Instrumentum laboris cho Phieân hoïp thöù hai
cuûa Ñaïi hoäi thöôøng kyø laàn thöù 16
cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc naêm 2024
Instrumentum laboris cho Phieân hoïp thöù hai cuûa Ñaïi hoäi thöôøng kyø laàn thöù 16 cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc naêm 2024.
Vuõ Vaên An chuyeån dòch Vieät ngöõ
Vatican (VietCatholic News 18-07-2024) - Ngaøy 9 thaùng 7 naêm 2024, Vaên phoøng Toång thö kyù Thöôïng hoäi ñoàng veà tính Ñoàng nghò ñaõ coâng boá Taøi lieäu Laøm vieäc cho phieân hoïp thaùng 10 naêm 2024.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên Taøi lieäu theo baûn tieáng Anh chính thöùc:
Phieân hoïp thöôøng kyø cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc
Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi ñoàng nghò truyeàn giaùo
Taøi lieäu Laøm vieäc cho Kyø hoïp thöù hai (thaùng 10 naêm 2024)
Muïc luïc
Daãn nhaäp
I. Ba naêm treân ñöôøng.
Moät coâng cuï laøm vieäc cho Phieân thöù hai.
Caùc neàn taûng
Giaùo Hoäi, Daân Thieân Chuùa, bí tích hieäp nhaát.
YÙ nghóa chung cuûa tính ñoàng nghò.
Thoáng nhaát laø söï haøi hoøa trong ña daïng.
Anh chò em trong Chuùa Kitoâ: moät söï hoã töông ñöôïc ñoåi môùi.
Keâu goïi hoaùn caûi vaø caûi caùch.
Phaàn I - Quan heä
Trong Chuùa Kitoâ vaø trong Chuùa Thaùnh Thaàn: Khai taâm Kitoâ giaùo.
Ñoái vôùi daân Chuùa: caùc ñoaøn suûng vaø thöøa taùc vuï.
Vôùi caùc thöøa taùc vieân ñöôïc thuï phong: phuïc vuï söï hoøa hôïp.
Giöõa caùc Giaùo hoäi vaø treân theá giôùi: tính cuï theå cuûa söï hieäp thoâng.
Phaàn II - Caùc neûo Ñöôøng
Moät söï ñaøo luyeän toaøn dieän vaø chia seû.
Söï phaân ñònh cuûa Giaùo Hoäi ñoái vôùi söù maïng.
Quaù trình taïo ra quyeát ñònh.
Phaàn III - Caùc ñòa ñieåm
Caùc lónh vöïc haønh trình chung.
Caùc Giaùo hoäi ñòa phöông trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo duy nhaát vaø ñoäc ñaùo.
Nhöõng moái lieân keát hình thaønh söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi.
Söï phuïc vuï cho söï hieäp nhaát cuûa Giaùm muïc Roâma.
Keát luaän
Giaùo hoäi ñoàng nghò treân theá giôùi
Caùc chöõ vieát taét
AG Coâng Ñoàng Vatican AG II, Thaùng 12 Ad Gentes (7 thaùng 12 naêm 1965)
CD Coâng Ñoàng Vatican II, Thaùng 12. Christus Dominus (28 thaùng 10 naêm 1965)
CIC Boä Giaùo luaät (25 thaùng 1 naêm 1983)
ITC UÛy Ban Thaàn Hoïc Quoác teá, Tính ñoàng nghò trong Ñôøi soáng vaø Söù meänh cuûa Giaùo hoäi (2 thaùng 3 naêm 2018)
DCS Toång Thö Kyù Cuûa Thöôïng Hoäi Ñoàng, Taøi lieäu cho Giai ñoaïn Luïc ñòa (27 thaùng 10 naêm 2022)
DV Coâng Ñoàng Vatican II, Const. Hieán cheá Tín lyù Dei Verbum (18 thaùng 11 naêm 1965)
EG Ñöùc Phanxicoâ, Toâng huaán Nieàm Vui Tin Möøng (24 thaùng 11 naêm 2013)
GS Coâng Ñoàng Vatican II, Hieán cheá Muïc vuï Gaudium et spes (7 thaùng 12 naêm 1965)
LG Coâng Ñoàng Vatican II, Hieán cheá tín lyù Lumen Gentium (21 thaùng 11 naêm 1964)
LS Ñöùc Phanxicoâ, Thoâng ñieäp Laudato si' (24 thaùng 5 naêm 2015)
PE Ñöùc Phanxicoâ, Toâng hieán Praedicate Evangelium (19 thaùng 3 naêm 2022)
SR Ñaïi Hoäi Ñoàng Giaùm Muïc Thöôøng Leä XVI, Baùo caùo toång hôïp (28 thaùng 10 naêm 2023)
SC Coâng Ñoàng Vatican II, Hieán cheá tín lyù Sacrosanctum Concilium (4 thaùng 12 naêm 1963)
UR Coâng Ñoàng Vatican II, Thaùng 12. Unitatis redintegratio (21 thaùng 11 naêm 1964)
UUS Ñöùc Gioan Phaoloâ II, Thoâng ñieäp Ut unum sint (25 thaùng 5 naêm 1995)
Daãn nhaäp
Treân ngoïn nuùi naøy Chuùa cuûa vuõ truï seõ taïo ra cho moïi daân toäc
moät böõa tieäc thònh soaïn, moät böõa tieäc röôïu vang laâu naêm,
veà nhöõng moùn aên ñaäm ñaø chöùa ñaày tuûy, veà nhöõng loaïi röôïu vang uû laâu naêm ñöôïc loïc trong.
Vaø Ngöôøi seõ huûy dieät treân ngoïn nuùi naøy taám maøn che phuû moïi daân toäc,
taám traûi treân khaép caùc daân toäc; Ngöôøi seõ nuoát chöûng caùi cheát maõi maõi.
Baáy giôø Chuùa laø Thieân Chuùa seõ lau nöôùc maét treân moïi khuoân maët,
vaø Ngöôøi seõ caát ñi söï sæ nhuïc cuûa daân Ngöôøi khoûi caû traùi ñaát,
vì Chuùa ñaõ phaùn
(Is 25:6-8)
Tieân tri Isaia trình baøy hình aûnh moät böõa tieäc dö ñaày vaø thònh soaïn ñöôïc Chuùa chuaån bò treân ñænh nuùi, moät bieåu töôïng cuûa yeán tieäc vui veû vaø tính hieäp thoâng daønh cho moïi daân toäc. Vaøo luùc trôû veà cuøng Chuùa Cha, Chuùa Gieâsu giao phoù cho caùc moân ñeä cuûa Ngöôøi nhieäm vuï ñeán vôùi moïi daân toäc ñeå phuïc vuï hoï moät böõa tieäc löông thöïc mang laïi cho hoï söï soáng vaø nieàm vui troïn veïn. Qua Giaùo hoäi cuûa Ngöôøi, ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn höôùng daãn, Chuùa muoán khôi daäy nieàm hy voïng trong taâm hoàn nhaân loaïi, khoâi phuïc nieàm vui vaø cöùu roãi taát caû moïi ngöôøi, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi coù khuoân maët ñaãm nöôùc maét vaø ñang keâu gaøo vôùi Ngöôøi trong saàu khoå. Tieáng keâu cuûa hoï loït vaøo tai taát caû caùc moân ñeä cuûa Chuùa Kitoâ, nhöõng ngöôøi nam nöõ ñang böôùc ñi trong chieàu saâu cuûa caùc vaán ñeà nhaân loaïi. Tieáng keâu cuûa hoï caøng ñöôïc khueách ñaïi vaøo thôøi ñieåm khi haønh trình cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng ñi keøm vôùi söï buøng noå cuûa caùc cuoäc chieán tranh môùi, theâm vaøo ñoù laø quaù nhieàu cuoäc chieán tieáp tuïc nhuoäm maùu theá giôùi.
Troïng taâm cuûa Thöôïng hoäi ñoàng 2021-2024, "Vì moät Giaùo hoäi Ñoàng nghò, Hieäp thoâng, Tham gia, Truyeàn giaùo" laø lôøi keâu goïi höôûng nieàm vui vaø söï ñoåi môùi cuûa daân Chuùa trong vieäc böôùc theo Chuùa vaø cam keát phuïc vuï söù meänh cuûa Ngöôøi. Lôøi keâu goïi trôû thaønh moân ñeä truyeàn giaùo döïa treân caên tính chung cuûa pheùp röûa toäi cuûa chuùng ta vaø baét nguoàn töø söï ña daïng cuûa boái caûnh trong ñoù Giaùo hoäi [1] hieän dieän vaø tìm thaáy söï hieäp nhaát cuûa mình trong moät Chuùa Cha, moät Chuùa duy nhaát vaø moät Thaùnh Thaàn. Ñoù laø lôøi môøi goïi daønh cho taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi, khoâng coù ngoaïi leä: "Toaøn theå Daân Thieân Chuùa laø taùc nhaân loan baùo Tin Möøng. Moïi ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi ñeàu ñöôïc môøi goïi trôû thaønh nhaân vaät chuû ñaïo cuûa söù maïng vì taát caû chuùng ta ñeàu laø moân ñeä truyeàn giaùo" (ITC, soá 53). Söï ñoåi môùi naøy ñöôïc theå hieän trong moät Giaùo hoäi, ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn quy tuï qua Lôøi Chuùa vaø Bí tích (x. CD 11), coâng boá ôn cöùu ñoä maø Giaùo hoäi lieân tuïc traûi nghieäm cho moät theá giôùi ñoùi khaùt yù nghóa vaø khaùt khao hieäp thoâng vaø lieân ñôùi. Ñoái vôùi theá giôùi naøy, Chuùa chuaån bò moät böõa tieäc treân nuùi cuûa Ngöôøi.
Ngaøy nay, chuùng ta ñoåi môùi cam keát cuûa mình ñoái vôùi söù maïng naøy baèng caùch thöïc haønh tính ñoàng nghò, moät bieåu thöùc cuûa baûn chaát Giaùo hoäi. Tröôûng thaønh nhö nhöõng moân ñeä truyeàn giaùo coù nghóa laø ñaùp laïi lôøi môøi goïi ñi theo Ngöôøi cuûa Chuùa Gieâsu, ñaùp laïi hoàng aân chuùng ta ñaõ nhaän ñöôïc khi chuùng ta chòu pheùp röûa nhaân danh Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn. Noù coù nghóa laø hoïc caùch ñoàng haønh vôùi nhau nhö moät daân löõ haønh xuyeân suoát lòch söû höôùng tôùi moät ñích ñeán chung laø thaønh phoá thieân quoác. Khi böôùc ñi treân con ñöôøng naøy, ñöôïc nuoâi döôõng bôûi Lôøi Chuùa vaø Bí tích Thaùnh Theå, chuùng ta ñöôïc bieán ñoåi thaønh nhöõng gì chuùng ta nhaän ñöôïc. Vì vaäy, chuùng ta hieåu raèng caên tính cuûa chuùng ta vôùi tö caùch laø moät daân toäc ñöôïc cöùu ñoä vaø thaùnh thieän coù moät chieàu kích coäng ñoàng khoâng theå traùnh khoûi, bieán chuùng ta thaønh moät coäng ñoàng bao goàm caùc theá heä tín höõu ñaõ ñi tröôùc chuùng ta vaø nhöõng ngöôøi seõ theo sau chuùng ta. Söï cöùu roãi ñöôïc ñoùn nhaän vaø laøm chöùng mang tính töông quan vì khoâng ai ñöôïc cöùu moät mình. Hay ñuùng hôn, baèng caùch söû duïng nhöõng lôøi do Hoäi ñoàng Giaùm muïc Chaâu AÙ ñöa ra, chuùng ta daàn daàn phaùt trieån nhaän thöùc raèng "Tính ñoàng nghò khoâng chæ ñôn giaûn laø moät muïc tieâu, maø laø moät haønh trình cuûa taát caû caùc tín höõu, phaûi cuøng nhau hoaøn thaønh. Ñaây laø lyù do taïi sao ñeå hieåu ñöôïc yù nghóa troïn veïn cuûa noù caàn phaûi coù thôøi gian" (CE Bangladesh).[2] Thaùnh Augustinoâ noùi veà ñôøi soáng Kitoâ höõu nhö moät cuoäc haønh höông trong tình lieân ñôùi, moät cuoäc böôùc ñi cuøng nhau "höôùng tôùi Thieân Chuùa khoâng phaûi baèng nhöõng böôùc ñi, maø baèng tình caûm" (Augustine, Discourse). 306 B, 1), chia seû ñôøi soáng caàu nguyeän, rao giaûng vaø yeâu thöông ngöôøi laân caän.
Coâng ñoàng Vatican II daïy raèng "Taát caû moïi ngöôøi ñöôïc môøi goïi hieäp nhaát vôùi Chuùa Kitoâ, Ñaáng laø aùnh saùng theá gian; töø Ngöôøi chuùng ta ñeán, nhôø Ngöôøi chuùng ta soáng vaø höôùng cuoäc ñôøi mình veà Ngöôøi" (LG, soá 3). Troïng taâm cuûa cuoäc haønh trình ñoàng nghò laø öôùc muoán, coå xöa vaø luoân môùi meû, truyeàn ñaït cho moïi ngöôøi lôøi höùa vaø lôøi môøi goïi cuûa Chuùa ñöôïc giöõ trong truyeàn thoáng soáng ñoäng cuûa Giaùo hoäi, nhaän ra söï hieän dieän cuûa Chuùa Phuïc sinh ôû giöõa chuùng ta vaø chaøo ñoùn nhieàu hoa traùi cuûa hoaït ñoäng Chuùa Thaùnh Thaàn. Vieãn kieán veà Giaùo hoäi naøy - moät daân toäc haønh höông ôû moïi nôi treân theá giôùi ñang tìm kieám söï hoaùn caûi ñoàng nghò vì muïc ñích truyeàn giaùo - höôùng daãn chuùng ta khi chuùng ta tieán böôùc treân con ñöôøng naøy vôùi nieàm vui vaø hy voïng. Ñoù laø moät taàm nhìn hoaøn toaøn traùi ngöôïc vôùi thöïc taïi cuûa moät theá giôùi ñang gaëp khuûng hoaûng, nôi nhöõng veát thöông vaø söï baát bình ñaúng tai tieáng vang voïng saâu saéc trong taâm hoàn cuûa taát caû caùc moân ñeä Chuùa Kitoâ. Noù thuùc giuïc chuùng ta caàu nguyeän cho taát caû caùc naïn nhaân cuûa baïo löïc vaø baát coâng, ñoàng thôøi ñoåi môùi cam keát cuûa chuùng ta ñeå laøm vieäc cuøng vôùi nhöõng ngöôøi nam vaø nöõ laø nhöõng ngheä nhaân cuûa coâng lyù vaø hoøa bình ôû moïi nôi treân theá giôùi.
Ba naêm treân ñöôøng
Sau khi khai maïc tieán trình thöôïng hoäi ñoàng vaøo ngaøy 9-10 thaùng 10 naêm 2021, caùc Giaùo hoäi ñòa phöông treân toaøn theá giôùi, ôû nhöõng toác ñoä khaùc nhau vaø theo nhöõng caùch thöùc ña daïng, ñaõ baét tay vaøo giai ñoaïn laéng nghe ban ñaàu. Thuoäc veà Giaùo hoäi coù nghóa laø trôû thaønh moät phaàn cuûa daân Chuùa duy nhaát, bao goàm nhöõng con ngöôøi vaø coäng ñoàng soáng ôû nhöõng thôøi ñieåm vaø ñòa ñieåm cuï theå. Vieäc laéng nghe Thöôïng Hoäi ñoàng baét ñaàu töø caùc coäng ñoàng naøy, chuyeån qua caùc giai ñoaïn giaùo phaän, quoác gia vaø luïc ñòa nhö moät phaàn cuûa cuoäc ñoái thoaïi lieân tuïc maø Toång Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng ñaõ giuùp thuùc ñaåy baèng caùch xuaát baûn caùc taøi lieäu toång hôïp vaø laøm vieäc. Tính tuaàn hoaøn cuûa tieán trình ñoàng nghò thöøa nhaän vaø naâng cao tính baùm reã cuûa Giaùo hoäi trong caùc boái caûnh khaùc nhau, phuïc vuï cho caùc moái lieân keát hieäp nhaát chuùng.
Moät söï ñoåi môùi cuûa giai ñoaïn ñaàu tieân laø vieäc trieäu taäp caùc Phieân hoïp Luïc ñòa. Nhöõng ñieàu naøy ñaõ taäp hôïp caùc Giaùo hoäi ñòa phöông trong cuøng khu vöïc laïi vôùi nhau, môøi goïi hoï hoïc caùch laéng nghe nhau, ñoàng haønh vôùi nhau treân haønh trình vaø cuøng nhau phaân ñònh nhöõng thaùch thöùc chính ñeå hoaøn thaønh söù meänh hieän taïi trong boái caûnh cuûa hoï.
Phieân hoïp thöù nhaát cuûa Ñaïi hoäi ñoàng thöôøng leä laàn thöù XVI cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc (thaùng 10 naêm 2023) ñaõ khai maïc giai ñoaïn thöù hai, trong ñoù hoan ngheânh nhöõng thaønh quaû cuûa vieäc laéng nghe naøy nhaèm phaân ñònh trong caàu nguyeän vaø ñoái thoaïi nhöõng böôùc ñi maø Chuùa Thaùnh Thaàn yeâu caàu chuùng ta thöïc hieän. Giai ñoaïn naøy seõ tieáp tuïc cho ñeán heát Phieân hoïp thöù hai (thaùng 10 naêm 2024), khi Ñöùc Thaùnh Cha seõ cung öùng hoa traùi naøy ñeå chuaån bò cho caùc Giaùo hoäi ñòa phöông tieáp tuïc thöïc hieän.
Vieäc chuaån bò cho Kyø hoïp thöù hai nhaát thieát phaûi döïa treân keát quaû cuûa Kyø hoïp thöù nhaát ñöôïc trình baøy trong Baùo caùo toång hôïp (SR). Phuø hôïp vôùi tính tuaàn hoaøn ñaëc tröng cuûa toaøn boä tieán trình ñoàng nghò vaø ñeå mang laïi troïng taâm roõ raøng cho coâng vieäc cuûa Phieân hoïp thöù hai, moät cuoäc tham vaán saâu hôn cuûa caùc Giaùo hoäi ñòa phöông ñaõ ñöôïc ñöa ra, ñöôïc höôùng daãn bôûi caâu hoûi: "Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi ñoàng nghò trong truyeàn giaùo?" Nhö taøi lieäu Höôùng tôùi Thaùng 10 naêm 2024[3] giaûi thích, muïc tieâu cuûa cuoäc tham vaán laø "xaùc ñònh nhöõng con ñöôøng chuùng ta coù theå ñi theo vaø caùc coâng cuï chuùng ta coù theå aùp duïng trong caùc boái caûnh vaø hoaøn caûnh khaùc nhau cuûa mình nhaèm naâng cao söï ñoùng goùp ñoäc ñaùo cuûa moãi ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi vaø cuûa moãi Giaùo hoäi trong söù meänh duy nhaát laø loan baùo Chuùa Phuïc Sinh vaø Tin Möøng cuûa Ngöôøi cho theá giôùi ngaøy nay, do ñoù, ñaây khoâng phaûi laø moät yeâu caàu giôùi haïn baïn vaøo moät keá hoaïch caûi tieán veà maët kyõ thuaät hoaëc thuû tuïc ñeå laøm cho caùc cô caáu cuûa Giaùo hoäi trôû neân hieäu quaû hôn, nhöng ñuùng hôn laø moät lôøi môøi goïi suy gaãm veà caùc hình thöùc cuï theå cuûa cam keát truyeàn giaùo maø chuùng ta ñöôïc keâu goïi thöïc hieän, noùi leân tính naêng ñoäng giöõa söï hieäp nhaát vaø ña daïng ñaëc tröng cuûa moät Giaùo hoäi ñoàng nghò".
Vieäc soaïn thaûo Taøi lieäu Laøm vieäc naøy cho Phieân hoïp thöù hai ñaõ ñöôïc thöïc hieän döïa treân caùc caâu traû lôøi cho caâu hoûi höôùng daãn ñöôïc haàu heát caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc (EC) vaø caùc nhoùm luïc ñòa cuûa hoï, caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc Phöông Ñoâng göûi ñeán, caùc Giaùo phaän khoâng thuoäc Hoäi ñoàng Giaùm muïc, caùc Boä cuûa Giaùo trieàu Roâma, Lieân minh caùc Beà treân Toång quyeàn vaø Lieân minh Quoác teá caùc Beà treân Toång quyeàn ñaïi dieän cho ñôøi soáng thaùnh hieán, cuõng nhö nhöõng chöùng töø veà kinh nghieäm vaø thöïc haønh toát nhaän ñöôïc töø taát caû moïi ngöôøi treân toaøn theá giôùi vaø söï quan saùt cuûa gaàn hai traêm nhoùm: caùc khoa ñaïi hoïc, caùc hieäp hoäi tín höõu, caùc coäng ñoàng vaø caù nhaân töø khaép nôi treân theá giôùi. Baèng caùch naøy, noù baét nguoàn töø ñôøi soáng cuûa daân Chuùa hieän dieän treân khaép theá giôùi.
Nhöõng tieáng noùi naøy baøy toû loøng bieát ôn ñoái vôùi cuoäc haønh trình ñaõ thöïc hieän vaø chöùng kieán nhöõng khoù khaên maø ñoâi khi noù ñoøi hoûi, nhöng treân heát, hoï noùi veà öôùc muoán tieán veà phía tröôùc. Nhö Hoäi ñoàng Giaùm muïc Baéc Myõ ñaõ noùi, "loøng bieát ôn saâu saéc ñoái vôùi haønh trình ñoàng nghò naøy. Nhieàu ñieàu ñaõ ñöôïc thöïc hieän ñeå tieán böôùc treân con ñöôøng ñoàng nghò vôùi tö caùch laø nhöõng ngöôøi ñoàng haønh trong Giaùo hoäi Hoa Kyø. Löu taâm ñeán quan ñieåm cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ veà vaên hoùa gaëp gôõ, nhöõng caêng thaúng vaãn coøn ñoù ñoøi hoûi phaûi tieáp tuïc suy gaãm vaø ñoái thoaïi. Nhöõng caêng thaúng naøy khoâng nhaát thieát phaûi laøm giaùn ñoaïn söï hieäp thoâng baùc aùi trong Giaùo hoäi". (EC Hoa Kyø). Hoï cuõng nhaéc nhôû chuùng ta raèng vaãn coøn moät chaëng ñöôøng daøi phía tröôùc.
Nhö trong caùc giai ñoaïn tröôùc, lôïi ích cuûa vieäc aùp duïng phöông phaùp ñaøm ñaïo trong Chuùa Thaùnh Thaàn moät laàn nöõa ñaõ ñöôïc taùi khaúng ñònh. Chaúng haïn, haõy löu yù nhöõng lôøi cuûa moät lieân ñoaøn caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc: "Nhieàu baùo caùo treân khaép Chaâu AÙ cho thaáy söï nhieät tình to lôùn ñoái vôùi phöông phaùp luaän cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng, voán söû duïng cuoäc ñaøm ñaïo trong Chuùa Thaùnh Thaàn laøm ñieåm khôûi ñaàu cho haønh trình ñoàng nghò. Nhieàu giaùo phaän vaø hoäi ñoàng ñaõ aùp duïng phöông phaùp naøy vaøo caùc cô caáu hieän coù cuûa hoï vaø ñaït ñöôïc thaønh coâng lôùn." Söï nhieät tình naøy ñaõ ñöôïc chuyeån thaønh caùc böôùc ñöôïc thöïc hieän ñeå thöû nghieäm moät caùch tieán haønh mang tính ñoàng nghò hôn. Trong moät Hoäi ñoàng Giaùm muïc Chaâu AÂu: "ngöôøi ta ñaõ quyeát ñònh [döïa treân vaán ñeà naøy] ñeå thöïc hieän giai ñoaïn thöû nghieäm ñoàng nghò keùo daøi 5 naêm. Caùc hình thöùc tham vaán, ñoái thoaïi, phaân ñònh, ñöa ra quyeát ñònh phaûi ñöôïc phaùt trieån, ñaùnh giaù vaø saøng loïc ôû caáp quoác gia. Kinh nghieäm giaùo phaän vaø söï phaùt trieån ñoàng nghò trong Giaùo hoäi hoaøn vuõ seõ ñöôïc tính ñeán. Chuùng ta ñang ôû giai ñoaïn ñaàu cuûa moät haønh trình hoïc taäp ñaày thöû thaùch nhöng quan troïng". Coù söï nhaän thöùc saâu saéc trong caùc baùo caùo veà giaù trò cuûa caùc Giaùo hoäi ñòa phöông vaø haønh trình cuûa hoï, veà söï phong phuù maø hoï ñang mang theo vaø veà nhu caàu tieáng noùi cuûa hoï ñöôïc laéng nghe. Theo moät baùo caùo nhaän ñöôïc töø Hoäi ñoàng Giaùm muïc Chaâu Phi: "Khoâng theå coi vaø ñoái xöû caùc Giaùo hoäi ñòa phöông moät caùch ñôn giaûn hôn nhö nhöõng ngöôøi tieáp nhaän Tin Möøng maø khoâng ñoùng goùp gì hoaëc ñoùng goùp raát ít".
Ngoaøi nhöõng ñoùng goùp naøy coøn coù theâm thaønh quaû cuûa Cuoäc gaëp gôõ quoác teá "Caùc linh muïc giaùo xöù cho Thöôïng hoäi ñoàng" (Sacrofano [Rome], 28 thaùng 4 - 2 thaùng 5 naêm 2024), giuùp caùc linh muïc tham gia thöøa taùc vuï giaùo xöù ñöôïc laéng nghe. Treân heát, caùc toång hôïp cuûa caùc nhoùm laøm vieäc theå hieän "nieàm vui cuûa hoï khi coù cô hoäi thöïc söï laéng nghe nhau. Ñoù laø moät traûi nghieäm phong phuù trong vieäc nuoâi döôõng yù thöùc saâu saéc veà söï hieåu bieát vaø traân troïng neàn taûng ñoäc ñaùo cuûa nhau." Hoï cuõng baøy toû "söï caàn thieát phaûi hieåu vai troø cuûa linh muïc giaùo xöù trong boái caûnh ñoàng nghò thöøa nhaän caùc truyeàn thoáng khaùc nhau trong Giaùo hoäi" vaø moái quan taâm veà vieäc khoâng theå tieáp caän caùc vuøng ngoaïi vi vaø nhöõng ngöôøi soáng beân leà: "Neáu Giaùo hoäi muoán ñeå trôû thaønh ñoàng nghò, noù phaûi laéng nghe nhöõng ngöôøi naøy".
Töông töï nhö vaäy, Taøi lieäu Laøm vieäc naøy ñaõ ñöôïc ruùt ra töø taøi lieäu do naêm Nhoùm laøm vieäc do Toång Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng thaønh laäp. Nhöõng nhoùm naøy bao goàm caùc chuyeân gia ñeán töø nhieàu nôi treân theá giôùi, phuï nöõ vaø nam giôùi, vaø nhöõng ngöôøi coù vai troø giaùo hoäi khaùc nhau. Baèng caùch söû duïng phöông phaùp ñoàng nghò, hoï ñaõ ñaøo saâu suy tö thaàn hoïc vaø giaùo luaät veà yù nghóa cuûa tính ñoàng nghò vaø nhöõng haøm yù cuûa noù ñoái vôùi ñôøi soáng cuûa Giaùo hoäi.[4]
Moät nhoùm chuyeân gia, bao goàm caùc giaùm muïc, linh muïc, tu só vaø giaùo daân, caùc nhaø thaàn hoïc, giaùo luaät vaø hoïc giaû Kinh Thaùnh töø khaép caùc chaâu luïc vaø vôùi caùc vai troø giaùo hoäi khaùc nhau, ñöôïc giao nhieäm vuï ñoïc vaø giaûi thích caùc ñoùng goùp cuõng nhö taøi lieäu nhaän ñöôïc vaø bieân soaïn caùc caâu traû lôøi cho taøi lieäu höôùng daãn. caâu hoûi. Coâng vieäc cuûa hoï ñaõ goùp phaàn soaïn thaûo Taøi lieäu laøm vieäc naøy. Nhöõng suy tö cuûa hoï, cuõng nhö cuûa naêm Nhoùm laøm vieäc ñöôïc ñeà caäp ôû treân, cuõng seõ cung caáp theâm taøi lieäu ñi keøm Taøi lieäu Laøm vieäc naøy, cung caáp neàn taûng thaàn hoïc cho moät soá noäi dung cuûa taøi lieäu.
