Chuùa Gieâsu Kitoâ,
nieàm hy voïng cuûa chuùng ta
Tieáp kieán chung cuûa Ñöùc Thaùnh cha: Chuùa Gieâsu Kitoâ, nieàm hy voïng cuûa chuùng ta.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 19-12-2024) - Saùng thöù Tö, ngaøy 18 thaùng Möôøi Hai naêm 2024, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ tieáp kieán chung khoaûng naêm ngaøn tín höõu haønh höông, taïi Ñaïi thính ñöôøng Phaoloâ VI ôû Noäi thaønh Vatican. Trong soá caùc tham döï vieân, cuõng coù boán giaùm muïc töø caùc nöôùc.
Nhö thöôøng leä, sau khi baét ñaàu vôùi daáu thaùnh giaù vaø lôøi chaøo phuïng vuï, moïi ngöôøi ñaõ cuøng laéng nghe moät ñoaïn Kinh thaùnh, trích töø Tin möøng theo thaùnh Mattheâu (1,1-3.15-16):
"Ñaây laø gia phaû Ñöùc Gieâ-su Ki-toâ, con chaùu vua Ña-vít, con chaùu oâng AÙp-ra-ham:
OÂng AÙpraham sinh Ixaaùc; Ixaaùc sinh Giacoùp; Giacoùp sinh Giuña vaø caùc anh em oâng naøy; Giuña aên ôû vôùi Tama sinh Pereùt vaø Deraùc; Pereùt sinh Kheùtxôron; Kheùtxôron sinh Aram; EÂlihuùt sinh Elada; Elada sinh Maùtthan; Maùtthan sinh Giacoùp; Giacoùp sinh Giuse, choàng cuûa baø Maria, baø laø meï Ñöùc Gieâsu cuõng goïi laø Ñaáng Kitoâ".
Baøi huaán giaùo
Trong baøi huaán giaùo tieáp ñoù, Ñöùc Thaùnh cha baét ñaàu loaït baøi veà "Naêm Thaùnh 2025": Chuùa Gieâsu Kitoâ laø nieàm hy voïng cuûa chuùng ta. Phaàn thöù I noùi veà thôøi thô aáu cuûa Chuùa Gieâsu vaø baøi thöù I cuûa phaàn naøy ñöôïc trình baøy hoâm 18 thaùng Möôøi Hai, coù töïa ñeà laø: "Gia phaû cuûa Chuùa Gieâsu (Mt 1,1-17): Con Thieân Chuùa ñi vaøo lòch söû".
Môû ñaàu baøi huaán giaùo, Ñöùc Thaùnh cha noùi:
Anh chò em thaân meán, chaøo anh chò em!
Hoâm nay, chuùng ta baét ñaàu chu kyø giaùo lyù keùo daøi trong suoát Naêm Thaùnh, vôùi chuû ñeà laø "Chuùa Gieâsu Kitoâ, nieàm hy voïng cuûa chuùng ta": thöïc vaäy, chính Chuùa laø muïc tieâu cuoäc löõ haønh cuûa chuùng ta, vaø chính Ngaøi laø ñöôøng, haønh trình caàn traûi qua."
Hai trình thuaät Tin möøng veà thôøi thô aáu
Phaàn thöù I baøn veà "thôøi thô aáu cuûa Chuùa Gieâsu", ñöôïc caùc thaùnh söû Mattheâu vaø Luca thuaät laïi (Xc Mt 1-2; Lc 1-2). Caùc Tin möøng veà thôøi thô aáu keå laïi vieäc Trinh Nöõ mang thai Chuùa Gieâsu vaø Ngöôøi sinh ra töø cung loøng Ñöùc Maria. Caùc saùch aáy nhaéc nhôû cho chuùng ta nhöõng lôøi ngoân söù veà Ñaáng Thieân Sai, noùi raèng nhöõng lôøi aáy ñöôïc vieân maõn nôi Ñöùc Gieâsu vaø cuõng noùi veà tình phuï töû cuûa thaùnh Giuse, theo luaät, laøm cho Con Thieân Chuùa ñöôïc thaùp nhaäp vaøo goác laø trieàu ñaïi Vua Davit. Chuùa Gieâsu Haøi ñoàng ñöôïc trình baøy cho chuùng ta nhö moät haøi nhi vaø thieáu nieân, tuøng phuïc cha meï, vaø ñoàng thôøi yù thöùc mình hoaøn toaøn taän tuïy vôùi Chuùa Cha vaø Nöôùc cuûa Ngöôøi. Söï khaùc bieät giöõa hai taùc giaû Tin möøng laø: trong khi thaùnh Luca thuaät laïi caùc bieán coá döôùi caùi nhìn cuûa Meï Maria, thì thaùnh Mattheâu thuaät laïi qua caùi nhìn cuûa thaùnh Giuse, nhaán maïnh veà moät tình phuï töû chöa töøng coù.
