàm hy voïng. Khi töông lai baáp beânh vaø öôùc mô khoâng thaønh, khi vieäc hoïc khoâng coù loái ra, khi tình traïng thieáu vieäc laøm hoaëc thieáu vieäc laøm oån ñònh khieán nhöõng moäng öôùc coù nguy cô tan vôõ, hoï baét buoäc phaûi soáng hieän taïi trong u saàu vaø buoàn chaùn" (Saéc chæ Spes Non Confundit, 12).
Nhöõng gì chuùng ta chöùng kieán moät caùch bi thaûm gaàn nhö moãi ngaøy trong thôøi gian gaàn ñaây - treû em cheát döôùi laøn bom, bò hy sinh cho nhöõng thaàn töôïng quyeàn löïc, yù thöùc heä vaø lôïi ích daân toäc - laø ñieàu khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc. Thaät vaäy, khoâng gì coù giaù trò naøo lôùn hôn maïng soáng cuûa moät ñöùa treû. Gieát haïi treû em laø choái boû töông lai. Trong moät soá tröôøng hôïp, chính caùc em nhoû bò eùp phaûi caàm suùng chieán ñaáu döôùi taùc ñoäng cuûa ma tuùy. Ngay caû ôû nhöõng quoác gia khoâng coù chieán tranh, baïo löïc giöõa caùc baêng ñaûng toäi phaïm cuõng nguy hieåm khoâng keùm ñoái vôùi treû em, khieán nhieàu treû em rôi vaøo caûnh moà coâi vaø bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi.
Chuû nghóa caù nhaân cöïc ñoan taïi caùc quoác gia phaùt trieån cuõng gaây toån haïi nghieâm troïng ñeán treû em. Ñoâi khi, caùc em bò ngöôïc ñaõi hoaëc thaäm chí bò gieát haïi bôûi chính nhöõng ngöôøi leõ ra phaûi baûo veä vaø chaêm soùc caùc em. Caùc em trôû thaønh naïn nhaân cuûa nhöõng cuoäc caõi vaõ, aùp löïc xaõ hoäi, khuûng hoaûng taâm lyù vaø nhöõng côn nghieän ngaäp cuûa cha meï.
Nhieàu treû em thieät maïng khi di cö-giöõa bieån khôi, trong sa maïc, hoaëc treân nhöõng haønh trình ñaày nguy hieåm, chæ vôùi hy voïng mong manh. Voâ soá treû em khaùc cheát vì thieáu söï chaêm soùc y teá hoaëc bò boùc loät döôùi nhieàu hình thöùc. Nhöõng hoaøn caûnh naøy tuy khaùc nhau, nhöng ñeàu ñaët ra moät caâu hoûi chung: Laøm sao coù theå ñeå moät ñöùa treû phaûi keát thuùc cuoäc ñôøi nhö vaäy?
Ñieàu naøy chaéc chaén laø khoâng theå chaáp nhaän ñöôïc, vaø chuùng ta khoâng ñöôïc pheùp trôû neân voâ caûm tröôùc thöïc teá naøy. Moät tuoåi thô bò töôùc ñoaït chính laø moät tieáng theùt caâm laëng, toá caùo söï sai laàm cuûa heä thoáng kinh teá, baûn chaát toäi aùc cuûa chieán tranh, vaø söï thieáu thoán veà y teá, giaùo duïc. Gaùnh naëng cuûa nhöõng baát coâng naøy ñeø naëng nhaát leân nhöõng ngöôøi nhoû beù vaø yeáu theá nhaát trong xaõ hoäi chuùng ta. Treân phaïm vi quoác teá, ngöôøi ta goïi ñaây laø moät "cuoäc khuûng hoaûng ñaïo ñöùc toaøn caàu".
Chuùng ta hieän dieän ôû ñaây hoâm nay ñeå khaúng ñònh raèng chuùng ta khoâng muoán ñieàu naøy trôû thaønh chuaån möïc môùi. Chuùng ta töø choái vieäc laøm quen vôùi noù. Moät soá caùch thöùc ñöa tin cuûa truyeàn thoâng ñang khieán chuùng ta chai lì caûm xuùc, daãn ñeán söï voâ caûm vaø khoâ cöùng cuûa traùi tim. Thöïc vaäy, chuùng ta ñang coù nguy cô ñaùnh maát ñieàu cao quyù nhaát trong taâm hoàn con ngöôøi: loøng thöông xoùt vaø söï traéc aån. Toâi ñaõ nhieàu laàn baøy toû moái baän taâm naøy vôùi moät soá anh chò em ñaïi dieän cho caùc coäng ñoàng toân giaùo khaùc nhau.
Hieän nay, hôn 40 trieäu treû em ñaõ phaûi di taûn vì xung ñoät, vaø khoaûng100 trieäu treû emñang soáng trong caûnh voâ gia cö. Beân caïnh ñoù, bi kòch naïn noâ leä treû em vaãn coøn toàn taïi: khoaûng 160 trieäu treû em ñang laø naïn nhaân cuûa lao ñoäng cöôõng böùc, buoân ngöôøi, laïm duïng vaø boùc loät döôùi nhieàu hình thöùc, bao goàm caû hoân nhaân eùp buoäc. Haøng trieäu treû em di cö, coù khi ñi cuøng gia ñình, nhöng cuõng raát nhieàu em phaûi ñi moät mình. Hieän töôïng treû vò thaønh nieân khoâng coù ngöôøi ñi keømñang ngaøy caøng trôû neân phoå bieán vaø nghieâm troïng.
