Taïi sao Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ
laïi muoán ñeán Corsica?
Taïi sao Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ laïi muoán ñeán Corsica?
Vuõ Vaên An
Corsica (VietCatholic News 14-11-2024) - Camille Dalmas cuûa taïp chí Aleteia, ngaøy 24 thaùng 11 naêm 24, cho hay: Vaøo ngaøy 15 thaùng 12 naêm 2024, Ñöùc Phanxicoâ seõ beá maïc moät hoäi thaûo veà "Loøng ñaïo bình daân ôû Ñòa Trung Haûi" treân moät hoøn ñaûo nôi caùc hoäi ñoaøn laø bieåu hieän soáng ñoäng cuûa ñöùc tin.
Ñöùc Hoàng Y Francois-Xavier Bustillo, giaùm muïc cuûa Ajaccio, ñaõ noùi vôùi La Tribune vaøo Chuùa Nhaät, ngaøy 17 thaùng 11 naêm 2024 raèng Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ seõ ñeán Corsica vaøo giöõa thaùng 12 naêm 2024. Muïc ñích cuûa chuyeán ñi laø ñeå beá maïc moät cuoäc hoäi thaûo veà "Loøng ñaïo bình daân ôû Ñòa Trung Haûi". Vatican hieän ñaõ xaùc nhaän bieán coá naøy.
Giaùo phaän Ajaccio vaø giaùm muïc cuûa giaùo phaän, Ñöùc Hoàng Y Francois Bustillo, ñaõ toå chöùc hoäi thaûo, dieãn ra töø ngaøy 14 ñeán ngaøy 15 thaùng 12 naêm 2024. Vò giaùm muïc goác Basque ñaõ môøi haøng chuïc giaùm muïc vaø hoïc giaû töø Corsica, Sardinia, Taây Ban Nha, Sicily vaø mieàn nam nöôùc Phaùp chia seû kinh nghieäm cuûa hoï veà caùc bieåu hieän khaùc nhau cuûa "loøng ñaïo bình daân", duø laø toân giaùo, vaên hoùa, chính trò hay xaõ hoäi. Loøng ñaïo bình daân aùm chæ caùc bieåu hieän ñöùc tin vaø loøng suøng kính giöõa nhöõng ngöôøi trung thaønh cuûa Thieân Chuùa, chaúng haïn nhö caùc cuoäc röôùc kieäu, hoaëc caùc nghi leã gaén lieàn vôùi moät soá vò thaùnh hoaëc bieåu töôïng nhaát ñònh.
Ñöôïc Ñöùc Hoàng Y Bustillo môøi moät caùch kín ñaùo, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ quyeát ñònh ñích thaân ñoùng goùp vaøo söï suy tö naøy. Söï löïa choïn naøy coù theå gaây ngaïc nhieân, nhöng coù theå giaûi thích ñöôïc baèng mong muoán lieân tuïc cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng laø ñaët daân Chuùa vaøo trung taâm cuûa moät Giaùo hoäi thöôøng bò caùm doã bôûi moät hình thöùc chuû nghóa tinh hoa - maø Ñöùc Giaùo Hoaøng goïi laø chuû nghóa giaùo só trò.
Trong thoâng ñieäp môùi nhaát cuûa mình, Dilexit nos, noùi veà moät bieåu hieän cuûa loøng ñaïo ñöùc bình daân, loøng suøng kính Thaùnh Taâm Chuùa Gieâsu, Ñöùc Giaùo Hoaøng chæ trích gay gaét thaùi ñoä coi "Thieân Chuùa laø Ñaáng quaù cao caû, taùch bieät vaø xa caùch" vaø do ñoù coi "nhöõng bieåu hieän tình caûm cuûa loøng ñaïo ñöùc bình daân laø nguy hieåm vaø caàn ñöôïc giaùo hoäi giaùm saùt". Vaø ngöôïc laïi vôùi xu höôùng naøy, Corsica coù theå ñoái chieáu söùc soáng cuûa ñöùc tin bình daân cuûa mình.
Caùc huynh ñoaøn vaø tính ña aâm
Vaên hoùa loøng ñaïo bình daân cuûa Corsica ñöôïc ñaëc tröng bôûi chieàu kích chuû yeáu döïa treân laøng xaõ. Noù ñaõ phaùt trieån trong caùc huynh ñoaøn, hieäp hoäi cuûa nhöõng ngöôøi giaùo daân phuïc vuï Giaùo hoäi vaø ñaëc bieät gaén boù vôùi vuøng ñaát mang laïi cho hoï baûn saéc.