Cuøng vôùi coâng vieäc chuaån bò cho Kyø hoïp thöù hai, coâng vieäc cuûa 10 Nhoùm nghieân cöùu[5] cuõng ñaõ baét ñaàu. Hoï ñöôïc giao nhieäm vuï ñaøo saâu vaøo möôøi chuû ñeà[6] noåi leân töø SR vaø ñöôïc Ñöùc Giaùo Hoaøng xaùc ñònh khi keát thuùc cuoäc tham vaán quoác teá. Caùc Nhoùm Nghieân cöùu naøy, bao goàm caùc muïc töû vaø chuyeân gia töø khaép caùc chaâu luïc, söû duïng phöông phaùp laøm vieäc ñoàng nghò vaø "ñöôïc thaønh laäp theo thoûa thuaän chung giöõa caùc Boä cuûa Giaùo trieàu Roâma chòu traùch nhieäm veà caùc chuû ñeà khaùc nhau vaø Toång Thö kyù cuûa Thöôïng hoäi ñoàng, ñöôïc giao phoù traùch nhieäm phoái hôïp ", theo Thuû buùt (Chirograph) ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ kyù vaøo ngaøy 16 thaùng 2 naêm 2024 vaø theo tinh thaàn cuûa Toâng Hieán Praedicate evangelium (ñieàu 33). Hoï seõ hoaøn thaønh nghieân cöùu chuyeân saâu cuûa mình tröôùc thaùng 6 naêm 2025, neáu coù theå, nhöng seõ ñöa ra moät baùo caùo tieán trieån cho Thöôïng hoäi ñoàng vaøo thaùng 10 naêm 2024. Tröôùc khi keát thuùc Phieân hoïp thöù hai, Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ chaáp nhaän moät soá yeâu caàu cuûa Phieân hoïp thöù nhaát vaø baét ñaàu coâng vieäc thöïc hieän theo hình thöùc ñöôïc vaïch ra bôûi Toâng hieán Episcopalis Communio: "Cuøng nhau vôùi cô quan coù thaåm quyeàn cuûa Giaùo trieàu Roâma, cuõng nhö caùc cô quan khaùc quan taâm theo nhieàu caùch khaùc nhau tuøy theo chuû ñeà vaø hoaøn caûnh, veà phaàn mình, Toång Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng thuùc ñaåy vieäc thöïc hieän caùc khuyeán nghò cuûa thöôïng hoäi ñoàng ñaõ ñöôïc Ñöùc Giaùm Muïc Roâma pheâ chuaån. art. 20, c. 1). Ñoàng yù vôùi Boä Vaên baûn Laäp phaùp, moät UÛy ban Giaùo luaät ñaõ ñöôïc thaønh laäp ñeå phuïc vuï Thöôïng hoäi ñoàng. Cuoái cuøng, theo yeâu caàu cuûa Phieân hoïp Thöù nhaát (xem SR 16q), vaøo ngaøy 25 thaùng 4 naêm 2024, SECAM (Hoäi nghò chuyeân ñeà cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc Chaâu Phi vaø Madagascar) ñaõ coâng boá thaønh laäp moät UÛy ban ñaëc bieät ñeå phaân ñònh caùc yù nghóa thaàn hoïc vaø muïc vuï cuûa cheá ñoä ña theâ ñoái vôùi Giaùo hoäi ôû Chaâu Phi.
Coâng cuï laøm vieäc cho Phieân thöù hai
Cuoäc haønh trình cuûa chuùng ta ñöôïc ñaëc tröng bôûi söï im laëng, caàu nguyeän, laéng nghe Lôøi Chuùa, ñoái thoaïi vaø gaëp gôõ haân hoan. Noù khoâng phaûi laø khoâng coù khoù khaên. Tuy nhieân, nhôø ñieàu naøy, vôùi tö caùch laø daân Chuùa, chuùng ta ñaõ tröôûng thaønh trong nhaän thöùc saâu saéc hôn veà moái quan heä cuûa chuùng ta vôùi nhau nhö anh chò em trong Chuùa Kitoâ, vôùi traùch nhieäm chung laø trôû thaønh moät coäng ñoàng nhöõng ngöôøi ñöôïc cöùu chuoäc loan baùo veû ñeïp cuûa Vöông quoác Thieân Chuùa cho toaøn theá giôùi baèng lôøi noùi vaø cuoäc soáng. Danh tính naøy khoâng phaûi laø moät söï tröøu töôïng maø laø moät traûi nghieäm soáng in daáu teân tuoåi vaø khuoân maët. Ñeå chuaån bò cho Phieân hoïp thöù hai vaø trong quaù trình laøm vieäc, chuùng ta tieáp tuïc giaûi quyeát caâu hoûi naøy: laøm theá naøo caên tính cuûa daân Chuùa truyeàn giaùo coù theå mang hình thöùc cuï theå trong caùc moái quan heä, nhöõng con ñöôøng vaø nhöõng nôi dieãn ra ñôøi soáng haøng ngaøy cuûa Giaùo hoäi?
Taøi lieäu laøm vieäc naøy phuïc vuï muïc ñích ñoù, ñoàng thôøi gaén keát vôùi nhöõng gì ñaõ noùi veà Taøi lieäu Laøm vieäc ñöôïc chuaån bò cho Phieân hoïp thöù nhaát: "noù khoâng phaûi laø moät taøi lieäu cuûa Huaán quyeàn cuûa Giaùo hoäi, cuõng khoâng phaûi laø baùo caùo cuûa moät cuoäc khaûo saùt xaõ hoäi hoïc; noù khoâng ñöa ra coâng thöùc veà nhöõng chæ daãn thöïc haønh, veà caùc muïc ñích vaø muïc tieâu, cuõng nhö vieäc xaây döïng ñaày ñuû moät taàm nhìn thaàn hoïc" (khoaûn 10, xem DCS n. 8). Ñeå hieåu taøi lieäu naøy, ñieàu caàn thieát laø phaûi ñaët noù trong toaøn boä tieán trình ñoàng nghò. Noù ñöôïc ñònh hình bôûi tính tuaàn hoaøn cuûa cuoäc ñoái thoaïi giöõa caùc Giaùo hoäi, ñöôïc hoã trôï bôûi coâng vieäc cuûa Toång Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng. Phieân hoïp ñaàu tieân cuûa Ñaïi hoäi ñoàng (2023) ñaõ thu thaäp thaønh quaû cuûa caùc cuoäc tham vaán ñòa phöông vaø luïc ñòa nhaèm tìm kieám "caùc daáu hieäu ñaëc tröng cuûa moät Giaùo hoäi ñoàng nghò vaø ñoäng löïc cuûa söï hieäp thoâng, söù meänh vaø söï tham gia trong ñoù" (SR, Daãn nhaäp). Qua caàu nguyeän, ñoái thoaïi vaø phaân ñònh, Ñaïi hoäi laàn thöù nhaát ñaõ ruùt ra vaø baøy toû trong Baùo caùo toång hôïp nhöõng ñieåm hoäi tuï, nhöõng vaán ñeà caàn xem xeùt vaø nhöõng ñeà xuaát. Nhöõng gì noåi leân coù theå ñöôïc hieåu laø caâu traû lôøi ban ñaàu cho caâu hoûi "Moät Giaùo hoäi coù tính ñoàng nghò töï moâ taû nhö theá naøo?". Phieân hoïp thöù hai khoâng quay laïi caùc böôùc naøy nhöng ñöôïc keâu goïi ñi xa hôn, taäp trung vaøo caâu hoûi höôùng daãn cuûa noù: "Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi ñoàng nghò truyeàn giaùo?". Caùc caâu hoûi khaùc naûy sinh trong cuoäc haønh trình laø chuû ñeà cuûa coâng vieäc tieáp tuïc theo nhöõng caùch khaùc, ôû bcaùc Gình dieän Giaùo hoäi ñòa phöông cuõng nhö trong möôøi Nhoùm Nghieân cöùu. Hai Phieân hoïp khoâng theå taùch rôøi, cuõng nhö khoâng theå ñaët chuùng ñoái laäp nhau. Chuùng lieân tuïc, vaø treân heát, chuùng laø moät phaàn cuûa moät tieán trình roäng lôùn hôn, nhö Toâng hieán Episcopalis communio tuyeân boá, seõ khoâng chaám döùt vaøo cuoái thaùng 10 naêm 2024.
Veà maët thöïc teá, Taøi lieäu Laøm vieäc naøy môû ñaàu baèng moät phaàn daønh rieâng cho nhöõng hieåu bieát cô baûn veà tính ñoàng nghò, trình baøy nhaän thöùc veà tính ñoàng nghò ñaõ tröôûng thaønh trong suoát chaëng ñöôøng vaø ñaõ ñöôïc Phieân hoïp ñaàu tieân pheâ chuaån. Tieáp theo laø ba phaàn ñan xen chaët cheõ, soi saùng ñôøi soáng ñoàng nghò truyeàn giaùo cuûa Giaùo hoäi töø nhöõng quan ñieåm khaùc nhau: I) töø quan ñieåm veà caùc Moái quan heä - vôùi Chuùa, giöõa anh chò em vaø giöõa caùc Giaùo hoäi - duy trì söùc soáng cuûa Giaùo hoäi theo nhöõng caùch saâu saéc hôn laø caáu truùc ñôn thuaàn; II) töø quan ñieåm cuûa nhöõng con ñöôøng hoã trôï tính naêng ñoäng cuûa caùc moái quan heä giaùo hoäi cuûa chuùng ta; III) töø goùc ñoä caùc ñòa ñieåm laø boái caûnh höõu hình cho caùc moái quan heä ñöôïc theå hieän cuûa chuùng ta, ñöôïc ñaùnh daáu baèng söï ña daïng, ña nguyeân vaø lieân keát vôùi nhau, vaø baét nguoàn töø neàn taûng cuûa vieäc tuyeân xöng ñöùc tin, choáng laïi nhöõng caùm doã cuûa con ngöôøi ñoái vôùi chuû nghóa phoå quaùt tröøu töôïng. Moãi Phaàn naøy seõ laø ñoái töôïng cuûa vieäc caàu nguyeän, trao ñoåi vaø phaân ñònh trong moät trong caùc hoïc phaàn caáu truùc neân coâng vieäc cuûa Phieân hoïp thöù hai. Moãi ngöôøi tham gia seõ ñöôïc môøi goïi "cung öùng söï ñoùng goùp cuûa mình nhö moät moùn quaø cho ngöôøi khaùc chöù khoâng phaûi nhö moät ñieàu gì ñoù tuyeät ñoái hay chaéc chaén" (SR, Giôùi thieäu) treân con ñöôøng maø caùc thaønh vieân cuûa Phieân hoïp ñöôïc môøi goïi cuøng nhau böôùc ñi. Treân cô sôû naøy, moät taøi lieäu cuoái cuøng lieân quan ñeán toaøn boä quaù trình seõ ñöôïc soaïn thaûo vaø seõ ñeä trình Ñöùc Thaùnh Cha caùc ñeà xuaát veà caùc böôùc coù theå thöïc hieän.
Chuùng ta coù theå mong ñôïi söï hieåu bieát saâu saéc hôn nöõa veà tính ñoàng nghò, taäp trung toát hôn vaøo caùc thöïc haønh cuûa moät Giaùo hoäi ñoàng nghò, vaø ñeà xuaát moät soá thay ñoåi trong giaùo luaät (coù theå coøn coù nhöõng phaùt trieån quan troïng vaø saâu saéc hôn khi ñeà xuaát cô baûn ñöôïc tieáp thu vaø ñöôïc soáng saâu hôn.). Tuy nhieân, chuùng ta khoâng theå mong ñôïi caâu traû lôøi cho moïi caâu hoûi. Ngoaøi ra, caùc ñeà xuaát khaùc seõ xuaát hieän treân ñöôøng ñi, treân con ñöôøng hoaùn caûi vaø caûi caùch maø Kyø hoïp thöù hai seõ môøi goïi toaøn theå Giaùo hoäi thöïc hieän. Trong soá nhöõng lôïi ích cuûa tieán trình cho ñeán nay, chuùng ta coù theå keå ñeán vieäc coù ñöôïc kinh nghieäm vaø hoïc ñöôïc moät phöông phaùp ñeå cuøng nhau giaûi quyeát caùc vaán ñeà, trong ñoái thoaïi vaø phaân ñònh. Chuùng ta vaãn ñang hoïc caùch trôû thaønh moät Giaùo hoäi ñoàng nghò truyeàn giaùo, nhöng ñoù laø moät nhieäm vuï maø chuùng ta ñaõ hoïc ñöôïc vaø coù theå ñaûm nhaän moät caùch vui veû.
Caùc Neàn taûng
Phaàn naøy cuûa Taøi lieäu Laøm vieäc tìm caùch phaùc thaûo nhöõng neàn taûng cuûa taàm nhìn veà moät Giaùo hoäi coù tính ñoàng nghò truyeàn giaùo, môøi goïi chuùng ta ñaøo saâu söï hieåu bieát cuûa chuùng ta veà maàu nhieäm cuûa Giaùo hoäi. Noù khoâng ñöa ra moät luaän thuyeát hoaøn chænh veà giaùo hoäi hoïc nhöng ñöôïc duøng ñeå phuïc vuï coâng vieäc bieän phaân cuï theå do Thöôïng hoäi ñoàng tieán haønh vaøo thaùng 10 naêm 2024. Traû lôøi caâu hoûi "Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi ñoàng nghò truyeàn giaùo?" ñoøi hoûi moät chaân trôøi ñeå ñaët ra nhöõng suy tö vaø ñeà xuaát muïc vuï vaø thaàn hoïc, giuùp ñònh höôùng chuùng ta treân con ñöôøng hoaùn caûi vaø caûi caùch. Ñoåi laïi, caùc bieän phaùp cuï theå ñöôïc Giaùo hoäi thöïc hieän seõ cho pheùp chaân trôøi ñöôïc taäp chuù saéc beùn hôn vaø hieåu saâu hôn caùc neàn taûng caàn ñaït ñöôïc trong söï hoã töông mang tính sinh saûn giöõa suy tö thaàn hoïc vaø thöïc haønh muïc vuï ñaùnh daáu toaøn boä lòch söû cuûa Giaùo hoäi.
Trong Chuùa Kitoâ, aùnh saùng cuûa moïi daân toäc, chuùng ta laø Daân Thieân Chuùa duy nhaát, ñöôïc môøi goïi trôû thaønh daáu chæ vaø khí cuï cuûa söï hieäp nhaát vôùi Thieân Chuùa vaø cuûa söï hieäp nhaát toaøn theå nhaân loaïi. Chuùng ta thöïc hieän ñieàu naøy baèng caùch cuøng nhau böôùc ñi trong lòch söû, soáng söï hieäp thoâng töùc laø thoâng phaàn vaøo söï soáng cuûa Chuùa Ba Ngoâi, vaø thuùc ñaåy söï tham gia cuûa taát caû moïi ngöôøi nhaèm söù maïng chung cuûa chuùng ta. Taàm nhìn naøy coù nguoàn goác saâu xa vaø maïnh meõ töø truyeàn thoáng soáng ñoäng cuûa Giaùo hoäi. Tieán trình ñoàng nghò chæ ñôn giaûn laø ñaõ cho pheùp moät nhaän thöùc ñoåi môùi veà taàm nhìn naøy ñöôïc tröôûng thaønh. Söï ñoåi môùi naøy ñöôïc theå hieän ôû nhöõng ñieåm hoäi tuï ñaõ xuaát hieän trong haønh trình keå töø naêm 2021 vaø ñaõ ñöôïc ñoái chieáu bôûi Phieân hoïp ñaàu tieân cuûa Thöôïng hoäi ñoàng (thaùng 10 naêm 2023). Baùo caùo toång hôïp cuûa noù ñaõ trình baøy chuùng vôùi toaøn theå Giaùo hoäi ñeå hoã trôï vieäc phaân ñònh seõ hoaøn thaønh Kyø hoïp thöù hai.
Giaùo Hoäi, daân Chuùa, bí tích hieäp nhaát
1. Pheùp röûa nhaân danh Chuùa Cha, Chuùa Con vaø Chuùa Thaùnh Thaàn laøm phaùt sinh caên tính huyeàn nhieäm, naêng ñoäng vaø coäng ñoaøn cuûa Daân Thieân Chuùa. Noù höôùng chuùng ta ñeán söï soáng sung maõn trong ñoù Chuùa Gieâsu ñi tröôùc chuùng ta vaø ñeán söù maïng môøi goïi moïi ngöôøi nam nöõ haõy ñoùn nhaän hoàng aân cöùu ñoä trong söï töï do (x. Mt 28:18-19). Trong Bí tích Röûa toäi, Chuùa Gieâsu maëc cho chuùng ta chính Ngöôøi vaø chia seû caên tính vaø söù meänh cuûa Ngöôøi vôùi chuùng ta (x. Gl 3:27).
2. Thieân Chuùa ñaõ vui loøng "thaùnh hoùa vaø cöùu ñoä nhöõng ngöôøi nam nöõ khoâng phaûi moät caùch caù nhaân vaø khoâng quan taâm ñeán nhöõng gì raøng buoäc hoï vôùi nhau, nhöng ñaët hoï thaønh moät daân bieát nhaän bieát Ngöôøi trong söï thaät vaø phuïc vuï Ngöôøi trong söï thaùnh thieän" (LG 9), chia seû söï hieäp thoâng Ba Ngoâi. Trong vaø qua daân Ngöôøi, Thieân Chuùa theå hieän vaø baøy toû söï cöùu roãi maø Ngöôøi ban cho chuùng ta trong Chuùa Ki-toâ. Tính ñoàng nghò baét nguoàn töø taàm nhìn naêng ñoäng naøy veà Daân Thieân Chuùa vôùi ôn goïi phoå quaùt höôùng tôùi söï thaùnh thieän vaø truyeàn giaùo trong khi ñang haønh höông veà vôùi Chuùa Cha theo böôùc chaân cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ vaø ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn linh hoaït. Daân Thieân Chuùa coù tính ñoàng nghò vaø truyeàn giaùo naøy coâng boá vaø laøm chöùng cho Tin Möøng cöùu ñoä trong caùc boái caûnh khaùc nhau maø hoï soáng vaø böôùc ñi. Cuøng ñoàng haønh vôùi moïi daân toäc treân traùi ñaát, ñöôïc ñònh hình bôûi neàn vaên hoùa vaø toân giaùo cuûa hoï, noù ñoái thoaïi vôùi hoï vaø ñoàng haønh vôùi hoï.
3. Dieãn trình ñoàng nghò ñaõ khai trieån trong chuùng ta moät nhaän thöùc saâu saéc hôn veà yù nghóa cuûa vieäc trôû thaønh daân Chuùa ñöôïc taäp hôïp nhö "Giaùo hoäi töø moïi boä laïc, ngoân ngöõ, daân toäc vaø quoác gia" (SR 5), soáng cuoäc haønh trình höôùng tôùi Vöông quoác cuûa mình theo nhöõng boái caûnh vaø vaên hoùa khaùc nhau. Daân Thieân Chuùa laø chuû theå coäng ñoàng traûi qua caùc giai ñoaïn cuûa lòch söû cöùu ñoä treân con ñöôøng thaønh toaøn. Daân Thieân Chuùa khoâng bao giôø chæ ñôn giaûn laø toång soá nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi; ñuùng hôn, ñoù laø caùi 'chuùng toâi' cuûa Giaùo hoäi, chuû theå coäng ñoàng vaø lòch söû cuûa tính ñoàng nghò vaø söù maïng, ñeå taát caû moïi ngöôøi coù theå nhaän ñöôïc ôn cöùu ñoä do Thieân Chuùa chuaån bò. Ñöôïc thaùp nhaäp vaøo daân toäc naøy nhôø ñöùc tin vaø Bí tích Röûa toäi, chuùng ta ñöôïc ñoàng haønh vôùi Ñöùc Trinh Nöõ Maria, "daáu chæ cuûa nieàm hy voïng chaéc chaén vaø nieàm an uûi cho daân löõ haønh cuûa Thieân Chuùa" (LG 68), bôûi caùc toâng ñoà, bôûi nhöõng ngöôøi ñaõ laøm chöùng cho ñöùc tin cuûa hoï, ñeán noãi hy sinh maïng soáng cuûa hoï vaø vôùi caùc vò thaùnh ñaõ ñi tröôùc chuùng ta.
4. "Chuùa Kitoâ laø aùnh saùng muoân daân" (LG 1), vaø aùnh saùng naøy chieáu treân khuoân maët cuûa Giaùo hoäi, voán "ôû trong Chuùa Kitoâ nhö moät bí tích hay moät daáu chæ khí cuï cuûa söï keát hôïp maät thieát vôùi Thieân Chuùa vaø cuûa söï hieäp nhaát toaøn theå nhaân loaïi" (sñd.). Gioáng nhö maët traêng, Giaùo hoäi toûa saùng vôùi aùnh saùng phaûn chieáu: do ñoù, Giaùo hoäi khoâng theå hieåu söù meänh cuûa mình moät caùch töï quy chieáu nhöng nhaän traùch nhieäm trôû thaønh bí tích cuûa nhöõng moái daây, nhöõng moái quan heä vaø hieäp thoâng ñeå phuïc vuï söï hieäp nhaát cuûa toaøn theå nhaân loaïi. Chuùng ta gaùnh traùch nhieäm naøy trong thôøi ñaïi hieän ñang bò thoáng trò bôûi cuoäc khuûng hoaûng veà söï tham gia, söï thieáu vaéng yù thöùc raèng chuùng ta coù moät soá phaän chung, vaø moät quan nieäm quaù thöôøng mang tính caù nhaân chuû nghóa veà haïnh phuùc vaø do ñoù, veà söï cöùu roãi. Khi thöïc hieän söù maïng naøy, Giaùo Hoäi truyeàn ñaït keá hoaïch cuûa Thieân Chuùa nhaèm hieäp nhaát toaøn theå nhaân loaïi vôùi chính Ngöôøi trong ôn cöùu ñoä. Khi laøm nhö vaäy, noù khoâng töï tuyeân boá "nhöng laø Chuùa Gieâsu Kitoâ" (2 Cr 4,5). Neáu khoâng nhö vaäy, noù seõ maát ñi söï hieän höõu cuûa noù trong Chuùa Kitoâ "nhö moät bí tích" (x. LG 1) vaø do ñoù, maát ñi caên tính vaø lyù do toàn taïi cuûa chính noù. Treân ñöôøng tôùi söï vieân maõn, Giaùo Hoäi laø bí tích cuûa Nöôùc Thieân Chuùa trong theá giôùi.
YÙ nghóa chung cuûa tính ñoàng nghò
5. Caùc thuaät ngöõ tính ñoàng nghò vaø ñoàng nghò, baét nguoàn töø thöïc tieãn coå xöa vaø lieân tuïc cuûa giaùo hoäi veà vieäc tuï hoïp taïi thöôïng hoäi ñoàng [7], ñaõ ñöôïc hieåu roõ hôn vaø treân heát, ñöôïc soáng nhôø vaøo kinh nghieäm cuûa nhöõng naêm gaàn ñaây. Chuùng ngaøy caøng gaén lieàn vôùi "mong muoán Giaùo hoäi laø nhaø vaø gia ñình cuûa Thieân Chuùa, moät Giaùo hoäi gaàn guõi hôn vôùi cuoäc soáng cuûa daân mình, ít quan lieâu hôn vaø coù tính quan heä hôn" (SR 1b), nhaø vaø gia ñình cuûa Thieân Chuùa. Trong Phieân hoïp ñaàu tieân, Ñaïi hoäi ñoàng ñaõ nhaát trí hieåu yù nghóa cuûa 'tính ñoàng nghò', moät caùch hieåu laøm neàn taûng cho Taøi lieäu Laøm vieäc naøy. Caùc nhoùm nghieân cöùu chuyeân saâu hieän ñang ñöôïc tieán haønh nhaèm muïc ñích taäp trung toát hôn quan ñieåm Coâng Giaùo vaøo chieàu kích caáu thaønh naøy cuûa Giaùo hoäi trong cuoäc ñoái thoaïi vôùi caùc truyeàn thoáng Kitoâ giaùo khaùc voán toân troïng nhöõng khaùc bieät vaø ñaëc thuø cuûa moãi truyeàn thoáng. Theo nghóa roäng nhaát cuûa noù, "tính ñoàng nghò coù theå ñöôïc hieåu laø caùc Kitoâ höõu böôùc ñi trong söï hieäp thoâng vôùi Chuùa Kitoâ höôùng tôùi Vöông quoác cuøng vôùi toaøn theå nhaân loaïi. Ñònh höôùng cuûa noù laø höôùng tôùi söù meänh vaø vieäc thöïc haønh noù bao goàm vieäc tuï taäp laïi trong hoäi nghò ôû moïi bình dieän cuûa ñôøi soáng giaùo hoäi. Noù bao goàm söï laéng nghe nhau, ñoái thoaïi, phaân ñònh coäng ñoàng vaø taïo ra söï ñoàng thuaän nhö moät caùch dieãn ñaït laøm cho Chuùa Kitoâ hieän dieän trong Chuùa Thaùnh Thaàn, moãi ngöôøi ñöa ra nhöõng quyeát ñònh phuø hôïp vôùi traùch nhieäm cuûa mình" (SR 1h).
6. Do ñoù, tính ñoàng nghò chæ ñònh "moät phong caùch ñaëc bieät laøm tieâu chuaån ñôøi soáng vaø söù meänh cuûa Giaùo hoäi" (ITC, soá 70a), moät phong caùch baét ñaàu töø vieäc laéng nghe nhö haønh ñoäng ñaàu tieân cuûa Giaùo hoäi. Ñöùc tin phaùt sinh töø vieäc laéng nghe vieäc loan baùo Tin Möøng (x. Rm 10,17), soáng töø vieäc laéng nghe: laéng nghe Lôøi Chuùa, laéng nghe Chuùa Thaùnh Thaàn, laéng nghe nhau, laéng nghe truyeàn thoáng soáng ñoäng cuûa Giaùo Hoäi vaø Huaán Quyeàn cuûa Giaùo Hoäi. Trong caùc giai ñoaïn cuûa dieãn trình ñoàng nghò, Giaùo hoäi moät laàn nöõa traûi nghieäm nhöõng gì Kinh thaùnh daïy: chæ coù theå coâng boá nhöõng gì ngöôøi ta ñaõ nghe.
7. Tính ñoàng nghò "phaûi ñöôïc phaùt bieåu trong caùch soáng vaø laøm vieäc thoâng thöôøng cuûa Giaùo hoäi. Modus vivendi et operandi [caùch soáng vaø hoaït ñoäng] naøy hoaït ñoäng thoâng qua coäng ñoàng laéng nghe Lôøi Chuùa vaø cöû haønh Bí tích Thaùnh Theå, tình huynh ñeä [vaø tình chò em] hieäp thoâng vaø ñoàng traùch nhieäm vaø söï tham gia cuûa toaøn theå daân Chuùa vaøo ñôøi soáng vaø söù vuï cuûa mình, ôû moïi bình dieän vaø phaân bieät giöõa caùc thöøa taùc vuï vaø vai troø khaùc nhau" (ibid.). Sau ñoù, thuaät ngöõ naøy chæ ra caùc cô caáu vaø tieán trình giaùo hoäi trong ñoù baûn chaát ñoàng nghò cuûa Giaùo hoäi ñöôïc phaùt bieåu ôû bình dieän ñònh cheá, vaø cuoái cuøng chæ ñònh nhöõng söï kieän cuï theå trong ñoù Giaùo hoäi ñöôïc cô quan coù thaåm quyeàn trieäu taäp (x. ibid). Khi moâ taû Giaùo hoäi, khaùi nieäm tính ñoàng nghò khoâng phaûi laø moät söï thay theá cho khaùi nieäm hieäp thoâng. Thaät vaäy, trong boái caûnh giaùo hoäi hoïc veà Daân Thieân Chuùa ñöôïc Coâng ñoàng Vatican II minh hoïa, khaùi nieäm hieäp thoâng theå hieän baûn chaát saâu xa cuûa maàu nhieäm vaø söù vuï cuûa Giaùo hoäi, coù nguoàn goác vaø ñænh cao laø vieäc cöû haønh Bí tích Thaùnh Theå, nghóa laø hieäp thoâng vôùi Thieân Chuùa Ba Ngoâi vaø söï hieäp nhaát giöõa con ngöôøi vôùi nhau ñöôïc theå hieän nôi Chuùa Kitoâ nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn. Trong cuøng boái caûnh ñoù, Tính ñoàng nghò "laø modus vivendi et operandi cuï theå cuûa Giaùo hoäi, Daân Thieân Chuùa, maëc khaûi vaø mang laïi baûn theå cho höõu theå Giaùo hoäi nhö söï hieäp thoâng khi taát caû caùc thaønh vieân cuûa Giaùo hoäi cuøng nhau haønh trình, taäp hôïp laïi trong coäng ñoaøn vaø tham gia tích cöïc vaøo söù maïng rao giaûng Tin Möøng cuûa Giaùo hoäi". (ITC, soá 6)
8. Tính ñoàng nghò khoâng heà keùo theo vieäc haï giaù thaåm quyeàn cuï theå vaø nhieäm vuï cuï theå maø Chuùa Kitoâ uûy thaùc cho caùc muïc töû: caùc giaùm muïc vôùi caùc linh muïc, nhöõng coäng taùc vieân cuûa hoï, vaø Giaùm muïc Roâma laø "nguyeân taéc vaø neàn taûng vónh vieãn vaø höõu hình cuûa söï hieäp nhaát caû hai." caùc giaùm muïc vaø ñoâng ñaûo tín höõu" (LG 23). Ñuùng hôn, noù ñöa ra "khuoân khoå giaûi thích thích hôïp nhaát ñeå hieåu chính thöøa taùc vuï phaåm traät" (Ñöùc Phanxicoâ, Dieãn vaên kyû nieäm 50 naêm thaønh laäp Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, 17 thaùng 10 naêm 2015), môøi goïi toaøn theå Giaùo hoäi, bao goàm caû nhöõng ngöôøi thöïc thi quyeàn löïc, böôùc vaøo söï hoaùn caûi vaø caûi caùch thöïc söï.