Tin möøng Mattheâu
Thaùnh Mattheâu môû ñaàu Tin möøng vaø toaøn Taân öôùc baèng "gia phaû cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, Con Vua Ñavít, con cuûa Abraham" (Mt 1,1). Ñoù laø moät danh saùch nhöõng ngöôøi ñaõ coù teân trong Kinh thaùnh Do thaùi, ñeå chöùng toû chaân lyù veà lòch söû vaø chaân lyù veà ñôøi soáng con ngöôøi. Thöïc vaäy, "gia phaû cuûa Chuùa do lòch söû ñích thöïc caáu thaønh, trong ñoù coù moät vaøi teân coù vaán ñeà vaø nhaán maïnh toäi cuûa Vua Ñavit (Xc Mt 1,6). Daàu sao, taát caû keát thuùc vaø nôû hoa trong Meï Maria vaø Chuùa Kitoâ (Xc Mt 1,16)" (Thö veà söï canh taân nghieân cöùu lòch söû trong Giaùo Hoäi, 21-11-2024). Roài xuaát hieän lòch söû veà söï soáng con ngöôøi, ñi töø theá heä naøy ñeán theá heä khaùc theo ba ñieàu laø: moät danh xöng goùi goïn moät caên tính vaø moät söù maïng ñoäc nhaát voâ nhò; söï thuoäc veà moät gia ñình vaø moät daân toäc; vaø sau cuøng söï gaén boù ñöùc tin vôùi Thieân Chuùa cuûa Israel.
Gia phaû Chuùa Gieâsu
Gia phaû laø moät thöù vaên theå, nghóa laø moät hình thöùc thích hôïp ñeå thoâng truyeàn moät söù ñieäp raát quan troïng: khoâng ai töï ban cho mình söï soáng. Traùi laïi, ta laõnh nhaän söï soáng töø ngöôøi khaùc; trong tröôøng hôïp naøy, ñoù laø moät daân tuyeån löïa vaø thöøa höôûng kho taøng ñöùc tin cuûa cha oâng, trong söï thoâng truyeàn söï soáng cho con caùi, chuyeån giao cho con chaùu nieàm tin nôi Thieân Chuùa.
Naêm phuï nöõ trong gia phaû Chuùa Gieâsu theo thaùnh Mattheâu
Nhöng khaùc vôùi caùc gia phaû trong Cöïu öôùc, trong ñoù chæ xuaát hieän nhöõng teân cuûa ngöôøi nam, vì taïi Israel, chính ngöôøi cha ñaët teân cho con, nôi danh saùch cuûa thaùnh Mattheâu, trong soá caùc tieàn nhaân cuûa Chuùa Gieâsu ñoù, xuaát hieän nhöõng teân cuûa phuï nöõ: chuùng ta thaáy coù naêm teân, laø Tamar, con daâu cuûa Giuda, sau khi trôû thaønh goùa phuï, baø giaû laøm kyõ nöõ ñeå ñaûm baûo haäu dueä cho choàng (Xc St 38); tieáp ñeán laø baø Racab, kyõ nöõ ôû thaønh Gieâricoâ, giuùp cho nhöõng ngöôøi Do thaùi thaùm hieåm vaøo Ñaát Höùa vaø chinh phuïc ñöôïc ñaát naøy (Gs 2); thöù ba laø baø Rut, ngöôøi xöù Moab, trong cuoán saùch cuøng teân, baø trung thaønh vôùi meï choàng, chaêm soùc baø vaø trôû thaønh baø coá noäi cuûa Vua Ñavit; thöù tö laø Betsabea, maø Vua Ñavit phaïm toäi ngoaïi tình vôùi Vua Ñavit vaø sau khi saùt haïi choàng baø, baø sinh ra vua Salomon (Xc 2 Sam 11); vaø sau cuøng laø Meï Maria thaønh Nazareth, hoân theâ cuûa thaùnh Giuse, thuoäc doøng doõi vua Ñavit: töø Ñöùc Maria, Ñaáng Thieân Sai Gieâsu ñaõ sinh ra.
Boán phuï nöõ ñaàu tieân coù chung moät ñieàu, khoâng phaûi vì hoï laø nhöõng ñaøn baø toäi loãi, nhö nhieàu khi ngöôøi ta hay noùi, nhöng hoï ñeàu laø daân ngoaïi ñoái vôùi daân Israel. Ñieàu maø thaùnh Mattheâu laøm noåi baät laø, nhö Ñöùc Giaùo hoaøng Bieån Ñöùc XVI ñaõ vieát, "Qua trung gian cuûa hoï, theá giôùi daân ngoaïi ñi vaøo gia phaû cuûa Chuùa Gieâsu, vaø qua ñoù laøm noåi baät söù maïng cuûa Chuùa Gieâsu ñoái vôùi daân Do thaùi vaø daân ngoaïi (Thôøi thô aáu cuûa Chuùa Gieâsu, Milano-Cittaø del Vaticano 2012,15).
