AÂn xaù Naêm Thaùnh,
côn möa loøng thöông xoùt cho moïi ngöôøi
AÂn xaù Naêm Thaùnh, côn möa loøng thöông xoùt cho moïi ngöôøi.
Maria Milvia Morciano
(WHÑ 03-01-2025) - Ñöùc cha Antonio Staglianoø, chuû tòch Haøn laâm vieän Thaàn hoïc Giaùo hoaøng, noùi veà nguoàn goác cuûa aân xaù, troïng taâm cuûa tieán trình Naêm Thaùnh.
"Non solum plenam, et largiorem immo plenissimam..." ("khoâng chæ laø aân xaù troïn veïn vaø saâu roäng hôn, maø coøn laø ñaïi xaù... moïi toäi loãi cuûa hoï") : ñaây laø caùch maø aân xaù baùch chu nieân ñöôïc ñònh nghóa, baèng tieáng Latinh, trong saéc chæ Antiquorum habet fide relatio, cuûa Naêm Thaùnh naêm 1300, Naêm Thaùnh ñaàu tieân cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo, ñöôïc Ñöùc Giaùo hoaøng Boniface VIII coâng boá.
Ba tính töø taêng daàn - troïn veïn, saâu roäng hôn vaø raát troïn veïn - coá yù nhaán maïnh tính chaát ñaëc bieät cuûa noù so vôùi caùc aân xaù tröôùc ñoù, lieân quan ñeán caùc cuoäc Thaäp töï chinh, hoaëc vôùi Naêm Thaùnh cuûa Aquila, ñöôïc thieát laäp trong saéc chæ naêm 1294 bôûi vò Giaùo hoaøng tieàn nhieäm, laø Ñöùc Ceùlestin V.
Ñöùc Boniface VIII ñaõ nhôø caäy ñeán caùc Toâng ñoà Pheâroâ vaø Phaoloâ vaø döôùi söï baûo veä cuûa hai vò thaùnh, ngaøi tuyeân boá quyeàn ban ôn toaøn xaù, döïa treân nhöõng lôøi cuûa Tin Möøng, vaø ñaëc bieät laø ñoaïn töø Tin Möøng Mattheâu 16, 19: "Döôùi ñaát, anh thaùo côûi ñieàu gì, treân trôøi cuõng seõ thaùo côûi nhö vaäy."
Ñeå nhaän ñöôïc aân xaù, ngöôøi Roâma phaûi vieáng caùc vöông cung thaùnh ñöôøng 30 laàn trong 30 ngaøy lieân tieáp, ngöôøi nöôùc ngoaøi 15 laàn trong 15 ngaøy trong khi "thöïc söï saùm hoái vaø xöng toäi". Ñöùc Boniface ñaõ thieát laäp nhòp bieåu töôïng laø 100 naêm, nhöng Naêm Thaùnh thöù hai ñaõ ñöôïc coâng boá 50 naêm sau döôùi trieàu ñaïi cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng Cleùment VI, vaø lyù do chính xaùc laø ñeå mang ñeán cho taát caû caùc theá heä khaû naêng soáng Naêm Thaùnh - vaø do ñoù laø moät aân xaù - trong cuoäc ñôøi cuûa hoï.
Trôû laïi traïng thaùi nguyeân thuûy vaø thuaàn khieát cuûa Bí tích Röûa toäi
Tröôùc micro cuûa Andrea Tornielli, giaùm ñoác bieân taäp truyeàn thoâng Vatican, Ñöùc cha Antonio Staglianoø, chuû tòch Haøn laâm vieän Thaàn hoïc Giaùo hoaøng, ñeà caäp ñeán ñònh nghóa cuûa töø "aân xaù". YÙ nghóa thieâng lieâng cuûa aân xaù "ñöôïc lieân keát vôùi loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa, tuoân ñoå doài daøo treân ñôøi soáng con ngöôøi. Vaø vì loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa chính laø chính Thieân Chuùa, neân loøng thöông xoùt naøy ñi vaøo ñôøi soáng con ngöôøi vaø thay ñoåi noù."