9. Tính ñoàng nghò töï noù khoâng phaûi laø muïc ñích. Trong chöøng möïc noù mang laïi khaû naêng theå hieän baûn chaát cuûa Giaùo hoäi vaø trong chöøng möïc noù cho pheùp ñaùnh giaù cao taát caû caùc ñaëc suûng, ôn goïi vaø thöøa taùc vuï trong Giaùo hoäi, noù giuùp coäng ñoàng nhöõng ngöôøi "nhìn vaøo Chuùa Gieâsu baèng ñöùc tin" (LG 9) loan baùo Tin Möøng moät caùch thích hôïp nhaát cho moïi ngöôøi nam nöõ ôû moïi nôi vaø moïi thôøi, vaø trôû thaønh "bí tích höõu hình" (ibid.) cuûa söï hieäp nhaát cöùu ñoä maø Thieân Chuùa mong muoán. Do ñoù, tính ñoàng nghò vaø söù meänh ñöôïc lieân keát maät thieát vôùi nhau. Neáu Phieân hoïp thöù hai taäp trung vaøo moät soá khía caïnh nhaát ñònh cuûa ñôøi soáng ñoàng nghò, thì noù laøm nhö vaäy nhaèm ñaït ñöôïc hieäu quaû cao hôn trong söù maïng. Ñoàng thôøi, tính ñoàng nghò laø ñieàu kieän ñeå tieáp tuïc haønh trình ñaïi keát höôùng tôùi söï hieäp nhaát höõu hình cuûa taát caû caùc Kitoâ höõu. Vieäc tieáp nhaän nhöõng thaønh quaû cuûa haønh trình ñaïi keát trong caùc thöïc haønh cuûa Giaùo hoäi laø töïa ñeà vaø chuû ñeà cuûa Nhoùm Nghieân cöùu 10.
Thoáng nhaát laø söï haøi hoøa trong ña daïng
10. Tính naêng ñoäng cuûa söï hieäp thoâng trong Giaùo hoäi vaø do ñoù, cuûa ñôøi soáng ñoàng nghò cuûa Giaùo hoäi tìm ñöôïc maãu möïc vaø söï vieân maõn cuûa rieâng mình trong phuïng vuï Thaùnh Theå. Trong ñoù, söï hieäp thoâng cuûa caùc tín höõu (communio fidelium) ñoàng thôøi laø söï hieäp thoâng cuûa caùc Giaùo hoäi (communio Ecclesiarum), ñöôïc bieåu loä trong söï hieäp thoâng cuûa caùc giaùm muïc (communio episcoporum), vì nguyeân taéc raát coå xöa laø "Giaùo Hoäi ôû trong Giaùm Muïc vaø Giaùm Muïc ôû trong Giaùo Hoäi" (Thaùnh Cyprian, Ep. 66.8). Ñeå phuïc vuï söï hieäp thoâng, Chuùa ñaõ ñaët Toâng Ñoà Pheâroâ (x. Mt 16:18) vaø nhöõng ngöôøi keá vò ngaøi. Nhôø thöøa taùc vuï Pheâroâ, Giaùm muïc Roâma laø "nguyeân taéc vaø neàn taûng vónh vieãn vaø höõu hình" (LG, n. 23) cuûa söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi, ñöôïc phaùt bieåu trong söï hieäp thoâng cuûa taát caû caùc tín höõu, cuûa taát caû caùc Giaùo hoäi, cuûa taát caû caùc giaùm muïc. Nhö vaäy, söï hoøa hôïp maø Chuùa Thaùnh Thaàn hoaït ñoäng trong Giaùo hoäi ñöôïc bieåu loä, Chuùa Thaùnh Thaàn laø söï hoøa hôïp hoùa thaân (in person) (x. S. Basil, Trong Tv 29:1).
11. Trong suoát dieãn trình Thöôïng Hoäi ñoàng, öôùc muoán hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi ngaøy caøng lôùn maïnh cuøng vôùi nhaän thöùc veà tính ña daïng cuûa mình. Chính söï chia seû giöõa caùc Giaùo hoäi ñaõ nhaéc nhôû chuùng ta raèng khoâng coù söù meänh naøo maø khoâng coù boái caûnh, nghóa laø khoâng coù nhaän thöùc roõ raøng raèng quaø taëng Tin Möøng ñöôïc trao taëng cho nhöõng con ngöôøi vaø coäng ñoàng soáng ôû nhöõng thôøi ñieåm vaø ñòa ñieåm cuï theå, khoâng kheùp kín trong chính mình, nhöng laø nhöõng ngöôøi mang nhöõng caâu chuyeän caàn ñöôïc nhaän bieát, toân troïng vaø môû ra nhöõng chaân trôøi roäng lôùn hôn. Moät trong nhöõng moùn quaø lôùn nhaát nhaän ñöôïc treân ñöôøng ñi laø cô hoäi gaëp gôõ vaø toân vinh veû ñeïp cuûa "khuoân maët ña daïng cuûa Giaùo hoäi" (John Paul II, Novo Millennio Ineunte, 40). Vieäc canh taân Thöôïng Hoäi ñoàng uûng hoä vieäc ñaùnh giaù cao caùc boái caûnh nhö moät nôi maø lôøi môøi goïi phoå quaùt cuûa Thieân Chuùa trôû thaønh moät phaàn cuûa daân Ngöôøi, cuûa Vöông quoác cuûa Thieân Chuùa, voán laø "coâng lyù, bình an vaø nieàm vui trong Chuùa Thaùnh Thaàn" (Rm 14:17), ñöôïc hieän thöïc hoùa vaø nhaän ra. Baèng caùch naøy, caùc neàn vaên hoùa khaùc nhau coù theå naém baét ñöôïc söï thoáng nhaát laøm neàn taûng vaø hoaøn thieän tính ña daïng soáng ñoäng cuûa chuùng. Ñaùnh giaù cao boái caûnh, vaên hoùa vaø söï ña daïng laø chìa khoùa ñeå phaùt trieån nhö moät Giaùo hoäi ñoàng nghò truyeàn giaùo.
12. Töông töï nhö vaäy, nhaän thöùc veà söï ña daïng cuûa caùc ñoaøn suûng vaø ôn goïi maø Chuùa Thaùnh Thaàn khoâng ngöøng khôi daäy trong Daân Thieân Chuùa ñaõ gia taêng. Ñieàu naøy laøm naûy sinh öôùc muoán phaùt trieån khaû naêng phaân bieät chuùng, hieåu ñöôïc moái quan heä cuûa chuùng trong ñôøi soáng cuï theå cuûa moãi Giaùo hoäi vaø Giaùo hoäi noùi chung, vaø keát noái chuùng vì lôïi ích cuûa söù meänh. Ñieàu naøy cuõng coù nghóa laø suy gaãm saâu saéc hôn veà vaán ñeà tham gia trong moái töông quan vôùi söï hieäp thoâng vaø söù meänh. ÔÛ moïi giai ñoaïn cuûa tieán trình, noåi leân mong muoán môû roäng khaû naêng tham gia vaø thöïc thi ñoàng traùch nhieäm cuûa taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi, nam cuõng nhö nöõ, trong söï ña daïng veà ñaëc suûng, ôn goïi vaø thöøa taùc vuï cuûa hoï. Mong muoán naøy chæ ra ba höôùng. Ñaàu tieân laø caàn phaûi ñoåi môùi vieäc rao giaûng vaø truyeàn baù ñöùc tin baèng nhöõng caùch thöùc vaø phöông tieän phuø hôïp vôùi boái caûnh hieän taïi. Thöù hai laø ñoåi môùi ñôøi soáng phuïng vuï vaø bí tích, baét ñaàu baèng nhöõng cöû haønh phuïng vuï ñeïp ñeõ, trang nghieâm, deã tieáp caän, coù söï tham gia ñaày ñuû, hoäi nhaäp vaên hoùa toát vaø coù khaû naêng nuoâi döôõng ñoäng löïc höôùng tôùi söù meänh. Thöù ba laø nhaän ra vaø bieán ñoåi noãi buoàn do quaù nhieàu thaønh vieân daân Chuùa khoâng tham gia vaøo haønh trình ñoåi môùi Giaùo hoäi naøy vaø cuoäc ñaáu tranh cuûa Giaùo hoäi ñeå soáng toát caùc moái quan heä giöõa nam vaø nöõ, giöõa caùc theá heä vaø giöõa nhöõng ngöôøi vaø caùc nhoùm coù baûn saéc vaên hoùa vaø ñieàu kieän xaõ hoäi khaùc nhau, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi ngheøo vaø bò loaïi tröø. Söï yeáu keùm trong tính hoã töông, söï tham gia vaø hieäp thoâng naøy vaãn laø moät trôû ngaïi cho vieäc ñoåi môùi toaøn dieän Giaùo hoäi theo nghóa ñoàng nghò truyeàn giaùo.
Anh chò em trong Chuùa Kitoâ: söï hoã töông ñoåi môùi
13. Söï khaùc bieät ñaàu tieân chuùng ta gaëp phaûi vôùi tö caùch laø con ngöôøi laø giöõa nam vaø nöõ. Ôn goïi Kitoâ höõu cuûa chuùng ta laø toân vinh söï khaùc bieät do Thieân Chuùa ban naøy baèng caùch soáng trong Giaùo hoäi moät moái quan heä hoã töông naêng ñoäng nhö moät daáu chæ cho theá giôùi. Khi suy gaãm veà taàm nhìn naøy töø goùc ñoä ñoàng nghò, nhöõng ñoùng goùp nhaän ñöôïc ôû moïi giai ñoaïn ñaõ nhaán maïnh söï caàn thieát phaûi thöøa nhaän ñaày ñuû hôn caùc ñaëc suûng, ôn goïi vaø vai troø cuûa phuï nöõ, ñeå toân vinh toát hôn tính hoã töông hoã cuûa caùc moái quan heä trong moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng Giaùo hoäi. Quan ñieåm cuûa Thöôïng hoäi ñoàng neâu baät ba ñieåm tham chieáu thaàn hoïc nhö moät höôùng daãn cho vieäc phaân ñònh: a) söï tham gia baét nguoàn töø nhöõng haøm yù giaùo hoäi hoïc cuûa Bí tích Röûa toäi; b) chuùng ta laø söï hieäp thoâng cuûa nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi, ñöôïc keâu goïi khoâng choân vuøi taøi naêng nhöng phaân ñònh vaø suû duïng nhöõng hoàng aân maø Chuùa Thaùnh Thaàn tuoân ñoå treân moãi ngöôøi vì lôïi ích cuûa coäng ñoàng vaø theá giôùi; c) trong khi toân troïng vaø thöøa nhaän caùc ôn goïi vaø aân suûng khaùc nhau cuûa moãi ngöôøi, caùc aân suûng maø Chuùa Thaùnh Thaàn ban cho caùc tín höõu ñöôïc trao cho nhau theo caùch boå sung vaø söï coäng taùc cuûa taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi phaûi ñöôïc thöïc hieän nhö moät haønh vi ñoàng traùch nhieäm. Höôùng daãn chuùng ta trong suy tö laø chöùng töø cuûa Kinh Thaùnh: Thieân Chuùa ñaõ choïn phuï nöõ laøm chöùng nhaân vaø söù giaû ñaàu tieân cuûa Söï Phuïc Sinh. Nhôø Bí tích Röûa toäi, hoï ñöôïc höôûng söï bình ñaúng hoaøn toaøn, nhaän ñöôïc cuøng nhöõng ôn ban töø Chuùa Thaùnh Thaàn, vaø ñöôïc môøi goïi phuïc vuï söù maïng cuûa Chuùa Kitoâ.
14. Theo nghóa naøy, söï thay ñoåi ñaàu tieân caàn thöïc hieän laø thay ñoåi veà naõo traïng: chuyeån ñoåi sang quan ñieåm veà moái quan heä, söï phuï thuoäc laãn nhau vaø hoã töông giöõa ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ, laø anh chò em trong Chuùa Kitoâ, höôùng tôùi moät söù meänh chung. Söï hieäp thoâng, tham gia vaø söù meänh cuûa Giaùo hoäi phaûi gaùnh chòu haäu quaû cuûa vieäc khoâng bieán ñoåi ñöôïc caùc moái quan heä vaø cô caáu. Nhö moät ñoùng goùp cuûa Hoäi ñoàng Giaùm muïc Myõ Latinh löu yù: "moät Giaùo hoäi trong ñoù taát caû caùc thaønh vieân coù theå caûm thaáy ñoàng traùch nhieäm cuõng laø moät nôi haáp daãn vaø ñaùng tin caäy".
15. Nhöõng ñoùng goùp cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc thöøa nhaän raèng phuï nöõ coù theå tham gia vaøo nhieàu lónh vöïc cuûa ñôøi soáng Giaùo hoäi. Tuy nhieân, hoï cuõng löu yù raèng nhöõng khaû naêng tham gia naøy thöôøng vaãn chöa ñöôïc khai thaùc. Ñoù laø lyù do taïi sao hoï ñeà nghò Phieân hoïp thöù hai thuùc ñaåy nhaän thöùc vaø khuyeán khích vieäc söû duïng ñaày ñuû vaø phaùt trieån hôn nöõa nhöõng khaû naêng naøy trong caùc Giaùo xöù, Giaùo phaän vaø caùc thöïc taïi khaùc cuûa Giaùo hoäi, bao goàm caû caùc vò trí traùch nhieäm. Hoï cuõng keâu goïi khaùm phaù theâm caùc phöông thöùc thöøa taùc vuï vaø muïc vuï nhaèm noùi leân toát hôn caùc ñaëc suûng vaø aân suûng maø Chuùa Thaùnh Thaàn tuoân ñoå treân phuï nöõ ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu muïc vuï cuûa thôøi ñaïi chuùng ta. Nhö Hoäi ñoàng Giaùm muïc Chaâu Myõ Latinh ñaõ noùi: "Trong neàn vaên hoùa cuûa chuùng ta, söï hieän dieän cuûa 'ta ñaây nam tính' (machismo) vaãn coøn maïnh meõ, trong khi caàn coù söï tham gia tích cöïc hôn cuûa phuï nöõ trong moïi lónh vöïc cuûa giaùo hoäi. Nhö Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ ñaõ phaùt bieåu, quan ñieåm cuûa hoï laø khoâng theå thieáu trong caùc quaù trình ra quyeát ñònh vaø trong vieäc ñaûm nhaän caùc vai troø trong caùc hình thöùc chaêm soùc muïc vuï vaø truyeàn giaùo khaùc nhau".
16. Nhöõng yeâu caàu cuï theå xuaát hieän töø nhöõng ñoùng goùp cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc ñeå xem xeùt taïi Phieân hoïp thöù hai, bao goàm: (a) thuùc ñaåy caùc lónh vöïc ñoái thoaïi trong Giaùo hoäi ñeå phuï nöõ coù theå chia seû kinh nghieäm, ñaëc suûng, kyõ naêng vaø nhöõng hieåu bieát taâm linh, thaàn hoïc vaø muïc vuï vì lôïi ích cuûa toaøn theå Giaùo hoäi; (b) söï tham gia roäng raõi hôn cuûa phuï nöõ vaøo caùc dieãn trình phaân ñònh cuûa Giaùo hoäi vaø taát caû caùc giai ñoaïn cuûa tieán trình ra quyeát ñònh (soaïn thaûo vaø ra quyeát ñònh); c) khaû naêng tieáp caän roäng raõi hôn vôùi caùc vò trí traùch nhieäm trong caùc Giaùo phaän vaø caùc toå chöùc giaùo hoäi, phuø hôïp vôùi caùc quy ñònh hieän haønh; d) söï thöøa nhaän vaø hoã trôï nhieàu hôn ñoái vôùi ñôøi soáng vaø caùc ñaëc suûng cuûa caùc phuï nöõ thaùnh hieán cuõng nhö coâng vieäc cuûa hoï trong caùc vò trí traùch nhieäm; e) phuï nöõ ñöôïc tieáp caän caùc vò trí chòu traùch nhieäm trong caùc chuûng vieän, hoïc vieän vaø khoa thaàn hoïc; f) söï gia taêng soá löôïng thaåm phaùn nöõ trong taát caû caùc tieán trình giaùo luaät. Caùc baùo caùo nhaän ñöôïc cuõng tieáp tuïc keâu goïi söï chuù yù nhieàu hôn ñeán vieäc söû duïng ngoân ngöõ mang tính bao quaùt hôn vaø ñeán moät loaït hình aûnh töø Kinh thaùnh vaø Truyeàn thoáng trong vieäc rao giaûng, giaûng daïy, daïy giaùo lyù vaø soaïn thaûo caùc taøi lieäu chính thöùc cuûa Giaùo hoäi.
17. Trong khi moät soá Giaùo hoäi ñòa phöông keâu goïi phuï nöõ ñöôïc nhaän vaøo thöøa taùc vuï phoù teá, thì nhöõng Giaùo hoäi khaùc laïi phaûn ñoái. Veà vaán ñeà naøy, voán khoâng phaûi laø chuû ñeà coâng vieäc cuûa Kyø hoïp thöù hai, ñieàu toát laø neân tieáp tuïc suy tö thaàn hoïc, trong moät khoaûng thôøi gian thích hôïp vaø theo nhöõng caùch thöùc thích hôïp. Thaønh quaû cuûa Nhoùm Nghieân cöùu 5, seõ xem xeùt caùc keát quaû cuûa hai UÛy ban ñaõ giaûi quyeát vaán ñeà naøy trong quaù khöù, seõ goùp phaàn vaøo söï tröôûng thaønh cuûa noù.
18. Nhieàu yeâu caàu neâu treân cuõng aùp duïng cho giaùo daân, nhöõng ngöôøi thöôøng than thôû vì thieáu söï tham gia vaøo ñôøi soáng Giaùo hoäi. Noùi chung, vieäc suy tö veà vai troø cuûa phuï nöõ thöôøng neâu baät mong muoán cuûng coá taát caû caùc thöøa taùc vuï do giaùo daân (nam vaø nöõ) thöïc hieän. Ngoaøi ra coøn coù moät lôøi keâu goïi caùc giaùo daân nam nöõ coù huaán luyeän goùp phaàn vaøo vieäc rao giaûng Lôøi Chuùa, keå caû trong khi cöû haønh Bí tích Thaùnh Theå.
Keâu goïi hoaùn caûi vaø caûi caùch
19. Chuùa Gieâsu baét ñaàu söù vuï coâng khai cuûa Ngöôøi baèng lôøi keâu goïi hoaùn caûi (x. Mc 1:15). Lôøi keâu goïi naøy theå hieän moät lôøi môøi suy nghó laïi caùch soáng caù nhaân vaø coäng ñoaøn vaø ñeå mình ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn bieán ñoåi. Khoâng moät cuoäc caûi caùch naøo coù theå chæ giôùi haïn ôû caùc cô caáu maø phaûi baét nguoàn töø söï bieán ñoåi noäi taâm theo "taâm trí cuûa Chuùa Kitoâ" (Pl 2:5). Ñoái vôùi moät Giaùo hoäi ñoàng nghò, söï hoaùn caûi ñaàu tieân laø laéng nghe, vieäc taùi khaùm phaù ñieàu naøy laø moät trong nhöõng thaønh quaû lôùn nhaát cuûa cuoäc haønh trình cho ñeán nay. Tröôùc heát, ñaây laø vieäc laéng nghe Chuùa Thaùnh Thaàn, nhaân vaät chính thöïc söï cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng, vaø sau ñoù laéng nghe nhau nhö moät khuynh höôùng cô baûn cho söù maïng.
20. Phong caùch ñoàng nghò cuûa Giaùo hoäi mang laïi cho nhaân loaïi nhieàu hieåu bieát quan troïng. Trong moät thôøi ñaïi ñöôïc ñaùnh daáu baèng söï baát bình ñaúng ngaøy caøng taêng, söï vôõ moäng ngaøy caøng taêng ñoái vôùi caùc moâ hình quaûn trò truyeàn thoáng, söï vôõ moäng veà daân chuû vaø söï thoáng trò cuûa moâ hình thò tröôøng trong caùc töông taùc giöõa con ngöôøi vôùi nhau, vaø söï caùm doã giaûi quyeát xung ñoät baèng vuõ löïc thay vì ñoái thoaïi, tính ñoàng nghò coù theå mang laïi nguoàn caûm höùng cho töông lai caùc xaõ hoäi cuûa chuùng ta. Söùc haáp daãn cuûa noù baét nguoàn töø söï kieän noù khoâng phaûi laø moät chieán löôïc quaûn lyù maø laø moät thöïc haønh ñöôïc soáng vaø toân vinh vôùi tinh thaàn bieát ôn. Caùch soáng ñoàng nghò cuûa caùc moái quan heä laø moät chöùng taù xaõ hoäi ñaùp laïi nhu caàu saâu xa cuûa con ngöôøi caàn ñöôïc chaøo ñoùn vaø thöøa nhaän trong moät coäng ñoàng cuï theå. Thöïc haønh ñoàng nghò thaùch thöùc söï coâ laäp ngaøy caøng taêng cuûa con ngöôøi vaø chuû nghóa caù nhaân veà vaên hoùa, ñieàu maø ngay caû Giaùo hoäi cuõng thöôøng tieáp thu, vaø keâu goïi chuùng ta quan taâm laãn nhau, phuï thuoäc laãn nhau vaø ñoàng traùch nhieäm vì lôïi ích chung. Töông töï, noù cuõng laø moät thaùch thöùc ñoái vôùi moät chuû nghóa coäng ñoàng xaõ hoäi quaù möùc voán boùp ngheït con ngöôøi vaø khoâng cho pheùp hoï trôû thaønh chuû theå töï do cho söï phaùt trieån cuûa chính mình. Vieäc saün saøng laéng nghe taát caû moïi ngöôøi, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi ngheøo, moät söï saün loøng maø loái soáng ñoàng nghò khuyeán khích, hoaøn toaøn traùi ngöôïc vôùi moät theá giôùi trong ñoù söï taäp trung quyeàn löïc ngaên caûn tieáng noùi cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát, nhöõng ngöôøi bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi vaø caùc nhoùm thieåu soá. Tính cuï theå cuûa tieán trình ñoàng nghò ñaõ cho thaáy baûn thaân Giaùo hoäi caàn phaùt trieån ñeán möùc naøo trong chieàu kích naøy. Nhoùm nghieân cöùu 2 cuõng ñang nghieân cöùu vaán ñeà naøy.
21. ÔÛ moïi giai ñoaïn cuûa tieán trình ñoàng nghò, nhu caàu haøn gaén, hoøa giaûi vaø khoâi phuïc nieàm tin trong Giaùo hoäi vaø xaõ hoäi ñeàu ñöôïc coäng höôûng maïnh meõ. Böôùc ñi treân con ñöôøng chöõa laønh vaø phuïc hoài naøy laø moät cam keát truyeàn giaùo cuûa daân Chuùa trong theá giôùi cuûa chuùng ta vaø laø moät hoàng aân maø chuùng ta phaûi caàu xin töø treân cao. Öôùc muoán tieán xa hôn treân con ñöôøng naøy laø thaønh quaû cuûa söï ñoåi môùi ñoàng nghò.
Phaàn I - Quan heä
Trong suoát quaù trình ñoàng nghò vaø töø moïi khu vöïc treân hoaøn caàu, ñaõ xuaát hieän yeâu caàu veà moät Giaùo hoäi ít taäp trung vaøo naïn quan lieâu vaø coù khaû naêng nuoâi döôõng caùc moái quan heä vôùi Chuùa, giöõa nam vaø nöõ, trong gia ñình, trong coäng ñoàng vaø giöõa caùc nhoùm xaõ hoäi. Chæ coù moät maïng löôùi caùc moái quan heä ñan keát vôùi nhau baèng nhieàu thöù thuoäc veà nhau môùi coù theå naâng ñôõ caùc caù nhaân vaø coäng ñoàng, mang laïi cho hoï nhöõng ñieåm tham chieáu vaø ñònh höôùng cuõng nhö cho hoï thaáy veû ñeïp cuûa cuoäc soáng theo Tin Möøng. Chính trong caùc moái quan heä - vôùi Chuùa Kitoâ, vôùi ngöôøi khaùc, trong coäng ñoàng - ñöùc tin ñöôïc truyeàn taûi.
Vì noù toàn taïi ñeå phuïc vuï cho söù maïng, tính ñoàng nghò khoâng neân ñöôïc coi nhö moät phöông tieän toå chöùc nhöng ñöôïc soáng vaø vun troàng nhö caùch caùc moân ñeä cuûa Chuùa Gieâsu deät neân caùc moái quan heä trong tình lieân ñôùi, coù khaû naêng ñaùp öùng tình yeâu Thieân Chuùa lieân tuïc ñeán vôùi hoï vaø hoï ñöôïc keâu goïi laøm chöùng trong boái caûnh cuï theå maø hoï ñang soáng. Do ñoù, hieåu caùch trôû thaønh moät Giaùo hoäi ñoàng nghò trong truyeàn giaùo phaûi traûi qua moät cuoäc hoaùn caûi veà maët quan heä, ñònh höôùng laïi caùc öu tieân vaø haønh ñoäng cuûa moãi ngöôøi, ñaëc bieät laø nhöõng ngöôøi coù nhieäm vuï sinh ñoäng caùc moái quan heä nhaèm phuïc vuï söï hieäp nhaát, trong tính cuï theå cuûa vieäc trao ñoåi moùn quaø giaûi phoùng vaø laøm phong phuù taát caû.
Trong Chuùa Kitoâ vaø trong Chuùa Thaùnh Thaàn: Khai taâm Kitoâ giaùo
22. "Giaùo hoäi löõ haønh töï baûn chaát laø truyeàn giaùo, vì chính töø söù meänh cuûa Chuùa Con vaø söù meänh cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn maø Giaùo hoäi coù nguoàn goác, phuø hôïp vôùi saéc leänh cuûa Thieân Chuùa Cha" (AG 2). Cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa Gieâsu, vieäc gaén boù vôùi ñöùc tin vaøo con ngöôøi cuûa Ngöôøi vaø vieäc cöû haønh caùc bí tích khai taâm Kitoâ giaùo daãn chuùng ta vaøo chính cuoäc soáng cuûa Chuùa Ba Ngoâi. Qua aân suûng Chuùa Thaùnh Thaàn, Chuùa Gieâsu laøm cho nhöõng ngöôøi laõnh nhaän Bí tích Röûa toäi coù theå tham gia vaøo moái quan heä cuûa Ngöôøi vôùi Chuùa Cha. Chuùa Thaùnh Thaàn maø Chuùa Gieâsu traøn ñaày vaø daãn daét Ngöôøi (Lc 4:1), Ñaáng ñaõ xöùc daàu cho Ngöôøi vaø sai Ngöôøi ñi rao giaûng Tin Möøng (Lc 4:18), Ñaáng ñaõ khieán Ngöôøi soáng laïi töø coõi cheát (Rm 8:11) chính laø Chuùa Thaùnh Thaàn. cuøng moät Chuùa Thaùnh Thaàn hieän ñang xöùc daàu cho caùc thaønh vieân cuûa daân Chuùa. Chuùa Thaùnh Thaàn naøy laøm cho chuùng ta trôû thaønh con caùi vaø ngöôøi thöøa keá cuûa Thieân Chuùa, vaø chính nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn maø chuùng ta keâu caàu Thieân Chuùa vaø goïi Ngöôøi laø "Abbaø! Cha!".
23. Ñeå hieåu baûn chaát cuûa moät Giaùo hoäi ñoàng nghò trong truyeàn giaùo, ñieàu khoâng theå thieáu laø naém baét neàn taûng Ba Ngoâi naøy, vaø ñaëc bieät moái lieân heä khoâng theå taùch rôøi giöõa coâng vieäc cuûa Chuùa Kitoâ vaø coâng vieäc cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong lòch söû nhaân loaïi vaø Giaùo hoäi: "Chính Chuùa Thaùnh Thaàn ngöï trong nhöõng ai tin, ñoå ñaày vaø cai trò treân toaøn theå Giaùo hoäi, Ñaáng thöïc hieän söï hieäp thoâng tuyeät vôøi giöõa caùc tín höõu, Ngöôøi ñöa taát caû hoï vaøo söï keát hôïp maät thieát vôùi Chuùa Kitoâ, ñeán noãi Ngöôøi laø nguyeân lyù hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi" (UR 2). Ñaây laø lyù do taïi sao tieán trình khai taâm Kitoâ giaùo cho ngöôøi lôùn laø boái caûnh ñaëc bieät ñeå hieåu ñôøi soáng ñoàng nghò cuûa Giaùo hoäi. Noù neâu baät nguoàn goác vaø neàn taûng cuûa noù: caùc moái quan heä hôïp nhaát vaø phaân bieät Ba Ngoâi Thieân Chuùa. Vôùi caùc ôn röûa toäi, Chuùa Thaùnh Thaàn laøm cho chuùng ta neân gioáng Chuùa Kitoâ, tö teá, ngoân söù vaø laø vua, laøm cho chuùng ta trôû thaønh chi theå cuûa Thaân Mình Ngöôøi laø Giaùo Hoäi, vaø laøm cho chuùng ta trôû neân con caùi cuûa moät Chuùa Cha. Nhö theá, chuùng ta nhaän ñöôïc lôøi keâu goïi truyeàn giaùo vaø ñoàng traùch nhieäm veà nhöõng gì hieäp nhaát chuùng ta trong moät Giaùo hoäi duy nhaát. Nhöõng hoàng aân naøy coù ba chieàu höôùng khoâng theå taùch rôøi: caù nhaân, coäng ñoaøn vaø truyeàn giaùo. Chuùng trao quyeàn vaø daán thaân cho moïi ngöôøi nam hay ngöôøi nöõ ñaõ ñöôïc röûa toäi xaây döïng caùc moái quan heä thaân aùi, nhö anh chò em, trong coäng ñoàng giaùo hoäi cuûa mình, ñeå tìm kieám moät söï hieäp thoâng saâu saéc vaø roõ raøng hôn bao giôø heát vôùi taát caû nhöõng ngöôøi maø hoï cuøng chòu pheùp röûa, vaø vôùi vieäc loan baùo vaø laøm chöùng cho Tin Möøng.