Ngöôøi Corsica cuõng ñaõ taïo ra moät tính ña aâm thaùnh thieâng ñoäc ñaùo. Noù coù nguoàn goác töø aûnh höôûng cuûa caùc doøng tu haønh khaát - Doøng Ña Minh vaø Doøng Phanxicoâ - ñoái vôùi coâng cuoäc truyeàn giaùo cuûa hoøn ñaûo vaø trong vaên hoùa muïc vuï cuûa nhöõng ngöôøi chaên cöøu Corsica.
Xung quanh caùc hoäi ñoaøn - hoäi ñoaøn ñaàu tieân ra ñôøi vaøo theá kyû 15 - moät neàn vaên hoùa loøng ñaïo phong phuù ñaõ phaùt trieån, vôùi caùc nghi leã vaø leã hoäi rieâng, hôïp taùc vôùi caùc giaùo só ñòa phöông. Tuy nhieân, vaøo theá kyû 20, nhöõng truyeàn thoáng naøy ñaõ suy thoaùi ñeán möùc gaàn nhö bieán maát.
Ñaây laø haäu quaû cuûa quaù trình chuyeån ñoåi nhaân khaåu hoïc cuûa hoøn ñaûo, vôùi söï suy giaûm daân soá ôû caùc laøng maïc vaø söï taäp trung daân soá ôû caùc thò traán lôùn hôn, nhöng cuõng laø haäu quaû cuûa söï maát giaù cuûa ngoân ngöõ vaø vaên hoùa Corsica. Moät quaù trình maø Giaùo hoäi ñaõ ñoùng moät vai troø, nhaø nhaân chuûng hoïc ngöôøi YÙ Alessandra Broccolini löu yù, ngöôøi tin raèng quaù trình naøy ñaõ ñöôïc "thuùc ñaåy bôûi vieäc thay theá tieáng Latinh baèng tieáng baûn ñòa sau Coâng ñoàng Vatican II", moät quaù trình aùp ñaët caùc baøi haùt hieän ñaïi baèng tieáng Phaùp.
Moät loøng ñaïo gaén lieàn vôùi laõnh thoå cuûa noù
Tuy nhieân, töø nhöõng naêm 1980 trôû ñi, di saûn toân giaùo naøy, voán laø moät phaàn quan troïng cuûa vaên hoùa Corsica, ñaõ ñöôïc ñoåi môùi trong giai ñoaïn khuûng hoaûng chöùng kieán söï xuaát hieän cuûa caùc yeâu saùch daân toäc chuû nghóa vaø töï chuû - moät xu höôùng ñöôïc goïi laø "riaquistu" ("taùi thieát"). Caùc nhaø nghieân cöùu taän tuïy ñaõ giaûi maõ caùc baûn cheùp tay ña aâm cuûa theá kyû 15 vaø khaùm phaù laïi caùc ñieàu leä cuûa caùc huynh ñoaøn coå thôøi. Hoï ñaõ hoài sinh caùc hoaït ñoäng naøy vôùi thaønh coâng ngaøy caøng taêng, ñaëc bieät laø keå töø khi keát thuùc caùc cuoäc ñaáu tranh baïo löïc ñaùnh daáu nhöõng naêm 1990 vaø 2000.
Jean-Charles Adami, ngöôøi seõ phaùt bieåu taïi hoäi thaûo, tin raèng caùc huynh ñoaøn ñaõ trôû thaønh ñoäng löïc thuùc ñaåy "hình thöùc hoäi nhaäp vaên hoùa" cuûa ñöùc tin ôû Corsica, bao goàm vieäc tính ñeán caùc ñaëc ñieåm cuï theå cuûa ñòa ñieåm vaø di saûn toân giaùo vaø vaên hoùa hieän coù.
Söï hoäi nhaäp vaên hoùa naøy thöôøng ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng thuùc ñaåy keå töø khi baét ñaàu trieàu giaùo hoaøng cuûa ngaøi, nhöng raát hieám khi lieân quan ñeán Giaùo hoäi phöông Taây theá tuïc hoùa, maø ngaøi deã daøng chæ trích hôn vì coù hình thöùc "cöùng ngaéc" trong moái quan heä vôùi caùc truyeàn thoáng.
Adami cuõng löu yù raèng ñoäng löïc "taùi thieát tính thoân daõ" do caùc huynh ñoaøn thuùc ñaåy phuø hôïp vôùi baøi phaùt bieåu cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng veà vuøng ngoaïi vi, nhöng cuõng thaåm thaáu vôùi giaùo huaán veà sinh thaùi vaø xaõ hoäi cuûa Laudato si'. Ñaây laø taát caû caùc chuû ñeà maø Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ coù theå phaùt trieån trong chuyeán thaêm cuûa mình ñeán Ajaccio.