Nhieàu treû em khaùc soáng trong tình traïng "löûng lô" vì khoâng ñöôïc ñaêng kyù khai sinh. Öôùc tính coù khoaûng 150 trieäu treû em "voâ hình", khoâng coù söï toàn taïi hôïp phaùp. Ñieàu naøy khoâng chæ caûn trôû caùc em tieáp caän giaùo duïc vaø chaêm soùc y teá, maø nghieâm troïng hôn: khi khoâng coù söï baûo veä phaùp lyù, caùc em raát deã bò laïm duïng hoaëc baùn laøm noâ leä. Ñieàu naøy thöïc söï ñang xaûy ra! Chuùng ta coù theå nghó ñeán nhöõng treû em Rohingya, nhöõng em nhoû thöôøng gaëp khoù khaên trong vieäc ñaêng kyù nhaân thaân, hay nhöõng treû "khoâng giaáy tôø" taïi bieân giôùi Hoa Kyø-nhöõng naïn nhaân ñaàu tieân cuûa laøn soùng di cö ñaày tuyeät voïng nhöng cuõng chaát chöùa hy voïng, khi haøng ngaøn ngöôøi töø phöông Nam tìm ñöôøng ñeán Hoa Kyø, cuøng vôùi nhieàu treû em khaùc treân theá giôùi.
Ñaùng buoàn thay, lòch söû aùp böùc treû em cöù laëp ñi laëp laïi. Neáu chuùng ta hoûi nhöõng ngöôøi cao tuoåi, oâng baø cuûa chuùng ta, veà chieán tranh maø hoï töøng traûi qua khi coøn nhoû, kyù öùc cuûa hoï seõ taùi hieän thaûm kòch aáy: boùng toái-moïi thöù trong chieán tranh ñeàu toái taêm, maøu saéc gaàn nhö bieán maát-cuøng vôùi muøi hoâi thoái, caùi laïnh, côn ñoùi, buøn ñaát, noãi sôï haõi, caûnh luïc loïi tìm thöùc aên, söï maát maùt cha meï, nhaø cöûa, caûnh bò boû rôi vaø voâ soá hình thöùc baïo löïc khaùc. Toâi ñaõ lôùn leân cuøng vôùi nhöõng caâu chuyeän veà Chieán tranh Theá giôùi laàn thöù I do oâng toâi keå laïi, vaø chính ñieàu ñoù ñaõ môû maét vaø môû loøng toâi tröôùc noãi kinh hoaøng cuûa chieán tranh.
Nhìn moïi thöù qua ñoâi maét cuûa nhöõng ngöôøi töøng traûi qua chieán tranh laø caùch toát nhaát ñeå hieåu ñöôïc giaù trò voâ giaù cuûa söï soáng. Ñoàng thôøi, laéng nghe nhöõng treû em ñang phaûi soáng trong caûnh baïo löïc, boùc loät vaø baát coâng ngaøy nay cuõng giuùp chuùng ta cuûng coá moät tieáng noùi "khoâng" maïnh meõ ñoái vôùi chieán tranh, vôùi neàn vaên hoùa vöùt boû vaø lôïi nhuaän, trong ñoù moïi thöù bò mua baùn maø khoâng coù söï toân troïng hay quan taâm ñeán maïng soáng, ñaëc bieät laø khi ñoù laø nhöõng sinh maïng nhoû beù vaø khoâng coù khaû naêng töï veä. Nhaân danh naõo traïng vöùt boû naøy, nôi con ngöôøi töï cho mình quyeàn quyeát ñònh moïi thöù, söï soáng cuûa nhöõng thai nhi bò hy sinh thoâng qua haønh ñoäng saùt nhaân cuûa vieäc phaù thai. Phaù thai töôùc ñi maïng soáng cuûa treû em vaø caét ñöùt coäi nguoàn hy voïng cuûa caû xaõ hoäi.
Thöa anh chò em, vieäc bieát laéng nghe quan troïng bieát bao! Chuùng ta caàn yù thöùc raèng treû em hieåu, ghi nhôù vaø leân tieáng. Vaø ngay caû qua aùnh maét hoaëc söï im laëng, treû cuõng ñang noùi vôùi chuùng ta. Vì theá, haõy laéng nghe caùc em!
Caùc baïn thaân meán, toâi xin caûm ôn vaø khuyeán khích caùc baïn, vôùi ôn Chuùa, haõy taän duïng toái ña cô hoäi quyù giaù töø hoäi nghò naøy. Toâi caàu nguyeän ñeå nhöõng ñoùng goùp cuûa anh chò em giuùp xaây döïng moät theá giôùi toát ñeïp hôn cho treû em, vaø do ñoù, cuõng toát ñeïp hôn cho taát caû moïi ngöôøi! Ñoái vôùi toâi, vieäc chuùng ta coù maët ôû ñaây cuøng nhau hoâm nay laø moät nguoàn hy voïng lôùn lao, khi chuùng ta ñaët treû em, quyeàn lôïi cuûa caùc em, nhöõng giaác mô vaø khaùt voïng cuûa caùc em veà töông lai vaøo trung taâm moái quan taâm cuûa chuùng ta. Caûm ôn taát caû anh chò em, vaø xin Thieân Chuùa chuùc laønh cho anh chò em!
Nt. Anna Ngoïc Dieäp, OP
Doøng Ña Minh Thaùnh Taâm
Chuyeån ngöõ töø: vatican.va (03/02/2025)