24. Maët khaùc, neáu tính ñoàng nghò truyeàn giaùo baét nguoàn töø vieäc khai taâm Kitoâ giaùo, thì maët khaùc, noù phaûi soi saùng caùch daân Chuùa soáng cuoäc haønh trình khai taâm, bieán noù thaønh cuûa rieâng mình theo ñuùng yù nghóa thöïc söï cuûa noù. Ñieàu naøy bao goàm vieäc vöôït qua quan ñieåm tónh tuï vaø mang tính caù nhaân veà vieäc khai taâm, voán khoâng ñöôïc lieân keát ñaày ñuû vôùi vieäc ñi theo Chuùa Kitoâ vaø ñôøi soáng trong Chuùa Thaùnh Thaàn, vaø nhôø ñoù khoâi phuïc laïi giaù trò naêng ñoäng vaø bieán ñoåi cuûa vieäc khai taâm Kitoâ giaùo. Trong Giaùo Hoäi sô khai, caùc Kitoâ höõu ñoïc nhöõng lôøi trong Saùch Saùng Theá "vaøo ngaøy thöù saùu", Thieân Chuùa ñaõ phaùn: "Chuùng ta haõy taïo döïng loaøi ngöôøi theo hình aûnh Chuùng Ta, gioáng nhö chuùng ta" (St 1:26), ñaõ thaáy tính naêng ñoäng coù töông quan nhö theá naøo ñöôïc ghi vaøo nhaân hoïc cuûa saùng theá. Hoï nhìn thaáy nôi hình aûnh aáy hình aûnh Chuùa Con nhaäp theå vaø trong hoïa aûnh aáy khaû theå ñoàng hình ñoàng daïng hoùa [conformation] daàn daàn, bieåu loä cuoäc phieâu löu höõu ích cuûa quyeàn töï do löïa choïn ôû vôùi vaø gioáng Chuùa Kitoâ. Cuoäc phieâu löu naøy baét ñaàu baèng vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa, qua ñoù ngöôøi döï toøng daàn daàn ñi theo Chuùa Gieâsu Kitoâ. Bí tích Röûa toäi nhaèm phuïc vuï tính naêng ñoäng cuûa hoïa aûnh, vaø vì lyù do naøy, noù khoâng phaûi laø moät haønh vi ñuùng giôø keát thuùc vaøo luùc cöû haønh maø laø moät hoàng aân caàn ñöôïc cuûng coá, nuoâi döôõng vaø söû duïng moät caùch toát ñeïp qua vieäc daán thaân hoaùn caûi, phuïc vuï söù maïng vaø tham gia vaøo ñôøi soáng coäng ñoaøn. Thaät vaäy, vieäc khai taâm Kitoâ giaùo ñaït ñeán ñænh cao trong Bí tích Thaùnh Theå Chuùa Nhaät, ñöôïc cöû haønh haøng tuaàn, moät daáu chæ cuûa aân suûng khoâng ngöøng giuùp chuùng ta ñoàng hình ñoàng daïng vôùi Chuùa Kitoâ vaø laøm cho chuùng ta trôû neân thaønh phaàn cuûa Thaân Mình vaø cuûa nuoâi döôõng cuûa Ngöôøi, naâng ñôõ chuùng ta treân con ñöôøng hoaùn caûi vaø truyeàn giaùo.
25. Theo nghóa naøy, coäng ñoaøn Thaùnh Theå bieåu loä vaø nuoâi döôõng ñôøi soáng ñoàng nghò truyeàn giaùo cuûa Giaùo hoäi. Vôùi söï tham gia cuûa taát caû caùc Kitoâ höõu, vôùi söï hieän dieän cuûa caùc thöøa taùc vuï khaùc nhau vaø söï chuû trì cuûa giaùm muïc hoaëc linh muïc, coäng ñoàng Kitoâ höõu trôû neân höõu hình, trong ñoù vieäc ñoàng traùch nhieäm khaùc bieät cuûa taát caû moïi ngöôøi ñoái vôùi söù meänh ñöôïc thöïc hieän. Phuïng vuï, nhö "ñænh cao maø hoaït ñoäng cuûa Giaùo hoäi höôùng tôùi, ñoàng thôøi laø nguoàn maïch phaùt ra moïi naêng löïc cuûa Giaùo hoäi" (SC 10) ñoàng thôøi laø nguoàn maïch cuûa ñôøi soáng ñoàng nghò cuûa Giaùo hoäi vaø laø nguyeân maãu cuûa moïi bieán coá ñoàng nghò, laøm cho maàu nhieäm Ba Ngoâi xuaát hieän "nhö trong moät taám göông" (1 Cor 13:12; x. DV 7).
26. Ñieàu caàn thieát laø caùc ñeà xuaát muïc vuï vaø thöïc haønh phuïng vuï phaûi baûo toàn vaø laøm cho moái lieân keát giöõa haønh trình khai taâm Kitoâ giaùo vôùi cuoäc soáng ñoàng nghò vaø truyeàn giaùo cuûa Giaùo hoäi trôû neân roõ raøng hôn bao giôø heát. Baèng caùch naøy, chuùng ta traùnh giaûn löôïc cuoäc haønh trình naøy thaønh moät coâng cuï sö phaïm duy nhaát hoaëc moät daáu chæ cuûa söï thuoäc veà xaõ hoäi ñôn thuaàn, vaø thay vaøo ñoù, chuùng ta thuùc ñaåy vieäc chaáp nhaän moùn quaø baûn thaân naøy höôùng tôùi söù meänh vaø xaây döïng coäng ñoàng. Nhöõng saép xeáp muïc vuï vaø phuïng vuï thích hôïp phaûi ñöôïc phaùt trieån trong nhieàu hoaøn caûnh vaø vaên hoùa khaùc nhau maø caùc Giaùo hoäi ñòa phöông ñang hoøa nhaäp, ñoàng thôøi chuù yù ñeán söï khaùc bieät giöõa nhöõng hoaøn caûnh maø vieäc khai taâm Kitoâ giaùo chuû yeáu lieân quan ñeán ngöôøi treû hoaëc ngöôøi lôùn vaø nhöõng hoaøn caûnh lieân quan chuû yeáu, neáu khoâng rieâng, treû em.
Ñoái vôùi daân Chuùa: caùc ñoaøn suûng vaø thöøa taùc vuï
27. "Hieän nay coù nhieàu aân töù khaùc nhau, nhöng cuøng moät Thaùnh Linh; vaø coù nhieàu loaïi dòch vuï khaùc nhau, nhöng cuøng moät Chuùa; vaø coù nhieàu hoaït ñoäng khaùc nhau, nhöng chính Thieân Chuùa laø Ñaáng kích hoaït taát caû nhöõng hoaït ñoäng ñoù trong moïi ngöôøi. Moãi ngöôøi ñeàu ñöôïc Chuùa Thaùnh Thaàn bieåu loä, nhaèm ích chung" (1 Cr 12:4, 7). Söï töï do cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn laø nguoàn goác cuûa söï ña daïng veà ñaëc suûng (aân suûng) vaø thöøa taùc vuï (caùc hình thöùc phuïc vuï). trong Giaùo Hoäi theo quan ñieåm söù maïng cuûa Giaùo Hoäi). Chuùa Thaùnh Thaàn ban cho hoï vaø hoaït ñoäng khoâng ngöøng ñeå hoï bieåu loä söï hieäp nhaát cuûa ñöùc tin vaø thuoäc veà Giaùo Hoäi Coâng Giaùo duy nhaát vaø ñoäc ñaùo trong nhöõng con ngöôøi, neàn vaên hoùa vaø ñòa ñieåm khaùc nhau. Caùc ñaëc suûng, ngay caû nhöõng ñaëc suûng ñôn giaûn nhaát vaø phoå bieán nhaát, ñeàu ñöôïc ban taëng ñeå ñaùp öùng nhu caàu cuûa Giaùo hoäi vaø söù maïng cuûa Giaùo hoäi (x. LG 12). Ñoàng thôøi, hoï ñoùng goùp moät caùch hieäu quaû vaøo ñôøi soáng xaõ hoäi ôû nhieàu khía caïnh khaùc nhau. Caùc ñaëc suûng thöôøng ñöôïc chia seû, taïo ra caùc hình thöùc khaùc nhau cuûa ñôøi soáng thaùnh hieán vaø tính ña nguyeân cuûa caùc hieäp hoäi, nhoùm vaø phong traøo trong giaùo hoäi.
28. Lónh vöïc chính trong ñoù caùc ñaëc suûng maø moãi ngöôøi ñaõ röûa toäi ñöôïc môøi goïi bieåu loä khoâng phaûi laø vieäc toå chöùc caùc hoaït ñoäng hay cô caáu cuûa Giaùo hoäi maø laø trong ñôøi soáng haèng ngaøy, trong caùc moái quan heä gia ñình vaø xaõ hoäi. Trong nhöõng hoaøn caûnh ña daïng nhaát, caùc Kitoâ höõu - veà maët caù nhaân vaø coäng ñoàng - ñöôïc môøi goïi laøm cho nhöõng aân suûng maø hoï ñaõ nhaän ñöôïc ñöôïc phaùt trieån maïnh meõ vì lôïi ích cuûa moïi ngöôøi. Gioáng nhö hoa traùi cuûa caùc thöøa taùc vuï, hoa traùi cuûa caùc ñaëc suûng tuøy thuoäc vaøo haønh ñoäng cuûa Thieân Chuùa, ôn goïi Thieân Chuùa ngoû vôùi moãi ngöôøi, söï quaûng ñaïi vaø khoân ngoan chaáp nhaän nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi, cuõng nhö söï coâng nhaän vaø ñoàng haønh cuûa thaåm quyeàn. Vì vaäy, chuùng khoâng theå ñöôïc hieåu laø taøi saûn cuûa nhöõng ngöôøi nhaän vaø söû duïng chuùng, cuõng nhö khoâng nhaèm muïc ñích phuïc vuï lôïi ích rieâng cuûa hoï.
29. Nhö moät bieåu thöùc noùi leân söï töï do cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn trong vieäc ban caùc aân suûng vaø nhö moät ñaùp öùng nhu caàu cuûa caùc coäng ñoàng caù theå, trong Giaùo hoäi coù nhieàu thöøa taùc vuï khaùc nhau maø baát cöù ngöôøi nam hay ngöôøi nöõ ñaõ ñöôïc röûa toäi naøo cuõng coù theå thöïc hieän. Nhöõng hoaït ñoäng naøy mang hình thöùc moät dòch vuï thöôøng xuyeân ñöôïc cung caáp vaø ñöôïc coäng ñoàng cuõng nhö nhöõng ngöôøi höôùng daãn coäng ñoàng coâng nhaän. Chuùng coù theå ñöôïc goïi laø thöøa taùc vuï do pheùp röûa ñeå chæ ra nguoàn goác chung cuûa chuùng (röûa toäi) vaø ñeå phaân bieät chuùng vôùi caùc thöøa taùc vuï thuï phong baét nguoàn töø bí tích Truyeàn chöùc thaùnh. Chaúng haïn, coù nhöõng ngöôøi nam vaø nöõ thöïc hieän thöøa taùc vuï ñieàu phoái moät coäng ñoàng nhaø thôø nhoû, thöøa taùc vuï höôùng daãn nhöõng giôø caàu nguyeän (taïi ñaùm tang hoaëc nôi khaùc), thöøa taùc vuï röôùc leã ngoaïi thöôøng, hoaëc caùc dòch vuï khaùc khoâng nhaát thieát phaûi mang tính phuïng vuï. Caùc quy taéc giaùo luaät Latinh vaø Ñoâng phöông ñaõ quy ñònh raèng, trong moät soá tröôøng hôïp, giaùo daân, nam hay nöõ, cuõng coù theå laø thöøa taùc vieân ngoaïi thöôøng cuûa bí tích röûa toäi. Theo caùc quy taéc Latinh, giaùm muïc coù theå uûy quyeàn cho caùc giaùo daân, nam hay nöõ, giuùp ñôõ trong caùc ñaùm cöôùi. Seõ raát höõu ích neáu tieáp tuïc suy gaãm veà caùch giao phoù caùc thöøa taùc vuï naøy cho giaùo daân moät caùch oån ñònh hôn. Söï suy tö naøy caàn ñöôïc ñi keøm vôùi vieäc xem xeùt saâu hôn veà caùch chuùng ta coù theå thuùc ñaåy nhieàu hình thöùc muïc vuï giaùo daân hôn, keå caû beân ngoaøi lónh vöïc phuïng vuï.
30. Trong thôøi gian gaàn ñaây, moät soá phöông thöùc phuïc vuï voán ñaõ hieän dieän töø laâu trong ñôøi soáng Giaùo hoäi ñaõ nhaän ñöôïc moät caáu hình môùi nhö laø caùc thöøa taùc vuï ñöôïc thieát laäp [instituted], bao goàm caû thöøa taùc vuï ñoïc saùch vaø thöøa taùc vuï giuùp leã (x. Toâng thö döôùi hình thöùc töï saéc). Spiritus Domini, ngaøy 10 thaùng 1 naêm 2021). Thöøa taùc vuï ñöôïc thaønh laäp daønh cho caùc giaùo lyù vieân cuõng ñaõ ñöôïc khai trieån (x. Toâng thö döôùi hình thöùc töï saéc Antiquum Ministryium, ngaøy 10 thaùng 5 naêm 2021). Caùc thöøa taùc vuï ñöôïc thieát laäp ñöôïc Giaùm muïc trao ban cho nam giôùi vaø phuï nöõ moät laàn trong ñôøi thoâng qua moät nghi thöùc ñaëc bieät sau khi coù söï phaân ñònh thích hôïp vaø ñöôïc ñaøo taïo ñaày ñuû. Thôøi gian vaø caùch thöùc thöïc hieän chuùng phaûi ñöôïc xaùc ñònh bôûi söï uûy quyeàn cuûa cô quan coù thaåm quyeàn hôïp phaùp. Moät soá vaán ñeà thaàn hoïc vaø giaùo luaät lieân quan ñeán caùc hình thöùc thöøa taùc vuï chuyeân bieät cuûa Giaùo hoäi - ñaëc bieät vaán ñeà veà söï tham gia caàn thieát cuûa phuï nöõ vaøo ñôøi soáng vaø söï laõnh ñaïo cuûa Giaùo hoäi - ñaõ ñöôïc giao phoù cho Boä Giaùo lyù Ñöùc tin, trong cuoäc ñoái thoaïi vôùi Vaên phoøng Toång Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng (Nhoùm nghieân cöùu soá 5).
31. Maëc duø khoâng phaûi taát caû caùc ñaëc suûng ñeàu coù nhöõng hình thöùc thöøa taùc vuï phuø hôïp, nhöng taát caû caùc thöøa taùc vuï ñeàu ñöôïc thieát laäp döïa treân caùc ñaëc suûng daønh cho moät soá thaønh vieân daân Chuùa, nhöõng ngöôøi ñöôïc môøi goïi haønh ñoäng theo nhöõng caùch khaùc nhau ñeå moãi ngöôøi trong coäng ñoàng coù theå tham gia vaøo vieäc xaây döïng thaân theå Chuùa Kitoâ (x. Eph 4:12), trong vieäc phuïc vuï laãn nhau. Gioáng nhö caùc ñaëc suûng, caùc thöøa taùc vuï cuõng phaûi ñöôïc coâng nhaän, thaêng tieán vaø ñaùnh giaù cao. Quaù trình ñoàng nghò ñaõ nhieàu laàn nhaán maïnh vieäc phaân ñònh vaø coå vuõ caùc ñoaøn suûng vaø muïc vuï, cuõng nhö vieäc xaùc ñònh nhu caàu cuûa caùc coäng ñoàng vaø xaõ hoäi maø chuùng döï ñònh ñaùp öùng, laø moät khía caïnh maø caùc Giaùo hoäi ñòa phöông caàn phaûi phaùt trieån, töï giaønh cho mình caùc tieâu chuaån, coâng cuï vaø thuû tuïc thoûa ñaùng. Coâng ñoàng Vatican II daïy raèng nhieäm vuï cuûa caùc muïc töû laø "thöøa nhaän caùc thöøa taùc vuï vaø ñoaøn suûng cuûa [caùc tín höõu], ñeå taát caû moïi ngöôøi coù theå nhaát trí hôïp taùc, moãi ngöôøi theo caùch rieâng cuûa mình, trong nhieäm vuï chung" (LG 30). Vieäc phaân ñònh caùc ñaëc suûng vaø thöøa taùc vuï laø moät haønh vi ñuùng ñaén cuûa giaùo hoäi: ñeå thöøa nhaän vaø thaêng tieán chuùng, giaùm muïc buoäc phaûi laéng nghe tieáng noùi cuûa taát caû nhöõng ngöôøi lieân quan: caù nhaân tín höõu, coäng ñoàng vaø caùc toå chöùc tham gia. Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu naøy, caùc thuû tuïc phuø hôïp vôùi caùc boái caûnh khaùc nhau phaûi ñöôïc xaùc ñònh, luoân quan taâm ñeå coù theå ñaït ñöôïc söï ñoàng thuaän thöïc söï veà tieâu chuaån vaø keát quaû cuûa söï phaân ñònh. Keát quaû cuûa cuoäc hoïp "Caùc linh muïc giaùo xöù tham döï Thöôïng hoäi ñoàng" nhaán maïnh maïnh meõ ñeán nhöõng nhu caàu naøy.
32. Cuõng ñöôïc nhaán maïnh laø lôøi môøi goïi phaùt trieån nieàm tin töôûng saâu saéc hôn vaøo hoaït ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, loøng can ñaûm vaø tính saùng taïo lôùn hôn trong vieäc phaân ñònh caùch söû duïng caùc aân suûng ñaõ nhaän ñöôïc vaø ñoùn nhaän ñeå phuïc vuï söù meänh cuûa Giaùo hoäi theo caùch phuø hôïp vôùi caùc boái caûnh ñòa phöông khaùc nhau. Chính söï ña daïng cuûa caùc boái caûnh, vaø do ñoù, nhu caàu cuûa caùc coäng ñoàng, ñaõ gôïi yù raèng caùc Giaùo hoäi ñòa phöông, döôùi söï höôùng daãn cuûa caùc muïc töû vaø caùc nhoùm cuûa hoï "ôû moïi khu vöïc vaên hoùa xaõ hoäi lôùn" (AG 22), haõy thöïc hieän moät caùch khieâm toán vaø tin töôûng vaøo söï phaân ñònh saùng taïo veà nhöõng thöøa taùc vuï naøo hoï phaûi thöøa nhaän, uûy thaùc hoaëc thaønh laäp ñeå ñaùp öùng caùc nhu caàu muïc vuï vaø xaõ hoäi. Vì vaäy, caùc tieâu chuaån vaø caùch thöùc ñeå thöïc hieän vieäc phaân ñònh naøy phaûi ñöôïc xaùc ñònh. Suy gaãm cuõng phaûi xem xeùt caùch uûy thaùc caùc thöøa taùc vuï do pheùp röûa (khoâng ñöôïc thieát laäp vaø ñöôïc thieát laäp) vaøo thôøi ñieåm maø ngöôøi ta di chuyeån töø nôi naøy sang nôi khaùc ngaøy caøng deã daøng hôn, xaùc ñònh roõ thôøi gian vaø khu vöïc thöïc hieän chuùng.
33. Cuoäc haønh trình cho ñeán nay ñaõ daãn ñeán söï thöøa nhaän raèng moät Giaùo hoäi ñoàng nghò laø moät Giaùo hoäi bieát laéng nghe, coù khaû naêng chaøo ñoùn vaø ñoàng haønh, vaø ñöôïc coi laø nhaø vaø gia ñình. ÔÛ taát caû caùc chaâu luïc ñeàu xuaát hieän moät nhu caàu lieân quan ñeán nhöõng ngöôøi, vì nhöõng lyù do khaùc nhau, bò hoaëc caûm thaáy bò loaïi tröø hoaëc bò gaït ra beân leà coäng ñoàng giaùo hoäi hoaëc nhöõng ngöôøi ñang ñaáu tranh ñeå tìm ñöôïc söï nhìn nhaän ñaày ñuû veà phaåm giaù vaø caùc aân suûng cuûa mình trong coäng ñoàng giaùo hoäi. Vieäc thieáu söï chaøo ñoùn naøy khieán hoï caûm thaáy bò baùc boû, caûn trôû haønh trình ñöùc tin vaø gaëp gôõ Chuùa cuûa hoï, ñoàng thôøi töôùc ñi cuûa Giaùo hoäi söï ñoùng goùp cho söù maïng.
34. Ñieàu xe ra thích hôïp laø taïo ra moät thöøa taùc vuï laéng nghe vaø ñoàng haønh ñöôïc coâng nhaän vaø thieát laäp phuø hôïp, ñieàu naøy seõ laøm cho ñaëc ñieåm ñaëc tröng naøy cuûa moät Giaùo hoäi ñoàng nghò trôû thaønh moät thöïc taïi laâu daøi vaø höõu hình. Caàn coù moät 'caùnh cöûa roäng môû' cuûa coäng ñoàng, cho pheùp moïi ngöôøi böôùc vaøo maø khoâng caûm thaáy bò ñe doïa hay bò phaùn xeùt. Caùc hình thöùc thi haønh thöøa taùc vuï naøy seõ caàn phaûi thích öùng vôùi hoaøn caûnh ñòa phöông tuøy theo söï ña daïng veà kinh nghieäm, cô caáu, boái caûnh xaõ hoäi vaø caùc nguoàn löïc saün coù. Ñieàu naøy môû ra moät khoâng gian cho vieäc phaân ñònh dieãn ra ôû caáp ñòa phöông, vôùi söï tham gia cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc quoác gia hoaëc luïc ñòa. Tuy nhieân, söï hieän dieän cuûa moät thöøa taùc vuï cuï theå khoâng coù nghóa laø baûo löu cam keát chæ laéng nghe caùc thöøa taùc vuï naøy. Ngöôïc laïi, noù coù tính chaát tieân tri. Moät maët, noù nhaán maïnh raèng vieäc laéng nghe vaø ñoàng haønh laø moät chieàu kích bình thöôøng trong ñôøi soáng cuûa moät Giaùo hoäi ñoàng nghò, moät Giaùo hoäi thu huùt taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi theo nhöõng caùch khaùc nhau vaø trong ñoù taát caû caùc coäng ñoàng ñeàu ñöôïc môøi goïi phaùt trieån; maët khaùc, noù nhaéc nhôû chuùng ta raèng vieäc laéng nghe vaø ñoàng haønh laø moät coâng vieäc phuïc vuï cuûa Giaùo hoäi, khoâng phaûi laø moät saùng kieán caù nhaân, giaù trò cuûa noù nhö vaäy ñaõ ñöôïc coâng nhaän. Nhaän thöùc naøy laø thaønh quaû tröôûng thaønh cuûa tieán trình ñoàng nghò.
Vôùi caùc thöøa taùc vieân thuï phong: phuïc vuï söï hoøa hôïp
35. Caùc döõ kieän töông phaûn xuaát hieän töø tieán trình ñoàng nghò lieân quan ñeán vieäc thöïc thi thöøa taùc vuï thuï phong trong daân Chuùa. Moät maët, nieàm vui, söï daán thaân vaø söï coáng hieán cuûa caùc giaùm muïc, linh muïc vaø phoù teá khi thöïc hieän coâng vieäc phuïc vuï cuûa mình ñöôïc nhaán maïnh; maët khaùc, hoï ñaõ noùi veà moät söï meät moûi nhaát ñònh, tröôùc heát lieân quan ñeán caûm giaùc bò coâ laäp, coâ ñôn, bò caét ñöùt khoûi caùc moái quan heä laønh maïnh vaø beàn vöõng, vaø bò choaùng ngôïp bôûi ñoøi hoûi cung caáp caùc caâu traû lôøi cho moïi nhu caàu. Ñaây coù theå laø moät trong nhöõng taùc ñoäng ñoäc haïi cuûa chuû nghóa giaùo só trò. Ñaëc bieät, hình aûnh vò giaùm muïc thöôøng bò quaù taûi vôùi nhöõng kyø voïng phi thöïc teá veà nhöõng gì moät ngöôøi coù theå ñaït ñöôïc moät caùch hôïp lyù.
36. Cuoäc gaëp gôõ "Caùc linh muïc giaùo xöù cho Thöôïng Hoäi ñoàng" ñaõ lieân keát söï meät moûi naøy vôùi khoù khaên cuûa caùc giaùm muïc vaø linh muïc trong vieäc thöïc söï cuøng nhau ñoàng haønh trong thöøa taùc vuï chung cuûa mình. Do ñoù, vieäc hình dung laïi thöøa taùc vuï thuï phong trong taàm nhìn cuûa Giaùo hoäi ñoàng nghò truyeàn giaùo khoâng chæ laø moät yeâu caàu veà söï gaén keát maø coøn laø moät cô hoäi ñeå thoaùt khoûi nhöõng gaùnh naëng naøy, mieãn laø noù ñi keøm vôùi moät söï chuyeån ñoåi hieäu quaû caùc thöïc haønh, taïo ra söï thay ñoåi vaø mang laïi lôïi ích xuaát phaùt töø ñieàu ñoù roõ raøng ñoái vôùi caùc thöøa taùc vieân thuï phong vaø caùc tín höõu khaùc. Ngoaøi haønh trình hoaùn caûi cuûa caùc thöøa taùc vieân thuï phong, con ñöôøng naøy seõ ñoøi hoûi moät caùch suy nghó môùi vaø toå chöùc hoaït ñoäng muïc vuï, trong ñoù tính ñeán söï tham gia cuûa taát caû nhöõng ngöôøi nam nöõ ñaõ ñöôïc röûa toäi vaøo söù meänh cuûa Giaùo hoäi, ñaëc bieät nhaèm muïc ñích laøm noåi baät, thöøa nhaän vaø laøm sinh ñoäng caùc ñaëc suûng vaø thöøa taùc vuï do pheùp röûa khaùc nhau. Caâu hoûi "Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi ñoàng nghò truyeàn giaùo?" thuùc giuïc chuùng ta suy gaãm moät caùch cuï theå veà caùc moái quan heä, cô caáu vaø tieán trình coù theå thuùc ñaåy moät taàm nhìn ñoåi môùi veà thöøa taùc vuï thuï phong, chuyeån töø caùch thöùc thöïc thi thaåm quyeàn kim töï thaùp sang caùch thöùc ñoàng nghò. Trong khuoân khoå thuùc ñaåy caùc ñaëc suûng vaø thöøa taùc vuï röûa toäi, coù theå baét ñaàu taùi phaân boå caùc nhieäm vuï maø vieäc thöïc hieän khoâng ñoøi hoûi bí tích Truyeàn chöùc. Moät vieäc phaân boå traùch nhieäm chi tieát hôn seõ taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho caùc quaù trình ra quyeát ñònh vaø thöïc hieän ñöôïc ñaùnh daáu baèng phong caùch ñoàng nghò roõ raøng hôn.
37. Trong caùc vaên baûn Coâng ñoàng, thöøa taùc vuï thuï phong ñöôïc quan nieäm chuû yeáu laø vieäc phuïc vuï trong Giaùo hoäi vì chính söï hieän höõu cuûa Giaùo hoäi. Baèng thaåm quyeàn cuûa mình, Coâng ñoàng ñaõ khoâi phuïc laïi hình thöùc thöøa taùc vuï thuï phong cuûa Giaùo hoäi sô khai, moät thöøa taùc vuï "ñöôïc thöïc thi theo nhieàu chuùc thaùnh khaùc nhau bôûi nhöõng ngöôøi ngay töø xa xöa ñaõ ñöôïc goïi laø giaùm muïc, linh muïc vaø phoù teá" (LG 28). Trong caùch phaùt bieåu naøy, chöùc giaùm muïc vaø linh muïc töông öùng vôùi söï tham gia ñaëc bieät vaøo chöùc linh muïc cuûa Chuùa Kitoâ muïc töû vaø laø thuû laõnh cuûa coäng ñoàng giaùo hoäi, trong khi chöùc phoù teá "khoâng daønh cho chöùc linh muïc, nhöng daønh cho thöøa taùc vuï" (LG 29). Caùc chöùc thaùnh khaùc nhau coù moái lieân heä höõu cô vôùi nhau, trong söï phuï thuoäc laãn nhau, trong tính ñaëc thuø cuûa töøng chöùc thaùnh. Ngöôøi thuï phong khoâng theå nghó mình laø nhöõng caù nhaân bieät laäp ñöôïc trao quyeàn, nhöng laø nhöõng ngöôøi chia seû caùc hoàng aân (munera) do chöùc thaùnh ban, voán laø cuûa Chuùa Kitoâ, trong tinh thaàn taäp theå vôùi caùc thöøa taùc vieân thuï phong khaùc vaø trong moái lieân keát höõu cô vôùi Daân Thieân Chuùa maø ngaøi voán laø moät phaàn vaø, maëc duø theo moät caùch khaùc, hoï cuõng chia seû nhöõng hoàng aân ñoù cuûa Chuùa Kitoâ trong chöùc linh muïc chung ñöôïc thieát laäp döïa treân Bí tích Röûa toäi.