Ñöùc cha Staglianoø nhaán maïnh theâm: "AÂn xaù laø moät söï thöông xoùt, nhö moät côn möa doài daøo, rôi xuoáng cuoäc soáng cuûa con ngöôøi vaø bieán ñoåi hoï, höôùng hoï tôùi söï toát laønh, tình yeâu, tình huynh ñeä, nghóa laø höôùng tôùi vieäc phuïc hoài chính mình vaø nhaân tính voán ñaõ bò hö maát, moät caùch naøo ñoù, trong toäi loãi."
Ñöùc Cha noùi tieáp: "Vôùi toäi loãi, chuùng ta phaù huûy hình aûnh, söï gioáng nhö Thieân Chuùa, Ñaáng ñaõ taïo döïng neân chuùng ta. Vì theá chuùng ta huûy hoaïi veû ñeïp cuûa nhaân tính maø Ngaøi haèng mô öôùc khi nhìn vaøo chuùng ta. Ñoù laø lyù do taïi sao aân xaù tröôùc heát laø moät hoàng aân cuûa Giaùo hoäi, bôûi vì, nhö chuùng ta ñoïc trong caùc Tin Möøng, Giaùo hoäi coù quyeàn caàm buoäc vaø thaùo côûi, vaø do ñoù, coù quyeàn ban loøng thöông xoùt naøy cuûa Thieân Chuùa voán ñaõ ñaït ñöôïc cho chuùng ta nhôø Chuùa Gieâsu Kitoâ vaø caùc thaùnh treân trôøi".
Nhöõng aân xaù "coù lôïi"
Ngaøy nay kieåu noùi naøy ít ñöôïc söû duïng hôn, nhöng thôøi xöa ngöôøi ta ñaõ noùi raèng caùc aân xaù laø "coù lôïi". Theo giaùo lyù cuûa Giaùo hoäi, khaû naêng cho pheùp huûy boû hình phaït do toäi loãi cuûa chuùng ta gaây ra naøy xaûy ra chính bôûi vì coù nhöõng thieän ích thieâng lieâng löu chuyeån trong söï hieäp thoâng cuûa caùc thaùnh voán keát hôïp chuùng ta vôùi caùc ngaøi.
YÙ töôûng veà thò tröôøng vaãn coøn ñoù, nhöng lieäu coù theå hieåu noù theo nghóa tích cöïc? Theo Ñöùc cha Staglianoø: "Chuùng ta ñang soáng trong moät xaõ hoäi taäp trung vaøo thò tröôøng, vaøo kinh doanh, moät soá ngöôøi thaäm chí coøn noùi raèng tieàn ñaõ trôû thaønh bieåu töôïng taïo ra moïi giaù trò, ñeán noãi khoâng coù gì ñöôïc laøm neáu khoâng vì tieàn, vaø nhö ngöôøi ta cuõng noùi trong ngoân ngöõ phoå thoâng : "Khoâng coù tieàn, ngöôøi toâi thaäm chí khoâng haùt leã"".
Moái quan heä giöõa kinh nghieäm thieâng lieâng, thaäm chí caû bí tích, vaø tieàn baïc laø moái quan heä luoân toàn taïi trong Giaùo hoäi, Ñöùc Cha chuû tòch Haøn laàm vieän Thaàn hoïc Giaùo hoaøng nhaéc nhôù. Quaû thöïc vaøo thôøi xa xöa, khi ngöôøi ta xöng toäi, seõ coù nhöõng baûng bieåu vaø thaäm chí coù theå coù nhöõng baûng giaù daønh cho nhöõng hình phaït; moät ñieàu kyø laï ñaõ ñöôïc taïo ra vaø roõ raøng laø khoâng coù taùc duïng toát, nhöng ngaøy nay chuùng ta coù theå hieåu ñieàu naøy döôùi moät aùnh saùng môùi: yù töôûng cho raèng ngöôøi giaøu ñaõ xöng toäi vaø sau ñoù, ñeå ñöôïc xaù toäi, phaûi thöïc hieän moät soá haønh vi thanh taåy vaø hy sinh, ñoâi khi raát toán keùm, traû tieàn cho ngöôøi ngheøo ñeå ngöôøi ngheøo thöïc hieän chuùng cho hoï, vaø tuïc leä naøy ôû moät möùc ñoä nhaát ñònh ñaõ ñöôïc cho pheùp.