Boán phuï nöõ ñaàu tieân ñöôïc nhaéc ñeán caïnh ngöôøi ñöôïc hoï sinh ra hoaëc caïnh ngöôøi sinh ra töø hoï hoaëc ngöôøi ñaõ sinh ra hoï. Traùi laïi, Ñöùc Maria thuû ñaéc moät söï noåi baät: Meï ñaùnh daáu moät söï khôûi ñaàu môùi, chính Meï laø söï baét ñaàu môùi, vì trong tình traïng cuûa Meï, khoâng coøn laø moät thuï taïo nhaân traàn, giöõ vai chính trong vieäc sinh saûn nhöng laø chính Thieân Chuùa. Ta thaáy roõ ñieàu ñoù trong ñoäng töø "ñöôïc sinh ra": "Giacob sinh ra Giuse, hoân phu cuûa Maria, töø ñoù Chuùa Gieâsu ñaõ ñöôïc sinh ra, ñöôïc goïi laø Ñöùc Kitoâ" (Mt 1,16). Chuùa Gieâsu laø con vua Ñavit, ñöôïc oâng Giuse thaùp nhaäp vaøo trieàu ñaïi aáy vaø ñöôïc trôû thaønh Vò Thieân Sai cuûa Israel, nhöng cuõng laø con cuûa Abraham vaø cuûa nhöõng phuï nöõ daân ngoaïi, vì theá, Ngaøi trôû thaønh "AÙnh saùng muoân daân" (Xc Lc 2,32), vaø laø "Ñaáng cöùu theá" (Ga 4,42).
Con Thieân Chuùa, - ñöôïc thaùnh hieán cho Chuùa Cha vôùi söù maïng toû loä toân nhan cuûa Ngöôøi (Xc Ga 1,18; Ga 14,9), - ñi vaøo traàn theá nhö taát caû moïi con caùi loaøi ngöôøi, ñeán ñoä taïi Nazareth Ngaøi seõ ñöôïc goïi laø "Con oâng Giuse" (Ga 6,42) hoaëc "con cuûa ngöôøi thôï moäc" (Mt 13,55). Thieân Chuùa thaät vaø laø ngöôøi thaät.
Vaø Ñöùc Thaùnh cha keát luaän: Anh chò em thaân meán, chuùng ta haõy khôi daäy trong chuùng ta kyù öùc vôùi loøng bieát ôn ñoái vôùi caùc toå tieân chuùng ta. Vaø nhaát laø chuùng ta caûm taï Thieân Chuùa, nhôø Meï Giaùo hoäi, ñaõ sinh chuùng ta ra ñeå ñöôïc söï soáng ñôøi ñôøi, cuoäc soáng cuûa Chuùa Gieâsu laø nieàm hy voïng cuûa chuùng ta.
Chaøo thaêm vaø keâu goïi
Sau baøi giaùo lyù baèng tieáng YÙ, caùc ñoäc giaû ñaõ toùm taét baèng chín ngoân ngöõ khaùc nhau, keøm theo nhöõng lôøi chaøo thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh cha vaø nhöõng lôøi nhaén nhuû. Ví duï, khi chaøo caùc tín höõu Ba Lan, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc ñeán truyeàn thoáng cuûa caùc tín höõu nöôùc naøy goïi laø "oplatek", beû baùnh Giaùng sinh. Ngaøi noùi: "Öôùc gì cöû chæ baùc aùi, an bình vaø tha thöù naøy laø bieåu hieän moät con tim côûi môû ñoái vôùi nhöõng ngöôøi anh chò em gaëp treân ñöôøng ñôøi. Nhaát laø haõy nhôù ñeán nhöõng ngöôøi ngheøo, nhöõng ngöôøi coâ ñoäc, caùc naïn nhaân luõ luït vaø nhöõng anh chò em ôû Ucraina. Toâi thaønh taâm ban pheùp laønh cho anh chò em.
Tröôùc ñoù, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ chaøo thaêm caùc tín höõu noùi tieáng Hoa vaø noùi raèng: "Anh chò em thaân meán, Leã Chuùa Giaùng sinh nay ôû tröôùc ngöôõng cöûa, öôùc gì ñaïi leã naøy mang laïi cho taát caû moïi ngöôøi söï vui töôi vaø thanh thaûn."
Baèng tieáng YÙ, Ñöùc Thaùnh cha ñaëc bieät nhaéc ñeán caùc giaùo xöù ôû Fermo ñöôïc Ñöùc Toång giaùm muïc baûn quyeàn höôùng daãn, caùc nhoùm töø mieàn Sezze, ca ñoaøn ôû Serino, caùc hoïc sinh ôû San Benedetto del Tronto.
Sau cuøng, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc ñeán caùc baïn treû, ngöôøi giaø yeáu vaø caùc ñoâi taân hoân. Ñöùc Thaùnh cha noùi: Leã Giaùng sinh nay ñang ñeán gaàn vaø toâi nghó raèng trong caùc gia ñình anh chò em coù moät hang ñaù: yeáu toá quan troïng naøy trong linh ñaïo vaø truyeàn thoáng vaên hoùa cuûa anh chò em laø moät caùch thöùc gôïi nhôù ñeán Chuùa Gieâsu, Ñaáng ñaõ ñeán soáng giöõa chuùng ta".
Buoåi tieáp kieán chung ñöôïc keát thuùc vôùi kinh Laïy Cha vaø pheùp laønh cuûa Ñöùc Thaùnh cha.