38. Giaùm muïc coù nhieäm vuï chuû trì moät Giaùo hoäi, laø nguyeân taéc höõu hình cuûa söï hieäp nhaát trong Giaùo hoäi vaø laø moái daây hieäp thoâng vôùi taát caû caùc Giaùo hoäi. Tính chaát ñaëc bieät trong thöøa taùc vuï cuûa ngaøi ñoøi hoûi moät quyeàn naêng rieâng, thoâng thöôøng vaø tröïc tieáp, nhöõng quyeàn maø moãi giaùm muïc ñích thaân thöïc thi nhaân danh Chuùa Kitoâ (x. LG 27) trong vieäc coâng boá Lôøi Chuùa, chuû trì vieäc cöû haønh Bí tích Thaùnh Theå vaø caùc bí tích khaùc, vaø höôùng daãn muïc vuï. Ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø ngaøi phaûi taùch rôøi khoûi phaàn Daân Thieân Chuùa ñöôïc uûy thaùc cho ngaøi (x. CD 11), vaø laø phaàn maø ngaøi ñöôïc môøi goïi phuïc vuï nhaân danh Chuùa Kitoâ Muïc Töû Nhaân Laønh. Söï kieän "söï vieân maõn cuûa bí tích truyeàn chöùc ñöôïc ban bôûi söï thaùnh hieán giaùm muïc" (LG 21) khoâng phaûi laø söï bieän minh cho moät thöøa taùc vuï giaùm muïc mang tính 'quaân chuû', ñöôïc quan nieäm nhö moät söï tích luõy caùc ñaëc quyeàn maø moïi ñaëc suûng vaø thöøa taùc vuï khaùc ñeàu baét nguoàn töø ñoù. Thay vaøo ñoù, noù khaúng ñònh khaû naêng vaø nhieäm vuï taäp hôïp vaø toång hôïp moïi hoàng aân maø Chuùa Thaùnh Thaàn tuoân ñoå treân nhöõng ngöôøi nam nöõ ñaõ ñöôïc röûa toäi vaø treân caùc coäng ñoàng khaùc nhau trong söï hieäp nhaát. Moät soá khía caïnh cuûa thöøa taùc vuï giaùm muïc, bao goàm caùc tieâu chuaån löïa choïn öùng vieân cho chöùc giaùm muïc, ñang ñöôïc Nhoùm Nghieân cöùu 7 ñeà caäp ñeán.
39. Thöøa taùc vuï cuûa caùc linh muïc cuõng phaûi ñöôïc quan nieäm vaø soáng theo yù nghóa ñoàng nghò. Ñaëc bieät, caùc linh muïc "cuøng vôùi giaùm muïc cuûa mình thaønh laäp moät linh muïc ñoaøn" (LG 28) ñeå phuïc vuï phaàn Daân Thieân Chuùa, töùc laø Giaùo hoäi ñòa phöông (x. CD 11). Ñieàu naøy ñoøi hoûi chuùng ta khoâng coi giaùm muïc laø ngöôøi ôû beân ngoaøi haøng linh muïc nhöng laø ngöôøi chuû trì moät Giaùo hoäi ñòa phöông, tröôùc heát laø chuû tòch haøng linh muïc cuûa mình, trong ñoù ngaøi laø moät phaàn coù tính chaát ñaëc bieät, ñöôïc keâu goïi thöïc hieän söï quan taâm ñaëc bieät ñoái vôùi caùc linh muïc.
40. Caùc giaùm muïc vaø linh muïc ñöôïc caùc phoù teá hoã trôï trong moái lieân keát phuï thuoäc laãn nhau giöõa hai loaïi thöøa taùc vuï naøy ñeå thöïc thi phuïc vuï toâng ñoà. Caùc giaùm muïc vaø linh muïc khoâng ñoäc laäp vôùi chöùc phoù teá vaø ngöôïc laïi. Vì caùc chöùc naêng cuûa caùc phoù teá raát nhieàu - nhö truyeàn thoáng, lôøi caàu nguyeän phuïng vuï vaø thöïc haønh haäu Vatican II cho thaáy - chuùng phaûi lieân quan ñeán tính ñaëc thuø vaø chuyeân bieät cuûa töøng Giaùo hoäi ñòa phöông. Trong moïi tröôøng hôïp, vieäc phuïc vuï cuûa moãi phoù teá phaûi ñöôïc quan nieäm moät caùch haøi hoøa vaø hieäp thoâng vôùi taát caû caùc phoù teá khaùc, phuø hôïp vôùi baûn chaát cuûa thöøa taùc vuï phoù teá vaø trong khuoân khoå söù maïng trong moät Giaùo hoäi ñoàng nghò.
41. Beân caïnh vieäc thuùc ñaåy söï hieäp nhaát trong Giaùo hoäi ñòa phöông, Giaùm muïc Giaùo phaän hoaëc Giaùo phaän Ñoâng phöông, vôùi söï hoã trôï cuûa caùc linh muïc vaø phoù teá, cuõng chòu traùch nhieäm veà moái quan heä vôùi caùc Giaùo hoäi ñòa phöông khaùc vaø toaøn theå Giaùo hoäi xung quanh Giaùm muïc Roâma trong vieäc trao ñoåi hoàng phuùc laãn nhau. Vieäc taùi laäp moái lieân keát truyeàn thoáng giöõa chöùc vuï giaùm muïc vaø chuû trì moät Giaùo hoäi ñòa phöông laø ñieàu quan troïng, khoâi phuïc söï töông öùng giöõa söï hieäp thoâng cuûa caùc giaùm muïc (communio episcoporum) vaø söï hieäp thoâng cuûa caùc Giaùo hoäi (communio Ecclesiarum).
Giöõa caùc Giaùo hoäi vaø treân theá giôùi: tính cuï theå cuûa söï hieäp thoâng
42. Tính ñoàng nghò ñöôïc thöïc hieän thoâng qua maïng löôùi con ngöôøi, coäng ñoàng, toå chöùc vaø moät loaït caùc quy trình cho pheùp trao ñoåi hieäu quaû caùc hoàng phuùc giöõa caùc Giaùo hoäi vaø ñoái thoaïi truyeàn giaùo vôùi theá giôùi. Cuøng nhau böôùc ñi nhö nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi trong söï ña daïng cuûa caùc ñaëc suûng, ôn goïi vaø thöøa taùc vuï, cuõng nhö trong vieäc trao ñoåi hoàng phuùc giöõa caùc Giaùo hoäi, laø moät daáu chæ bí tích quan troïng ñoái vôùi theá giôùi ngaøy nay, moät maët, ñang traûi qua nhöõng hình thöùc lieân keát ngaøy caøng maõnh lieät, vaø maët khaùc chìm ñaém trong moät neàn vaên hoùa thöông maïi gaït boû tính nhöng khoâng.
43. Theo Coâng ñoàng, chính nhôø tính Coâng Giaùo cuûa Giaùo hoäi maø "caùc boä phaän rieâng leû mang taøi naêng rieâng cuûa mình ñeán vôùi caùc boä phaän khaùc vaø vôùi toaøn theå" (LG 13). "Giöõa caùc boä phaän khaùc nhau cuûa Giaùo Hoäi coù nhöõng moái lieân keát hieäp thoâng maät thieát veà söï phong phuù thieâng lieâng, nhöõng ngöôøi hoaït ñoäng toâng ñoà vaø nhöõng nguoàn löïc vaät chaát. Vì caùc thaønh vieân cuûa daân Chuùa ñöôïc keâu goïi chia seû cuûa caûi cuûa mình, vaø nhöõng lôøi cuûa thaùnh toâng ñoà cuõng coù theå aùp duïng cho caùc giaùo hoäi caù theå: 'Moãi ngöôøi ñaõ nhaän ñöôïc moät aân suûng, haõy söû duïng noù cho nhau, nhö nhöõng ngöôøi quaûn lyù toát caùc aân suûng khaùc nhau cuûa Thieân Chuùa. ' (1 Pr 4: 10)" (ibid.).
44. Caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc hy voïng raèng cuûa caûi seõ ñöôïc chia seû trong tinh thaàn lieân ñôùi giöõa caùc Giaùo hoäi laøm neân Giaùo Hoäi Coâng Giaùo duy nhaát vaø ñoäc ñaùo, khoâng coù baát cöù mong muoán thoáng trò hay ñoøi hoûi quyeàn thoáng trò naøo. Söï hieän höõu cuûa nhöõng Giaùo hoäi giaøu coù vaø nhöõng Giaùo hoäi ñang soáng trong khoù khaên lôùn lao laø moät ñieàu tai tieáng. Do ñoù, ñeà nghò neân thöïc hieän caùc thoûa thuaän ñeå thuùc ñaåy caùc moái quan heä hoã töông vaø hình thaønh caùc maïng löôùi hoã trôï, keå caû trong boái caûnh taäp hôïp caùc Giaùo hoäi.
45. Taát caû caùc Giaùo hoäi ñòa phöông ñoùn nhaän vaø cho ñi trong söï hieäp thoâng cuûa Giaùo hoäi duy nhaát. Coù nhöõng Giaùo hoäi caàn söï hoã trôï veà taøi chính vaø vaät chaát; nhöõng giaùo hoäi khaùc ñöôïc phong phuù hoùa nhôø chöùng taù ñöùc tin soáng ñoäng vaø yeâu thöông phuïc vuï nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát; treân heát vaãn coøn nhöõng giaùo hoäi khaùc caàn söï giuùp ñôõ cuûa nhöõng nhaø truyeàn giaùo, nhöõng ngöôøi coáng hieán caû cuoäc ñôøi mình ñeå truyeàn ñaït Tin Möøng cho caùc daân toäc khaùc. Ñaëc bieät, loøng quaûng ñaïi cuûa caùc linh muïc, phoù teá, caùc tu só nam nöõ, giaùo daân nam nöõ daán thaân vaøo söù maïng ad gentes ñöôïc ghi nhaän vaø keâu goïi.
46. Caùc Giaùo hoäi ñòa phöông baøy toû mong muoán trao ñoåi caùc hoàng phuùc thieâng lieâng, phuïng vuï vaø thaàn hoïc cuõng nhö mong muoán chia seû chöùng taù nhieàu hôn veà caùc vaán ñeà xaõ hoäi coù taàm quan troïng hoaøn caàu, chaúng haïn nhö vieäc chaêm soùc ngoâi nhaø chung vaø caùc phong traøo di cö. Veà vaán ñeà naøy, moät Giaùo hoäi ñoàng nghò seõ coù theå laøm chöùng veà taàm quan troïng cuûa caùc giaûi phaùp cho caùc vaán ñeà chung ñang ñöôïc giaûi quyeát döïa treân vieäc laéng nghe tieáng noùi cuûa taát caû moïi ngöôøi, ñaëc bieät laø nhöõng nhoùm, coäng ñoàng vaø quoác gia thöôøng ñöùng beân leà caùc tieán trình hoaøn caàu quan troïng. Ngaøy nay, caùc khu vöïc ñòa lyù sieâu quoác gia roäng lôùn, chaúng haïn nhö Amazon, löu vöïc Congo, Ñòa Trung Haûi hoaëc caùc khu vöïc töông töï, laø nhöõng khu vöïc ñaëc bieät höùa heïn ñeå thöïc hieän caùc hình thöùc trao ñoåi hoàng phuùc vaø phoái hôïp noã löïc.
47. Ñaëc bieät, moät Giaùo hoäi ñoàng nghò ñöôïc môøi goïi tieáp caän thöïc taïi di chuyeån nhaân baûn töø goùc ñoä trao ñoåi hoàng phuùc. Ñaây coù theå laø cô hoäi cho nhöõng cuoäc gaëp gôõ giöõa caùc Giaùo hoäi trong ñôøi soáng cuï theå haøng ngaøy cuûa caùc thaønh phoá vaø khu vöïc laân caän, cuûa caùc Giaùo xöù vaø Giaùo phaän hoaëc Giaùo phaän Ñoâng phöông. Baèng caùch naøy, con ñöôøng ñoàng nghò baét nguoàn töø kinh nghieäm cuûa caùc coäng ñoàng. Caàn ñaëc bieät chuù yù ñeán khaû naêng gaëp gôõ vaø trao ñoåi hoàng phuùc giöõa caùc Giaùo hoäi theo truyeàn thoáng Latinh vaø caùc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng phöông ôû haûi ngoaïi. Nhoùm nghieân cöùu 1 ñang thöïc hieän chuû ñeà naøy.
48. Vieäc trao ñoåi hoàng phuùc giöõa caùc Giaùo hoäi dieãn ra trong boái caûnh bò ñaùnh daáu bôûi baïo löïc, baùch haïi vaø thieáu töï do toân giaùo; thöïc vaäy, moät soá Giaùo hoäi ñaáu tranh cho chính söï soáng coøn cuûa mình vaø caàu xin söï lieân ñôùi vôùi caùc Giaùo hoäi khaùc trong khi hoï tieáp tuïc chia seû söï phong phuù cuûa mình, keát quaû cuûa vieäc lieân tuïc gaëp phaûi söï choáng ñoái Tin Möøng vaø cuoäc baùch haïi maø caùc moân ñeä cuûa Chuùa phaûi ñoái maët trong suoát lòch söû. Hôn nöõa, vieäc trao ñoåi hoàng phuùc dieãn ra trong boái caûnh vaãn bò lu môø bôûi caùc hình thöùc tieáp tuïc cuûa chuû nghóa thöïc daân vaø chuû nghóa thöïc daân môùi. Moät Giaùo hoäi ñang phaùt trieån trong vieäc thöïc haønh tính ñoàng nghò ñöôïc môøi goïi hieåu taùc ñoäng cuûa nhöõng ñoäng löïc xaõ hoäi naøy ñoái vôùi vieäc trao ñoåi hoàng phuùc vaø tìm caùch bieán ñoåi chuùng. Ngoaøi ra, moät phaàn cuûa cam keát naøy laø söï thöøa nhaän raèng nhieàu Giaùo hoäi mang trong mình moät kyù öùc bò toån thöông vaø caàn phaûi thuùc ñaåy nhöõng con ñöôøng hoøa giaûi.
49. Khaùi nieäm 'trao ñoåi hoàng phuùc' coù yù nghóa ñaëc bieät trong moái quan heä vôùi caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng giaùo hoäi khaùc. Thaùnh Gioan Phaoloâ II ñaõ aùp duïng yù töôûng naøy vaøo cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát: "Ñoái thoaïi khoâng chæ laø trao ñoåi yù töôûng. ÔÛ moät khía caïnh naøo ñoù, noù luoân laø 'trao ñoåi hoàng phuùc'" (UUS 28). Beân caïnh vieäc ñoái thoaïi thaàn hoïc, vieäc trao ñoåi hoàng phuùc dieãn ra trong vieäc chia seû caàu nguyeän, qua ñoù chuùng ta môû loøng ñoùn nhaän nhöõng hoàng phuùc cuûa caùc truyeàn thoáng taâm linh khaùc vôùi truyeàn thoáng cuûa chuùng ta. Chaúng haïn, cuoäc ñôøi vaø nhöõng hieåu bieát thieâng lieâng cuûa caùc vò thaùnh nam nöõ thuoäc caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng giaùo hoäi khaùc cuõng laø nhöõng moùn quaø maø chuùng ta coù theå nhaän ñöôïc, ghi nhôù nhöõng kyû nieäm cuûa hoï vaøo lòch phuïng vuï cuûa chuùng ta, ñaëc bieät laø caùc vò töû ñaïo. Theo tinh thaàn naøy, chuùng ta cuõng phaûi quaûng ñaïi, taïo cô hoäi cho caùc Kitoâ höõu khaùc ñeán haønh höông vaø caàu nguyeän taïi caùc ñeàn thaùnh vaø thaùnh ñòa maø Giaùo Hoäi Coâng Giaùo laø ngöôøi troâng coi.
50. Ñoái thoaïi giöõa caùc toân giaùo vaø vôùi caùc neàn vaên hoùa khoâng naèm ngoaøi haønh trình ñoàng nghò nhöng laø moät phaàn trong lôøi keâu goïi soáng caùc moái quan heä gaàn guõi hôn, vì "ÔÛ moïi thôøi ñieåm vaø ôû moïi quoác gia, baát cöù ai kính sôï Thieân Chuùa vaø laøm ñieàu ñuùng ñeàu ñöôïc Thieân Chuùa chaáp nhaän" ( LG9). Vì vaäy, vieäc trao ñoåi hoàng phuùc khoâng chæ giôùi haïn ôû caùc Giaùo hoäi Kitoâ giaùo bôûi vì moät ngöôøi Coâng Giaùo ñích thöïc môû roäng chaân trôøi vaø keâu goïi söï saün saøng ñoùn nhaän nhöõng yeáu toá thuùc ñaåy Söï soáng, hoøa bình, coâng lyù vaø söï phaùt trieån con ngöôøi toaøn dieän hieän dieän trong caùc neàn vaên hoùa vaø truyeàn thoáng toân giaùo khaùc.
Phaàn II - Caùc neûo ñöôøng
Moät Giaùo hoäi ñoàng nghò laø moät Giaùo hoäi töông quan, trong ñoù caùc ñoäng löïc lieân baûn vò hình thaønh neân cô caáu ñôøi soáng cuûa moät coäng ñoàng höôùng ñeán truyeàn giaùo, cuoäc soáng cuûa coäng ñoàng naøy dieãn ra trong nhöõng boái caûnh ngaøy caøng phöùc taïp. Caùch tieáp caän ñöôïc ñeà xuaát ôû ñaây khoâng taùch rôøi nhöng naém baét ñöôïc moái lieân heä giöõa caùc kinh nghieäm, cho pheùp chuùng ta hoïc hoûi töø thöïc taïi, ñöôïc ñoïc laïi döôùi aùnh saùng Lôøi Chuùa, töø Truyeàn thoáng, töø caùc chöùng nhaân tieân tri, vaø cuõng suy gaãm veà nhöõng sai laàm ñaõ phaïm.
Phaàn II nhaán maïnh caùc tieán trình baûo ñaûm vieäc chaêm soùc vaø phaùt trieån caùc moái quan heä, ñaëc bieät laø söï keát hôïp vôùi Chuùa Kitoâ, höôùng tôùi söù meänh vaø söï hoøa hôïp cuûa ñôøi soáng coäng ñoàng thoâng qua khaû naêng cuøng nhau ñoái maët vôùi nhöõng xung ñoät vaø khoù khaên. Phaàn naøy taäp trung vaøo boán lónh vöïc rieâng bieät nhöng ñan xen saâu saéc trong ñôøi soáng cuûa Giaùo hoäi ñoàng nghò truyeàn giaùo: ñaøo taïo, ñaëc bieät laø laéng nghe (Lôøi Chuùa, anh chò em vaø tieáng noùi cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn) vaø söï phaân ñònh, daãn daét tôùi söï phaùt trieån cuûa vieäc ra quyeát ñònh coù söï tham gia vaø ñaûm nhaän vieäc toân troïng caùc vai troø khaùc nhau coù lieân quan, trong moái quan heä hoã töông nhaèm thuùc ñaåy tính minh baïch, traùch nhieäm giaûi trình vaø môû ra khoâng gian moät laàn nöõa ñeå giuùp phaân ñònh söù meänh.
Nguoàn maïch vaø ñænh cao cuûa ñoäng löïc naøy laø Bí tích Thaùnh Theå, ñaët vaøo trung taâm cuûa moïi moái quan heä tình yeâu nhöng khoâng cuûa Chuùa Cha qua Chuùa Con trong Chuùa Thaùnh Thaàn. Baùnh haøng ngaøy nuoâi döôõng moät Giaùo hoäi ñoàng nghò truyeàn giaùo cuõng laø noäi dung cuûa lôøi loan baùo cuûa Giaùo hoäi naøy vôùi theá giôùi.
Moät söï ñaøo luyeän toaøn dieän vaø chia seû
51. "Moãi ngöôøi ñaõ röûa toäi ñöôïc keâu goïi quan taâm ñeán vieäc ñaøo taïo cuûa mình nhö moät söï ñaùp laïi nhöõng hoàng aân cuûa Chuùa, söû duïng nhöõng taøi naêng hoï ñaõ nhaän ñöôïc ñeå sinh hoa traùi vaø phuïc vuï moïi ngöôøi" (SR 14a). Nhöõng lôøi naøy töø Baùo caùo Toång hôïp cuûa Phieân hoïp ñaàu tieân giaûi thích taïi sao nhu caàu ñaøo taïo laø moät trong nhöõng chuû ñeà noåi leân moät caùch phoå bieán vaø maïnh meõ nhaát trong suoát Tieán trình ñoàng nghò. Do ñoù, ñeå traû lôøi caâu hoûi "Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi ñoàng nghò truyeàn giaùo?" ñoøi hoûi phaûi öu tieân caùc con ñöôøng ñaøo taïo hieäu quaû, ñaëc bieät chuù yù ñeán vieäc ñaøo taïo lieân tuïc cho moïi ngöôøi.
52. Ñoái vôùi nhieàu ngöôøi, vieäc tham gia caùc cuoäc hoïp ñoàng nghò laø moät cô hoäi ñeå ñöôïc ñaøo taïo trong söï hieåu bieát vaø thöïc haønh veà tính ñoàng nghò. Ñieàu naøy ñaõ khôi daäy öôùc muoán maïnh meõ tìm hieåu roõ hôn yù nghóa cuûa phaåm giaù bí tích röûa toäi hay "caûm thöùc ñöùc tin sieâu nhieân" (LG 12) maø Chuùa Thaùnh Thaàn ban taëng cho Daân Thieân Chuùa. Do ñoù, nhu caàu ñaàu tieân laø ñaøo taïo saâu hôn veà caùch thöùc Chuùa Thaùnh Thaàn hoaït ñoäng trong Giaùo hoäi vaø höôùng daãn Giaùo hoäi qua lòch söû.
53. Cuõng nhö khoâng coù söù maïng naøo maø khoâng coù boái caûnh, khoâng coù Giaùo hoäi naøo khoâng beùn reã ôû moät nôi nhaát ñònh, vôùi neàn vaên hoùa ñaëc thuø vaø lòch söû ñoäc ñaùo cuûa noù. Ñaây laø lyù do taïi sao khoâng theå hình dung ra nhöõng saùng kieán ñaøo taïo tröøu töôïng. Nhöõng ñieàu naøy phaûi ñöôïc xaùc ñònh bôûi caùc Giaùo hoäi ñòa phöông vaø caùc nhoùm cuûa hoï, caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø caùc cô caáu phaåm traät töông ñöông cuûa Ñoâng phöông. Do ñoù, taøi lieäu naøy seõ töï giôùi haïn trong vieäc chæ ra moät soá höôùng daãn vaø ñaëc ñieåm cô baûn cuûa vieäc ñaøo taïo lieân quan ñeán tính ñoàng nghò, sau ñoù caàn ñöôïc ñöa vaøo thöïc haønh, coù tính ñeán boái caûnh, vaên hoùa vaø truyeàn thoáng cuï theå cuûa moät ñòa ñieåm nhaát ñònh.
54. Moät Giaùo hoäi truyeàn giaùo mang tính ñoàng nghò ñaët neàn taûng treân khaû naêng laéng nghe, ñieàu naøy ñoøi hoûi phaûi thöøa nhaän raèng khoâng ai coù theå töï tuùc trong söù maïng cuûa Giaùo hoäi vaø moïi ngöôøi ñeàu coù söï ñoùng goùp ñeå coáng hieán vaø ñieàu gì ñoù ñeå hoïc hoûi töø ngöôøi khaùc. Vì vaäy, vieäc ñaøo luyeän khaû naêng laéng nghe laø moät yeâu caàu thieát yeáu ban ñaàu. Vieäc thöïc haønh ñaøm ñaïo trong Chuùa Thaùnh Thaàn ñaõ giuùp chuùng ta traûi nghieäm ñöôïc vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa vaø anh chò em cuûa chuùng ta coù theå ñöôïc ñan keát vôùi nhau nhö theá naøo vaø ñoäng löïc naøy daàn daàn môû ra cho ngöôøi ta vieäc laéng nghe tieáng noùi cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn nhö theá naøo. Ñaõ nhaän ñöôïc nhieàu ñoùng goùp nhaán maïnh ñeán taàm quan troïng cuûa vieäc ñaøo taïo theo phöông phaùp naøy. Giaùo hoäi coù nhieàu phöông phaùp laéng nghe, ñoái thoaïi vaø phaân ñònh ña daïng, phaùt sinh töø caùc neàn vaên hoùa vaø truyeàn thoáng taâm linh khaùc nhau. Ñieàu quan troïng laø phaûi thuùc ñaåy vieäc ñaøo taïo veà caùc phöông phaùp ña daïng naøy cuõng nhö vieäc ñoái thoaïi giöõa chuùng trong boái caûnh ñòa phöông. Ñieåm maáu choát trong vaán ñeà naøy laø laéng nghe nhöõng ngöôøi traûi qua nhieàu hình thöùc ngheøo ñoùi vaø bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi. Nhieàu Giaùo hoäi ñòa phöông cho bieát hoï caûm thaáy chöa ñöôïc chuaån bò cho nhieäm vuï naøy vaø baøy toû söï caàn thieát phaûi ñaøo taïo cuï theå. Ñaây laø moät trong nhöõng ñieåm ñöôïc giao phoù cho coâng vieäc cuûa Nhoùm Nghieân cöùu 2.
55. Muïc ñích cuûa vieäc ñaøo taïo theo quan ñieåm ñoàng nghò truyeàn giaùo laø ñaøo taïo nhöõng chöùng nhaân, nghóa laø: nhöõng ngöôøi nam nöõ coù khaû naêng ñaûm nhaän söù meänh cuûa Giaùo hoäi trong tinh thaàn ñoàng traùch nhieäm vaø hôïp taùc vôùi quyeàn naêng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn (Cv 1:8). Do ñoù, vieäc ñaøo taïo döïa treân tính naêng ñoäng cuûa vieäc khai taâm Kitoâ giaùo, nhaèm thuùc ñaåy kinh nghieäm baûn thaân veà cuoäc gaëp gôõ vôùi Chuùa, ñoøi hoûi moät quaù trình lieân tuïc kheùo leùo chuyeån ñoåi thaùi ñoä, moái quan heä, taâm lyù vaø caáu truùc cuûa chuùng ta. Chuû theå cuûa söù maïng luoân laø Giaùo hoäi, vaø moãi thaønh vieân cuûa Giaùo hoäi laø chöùng nhaân vaø laø ngöôøi loan baùo ôn cöùu ñoä nhôø Bí tích Röûa toäi. Bí tích Thaùnh Theå, "nguoàn maïch vaø ñænh cao cuûa moïi ñôøi soáng Kitoâ höõu" (LG 11), laø boái caûnh neàn taûng cuûa vieäc ñaøo taïo chuùng ta trong tính ñoàng nghò. Laø moät coäng ñoàng söï soáng vaø tình yeâu, gia ñình laø nôi ñaëc bieät ñeå giaùo duïc ñöùc tin vaø thöïc haønh Kitoâ giaùo. Trong söï ñan xen cuûa caùc theá heä, ñoù laø moät tröôøng hoïc cuûa tính ñoàng nghò, môøi goïi moïi ngöôøi quan taâm ñeán ngöôøi khaùc vaø laøm cho moïi ngöôøi - keû yeáu vaø keû maïnh, treû em, giaø vaø treû - coù nhieàu thöù ñeå nhaän vaø nhieàu thöù ñeå cho ñi.
56. Trong moät Giaùo hoäi ñoàng nghò, vieäc ñaøo taïo phaûi mang tính toaøn dieän. Thaät vaäy, noù khoâng chæ nhaèm muïc ñích tieáp thu nhöõng yù töôûng, nieàm tin hoaëc kyõ naêng khaùc nhau maø coøn nhaèm thuùc ñaåy khaû naêng gaëp gôõ, chia seû, hôïp taùc vaø phaân ñònh chung. Do ñoù, vieäc ñaøo taïo phaûi thu huùt moïi chieàu kích cuûa con ngöôøi: trí tueä, tình caûm vaø thieâng lieâng. Noù khoâng theå chæ laø moät vieäc ñaøo taïo thuaàn tuùy lyù thuyeát nhöng phaûi bao goàm nhöõng kinh nghieäm cuï theå vaø söï ñoàng haønh ñaày yù nghóa. Ñieàu quan troïng khoâng keùm laø thuùc ñaåy kieán thöùc veà caùc neàn vaên hoùa nôi caùc Giaùo hoäi ñòa phöông soáng vaø laøm vieäc, bao goàm caû neàn vaên hoùa kyõ thuaät soá, voán ñaõ trôû neân phoå bieán, ñaëc bieät laø trong giôùi treû. Coâng vieäc cuûa Nhoùm Nghieân cöùu 3 ñöôïc daønh cho vaên hoùa kyõ thuaät soá vaø thuùc ñaåy vieäc ñaøo taïo phuø hôïp trong lónh vöïc naøy.