Ñöùc cha Staglianoø noùi tieáp: "Coù moät phaàn cuûa chuû nghóa troïng thöông trong khía caïnh naøy, nhöng noù ñi theo höôùng lieân ñôùi, nghóa laø noù cuõng cho pheùp ngöôøi ngheøo ñöôïc soáng". "Khi ñeà caäp ñeán tuïc leä naøy trong Kitoâ giaùo nguyeân thuûy, Luther chaéc chaén ñaõ ñuùng khi cho raèng trong moät soá tröôøng hôïp, chuû nghóa troïng thöông ñaõ bò phoùng ñaïi moät caùch khaùch quan. Tuy nhieân, coù theå coù moät yù töôûng veà moät thò tröôøng chia seû, lieân ñôùi, cuøng tham gia vaøo nhöõng thieän ích thieâng lieâng cuûa nhöõng ngöôøi coù nhieàu hôn vaø coù theå cho ñi nhieàu hôn".
Nieàm tin khoâng phaûi laø ma thuaät
Ñöùc cha Antonio Staglianoø caûnh baùo veà nguy cô hieåu sai veà aân xaù: "Ñeå hieåu saâu xa vaán ñeà taâm linh vaø ñöùc tin, chuùng ta phaûi nghó raèng ñeå laøm nhöõng cöû chæ gaàn nhö pheùp maàu thoâi thì chöa ñuû, chaúng haïn nhö vieäc ñi qua Cöûa Thaùnh hay moät cöû chæ baùc aùi, nhö theå ñoù laø nhöõng yeáu toá maùy moùc cuûa nhaân quaû. Ñöùc tin khoâng phaûi laø ma thuaät, noù mang tính bí tích, nghóa laø noù chaïm vaøo thaân xaùc toâi bôûi vì noù chaïm vaøo thaân theå Chuùa Kitoâ hieän dieän trong bí tích, vaø baét nguoàn töø moät söï hoaùn caûi saâu saéc vaø noäi taâm".
Vì theá, caàn phaûi quyeát ñònh saâu xa trong taâm hoàn mình ñeå thöïc hieän cuoäc haønh trình thaùnh thieän höôùng tôùi tình yeâu cuûa Thieân Chuùa, Ñaáng tha thöù vaø cöùu chuoäc. Vieäc nhaän ñöôïc caùc aân xaù laø moät chaâm ngoân coù theå ñöôïc duy trì mieãn laø noù baét nguoàn töø nieàm xaùc tín saâu xa veà mong muoán thay ñoåi cuoäc soáng cuûa moät ngöôøi. "Vaø laøm sao coù theå thay ñoåi cuoäc soáng cuûa mình neáu toâi khoâng muoán tha thöù cho ngöôøi khaùc, neáu toâi vaãn kheùp kín nôi chính mình, thaäm chí ñoøi quyeàn traû thuø?"
Loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa ñaõ vaø ñang luoân hieän höõu daønh cho moïi ngöôøi
Ñöùc Cha chuû tòch Haøn laâm vieän Thaàn hoïc Giaùo hoaøng cuõng nhaéc laïi raèng "hình aûnh möa rôi xuoáng doài daøo trong xoâ, moät hình aûnh cuûa Tin Möøng, vì Chuùa Gieâsu noùi raèng Thieân Chuùa cho möa xuoáng treân ngöôøi coâng chính vaø ngöôøi baát löông, coù theå khieán chuùng ta thay ñoåi vieãn caûnh veà vaán ñeà nhaän ñöôïc caùc aân xaù nhôø loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa".