57. Cuoái cuøng, ñaõ coù moät söï nhaán maïnh roõ raøng veà söï caàn thieát cuûa moät neàn ñaøo taïo mang tính coäng ñoàng vaø chia seû, trong ñoù caùc giaùo daân nam nöõ, caùc tu só nam nöõ, caùc thöøa taùc vieân thuï phong vaø caùc öùng vieân cho muïc vuï thuï phong cuøng nhau tham gia, nhôø ñoù giuùp hoï phaùt trieån trong söï hieåu bieát laãn nhau vaø söï toân troïng laãn nhau cuõng nhö khaû naêng hôïp taùc cuûa hoï. Ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu naøy, caàn ñaëc bieät chuù yù thuùc ñaåy söï tham gia cuûa phuï nöõ vaøo caùc chöông trình ñaøo taïo cuøng vôùi caùc chuûng sinh, linh muïc, tu só vaø giaùo daân. Ñieàu cöïc kyø quan troïng laø phuï nöõ coù quyeàn tieáp caän caùc vai troø giaûng daïy vaø ñaøo taïo trong caùc khoa thaàn hoïc, hoïc vieän vaø chuûng vieän. Ngöôøi ta cuõng ñeà nghò raèng caùc linh muïc, giaùm muïc vaø giaùo daân neân ñöôïc ñaøo taïo ñeå hoï nhaän thöùc ñöôïc vai troø vaø nhieäm vuï maø phuï nöõ coù theå thöïc hieän trong Giaùo hoäi vaø vieäc ñaùnh giaù vieäc söû duïng hieäu quaû caùc cô hoäi naøy phaûi ñöôïc thuùc ñaåy trong moïi lónh vöïc cuûa ñôøi soáng Giaùo hoäi: Caùc giaùo xöù, giaùo phaän, hieäp hoäi giaùo daân, phong traøo giaùo hoäi, coäng ñoàng môùi, ñôøi soáng thaùnh hieán, caùc toå chöùc giaùo hoäi vaø Giaùo trieàu Roâma. Coâng vieäc cuûa Nhoùm Nghieân cöùu 4 ñöôïc daønh ñeå xem xeùt laïi vieäc ñaøo taïo caùc öùng vieân cho thöøa taùc vuï thuï phong (Ratio Fundamentalis Institutionis Sacerdotalis) töø goùc ñoä ñoàng nghò truyeàn giaùo. Moät yeâu caàu ñeán töø moïi chaâu luïc laø caûi thieän vieäc huaán luyeän rao giaûng. Cuoái cuøng, caàn phaûi coù moät cuoäc ñaøo taïo chung vöøa mang tính lyù thuyeát vöøa thöïc haønh trong vieäc phaân ñònh coäng ñoaøn trong noäi boä vaø phuø hôïp vôùi caùc boái caûnh ñòa phöông khaùc nhau.
Söï phaân ñònh cuûa Giaùo hoäi ñoái vôùi söù maïng
58. Moät Chuùa Thaùnh Thaàn duy nhaát, Ñaáng phaùt sinh ra nhieàu ñaëc suûng khaùc nhau, höôùng daãn Giaùo Hoäi höôùng tôùi söï soáng vieân maõn vaø chaân lyù thaàn linh (x. Ga 10:10; 16:13). Nhôø söï hieän dieän vaø hoaït ñoäng lieân tuïc cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, "truyeàn thoáng baét nguoàn töø caùc toâng ñoà ñöôïc tieán trieån trong Giaùo hoäi" (DV 8). Nhôø söï höôùng daãn cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Daân Thieân Chuùa, vôùi tö caùch laø nhöõng ngöôøi tham döï vaøo chöùc naêng ngoân söù cuûa Chuùa Kitoâ (x. LG 12), "phaân bieät ñöôïc nhöõng daáu hieäu thöïc söï veà söï hieän dieän vaø muïc ñích cuûa Thieân Chuùa trong caùc bieán coá, nhöõng nhu caàu vaø mong muoán maø Ngöôøi chia seû vôùi phaàn coøn laïi cuûa nhaân loaïi hieän ñaïi" (GS 11). Ñoái vôùi nhieäm vuï phaân ñònh naøy cuûa Giaùo Hoäi, Chuùa Thaùnh Thaàn ban caûm thöùc ñöùc tin, coù theå ñöôïc moâ taû laø "khaû naêng baûn naêng ñeå phaân bieät nhöõng ñöôøng loái môùi maø Chuùa ñang maïc khaûi cho Giaùo Hoäi" (Ñöùc Phanxicoâ, Dieãn vaên nhaân dòp kyû nieäm 50 naêm thaønh laäp Thöôïng Hoäi ñoàng Giaùm muïc, ngaøy 17 thaùng 10 naêm 2015).
59. Söï bieän phaân buoäc nhöõng ngöôøi tham gia ôû bình dieän baûn thaân vaø taát caû cuøng nhau tham gia ôû bình dieän coäng ñoàng phaûi vun troàng nhöõng khuynh höôùng töï do noäi taâm, côûi môû vôùi nhöõng ñieàu môùi meû vaø tin töôûng ñaàu phuïc yù muoán cuûa Thieân Chuùa ñeå laéng nghe nhau cuõng nhö ñöôïc nghe " ñieàu Chuùa Thaùnh Thaàn phaùn vôùi caùc Hoäi thaùnh" (Khaûi Huyeàn 2:7). Ñöùc Maria, vôùi söï hieän dieän caàu nguyeän cuûa ngaøi ôû trung taâm coäng ñoàng toâng ñoà trong nhaø tieäc ly (x. Cv 1,14), ñoái vôùi taát caû moïi ngöôøi, laø maãu möïc soáng ñoäng vaø laø ngöôøi höôùng daãn sinh ñoäng cho moät neàn linh ñaïo ñoàng nghò ñích thöïc: trong vieäc kieân trì vaø coù traùch nhieäm laéng nghe Lôøi Chuùa vaø trong suy nieäm vieäc phaân ñònh caùc bieán coá (x. Lc 1:26-38; 2:19.51), trong söï côûi môû quaûng ñaïi tröôùc taùc ñoäng cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn (x. Lc 1:35), trong vieäc chia seû lôøi taï ôn vì coâng vieäc cuûa Chuùa (x. Lc 1:39-56), vaø phuïc vuï cuï theå vaø kòp thôøi cho töøng ngöôøi (x. Ga 2,1-12) maø Chuùa Gieâsu giao phoù cho Meï chaêm soùc (x. Ga 19,25-27).
60. Chính trong chöøng möïc noù ñoøi hoûi moãi ngöôøi phaûi chia seû quan ñieåm cuûa mình veà söù meänh chung maø chuùng ta chia seû, moät tieán trình phaân ñònh khôùp noái moät caùch cuï theå söï hieäp thoâng, söù meänh vaø söï tham gia. Noùi caùch khaùc, ñoù laø moät caùch cuøng nhau böôùc ñi. Ñaây laø lyù do taïi sao noù laø ñieàu coát yeáu ñeå thuùc ñaåy söï tham gia roäng raõi vaøo caùc tieán trình phaân ñònh, ñaëc bieät quan taâm ñeán söï tham gia cuûa nhöõng ngöôøi ôû beân leà coäng ñoàng vaø xaõ hoäi.
61. Ñieåm khôûi ñaàu cuûa moïi söï phaân ñònh cuûa Giaùo Hoäi laø laéng nghe Lôøi Chuùa. Thaùnh Kinh laø chöùng taù tuyeät haûo cho vieäc Thieân Chuùa giao tieáp vôùi nhaân loaïi. Chuùng laøm chöùng raèng Thieân Chuùa ñaõ noùi vôùi Daân Ngöôøi vaø tieáp tuïc laøm nhö vaäy, ñoàng thôøi chuùng trình baøy nhöõng keânh khaùc nhau ñeå vieäc giao tieáp naøy dieãn ra. Thieân Chuùa phaùn qua vieäc baûn thaân suy nieäm Kinh Thaùnh, ñieàu naøy vang voïng trong taâm hoàn nhöõng ngöôøi caàu nguyeän baèng Kinh Thaùnh. Thieân Chuùa noùi vôùi coäng ñoaøn trong phuïng vuï, nôi öu vieät ñeå giaûi thích nhöõng gì Chuùa noùi vôùi Giaùo Hoäi cuûa Ngöôøi. Thieân Chuùa noùi qua Giaùo hoäi, vöøa laø Meï vöøa laø Thaày, qua Truyeàn thoáng vaø thöïc haønh soáng ñoäng cuûa Giaùo hoäi, bao goàm caû nhöõng ñieàu ñaïo ñöùc bình daân. Thieân Chuùa tieáp tuïc leân tieáng qua caùc bieán coá trong khoâng gian vaø thôøi gian, mieãn laø chuùng ta bieát caùch nhaän ra yù nghóa cuûa chuùng. Hôn nöõa, Thieân Chuùa giao tieáp vôùi Daân Ngöôøi qua theá giôùi töï nhieân, maø chính söï hieän höõu cuûa noù höôùng chuùng ta ñeán coâng trình cuûa Ñaáng Taïo Hoùa, traøn ñaày söï hieän dieän cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn, Ñaáng ban söï soáng. Cuoái cuøng, Thieân Chuùa leân tieáng trong löông taâm cuûa moãi ngöôøi, löông taâm "laø trung taâm vaø thaùnh ñöôøng thaân maät nhaát cuûa con ngöôøi, trong ñoù hoï ôû moät mình vôùi Thieân Chuùa, Ñaáng coù tieáng vang voïng trong hoï" (GS 16). Moät söï phaân ñònh ñích thöïc khoâng theå boû qua baát cöù keânh truyeàn thoâng thaàn linh naøo.
62. Söï phaân ñònh coäng ñoàng khoâng phaûi laø moät kyõ thuaät toå chöùc ñôn thuaàn nhöng laø moät thöïc haønh ñoøi hoûi khaét khe nhaèm ñaùnh giaù ñôøi soáng vaø söù maïng cuûa Giaùo hoäi ñöôïc soáng thöïc trong Chuùa Kitoâ vaø Chuùa Thaùnh Thaàn. Vì lyù do naøy, noù phaûi luoân ñöôïc thöïc hieän vôùi yù thöùc vaø yù muoán tuï taäp nhaân danh Chuùa Gieâsu (x. Mt 18:20), laéng nghe tieáng noùi cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn. Nhö Chuùa Gieâsu ñaõ höùa, chæ coù Chuùa Thaùnh Thaàn môùi coù theå daãn daét Giaùo hoäi ñeán söï soáng vaø söï thaät vieân maõn (x. Ga 16,13), ñeå nhöõng ñieàu naøy coù theå saün saøng cho moät theá giôùi ñang khao khaùt yù nghóa. Phöông tieän ñeå daân Chuùa thöïc hieän söù maïng loan baùo vaø laøm chöùng cho Tin Möøng cuûa mình baét nguoàn töø ñaây. Do ñoù, öu tieân haøng ñaàu laø hoïc caùch thöïc haønh ôû moïi bình dieän ngheä thuaät truyeàn giaùo ñaõ giuùp coäng ñoàng caùc toâng ñoà ôû Gieârusalem moâ taû ñaëc ñieåm cuûa söï kieän Thöôïng Hoäi ñoàng ñaàu tieân trong lòch söû Giaùo hoäi baèng nhöõng lôøi naøy: "Vì ñieàu ñoù coù veû toát ñoái vôùi Thaùnh Thaàn vaø ñoái vôùi chuùng toâi" (Cv 15,28). Chính trong tinh thaàn naøy maø vieäc thöïc haønh ñôøi soáng ñoàng nghò truyeàn giaùo cuûa Giaùo hoäi dieãn ra ôû nhöõng ñòa ñieåm, cô caáu vaø bieán coá cuï theå phaûi ñöôïc hieåu vaø ñònh höôùng.
63. Caùc löïa choïn thuû tuïc cuï theå, duø ña daïng, phaûi phuø hôïp vôùi caùc yeâu caàu cuûa phöông phaùp thaàn hoïc cô baûn cuûa ñoàng nghò. Döïa treân kinh nghieäm cuûa dieãn trình ñoàng nghò, coù theå xaùc ñònh moät soá yeáu toá chính, bao goàm nhu caàu veà (a) ñôøi soáng caàu nguyeän baûn thaân vaø coäng ñoàng, bao goàm caû vieäc tham döï Bí tích Thaùnh Theå; (b) söï chuaån bò ñaày ñuû veà baûn thaân vaø coäng ñoàng, döïa treân vieäc laéng nghe Lôøi Chuùa vaø thöïc taïi; (c) toân troïng vaø laéng nghe saâu saéc lôøi noùi cuûa moãi ngöôøi; (d) vieäc tìm kieám söï ñoàng thuaän roäng raõi nhaát coù theå khoâng phaûi baèng caùch tìm ra maãu soá chung thaáp nhaát, maø baèng caùch traøn ngaäp, nhaém ñeán ñieàu "laøm con tim chaùy boûng" nhaát (x. Lc 24,32); vaø (e) maëc duø söï ñoàng thuaän ñöôïc nhöõng ngöôøi tieán haønh quy trình ñöa ra nhöng noù phaûi ñöôïc göûi laïi cho taát caû nhöõng ngöôøi tham gia ñeå hoï coù theå xaùc minh söï theå hieän cuûa mình trong coâng thöùc ñoù.
64. Vieäc bieän phaân luoân dieãn ra "vôùi ñoâi chaân treân maët ñaát", nghóa laø trong moät boái caûnh cuï theå, nhaän thöùc ñöôïc nhöõng ñaëc thuø vaø söï phöùc taïp cuûa noù. Do ñoù, söï bieän phaân chæ coù theå ñöôïc höôûng lôïi töø söï ñoùng goùp phaân tích cuûa caùc ngaønh khoa hoïc nhaân vaên, xaõ hoäi vaø haønh chính khaùc nhau lieân quan ñeán vaán ñeà hieän taïi. Ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø chuyeân moân khoa hoïc vaø kyõ thuaät laø ngöôøi quyeát ñònh cuoái cuøng - caùch tieáp caän nhö vaäy seõ taïo neân söï troâi daït mang tính kyõ trò. Ñuùng hôn, muïc ñích laø "cung caáp moät neàn taûng cuï theå cho haønh trình ñaïo ñöùc vaø thieâng lieâng sau ñoù" (LS 15). Vì vaäy, nhöõng hình thöùc chuyeân moân naøy phaûi coù cô hoäi ñoùng goùp quan troïng maø khoâng laán aùt caùc quan ñieåm khaùc.
65. Trong Giaùo hoäi, coù raát nhieàu caùch tieáp caän khaùc nhau ñeå phaân ñònh vaø nhieàu phöông phaùp luaän ñaõ ñöôïc thieát laäp roõ raøng. Söï ña daïng naøy laø söï phong phuù. Vôùi söï thích öùng phuø hôïp vôùi caùc boái caûnh khaùc nhau, vieäc söû duïng caùc phöông phaùp tieáp caän ña daïng naøy ñaõ chöùng toû mang laïi hieäu quaû. Ñeå höôùng tôùi coâng ích, chuùng neân tham gia vaøo moät cuoäc ñoái thoaïi hieäu quaû maø khoâng laøm loaõng ñi nhöõng ñaëc ñieåm rieâng hoaëc nhöõng coá thuû mang caên tính cuûa mình. Hieäu quaû cuûa Cuoäc ñaøm ñaïo trong Chuùa Thaùnh Thaàn, roõ raøng ôû taát caû caùc giai ñoaïn cuûa tieán trình ñoàng nghò, môøi goïi chuùng ta coi hình thöùc bieän phaân ñaëc bieät naøy cuûa giaùo hoäi laø ñaëc bieät phuø hôïp vôùi vieäc thöïc thi tính ñoàng nghò.
66. Trong caùc Giaùo hoäi ñòa phöông, ñieàu caàn thieát laø cung caáp caùc cô hoäi ñaøo taïo nhaèm truyeàn baù vaø nuoâi döôõng neàn vaên hoùa phaân ñònh, ñaëc bieät laø nôi nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm. Ñieàu quan troïng khoâng keùm laø vieäc ñaøo taïo nhöõng ngöôøi ñoàng haønh hoaëc nhöõng ngöôøi ñieàu phoái, nhöõng ngöôøi maø söï ñoùng goùp cuûa hoï thöôøng toû ra quan troïng trong vieäc thöïc hieän caùc tieán trình phaân ñònh. Coâng vieäc cuûa Nhoùm Nghieân cöùu 9, daønh rieâng cho vieäc chuaån bò caùc tieâu chuaån thaàn hoïc vaø caùc phöông phaùp luaän ñoàng nghò ñeå cuøng phaân ñònh caùc vaán ñeà giaùo lyù, muïc vuï vaø ñaïo ñöùc gaây tranh caõi, dieãn ra theo nhöõng ñöôøng loái naøy.
Caùc dieãn trình taïo quyeát ñònh
67. "Trong Giaùo hoäi ñoàng nghò, toaøn theå coäng ñoàng, trong söï ña daïng töï do vaø phong phuù cuûa caùc thaønh vieân, ñöôïc keâu goïi cuøng nhau caàu nguyeän, laéng nghe, phaân tích, ñoái thoaïi, bieän phaân vaø ñöa ra lôøi khuyeân veà vieäc taïo ra caùc quyeát ñònh muïc vuï phuø hôïp nhaát coù theå vôùi yù muoán cuûa Thieân Chuùa " (ITC 68). Tuyeân boá naøy caàn phaûi ñöôïc thöïc hieän moät caùch döùt khoaùt. Thaät khoù töôûng töôïng moät caùch hieäu quaû ñeå thuùc ñaåy moät Giaùo hoäi ñoàng nghò hôn laø söï tham gia cuûa taát caû moïi ngöôøi vaøo quaù trình ra quyeát ñònh vaø thöïc hieän. Söï tham gia naøy dieãn ra döïa treân traùch nhieäm khaùc bieät, toân troïng töøng thaønh vieân coäng ñoàng vaø ñaùnh giaù cao caùc kyõ naêng cuõng nhö naêng khieáu töông öùng cuûa hoï theo quan ñieåm ñöa ra quyeát ñònh chung.
68. Ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc thöïc hieän taàm nhìn nhö vaäy, seõ raát höõu ích khi suy gaãm veà caùch thöùc hình thaønh caùc quaù trình ra quyeát ñònh nhö vaäy. Giai ñoaïn sau thöôøng bao goàm moät giai ñoaïn tham gia vaø xaây döïng (ra quyeát ñònh, theo thuaät ngöõ tieáng Anh cuõng ñöôïc söû duïng trong caùc ngoân ngöõ khaùc) "thoâng qua vieäc thöïc hieän chung vieäc phaân ñònh, tham vaán vaø hôïp taùc" (ITC 69), thoâng baùo vaø hoã trôï quyeát ñònh ñöôïc ñöa ra sau ñoù, quyeát ñònh cuoái cuøng thuoäc traùch nhieäm cuûa cô quan coù thaåm quyeàn (ví duï, trong moät Giaùo phaän hoaëc Giaùo phaän, laø giaùm muïc). Khoâng coù söï caïnh tranh hay xung ñoät giöõa hai giai ñoaïn, nhöng baèng söï keát hôïp cuûa chuùng, chuùng goùp phaàn ñaûm baûo raèng caùc quyeát ñònh ñöôïc ñöa ra caøng phuø hôïp vôùi yù muoán cuûa Thieân Chuùa caøng toát: "Vieäc giaûi quyeát moïi vieäc laø moät nhieäm vuï ñoàng nghò; quyeát ñònh naøy laø traùch nhieäm thöøa taùc vuï" (sñd.).
69. Trong nhieàu tröôøng hôïp, luaät hieän haønh ñaõ quy ñònh raèng tröôùc khi quyeát ñònh, cô quan coù thaåm quyeàn coù nghóa vuï tieán haønh tham vaán. Vieäc tham khaûo yù kieán cuûa Giaùo Hoäi naøy khoâng theå bò boû qua vaø vöôït xa vieäc laéng nghe vì noù buoäc nhaø chöùc traùch khoâng ñöôïc tieán haønh nhö theå noù chöa heà dieãn ra. Thaåm quyeàn vaãn maõi töï do coù quan ñieåm phaùp lyù vì yù kieán tham vaán khoâng mang tính raøng buoäc, nhöng neáu coù moät thoûa thuaän chung, thì thaåm quyeàn seõ khoâng rôøi boû thoûa thuaän ñoù neáu khoâng coù lyù do thuyeát phuïc (sine praevalentiratione; CIC, Canon 127, ~2, 2). Neáu cô quan coù thaåm quyeàn laøm nhö vaäy, cô quan ñoù seõ töï coâ laäp mình khoûi nhöõng ngöôøi ñöôïc hoûi yù kieán, laøm toån haïi ñeán moái lieân keát gaén keát hoï. Trong Giaùo hoäi, vieäc thöïc thi quyeàn bính khoâng heä taïi vieäc aùp ñaët moät yù chí ñoäc ñoaùn, nhöng taïo thaønh moät söùc maïnh ñieàu tieát trong vieäc cuøng nhau tìm kieám nhöõng gì Chuùa Thaùnh Thaàn ñoøi hoûi, nhö moät thöøa taùc vuï phuïc vuï söï hieäp nhaát cuûa Daân Thieân Chuùa.
70. Trong moät Giaùo hoäi ñoàng nghò, traùch nhieäm cuûa giaùm muïc, Giaùm muïc ñoaøn vaø Giaùm muïc Roâma trong vieäc ñöa ra caùc quyeát ñònh laø khoâng theå thay ñoåi vì noù baét nguoàn töø cô caáu phaåm traät cuûa Giaùo hoäi do Chuùa Kitoâ thieát laäp. Tuy nhieân, noù khoâng phaûi laø voâ ñieàu kieän. Khoâng theå boû qua moät ñònh höôùng noåi leân trong quaù trình tham vaán nhö laø keát quaû cuûa söï phaân ñònh ñuùng ñaén, ñaëc bieät neáu ñöôïc thöïc hieän bôûi caùc cô quan tham gia cuûa Giaùo hoäi ñòa phöông. Muïc ñích cuûa vieäc bieän phaân Giaùo hoäi mang tính ñoàng nghò khoâng phaûi laø laøm cho caùc giaùm muïc tuaân theo tieáng noùi cuûa ngöôøi daân, baét phuïc tuøng ngöôøi daân, cuõng khoâng cung öùng cho caùc giaùm muïc moät phöông tieän ñeå ñöa ra nhöõng quyeát ñònh ñaõ ñöôïc ñöa ra coù veû deã chaáp nhaän hôn, maø ñuùng hôn laø daãn ñeán vieäc moät quyeát ñònh chung trong söï vaâng phuïc Chuùa Thaùnh Thaàn. Do ñoù, baát cöù söï ñoái laäp naøo giöõa tham vaán vaø thaûo luaän ñeàu khoâng thoûa ñaùng: trong Giaùo hoäi, vieäc thaûo luaän dieãn ra vôùi söï giuùp ñôõ cuûa taát caû moïi ngöôøi, khoâng bao giôø thieáu thaåm quyeàn muïc vuï ñöa ra caùc quyeát ñònh theo chöùc vuï cuûa mình. Vì lyù do naøy, coâng thöùc laëp ñi laëp laïi trong Boä Giaùo luaät, noùi veà 'vieäc boû phieáu tö vaán maø thoâi' (tantum Consultantivum), laøm giaûm giaù trò cuûa vieäc tham vaán vaø caàn ñöôïc söûa laïi.
71. Caùc Giaùo hoäi ñòa phöông coù traùch nhieäm ngaøy caøng thöïc hieän taát caû caùc khaû naêng mang laïi söùc soáng cho caùc tieán trình ñöa ra quyeát ñònh mang tính ñoàng nghò ñích thöïc phuø hôïp vôùi caùc chuyeân bieät cuûa boái caûnh. Ñaây laø moät nhieäm vuï voâ cuøng quan troïng vaø caáp baùch vì vieäc thöïc hieän thaønh coâng Thöôïng Hoäi ñoàng phaàn lôùn phuï thuoäc vaøo noù. Neáu khoâng coù nhöõng thay ñoåi höõu hình, taàm nhìn veà moät Giaùo hoäi ñoàng nghò seõ khoâng ñaùng tin caäy. Ñieàu naøy seõ khieán nhöõng thaønh vieân daân Chuùa xa laùnh, nhöõng ngöôøi ñaõ tìm ñöôïc söùc maïnh vaø nieàm hy voïng töø haønh trình ñoàng nghò. Ñieàu naøy ñaëc bieät aùp duïng cho söï tham gia hieäu quaû cuûa phuï nöõ trong quaù trình soaïn thaûo, ra quyeát ñònh vaø thöïc hieän, nhö ñöôïc keâu goïi trong nhieàu ñoùng goùp nhaän ñöôïc töø caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc.
72. Cuoái cuøng, khoâng neân queân raèng caùc quaù trình tham vaán, phaân ñònh coäng ñoàng vaø ñöa ra quyeát ñònh cuûa ñoàng nghò ñoøi hoûi nhöõng ngöôøi tham gia phaûi coù quyeàn truy caäp hieäu quaû vaøo taát caû caùc thoâng tin lieân quan ñeå hoï coù theå ñöa ra quan ñieåm hôïp lyù cuûa rieâng hoï. Thaåm quyeàn khôûi xöôùng quaù trình naøy coù traùch nhieäm ñaûm baûo ñieàu naøy xaûy ra. Caùc dieãn trình ra quyeát ñònh hôïp lyù cuûa Thöôïng hoäi ñoàng ñoøi hoûi möùc ñoä minh baïch thích hôïp. Töông töï nhö vaäy, ñieàu quan troïng laø phaûi nhaän ra söï phöùc taïp cuûa nhieäm vuï vaø traùch nhieäm ñaëc bieät cuûa nhöõng ngöôøi baøy toû yù kieán cuûa mình trong moät cuoäc tham vaán.
Tính minh baïch, traùch nhieäm giaûi trình vaø ñaùnh giaù
73. Moät Giaùo hoäi ñoàng nghò ñoøi hoûi caû vaên hoùa laãn thöïc haønh minh baïch vaø traùch nhieäm giaûi trình, nhöõng ñieàu caàn thieát ñeå phaùt huy söï tin töôûng laãn nhau caàn thieát ñeå cuøng nhau böôùc ñi vaø thöïc thi ñoàng traùch nhieäm vì söù maïng chung. Trong Giaùo hoäi, vieäc thöïc hieän traùch nhieäm giaûi trình chuû yeáu khoâng ñaùp öùng caùc nhu caàu xaõ hoäi vaø toå chöùc. Ñuùng hôn, neàn taûng cuûa noù ñöôïc tìm thaáy ngay trong baûn chaát cuûa Giaùo hoäi nhö moät maàu nhieäm hieäp thoâng.
74. Trong Taân Öôùc, chuùng ta thaáy nhöõng thöïc haønh veà traùch nhieäm giaûi trình trong ñôøi soáng cuûa Giaùo hoäi sô khai coù lieân quan ñaùng keå ñeán vieäc baûo veä söï hieäp thoâng cuûa Giaùo hoäi. Chöông 11 saùch Coâng vuï Toâng ñoà cho chuùng ta moät ví duï veà ñieàu naøy. Khi Thaùnh Pheâroâ trôû veà Gieâ-ru-sa-lem sau khi laøm pheùp röûa cho Co-neâ-li-oâ, moät ngöôøi ngoaïi giaùo, nhöõng tín ñoà chòu pheùp caét bì ñaõ quôû traùch ngaøi raèng: "Taïi sao oâng laïi ñeán nhaø nhöõng ngöôøi khoâng caét bì vaø aên uoáng vôùi hoï?" (Coâng vuï 11:2-3). Thaùnh Pheâroâ ñaùp laïi baèng caùch baøy toû lyù do ñaèng sau haønh ñoäng cuûa mình. Do ñoù, traùch nhieäm giaûi trình veà muïc vuï cuûa mình tröôùc coäng ñoàng thuoäc veà truyeàn thoáng laâu ñôøi nhaát cuûa Giaùo hoäi, coù töø thôøi caùc toâng ñoà. Thaàn hoïc Kitoâ giaùo veà vai troø quaûn lyù cung öùng moät khuoân khoå ñeå hieåu vieäc thöïc thi thaåm quyeàn vaø suy gaãm veà tính minh baïch vaø traùch nhieäm giaûi trình.
75. Trong thôøi ñaïi chuùng ta, nhu caàu veà söï minh baïch vaø traùch nhieäm giaûi trình trong vaø ngoaøi Giaùo hoäi ñaõ xuaát hieän do söï maát uy tín do caùc vuï beâ boái taøi chính vaø thaäm chí coøn hôn theá nöõa laø laïm duïng tình duïc vaø caùc laïm duïng khaùc ñoái vôùi treû vò thaønh nieân vaø nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông. Söï thieáu minh baïch vaø traùch nhieäm giaûi trình ñaõ thuùc ñaåy chuû nghóa giaùo só trò, voán döïa treân giaû ñònh ngaàm raèng caùc thöøa taùc vieân ñöôïc thuï phong khoâng chòu traùch nhieäm tröôùc baát cöù ai veà vieäc thöïc thi thaåm quyeàn ñöôïc giao cho hoï.
76. Neáu Giaùo hoäi ñoàng nghò muoán ñöôïc chaøo ñoùn, thì traùch nhieäm giaûi trình vaø tính minh baïch phaûi laø coát loõi cuûa haønh ñoäng cuûa Giaùo hoäi ôû moïi bình dieän, khoâng chæ ôû bình dieän thaåm quyeàn. Tuy nhieân, nhöõng ngöôøi ôû vò trí thaåm quyeàn coù traùch nhieäm lôùn hôn trong vaán ñeà naøy. Tính minh baïch vaø traùch nhieäm giaûi trình khoâng chæ giôùi haïn ôû vieäc laïm duïng tình duïc vaø taøi chính. Chuùng cuõng phaûi quan taâm ñeán caùc keá hoaïch muïc vuï, caùc phöông phaùp truyeàn giaùo vaø caùch Giaùo hoäi toân troïng phaåm giaù con ngöôøi, chaúng haïn nhö caùc ñieàu kieän laøm vieäc trong caùc toå chöùc cuûa mình.
77. Trong khi vieäc thöïc haønh traùch nhieäm giaûi trình tröôùc beà treân ñaõ ñöôïc baûo toàn qua nhieàu theá kyû, chieàu kích traùch nhieäm giaûi trình cuûa thaåm quyeàn quyeàn ñoái vôùi coäng ñoàng caàn phaûi ñöôïc phuïc hoài. Söï minh baïch phaûi laø moät ñaëc ñieåm cuûa vieäc thöïc thi quyeàn bính trong Giaùo hoäi. Ngaøy nay, caùc cô caáu vaø hình thöùc ñaùnh giaù thöôøng xuyeân veà caùch thöùc thöïc hieän caùc traùch nhieäm muïc vuï thuoäc moïi loaïi ñaõ xuaát hieän nhö moät ñieàu caàn thieát. Ñaùnh giaù, ñöôïc hieåu theo nghóa phi ñaïo ñöùc, cho pheùp caùc thöøa taùc vieân thích öùng nhanh choùng vaø phaùt huy söï phaùt trieån cuõng nhö khaû naêng thöïc hieän coâng vieäc cuûa hoï toát hôn.
78. Ngoaøi vieäc tuaân thuû nhöõng gì ñaõ ñöôïc quy ñònh trong caùc quy taéc giaùo luaät lieân quan ñeán caùc tieâu chuaån vaø cô cheá kieåm soaùt, caùc Giaùo hoäi ñòa phöông vaø treân heát laø caùc nhoùm cuûa hoï (töùc laø caùc giaùo tænh, Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø caùc cô caáu phaåm traät Ñoâng phöông) phaûi xaây döïng caùc hình thöùc vaø thuû tuïc hieäu quaû veà tính minh baïch vaø traùch nhieäm giaûi trình, phuø hôïp vôùi nhieàu boái caûnh khaùc nhau, döïa treân khung phaùp lyù daân söï, kyø voïng cuûa xaõ hoäi vaø söï saün coù thöïc teá cuûa chuyeân moân trong lónh vöïc naøy. Tuy nhieân, ngay caû ôû nhöõng nôi nguoàn löïc khan hieám, Giaùo hoäi seõ noã löïc phaùt trieån coâng vieäc, ñaïo ñöùc vaø taâm lyù cuûa mình theo höôùng minh baïch vaø neàn vaên hoùa giaûi trình traùch nhieäm.
79. Ñaëc bieät, baèng nhöõng hình thöùc phuø hôïp vôùi töøng boái caûnh, döôøng nhö caàn phaûi ñaûm baûo ít nhaát laø a) hoaït ñoäng hieäu quaû cuûa caùc Hoäi ñoàng veà caùc vaán ñeà kinh teá; b) söï tham gia hieäu quaû cuûa daân Chuùa, ñaëc bieät laø nhöõng thaønh vieân coù naêng löïc nhaát, vaøo vieäc hoaïch ñònh muïc vuï vaø kinh teá; c) vieäc chuaån bò vaø xuaát baûn (coù theå tieáp caän thöïc söï) moät baûn baùo caùo taøi chính haøng naêm, ñöôïc caùc kieåm toaùn vieân beân ngoaøi chöùng nhaän caøng nhieàu caøng toát, giuùp minh baïch hoùa vieäc quaûn lyù taøi saûn vaø caùc nguoàn taøi chính cuûa Giaùo hoäi vaø caùc ñònh cheá cuûa Giaùo hoäi; d) tuyeân boá haøng naêm veà vieäc thöïc hieän söù meänh, bao goàm minh hoïa caùc saùng kieán ñöôïc thöïc hieän trong lónh vöïc baûo veä (baûo veä treû vò thaønh nieân vaø nhöõng ngöôøi deã bò toån thöông) vaø thuùc ñaåy khaû naêng tieáp caän cuûa phuï nöõ vôùi caùc vò trí quyeàn löïc vaø söï tham gia cuûa hoï vaøo quaù trình ra quyeát ñònh vaø thöïc hieän; vaø e) caùc thuû tuïc ñaùnh giaù ñònh kyø veà vieäc thöïc hieän cuûa nhöõng ngöôøi thöïc hieän baát cöù hình thöùc muïc vuï naøo vaø naém giöõ baát cöù vò trí naøo trong Giaùo hoäi. Ñaây laø nhöõng ñieåm coù taàm quan troïng vaø caáp baùch lôùn ñoái vôùi tính ñaùng tin caäy cuûa tieán trình ñoàng nghò vaø vieäc thöïc hieän noù.
Phaàn III - Caùc ñòa ñieåm
Ñôøi soáng ñoàng nghò truyeàn giaùo cuûa Giaùo hoäi, nhöõng moái quan heä soáng ñoäng maø noù caáu thaønh, vaø quaù trình nhöõng caùch giuùp noù phaùt trieån khoâng neân boû qua tính cuï theå vaø chuyeân bieät cuûa "ñòa ñieåm", nghóa laø Giaùo hoäi ñöôïc ñaët trong moät boái caûnh vaø vaên hoùa nhaát ñònh. Phaàn III môøi goïi chuùng ta vöôït qua quan ñieåm tónh tuï veà caùc ñòa ñieåm saép xeáp chuùng theo bình dieän hoaëc caáp ñoä lieân tieáp theo moâ hình kim töï thaùp (töùc laø Giaùo xöù, hieäu tröôûng, Giaùo phaän hoaëc Giaùo phaän, tænh giaùo hoäi, Hoäi ñoàng Giaùm muïc hoaëc cô caáu phaåm traät Ñoâng phöông vaø Giaùo hoäi hoaøn vuõ). Ñaây chöa bao giôø laø taàm nhìn cuûa chuùng ta. Maïng löôùi caùc moái quan heä vaø trao ñoåi quaø taëng giöõa caùc Giaùo hoäi luoân ñöôïc ñan xen nhö moät maïng löôùi caùc moái quan heä chöù khoâng phaûi ñöôïc coi laø tuyeán tính veà maët hình thöùc. Hoï quy tuï laïi trong moái daây hieäp nhaát maø Ñöùc Giaùo Hoaøng Roâma laø nguyeân lyù vaø neàn taûng vónh vieãn vaø höõu hình. Theo nghóa naøy, tính Coâng Giaùo cuûa Giaùo hoäi chöa bao giôø truøng hôïp vôùi chuû nghóa phoå quaùt tröøu töôïng. Hôn nöõa, trong boái caûnh quan nieäm veà khoâng gian ñang thay ñoåi nhanh choùng, vieäc haïn cheá hoaït ñoäng cuûa Giaùo hoäi trong nhöõng ranh giôùi thuaàn tuùy khoâng gian seõ giam caàm Giaùo hoäi trong tình traïng baát ñoäng cheát ngöôøi vaø taïo ra tình traïng dö thöøa muïc vuï ñaùng lo ngaïi, khieán Giaùo hoäi khoâng coù khaû naêng tieáp caän ñöôïc nhöõng boä phaän daân cö naêng ñoäng nhaát, ñaëc bieät laø giôùi treû. Thay vaøo ñoù, caùc ñòa ñieåm phaûi ñöôïc hieåu töø goùc ñoä phuï thuoäc laãn nhau, ñieàu naøy trôû neân cuï theå trong caùc moái quan heä giöõa caùc Giaùo hoäi vaø caùc nhoùm maø chuùng hình thaønh, mang laïi söï thoáng nhaát veà yù nghóa. Vieäc phuïc vuï hieäp nhaát, voán laø traùch nhieäm cuûa Giaùm muïc Roâma vaø Giaùm muïc ñoaøn trong söï hieäp thoâng vôùi ngaøi, phaûi tính ñeán quan ñieåm naøy vaø tìm ra nhöõng hình thöùc toå chöùc thích hôïp caàn thieát ñeå thöïc hieän noù.
Caùc lónh vöïc haønh trình chung
80. "Kính göûi Hoäi Thaùnh cuûa Thieân Chuùa taïi Coâ-rinh-toâ..." (1 Cr 1:2). Vieäc loan baùo Tin Möøng, baèng caùch ñaùnh thöùc ñöùc tin trong taâm hoàn con ngöôøi, khieán moät Giaùo hoäi ñöôïc thaønh laäp taïi moät nôi. Khoâng theå hieåu ñöôïc Giaùo hoäi neáu khoâng baùm reã vaøo moät ñòa ñieåm vaø moät neàn vaên hoùa cuõng nhö khoâng coù nhöõng moái quan heä ñöôïc thieát laäp giöõa caùc ñòa ñieåm vaø caùc neàn vaên hoùa. Nhaán maïnh taàm quan troïng cuûa ñòa ñieåm khoâng coù nghóa laø nhöôïng boä chuû nghóa ñaëc thuø hay chuû nghóa töông ñoái nhöng naâng cao tính cuï theå trong ñoù, trong khoâng gian vaø thôøi gian, moät kinh nghieäm chung veà vieäc gaén boù vôùi söï bieåu loä cuûa Thieân Chuùa Ba Ngoâi cöùu ñoä ñöôïc hình thaønh. Chieàu kích ñòa ñieåm baûo toàn tính ña daïng cuûa caùc hình thöùc traûi nghieäm naøy vaø nguoàn goác cuûa chuùng trong caùc boái caûnh vaên hoùa vaø lòch söû cuï theå. Söï ña daïng cuûa caùc truyeàn thoáng phuïng vuï, thaàn hoïc, linh ñaïo vaø kyû luaät chöùng toû söï ña daïng naøy laøm phong phuù vaø laøm cho Giaùo hoäi trôû neân ñeïp ñeõ bieát bao. Söï hieäp thoâng cuûa caùc Giaùo hoäi, vôùi tính cuï theå ñòa phöông cuûa hoï, bieåu loä söï hieäp thoâng cuûa caùc tín höõu trong Giaùo hoäi duy nhaát vaø ñoäc ñaùo, traùnh bieán hôi thaønh moät chuû nghóa phoå quaùt tröøu töôïng vaø ñoàng nhaát hoùa.
81. Tính ña nguyeân cuûa caùc neàn vaên hoùa vaø hoa traùi cuûa cuoäc gaëp gôõ vaø ñoái thoaïi giöõa chuùng laø moät ñieàu kieän cuûa ñôøi soáng Giaùo hoäi, moät bieåu thöùc chöù khoâng phaûi laø moät moái ñe doïa ñoái vôùi tính Coâng Giaùo cuûa Giaùo hoäi. Söù ñieäp cöùu ñoä vaãn laø moät vaø y nhö nhau: "Chæ coù moät thaân theå vaø moät Thaùnh Thaàn, cuõng nhö anh em ñaõ ñöôïc keâu goïi ñeå coù moät nieàm hy voïng duy nhaát veà ôn keâu goïi cuûa mình, moät Chuùa, moät ñöùc tin, moät pheùp röûa, moät Thieân Chuùa vaø laø Cha cuûa moïi ngöôøi, Ñaáng ôû treân taát caû vaø xuyeân qua taát caû vaø trong taát caû" (Eph 4:4-6). Thoâng ñieäp naøy coù tính ña daïng vaø ñöôïc phaùt bieåu ôû nhieàu daân toäc, vaên hoùa, truyeàn thoáng vaø ngoân ngöõ khaùc nhau. Nghieâm tuùc coi troïng tính ña nguyeân hình thöùc naøy seõ traùnh ñöôïc caùc khuynh höôùng baù chuû vaø giaûm thieåu nguy cô giaûn löôïc söù ñieäp cöùu roãi thaønh moät caùch hieåu duy nhaát veà ñôøi soáng Giaùo hoäi vaø caùch dieãn ñaït phuïng vuï, muïc vuï hoaëc luaân lyù cuûa noù. Maïng löôùi caùc moái quan heä trong moät Giaùo hoäi ñoàng nghò, ñöôïc laøm cho hieån thò qua vieäc trao ñoåi hoàng phuùc giöõa caùc Giaùo hoäi vaø ñöôïc baûo ñaûm bôûi söï hieäp nhaát cuûa Giaùm muïc ñoaøn do Giaùm muïc Roâma ñöùng ñaàu, laø ngöôøi baûo veä naêng ñoäng cho moät söï hieäp nhaát khoâng bao giôø coù theå trôû thaønh ñoäc daïng.
82. Ngaøy nay, taàm nhìn veà moät Giaùo hoäi baét nguoàn töø nhöõng boái caûnh cuï theå ñang gaëp phaûi nhöõng ñieàu kieän vaên hoùa xaõ hoäi cuûa thôøi ñaïi chuùng ta, nhöõng ñieàu kieän ñaõ laøm thay ñoåi saâu xa traûi nghieäm cuûa chuùng ta veà vieäc baùm reã vaøo moät laõnh thoå nhaát ñònh. Moät ñòa ñieåm khoâng coøn coù theå ñöôïc hieåu theo nghóa thuaàn tuùy veà maët ñòa lyù vaø khoâng gian nöõa; ñuùng hôn, noù cho thaáy chuùng ta thuoäc veà moät maïng löôùi caùc moái quan heä vaø moät neàn vaên hoùa naêng ñoäng vaø di ñoäng hôn so vôùi tröôùc ñaây. Thöïc taïi naøy thaùch thöùc caùc hình thöùc toå chöùc cuûa Giaùo hoäi, voán ñöôïc caáu truùc döïa treân moät khaùi nieäm khaùc veà ñòa ñieåm. Ñieàu naøy cuõng ñoøi hoûi phaûi aùp duïng nhöõng tieâu chuaån khaùc bieät phuø hôïp vôùi nhöõng boái caûnh khaùc nhau, khoâng maâu thuaãn vôùi nhau, ñeå nhaäp theå moät chaân lyù duy nhaát trong ñôøi soáng con ngöôøi.
83. Ñoâ thò hoùa laø moät yeáu toá daãn ñeán söï chuyeån dòch naøy. Ngaøy nay, laàn ñaàu tieân trong lòch söû loaøi ngöôøi, phaàn lôùn nhaân loaïi soáng ôû thaønh thò thay vì noâng thoân. Caûm giaùc thuoäc veà moät ñòa ñieåm coù nhöõng hình thöùc khaùc nhau trong boái caûnh ñoâ thò, nôi maø caùc ranh giôùi caáu truùc moät ñòa phöông ñöôïc hình thaønh theo moät caùch khaùc. ÔÛ caùc thaønh phoá lôùn, chæ caàn moät vaøi traïm döøng taøu ñieän ngaàm laø coù theå vöôït qua ranh giôùi khoâng chæ cuûa Giaùo xöù maø coøn cuûa Giaùo phaän: moät cuoäc haønh trình maø nhieàu ngöôøi thöïc hieän nhieàu laàn trong ngaøy. Nhieàu cuoäc soáng thöôøng xuyeân dieãn ra baèng caùch di chuyeån giöõa caùc ñòa phöông hoäi thaùnh khaùc nhau.
84. Yeáu toá thöù hai laø khaû naêng di chuyeån cuûa con ngöôøi ngaøy caøng taêng trong moät theá giôùi hoaøn caàu hoùa. Nhöõng ngöôøi tò naïn vaø di cö thöôøng hình thaønh nhöõng coäng ñoàng soâi ñoäng, môû roäng vieäc thöïc haønh ñöùc tin vaø do ñoù laøm cho nôi hoï ñònh cö trôû neân ña daïng hôn. Ñoàng thôøi, hoï duy trì keát noái vaø moái quan heä vôùi queâ höông, thöôøng nhôø vaøo phöông tieän truyeàn thoâng kyõ thuaät soá. Hoï thöôøng xuyeân traûi nghieäm vieäc thuoäc veà nhieàu nhoùm ñòa phöông, vaên hoùa vaø ngoân ngöõ. Moät maët, caùc coäng ñoàng goác phaûi ñoái maët vôùi tình traïng giaûm soá löôïng thaønh vieân, ñoâi khi ñeán möùc phaûi ñaáu tranh ñeå sinh toàn. Maët khaùc, cô caáu quan heä vaø vaên hoùa cuûa hoï ñöôïc môû roäng treân hoaøn caàu. Nhö Phieân hoïp ñaàu tieân ñaõ löu yù, bieåu töôïng veà maët naøy laø tình traïng cuûa moät soá Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng phöông: vôùi tyû leä di cö hieän taïi, soá thaønh vieân haûi ngoaïi cuûa hoï coù theå ñoâng hôn nhöõng ngöôøi soáng trong laõnh thoå giaùo luaät cuûa hoï (x. SR 6c). Trong moïi tröôøng hôïp, vieäc xaùc ñònh ñòa ñieåm thuaàn tuyù veà maët ñòa lyù seõ ngaøy caøng trôû neân loãi thôøi. Nhoùm Nghieân cöùu 1 ñöôïc keâu goïi suy gaãm veà nhöõng thaùch thöùc maø vaán ñeà naøy ñaët ra ñoái vôùi moái quan heä giöõa caùc Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng phöông vaø Giaùo hoäi Latinh.
85. Cuoái cuøng, chuùng ta khoâng theå boû qua söï lan roäng cuûa vaên hoùa kyõ thuaät soá, ñaëc bieät laø trong giôùi treû. Noù taùc ñoäng trieät ñeå ñeán traûi nghieäm vaø quan nieäm veà khoâng gian vaø thôøi gian, ñoàng thôøi ñònh hình laïi moïi loaïi hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi, bao goàm giao tieáp, caùc moái quan heä vaø ñöùc tin. Khoâng phaûi ngaãu nhieân maø Phieân hoïp thöù nhaát tuyeân boá raèng "do ñoù, vaên hoùa kyõ thuaät soá khoâng phaûi laø moät lónh vöïc truyeàn giaùo rieâng bieät nhö moät chieàu kích quan troïng cuûa chöùng taù cuûa Giaùo hoäi trong xaõ hoäi ñöông thôøi" (SR 17b). Nhoùm Nghieân cöùu 3 ñöôïc daønh rieâng ñeå nghieân cöùu thaùch thöùc naøy.
86. Nhöõng ñoäng löïc cuûa xaõ hoäi vaø vaên hoùa môøi goïi Giaùo hoäi suy nghó laïi veà yù nghóa cuûa chieàu kích ñòa phöông cuûa mình vì muïc ñích truyeàn giaùo. Khoâng queân raèng cuoäc soáng luoân dieãn ra trong nhöõng boái caûnh vaät chaát vaø nhöõng neàn vaên hoùa cuï theå, caàn phaûi traùnh xa loái giaûi thích thuaàn tuùy veà khoâng gian veà ñòa ñieåm: nhöõng ñòa ñieåm, ngay caû vaø ñaëc bieät laø nhöõng ñòa ñieåm cuûa Giaùo hoäi, khoâng chæ laø nhöõng khoâng gian maø coøn laø nhöõng moâi tröôøng vaø maïng löôùi trong ñoù caùc moái quan heä coù theå phaùt trieån, mang laïi cho con ngöôøi coäi nguoàn vaø neàn taûng cho söù meänh maø hoï seõ thöïc hieän ôû baát cöù nôi naøo cuoäc soáng cuûa hoï dieãn ra. Vieäc hoaùn caûi taâm vaø trí coù tính ñoàng nghò phaûi ñi keøm vôùi moät cuoäc caûi caùch coù tính ñoàng nghò veà caùc thöïc taïi cuûa giaùo hoäi, ñöôïc keâu goïi trôû thaønh nhöõng con ñöôøng ñeå cuøng nhau ñoàng haønh. Tuy nhieân, ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø giao phoù hoaït ñoäng muïc vuï cho caùc toå chöùc ñöôïc baàu choïn. Muïc ñích laø ñeå gaëp gôõ moïi ngöôøi nam nöõ.
87. Cuoäc caûi caùch naøy phaûi ñöôïc tieán haønh döïa treân söï hieåu bieát veà Giaùo hoäi laø Daân thaùnh cuûa Thieân Chuùa, ñöôïc phaùt bieåu roõ raøng trong söï hieäp thoâng cuûa caùc Giaùo hoäi (communio Ecclesiarum). Kinh nghieäm ñaõ cho chuùng ta thaáy raèng vieäc phaùt ñoäng tieán trình ñoàng nghò trong caùc Giaùo hoäi ñòa phöông khoâng laøm toån haïi ñeán söï hieäp nhaát cuûa toaøn theå Giaùo hoäi maø ñuùng hôn noùi leân tính ña daïng vaø tính phoå quaùt cuûa daân Chuùa (x. LG 22). Noù cuõng khoâng gaây nguy hieåm maø traùi laïi coøn taêng cöôøng vieäc thöïc thi thöøa taùc vuï hieäp nhaát cuûa Giaùm muïc Roâma. Chuùng ta khoâng baét ñaàu nghó veà Giaùo Hoäi töø nhöõng ñònh cheá cuûa Giaùo Hoäi. Thaät vaäy, nhöõng ñieàu naøy phaûi ñöôïc xem xeùt laïi theo luaän lyù cuûa coâng vieäc phuïc vuï truyeàn giaùo, keå caû nhöõng coâng vieäc ôû bình dieän cao nhaát.
88. Xeùt vì thöøa taùc vuï cuûa Giaùm muïc Roâma laø nguyeân taéc höõu hình cho söï hieäp nhaát cuûa toaøn theå Giaùo hoäi vaø thöøa taùc vuï cuûa moãi Giaùm muïc laø nguyeân taéc hôïp nhaát höõu hình trong Giaùo hoäi ñòa phöông cuûa mình, Coâng ñoàng coù theå noùi raèng Giaùo hoäi, Nhieäm theå cuûa Chuùa Kitoâ, cuõng laø moät taäp theå cuûa caùc Giaùo hoäi, trong vaø töø ñoù hieän höõu moät Giaùo Hoäi Coâng Giaùo duy nhaát (x. LG 23). Cô quan naøy bao goàm: (a) caùc Giaùo hoäi caù theå nhö nhöõng phaàn töû cuûa daân Chuùa, moãi Giaùo hoäi ñöôïc uûy thaùc cho moät giaùm muïc; (b) caùc nhoùm Giaùo hoäi, trong ñoù caùc tröôøng hôïp hieäp thoâng tröôùc heát ñöôïc ñaïi dieän bôûi caùc cô quan phaåm traät; vaø (c) toaøn theå Giaùo hoäi (Ecclesia tota), nôi Giaùo hoäi vôùi tö caùch laø söï hieäp thoâng cuûa caùc Giaùo hoäi ñöôïc phaùt bieåu bôûi Giaùm muïc ñoaøn taäp hôïp xung quanh Giaùm muïc Roâma trong moái lieân heä hieäp thoâng giaùm muïc (cum Petro) vaø phaåm traät (sub Petro). Vieäc caûi caùch caùc toå chöùc giaùo hoäi khoâng theå khoâng tuaân theo söï trình baøy coù traät töï naøy cuûa Giaùo hoäi.
Caùc Giaùo hoäi ñòa phöông trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo duy nhaát vaø ñoäc nhaát
89. Veà baûn chaát, Giaùo hoäi ñòa phöông laø nôi chuùng ta traûi nghieäm tröïc tieáp nhaát ñôøi soáng ñoàng nghò truyeàn giaùo cuûa toaøn theå Giaùo hoäi. Nhöõng ñoùng goùp do caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc ñeä trình noùi veà caùc Giaùo xöù, caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo cô baûn vaø nhoû beù nhö nhöõng boái caûnh cuûa söï hieäp thoâng vaø tham gia vaøo söù maïng. Nhö caùc linh muïc giaùo xöù taäp trung taïi Sacrofano ñaõ phaùt bieåu: "Caùc thaønh vieân cuûa caùc giaùo xöù ñang vaø trôû thaønh nhöõng moân ñeä truyeàn giaùo cuûa Chuùa Gieâsu tuï taäp nhaân danh Ngöôøi ñeå caàu nguyeän vaø thôø phöôïng, phuïc vuï vaø laøm chöùng trong nhöõng luùc vui cuõng nhö buoàn, hy voïng vaø ñaáu tranh". Thieân Chuùa ñang hoaït ñoäng trong nhöõng thöïc taïi giaùo hoäi naøy. Ñoàng thôøi, chuùng toâi yù thöùc raèng chuùng toâi phaûi laøm nhieàu hôn nöõa ñeå khai thaùc tính linh hoaït tuyeät vôøi cuûa Giaùo xöù, ñöôïc hieåu nhö moät coäng ñoàng goàm caùc coäng ñoàng phuïc vuï söï saùng taïo truyeàn giaùo.
90. Ngaøy nay, caùc Giaùo hoäi ñòa phöông cuõng ñöôïc taïo thaønh töø caùc hieäp hoäi vaø coäng ñoàng laø nhöõng bieåu thöùc cuõ vaø môùi cuûa ñôøi soáng Kitoâ höõu. Ñaëc bieät, caùc Tu hoäi ñôøi soáng thaùnh hieán vaø caùc Hieäp hoäi toâng ñoà ñoùng goùp nhieàu vaøo ñôøi soáng cuûa caùc Giaùo hoäi ñòa phöông vaø söùc soáng cuûa hoaït ñoäng truyeàn giaùo. Ñieàu töông töï cuõng aùp duïng cho caùc hieäp hoäi giaùo daân, caùc phong traøo giaùo hoäi vaø caùc coäng ñoàng môùi. Ngaøy nay, vieäc thuoäc veà Giaùo Hoäi ñöôïc phaùt bieåu ngaøy caøng nhieàu döôùi nhieàu hình thöùc khoâng gaén lieàn moät caùch chính thöùc vôùi moät cô sôû ñöôïc xaùc ñònh veà maët ñòa lyù nhöng lieân quan ñeán caùc moái lieân keát. Söï ña daïng cuûa caùc hình thöùc naøy phaûi ñöôïc phaùt huy döôùi aùnh saùng ñònh höôùng truyeàn giaùo vaø söï phaân ñònh cuûa Giaùo hoäi veà nhöõng gì Chuùa yeâu caàu trong moãi boái caûnh. Thuùc ñaåy tính ña daïng ña dieän naøy vaø chaêm lo cho caùc moái daây hieäp nhaát laø nhöõng naêng quyeàn ñaëc bieät cuûa giaùm muïc giaùo phaän hoaëc giaùo phaän ñoâng phöông. Nhoùm Nghieân cöùu 6 ñaõ ñöôïc giao nhieäm vuï suy tö veà nhöõng khía caïnh naøy.
91. Nhö trong caùc giai ñoaïn tröôùc cuûa tieán trình ñoàng nghò, cuõng nhö trong cuoäc tham khaûo tröôùc khi soaïn thaûo Taøi lieäu Laøm vieäc naøy: nhieàu ñoùng goùp nhaän ñöôïc coi caùc loaïi Hoäi ñoàng Giaùo xöù, Giaùo haït, Giaùo phaän hoaëc Giaùo phaän Ñoâng phöông khaùc nhau laø nhöõng coâng cuï thieát yeáu cho vieäc laäp keá hoaïch, toå chöùc, thöïc hieän vaø ñaùnh giaù caùc hoaït ñoäng muïc vuï vaø chæ ra söï caàn thieát phaûi taêng cöôøng chuùng. Nhöõng cô caáu naøy ñöôïc döï lieäu bôûi giaùo luaät hieän haønh ñaõ coù hieäu löïc. Vôùi nhöõng ñieàu chænh thích hôïp, chuùng coù theå toû ra phuø hôïp hôn nöõa trong vieäc ñöa ra moät caùch tieáp caän ñoàng nghò moät hình thöùc cuï theå. Caùc Hoäi ñoàng naøy coù theå trôû thaønh ñoái töôïng cho söï phaân ñònh cuûa Giaùo hoäi vaø vieäc ñöa ra quyeát ñònh cuûa Thöôïng hoäi ñoàng cuõng nhö laø nôi thöïc hieän traùch nhieäm giaûi trình vaø ñaùnh giaù nhöõng ngöôøi ôû caùc vò trí thaåm quyeàn, maø khoâng queân raèng ñeán löôït hoï, hoï seõ phaûi giaûi trình veà caùch hoï thöïc hieän nhieäm vuï cuûa mình. Vì vaäy, ñaây laø moät trong nhöõng lónh vöïc höùa heïn nhaát ñeå haønh ñoäng nhaèm thöïc hieän nhanh choùng caùc ñeà xuaát vaø ñònh höôùng cuûa Thöôïng Hoäi ñoàng, daãn ñeán nhöõng thay ñoåi coù taùc ñoäng hieäu quaû vaø nhanh choùng.