Ngaøi noùi tieáp : "Chuùng ta quen nghó veà loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa maø chuùng ta nhaän ñöôïc baèng caùch hieåu noù töø khía caïnh con ngöôøi: 'Toâi laø moät tín höõu, toâi ñaõ ñöôïc röûa toäi, toâi phaïm toäi vaø do ñoù toâi caàn ñöôïc tha thöù". Nhöng "ñieàu ñoù khoâng coù taùc duïng nhö vaäy ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi, ñieàu ñoù chæ coù taùc duïng neáu chuùng ta ñaët mình vaøo vieãn caûnh raèng doøng nöôùc doài daøo cuûa loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa seõ ñoå xuoáng treân moïi ngöôøi, khoâng chæ treân caùc tín höõu vaø caùc Kitoâ höõu, maø coøn treân taát caû moïi ngöôøi".
Nguoàn nöôùc doài daøo cuûa loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa naøy thöïc söï ñaõ coù tröôùc Abraham, tröôùc Añam, tröôùc khi theá giôùi toàn taïi. Taïi Coâng ñoàng Nixeâa, taát caû nhöõng ai noùi raèng Chuùa Gieâsu "khoâng coù maët ôû ñoù khi Ngöôøi khoâng coù maët ôû ñoù" ñeàu bò ruùt pheùp thoâng coâng. "Chuùa Gieâsu thaønh Nadareùt, Ñaáng laø loøng thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa tuoân ñoå treân nhaân loaïi, ñaõ coù maët ôû ñoù "ngay caû" khi Ngöôøi khoâng coù maët ôû ñoù, bôûi vì Chuùa Gieâsu hieän höõu tröôùc khi theá giôùi toàn taïi."
Cuoäc caùch maïng tha thöù
Cuoái cuøng, Ñöùc Cha giaûi thích: "Söï tha thöù coù moät traùch nhieäm thöïc söï mang tính caùch maïng". "Do ñoù, toâi tin raèng Naêm Thaùnh saép tôùi, lieân quan ñeán caùc maët traän chieán tranh treân theá giôùi, ñaëc bieät laø Ucraina, cuõng nhö ñaát nöôùc cuûa Chuùa Gieâsu, Palestine, coù theå coù moät yù nghóa chính trò mang tính caùch maïng to lôùn, vaø noùi chính trò mang tính caùch maïng khoâng coù nghóa laø ít thaàn bí hôn, noùi xaõ hoäi khoâng coù nghóa laø keùm thieâng lieâng hôn, vì Ngoâi Lôøi ñaõ trôû neân xaùc phaøm, trôøi ñaõ ñöôïc ñaûo ngöôïc, do ñoù toaøn boä taâm linh cuûa theá giôùi cuõng trôû thaønh söï bieán ñoåi cuûa lòch söû, cuûa xaõ hoäi, cuûa neàn vaên minh."
Ñoái vôùi Ñöùc cha Antonio Staglianoø, "neáu Thieân Chuùa tha thöù, ñoù laø vôùi moät traùch nhieäm mang tính caùch maïng. Chæ coù moät con ñöôøng thoâi." Vì theá, hoøa bình, ôû Ucraina vaø nhöõng nôi khaùc, chæ coù theå trôû laïi baèng caùch vöôït quaù neàn ngoaïi giao ñôn giaûn: "Hoøa bình thöïc söï, nhö Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ nhaán maïnh, seõ chæ xaûy ra neáu nhöõng daân toäc naøy tha thöù cho nhau".
Tyù Linh
Chuyeån ngöõ töø: Vatican News
Nguoàn: xuanbichvietnam.net