92. Nhieàu ñoùng goùp chæ ra söï caàn thieát phaûi ñònh hình laïi dieän maïo cuûa caùc cô quan naøy vaø caùch thöùc hoaït ñoäng cuûa chuùng ñeå ñi theo höôùng naøy. Ñieàu quan troïng laø ñieàu naøy ñoøi hoûi phaûi chuù yù ñeán caùch boå nhieäm caùc thaønh vieân, nhaèm ñaûm baûo raèng thaønh phaàn cuûa hoï phaûn aùnh thaønh phaàn cuûa coäng ñoàng maø hoï phuïc vuï (Giaùo xöù hoaëc Giaùo phaän/Giaùo phaän Ñoâng phöông) nhaèm thuùc ñaåy vaên hoùa minh baïch vaø traùch nhieäm giaûi trình moät caùch ñaùng tin caäy. Do ñoù, ñieàu caàn thieát laø ña soá thaønh vieân khoâng ñöôïc thaåm quyeàn (linh muïc hay giaùm muïc) löïa choïn maø ñöôïc chæ ñònh theo moät caùch khaùc, noùi leân moät caùch hieäu quaû thöïc taïi cuûa coäng ñoàng hoaëc Giaùo hoäi ñòa phöông.
93. Töông töï nhö vaäy, caàn phaûi chuù yù ñeán thaønh phaàn cuûa caùc toå chöùc naøy ñeå khuyeán khích söï tham gia nhieàu hôn cuûa phuï nöõ, thanh nieân vaø nhöõng ngöôøi soáng trong ñieàu kieän ngheøo ñoùi hoaëc bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi trong thaønh phaàn cuûa caùc toå chöùc naøy. Hôn nöõa, nhö Phieân hoïp ñaàu tieân ñaõ nhaán maïnh, ñieàu cô baûn laø caùc cô quan naøy bao goàm nhöõng ngöôøi nam nöõ daán thaân laøm chöùng cho ñöùc tin trong nhöõng thöïc taïi bình thöôøng cuûa cuoäc soáng vaø trong boái caûnh xaõ hoäi cuûa hoï, vôùi khuynh höôùng toâng ñoà vaø truyeàn giaùo ñöôïc coâng nhaän (x. SR 18d), vaø khoâng chæ nhöõng ngöôøi tham gia vaøo vieäc toå chöùc ñôøi soáng vaø phuïc vuï coäng ñoàng. Baèng caùch naøy, vieäc bieän phaân cuûa Giaùo hoäi do caùc cô quan naøy thöïc hieän seõ ñöôïc höôûng lôïi töø söï côûi môû vaø khaû naêng phaân tích thöïc taïi hôn cuõng nhö söï ña daïng cuûa caùc quan ñieåm. Cuoái cuøng, nhieàu ñoùng goùp chæ ra mong muoán laøm cho nhöõng Hoäi ñoàng thaønh baét buoäc maø vieäc thaønh laäp cuûa chuùng tuøy thuoäc luaät hieän haønh.
94. Moät soá Hoäi ñoàng Giaùm muïc ñaõ chia seû kinh nghieäm caûi caùch vaø ñaõ xaùc ñònh nhöõng thöïc haønh toát ñaõ coù. Nhöõng ñieàu naøy bao goàm vieäc taïo ra maïng löôùi caùc Hoäi ñoàng muïc vuï ôû bình dieän caùc coäng ñoàng Kitoâ giaùo nhoû vaø cô baûn, caùc Giaùo xöù vaø caùc Giaùo haït, cho ñeán Hoäi ñoàng muïc vuï Giaùo phaän. Nhö moät moâ hình tham vaán vaø laéng nghe, ngöôøi ta ñeà xuaát toå chöùc caùc hoäi nghò cuûa Giaùo hoäi ôû moïi bình dieän, coá gaéng môû roäng vieäc tham vaán ñeå thu huùt söï ñoùng goùp cuûa caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng giaùo hoäi khaùc, cuûa caùc toân giaùo khaùc hieän dieän trong boái caûnh ñòa phöông vaø xaõ hoäi, trong ñoù coäng ñoàng Kitoâ giaùo löõ haønh.
Nhöõng moái lieân keát hình thaønh söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi
95. Taàm nhìn chung cuûa vieäc trao ñoåi hoàng phuùc, ñöôïc neâu ôû Phaàn I, gôïi höùng cho moái quan heä giöõa caùc Giaùo hoäi. Noù keát hôïp vieäc nhaán maïnh vaøo nhöõng moái daây hình thaønh söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi vôùi söï ñaùnh giaù cao nhöõng ñaëc ñieåm lieân quan ñeán boái caûnh maø moãi Giaùo hoäi ñòa phöông ñang soáng, vôùi lòch söû vaø truyeàn thoáng cuûa mình. Vieäc aùp duïng moät phong caùch ñoàng nghò cho pheùp chuùng ta vöôït qua yù töôûng cho raèng taát caû caùc Giaùo hoäi nhaát thieát phaûi haønh ñoäng vôùi cuøng moät toác ñoä trong moïi vaán ñeà. Ngöôïc laïi, nhöõng khaùc bieät veà nhòp ñoä coù theå ñöôïc ñaùnh giaù nhö moät bieåu thöùc noùi leân söï ña daïng hôïp phaùp vaø moät cô hoäi ñeå trao ñoåi hoàng phuùc vaø laøm phong phuù laãn nhau. Ñeå ñöôïc hieän thöïc hoùa, chaân trôøi naøy caàn phaûi ñöôïc hieän thaân trong caùc cô caáu vaø thöïc haønh cuï theå. Traû lôøi caâu hoûi "Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi ñoàng nghò trong truyeàn giaùo?" ñoøi hoûi phaûi xaùc ñònh vaø thuùc ñaåy caùc cô caáu vaø thöïc haønh nhö vaäy.
96. Caùc cô caáu phaåm traät vaø caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc Ñoâng phöông laø nhöõng coâng cuï caên baûn ñeå taïo neân nhöõng lieân keát vaø chia seû kinh nghieäm giöõa caùc Giaùo hoäi cuõng nhö vieäc phaân quyeàn quaûn lyù vaø laäp keá hoaïch muïc vuï. "Coâng ñoàng Vatican II tuyeân boá raèng, gioáng nhö caùc Giaùo hoäi thöôïng phuï coå xöa, caùc hoäi ñoàng giaùm muïc coù vai troø 'ñoùng goùp baèng nhieàu caùch vaø hieäu quaû vaøo vieäc hieän thöïc hoùa cuï theå tinh thaàn hieäp ñoaøn' (LG 23). Tuy nhieân, mong muoán naøy vaãn chöa ñöôïc thöïc hieän ñaày ñuû, vì ñòa vò phaùp lyù cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc voán coi hoï laø chuû theå cuûa nhöõng thaåm quyeàn chuyeân bieät, bao goàm caû thaåm quyeàn thöïc söï veà maët tín lyù, vaãn chöa ñöôïc khai trieån ñaày ñuû" (EG 32). Vieäc tìm caùch trôû thaønh moät Giaùo hoäi ñoàng nghò trong truyeàn giaùo ñoøi hoûi phaûi giaûi quyeát caâu hoûi naøy.
97. Töø taát caû nhöõng gì ñaõ ñöôïc thu thaäp cho ñeán nay, trong dieãn trình ñoàng nghò naøy, caùc ñeà xuaát sau ñaây xuaát hieän: (a) coâng nhaän caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc laø nhöõng chuû theå cuûa Giaùo hoäi ñöôïc ban cho thaåm quyeàn tín lyù, ñaûm baûo söï ña daïng veà vaên hoùa xaõ hoäi trong khuoân khoå cuûa moät Giaùo hoäi ña dieän, vaø uûng hoä vieäc ñaùnh giaù cao caùc caùch dieãn ñaït phuïng vuï, kyû luaät, thaàn hoïc vaø taâm linh phuø hôïp vôùi caùc boái caûnh vaên hoùa xaõ hoäi khaùc nhau; (b) ñaùnh giaù kinh nghieäm thöïc teá veà hoaït ñoäng cuûa caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø caùc cô caáu phaåm traät Ñoâng phöông, cuõng nhö veà moái quan heä giöõa caùc Giaùm muïc vaø Toøa thaùnh, ñeå xaùc ñònh nhöõng caûi caùch cuï theå caàn thöïc hieän; caùc chuyeán thaêm ad limina, thuoäc Nhoùm Nghieân cöùu 7, coù theå laø boái caûnh phuø hôïp cho ñaùnh giaù naøy; vaø (c) ñaûm baûo raèng taát caû caùc Giaùo phaän hoaëc Giaùo phaän tröïc thuoäc moät Giaùo tænh vaø moät Hoäi ñoàng Giaùm muïc hoaëc Cô caáu phaåm traät Ñoâng phöông (xem CD 40).
98. Vieäc trieäu taäp caùc Phieân hoïp Chaâu luïc treân taát caû caùc khu vöïc laø moät söï ñoåi môùi cuûa tieán trình ñoàng nghò hieän taïi vaø laø moät caùch thöïc hieän maïch laïc hôn chæ daãn cuûa Coâng ñoàng nhaèm toân vinh tính ñaëc thuø "cuûa moïi khu vöïc vaên hoùa xaõ hoäi lôùn" nhaèm tìm kieám "moät söï thích öùng saâu saéc hôn trong toaøn boä lónh vöïc cuûa ñôøi soáng Kitoâ höõu" (AG 22). Kinh nghieäm naøy, cuõng nhö haønh trình cuûa caùc Giaùo hoäi ôû moät soá khu vöïc, ñaët ra caâu hoûi laøm theá naøo chuùng ta coù theå mang laïi cho tính naêng ñoäng ñoàng nghò vaø taäp theå moät bieåu thöùc ñònh cheá thích hôïp hôn, chaúng haïn, thoâng qua caùc Ñaïi hoäi ñoàng giaùo hoäi vaø caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc. Caùc cô quan naøy coù theå ñöôïc giao nhieäm vuï phoái hôïp tham vaán vaø ra quyeát ñònh ôû caáp chaâu luïc hoaëc khu vöïc. Caùc phöông phaùp bieän phaân cuõng coù theå ñöôïc phaùt trieån ñeå bao goàm caùc taùc nhaân khaùc nhau cuûa giaùo hoäi trong vieäc soaïn thaûo caùc taøi lieäu vaø tieán haønh caùc quaù trình ra quyeát ñònh vaø thöïc hieän. Hôn nöõa, coù ñeà xuaát cho raèng söï bieän phaân cuõng neân bao goàm caùc khoâng gian ñeå laéng nghe vaø ñoái thoaïi vôùi caùc toå chöùc daân söï, ñaïi dieän cuûa caùc toân giaùo khaùc, caùc toå chöùc phi Coâng Giaùo vaø xaõ hoäi noùi chung, döôùi nhöõng hình thöùc thích öùng vôùi söï ña daïng cuûa boái caûnh.
99. Mong muoán cho raèng cuoäc ñoái thoaïi ñoàng nghò ñòa phöông seõ tieáp tuïc vaø khoâng keát thuùc vaø nhu caàu hoäi nhaäp vaên hoùa ñöùc tin moät caùch hieäu quaû ôû caùc khu vöïc cuï theå thuùc ñaåy chuùng ta höôùng tôùi moät ñaùnh giaù môùi veà vieäc toå chöùc caùc Coâng ñoàng ñaëc thuø, duø laø caáp tænh hay toaøn theå, maø vieäc cöû haønh ñònh kyø cuûa chuùng ñaõ laø moät nghóa vuï trong phaàn lôùn lòch söû cuûa Giaùo hoäi. Döïa treân kinh nghieäm böôùc ñi treân con ñöôøng ñoàng nghò, ngöôøi ta coù theå nghó ra nhöõng hình thöùc quy tuï moät hoäi ñoàng giaùm muïc vaø moät hoäi ñoàng giaùo hoäi goàm caùc thaønh vieân tín höõu (linh muïc, phoù teá, tu só nam nöõ, giaùo daân nam nöõ), ñöôïc uûy quyeàn bôûi Hoäi ñoàng Giaùm muïc. Caùc Hoäi ñoàng muïc vuï cuûa caùc Giaùo phaän hoaëc Giaùo phaän Ñoâng phöông coù lieân quan hoaëc ñöôïc chæ ñònh theo caùch khaùc ñeå phaûn aùnh söï ña daïng cuûa Giaùo hoäi trong khu vöïc. Ñeå hoã trôï ñieàu naøy, thuû tuïc coâng nhaän caùc keát luaän cuûa caùc Hoäi ñoàng ñaëc thuø caàn ñöôïc caûi caùch ñeå taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc coâng boá chuùng kòp thôøi.
Söï phuïc vuï hieäp nhaát cuûa Giaùm muïc Roâma
100. Traû lôøi caâu hoûi "Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi ñoàng nghò trong truyeàn giaùo?" cuõng ñoøi hoûi phaûi xem xeùt laïi ñoäng löïc hôïp nhaát tính ñoàng nghò, tính hôïp ñoaøn vaø tính öu vieät, ñeå noù coù theå nuoâi döôõng caùc moái quan heä giöõa caùc ñònh cheá maø qua ñoù noù tìm thaáy bieåu thöùc cuï theå.
101. Tieán trình Thöôïng Hoäi ñoàng hieän nay ñaõ cho thaáy söï thaät cuûa lôøi khaúng ñònh cuûa Coâng ñoàng raèng "trong söï hieäp thoâng giaùo hoäi, coù nhöõng giaùo hoäi ñòa phöông hôïp phaùp, coù nhöõng truyeàn thoáng rieâng cuûa mình, trong khi quyeàn toái thöôïng cuûa Toøa Pheâroâ vaãn coøn nguyeân veïn, laø giaùo hoäi chuû trì söï hieäp thoâng phoå quaùt cuûa ñöùc aùi vaø baûo veä nhöõng khaùc bieät chính ñaùng, ñoàng thôøi quan taâm ñeå ñieàu ñaëc thuø khoâng nhöõng khoâng gaây toån haïi cho söï hieäp nhaát maø coøn coù lôïi cho söï hieäp nhaát" (x. LG 13). Nhôø chöùc naêng naøy, Giaùm muïc Roâma, vôùi tö caùch laø nguyeân taéc höõu hình cuûa söï hieäp nhaát toaøn theå Giaùo hoäi (x. LG 23), laø ngöôøi baûo ñaûm cho tính ñoàng nghò. Ngaøi keâu goïi toaøn theå Giaùo hoäi haønh ñoäng ñoàng nghò baèng caùch trieäu taäp, chuû trì vaø xaùc nhaän keát quaû cuûa Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc; ngaøi phaûi quan taâm ñeán vieäc ñaûm baûo raèng Giaùo hoäi phaùt trieån theo phong caùch vaø hình thöùc ñoàng nghò.
102. Vieäc suy ngaãm veà caùc hình thöùc thi haønh thöøa taùc vuï Pheâroâ cuõng neân ñöôïc tieán haønh töø quan ñieåm "phaân quyeàn hôïp lyù" (EG 16), nhö Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ thuùc giuïc vaø nhieàu Hoäi ñoàng Giaùm muïc yeâu caàu. Theo coâng thöùc ñöôïc cung caáp bôûi Toâng Hieán Praedicate Evangelium (19 thaùng 3 naêm 2022), ñieàu naøy ñoøi hoûi phaûi trao "naêng quyeàn cho caùc Giaùm muïc ñeå giaûi quyeát, trong khi thi haønh "nhieäm vuï rieâng cuûa mình vôùi tö caùch laø caùc thaày daïy" vaø muïc töû, nhöõng vaán ñeà maø caùc ngaøi quen thuoäc vaø khoâng aûnh höôûng ñeán söï hieäp nhaát veà tín lyù, kyû luaät vaø hieäp thoâng cuûa Giaùo hoäi, luoân haønh ñoäng vôùi tinh thaàn ñoàng traùch nhieäm voán laø hoa traùi vaø bieåu thöùc cuûa maàu nhieäm hieäp thoâng cuï theå laø Giaùo hoäi". (PE II, 2).
103. Ñeå tieáp tuïc, chuùng ta coù theå ñi theo ñöôøng loái cuûa Töï saéc Competentias quasdam decernere gaàn ñaây (15 thaùng 2 naêm 2022), trong ñoù quy ñònh "caùc lónh vöïc naêng quyeàn nhaát ñònh lieân quan ñeán caùc ñieàu khoaûn cuûa Boä luaät nhaèm baûo veä söï thoáng nhaát kyû luaät trong Giaùo hoäi hoaøn vuõ, vaø quyeàn ñieàu haønh trong caùc Giaùo hoäi ñòa phöông vaø caùc toå chöùc giaùo hoäi treân cô sôû "naêng ñoäng hieäp thoâng cuûa giaùo hoäi" (Lôøi môû ñaàu).
104. Hôn nöõa, vieäc soaïn thaûo caùc quy taéc giaùo luaät cuõng coù theå laø nôi ñeå thöïc hieän phong caùch ñoàng nghò. Vieäc ñaët ra caùc quy taéc khoâng chæ bao haøm vieäc thöïc thi quyeàn löïc do thaåm quyeàn ban cho maø phaûi ñöôïc coi laø söï phaân ñònh ñích thöïc cuûa Giaùo hoäi. Ngay caû khi chæ mình noù ñöôïc höôûng taát caû caùc ñaëc quyeàn laäp phaùp, thì khi laøm nhö vaäy, thaåm quyeàn coù theå vaø neân haønh ñoäng theo phöông phaùp ñoàng nghò ñeå ban haønh moät quy taéc voán laø keát quaû cuûa vieäc laéng nghe nhu caàu coâng lyù trong Chuùa Thaùnh Thaàn.
105. Toâng hieán Praedicate Evangelium ñaõ ñeà caäp ñaõ ñònh hình vieäc phuïc vuï cuûa Giaùo trieàu Roâma ñoái vôùi Giaùm muïc Roâma vaø Giaùm muïc ñoaøn moät caùch ñoàng nghò vaø truyeàn giaùo. Ñeå hoã trôï tính minh baïch vaø traùch nhieäm giaûi trình, vieäc ñaùnh giaù ñònh kyø coâng vieäc cuûa noù phaûi ñöôïc thöïc hieän vaø giao cho moät cô quan ñoäc laäp (chaúng haïn nhö Hoäi ñoàng Hoàng Y vaø/hoaëc hoäi ñoàng giaùm muïc ñöôïc Thöôïng hoäi ñoàng baàu choïn). Nhoùm Nghieân cöùu 8 ñöôïc daønh rieâng ñeå xem xeùt vai troø cuûa caùc Ñaïi dieän Giaùo hoaøng töø goùc ñoä truyeàn giaùo ñoàng nghò vaø khaùm phaù nhöõng caùch ñaùnh giaù coâng vieäc cuûa hoï.
106. Thöôïng Hoäi ñoàng vaøo thaùng 10 naêm 2023 chæ ra söï caàn thieát phaûi tieán haønh ñaùnh giaù thaønh quaû cuûa Phieân hoïp ñaàu tieân (xem SR 20j). Ñaùnh giaù naøy khoâng theå boû qua söï phaùt trieån ñöôïc ban haønh bôûi Toâng hieán Episcopalis Communio, voán bieán ñoåi Thöôïng hoäi ñoàng töø moät söï kieän ngaãu nhieân thaønh moät tieán trình giaùo hoäi keùo daøi trong khoâng gian vaø thôøi gian. Trong soá nhöõng nôi thöïc haønh tính ñoàng nghò vaø tính hôïp ñoaøn ôû caáp ñoä toaøn theå Giaùo hoäi, Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc chaéc chaén noåi baät. Ñöôïc Ñöùc Phaoloâ VI thieát laäp nhö moät Hoäi ñoàng Giaùm muïc ñöôïc trieäu taäp ñeå tham gia, moät caùch ñoàng boä, vaøo söï chaêm soùc cuûa Ñöùc Giaùo Hoaøng Roâma ñoái vôùi toaøn theå Giaùo hoäi, giôø ñaây, döôùi hình thöùc tieán trình theo töøng giai ñoaïn, laø phaïm vi nôi moái quan heä naêng ñoäng giöõa tính ñoàng nghò, tính hôïp ñoaøn vaø tính öu vieät ñöôïc thöïc hieän vaø coù theå ñöôïc coå vuõ. Toaøn theå Daân thaùnh cuûa Thieân Chuùa, caùc giaùm muïc ñaõ ñöôïc giao phoù caùc phaàn rieâng cuûa mình vaø Giaùm muïc Roâma vôùi tö caùch laø nguyeân taéc hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi ñeàu tham gia ñaày ñuû vaøo Tieán trình Thöôïng hoäi ñoàng, moãi ngöôøi tuøy theo chöùc naêng rieâng cuûa mình. Söï tham gia naøy ñöôïc bieåu loä roõ raøng bôûi Thöôïng Hoäi ñoàng hoïp xung quanh Giaùm muïc Roâma, moät hoäi ñoàng, trong thaønh phaàn cuûa noù, cho thaáy söï ña daïng vaø tính phoå quaùt cuûa Giaùo hoäi nhö "bí tích hieäp nhaát, daân thaùnh ñöôïc thu huùt thaønh moät toång theå coù traät töï döôùi quyeàn caùc giaùm muïc" (SC 26).
107. Trong soá nhöõng thaønh quaû quan troïng nhaát cuûa Thöôïng hoäi ñoàng 2021-2024 laø cöôøng ñoä cuûa söï thuùc ñaåy ñaïi keát vaø lôøi höùa ñaùnh daáu ñieàu ñoù. Cuõng coù theå höõu ích khi giaûi quyeát vaán ñeà thi haønh thöøa taùc vuï Pheâroâ theo chieàu höôùng naøy, môû ra "moät tình theá môùi" (UUS 95). Taøi lieäu gaàn ñaây Giaùm muïc Roâma: Tính öu vieät vaø tính ñoàng nghò trong caùc cuoäc ñoái thoaïi ñaïi keát vaø caùc caâu traû lôøi cho Thoâng ñieäp Ut Unum Sint, do Boä Coå vuõ söï Hieäp nhaát Kitoâ giaùo ban haønh, ñöa ra nhöõng hieåu bieát saâu saéc ñeå nghieân cöùu theâm. Chuû ñeà naøy laø moät phaàn coâng vieäc cuûa Nhoùm Nghieân cöùu 10, ñöôïc daønh rieâng cho vieäc tieáp nhaän nhöõng thaønh quaû cuûa haønh trình ñaïi keát trong caùc thöïc haønh cuûa Giaùo hoäi.
108. Söï phong phuù do söï tham gia cuûa caùc ñaïi bieåu huynh ñeä töø caùc Giaùo hoäi vaø Coäng ñoàng Giaùo hoäi khaùc trong Phieân hoïp ñaàu tieân môøi goïi chuùng ta ñaøo saâu söï hieåu bieát vaø ñaùnh giaù cao caùch thöùc thöïc thi tính ñoàng nghò cuûa caùc ñoái taùc ñaïi keát cuûa chuùng ta, caû ôû phöông Ñoâng vaø phöông Taây. Ñoái thoaïi ñaïi keát laø neàn taûng ñeå thuùc ñaåy söï hieåu bieát veà tính ñoàng nghò vaø söï hieäp nhaát cuûa Giaùo hoäi. Treân heát, noù thuùc ñaåy chuùng ta töôûng töôïng nhöõng thöïc haønh ñoàng nghò ñaïi keát ñích thöïc, bao goàm caùc hình thöùc tham vaán vaø phaân ñònh veà caùc moái quan taâm chung vaø caáp baùch. Caên nguyeân cuûa khaû naêng naøy laø vieäc chuùng ta hieäp nhaát trong moät Bí tích Röûa toäi duy nhaát, töø ñoù phaùt sinh ra caên tính cuûa Daân Thieân Chuùa vaø tính naêng ñoäng cuûa söï hieäp thoâng, tham gia vaø truyeàn giaùo.
Keát luaän
Giaùo hoäi ñoàng nghò treân theá giôùi
109. Moïi thöù treân theá giôùi naøy ñeàu ñöôïc keát noái vôùi nhau vaø ñöôïc ñaùnh daáu baèng söï khao khaùt khoâng ngöøng nghæ ñoái vôùi ngöôøi khaùc. Moïi thöù ñeàu laø lôøi keâu goïi cuûa moät moái quan heä vaø laø baèng chöùng cho söï thaät raèng, xeùt cho cuøng, khoâng coù ai vaø khoâng coù vaät naøo coù theå töï cung töï caáp. Toaøn theá giôùi, khi ñöôïc chieâm ngöôõng döôùi aùnh saùng Maëc khaûi Kitoâ giaùo, laø daáu chæ bí tích cuûa moät söï hieän dieän vöøa sieâu vieät vöøa laøm sinh ñoäng noù, daãn tôùi cuoäc gaëp gôõ vôùi Thieân Chuùa, moät cuoäc gaëp gôõ cuoái cuøng seõ ñöôïc neân troïn trong tính xaõ hoäi yeán tieäc vui veû cuûa nhöõng khaùc bieät, ñöôïc theå hieän troïn veïn trong böõa tieäc caùnh chung do Thieân Chuùa chuaån bò treân nuùi thaùnh cuûa Ngöôøi.
110. Ñöôïc bieán ñoåi bôûi lôøi loan baùo Phuïc Sinh, Giaùo Hoäi tìm caùch trôû thaønh moät nôi maø taàm nhìn cuûa Isaia ñöôïc hít thôû vaø soáng ñoäng ñeå trôû thaønh "nôi truù aån cho ngöôøi ngheøo, nôi aån naùu cho ngöôøi tuùng thieáu khi hoï gaëp hoaïn naïn, nôi truù aån khoûi möa baõo vaø laø boùng maùt traùnh côn noùng" (Is. 25:4). Baèng caùch naøy, Giaùo hoäi môû loøng mình ra vôùi Vöông quoác. Khi caùc phaàn töû cuûa Giaùo Hoäi ñeå cho mình ñöôïc Thaùnh Thaàn Chuùa daãn daét ñeán nhöõng chaân trôøi maø tröôùc ñaây hoï chöa töøng nhìn thaáy, hoï caûm nghieäm ñöôïc nieàm vui khoân taû. Vôùi veû ñeïp, söï khieâm toán vaø ñôn giaûn cuûa noù, ñaây laø söï hoaùn caûi lieân tuïc caùch thöùc trôû thaønh Giaùo hoäi maø tieán trình ñoàng nghò môøi goïi chuùng ta thöïc hieän.
111. Thoâng ñieäp Fratelli Tutti trình baøy cho chuùng ta lôøi keâu goïi nhìn nhaän mình laø anh chò em trong Chuùa Kitoâ Phuïc sinh, ñeà xuaát ñieàu naøy ít hôn nhö moät ñòa vò maø nhieàu hôn nhö moät loái soáng. Thoâng ñieäp nhaán maïnh ñeán söï töông phaûn giöõa thôøi ñaïi chuùng ta ñang soáng vaø quan ñieåm veà tình thaân aùi ñöôïc Thieân Chuùa chuaån bò. Taám maøn tang cheá, taám vaûi lieäm vaø nöôùc maét ñöôïc tieân tri Isaia ñaët teân cuõng hieän dieän trong thôøi ñaïi chuùng ta. Chuùng thöôøng laø keát quaû cuûa söï coâ laäp ngaøy caøng taêng cuûa chuùng ta vôùi nhau, baïo löïc vaø söï phaân cöïc ngaøy caøng taêng trong theá giôùi cuûa chuùng ta, vaø vieäc chuùng ta bò taùch rôøi khoûi nguoàn soáng. Caùc caâu hoûi maø Taøi lieäu Laøm vieäc ñaët ra laø: laøm theá naøo ñeå trôû thaønh moät Giaùo hoäi ñoàng nghò trong truyeàn giaùo; laøm theá naøo ñeå tham gia vaøo vieäc laéng nghe vaø ñoái thoaïi saâu saéc; laøm theá naøo ñeå ñoàng traùch nhieäm döôùi aùnh saùng tính naêng ñoäng cuûa ôn goïi röûa toäi baûn thaân vaø coäng ñoaøn cuûa chuùng ta; laøm theá naøo ñeå bieán ñoåi caùc cô caáu vaø tieán trình ñeå taát caû moïi ngöôøi coù theå tham gia vaø chia seû caùc ñaëc suûng maø Chuùa Thaùnh Thaàn tuoân ñoå treân moãi ngöôøi vì lôïi ích chung; caùch söû duïng quyeàn löïc vaø thaåm quyeàn nhö moät söï phuïc vuï. Moãi caâu hoûi naøy laø moät söï phuïc vuï cho Giaùo hoäi, vaø qua haønh ñoäng cuûa Giaùo hoäi, coù khaû naêng chöõa laønh nhöõng veát thöông saâu hoaém nhaát cuûa thôøi ñaïi chuùng ta.
112. Tieân tri Isaia keát thuùc lôøi tieân tri cuûa mình baèng moät baøi thaùnh ca ñöôïc hôïp xöôùng: "Ñaây laø Thieân Chuùa cuûa chuùng ta; chuùng ta ñaõ chôø ñôïi Ngöôøi ñeå Ngöôøi coù theå cöùu chuùng ta. Ñaây laø Chuùa maø chuùng ta ñaõ chôø ñôïi; chuùng ta haõy vui möøng haân hoan vì ôn cöùu ñoä cuûa Ngöôøi" (Is. 25:9). Khi daân Chuùa chuùng ta cuøng tham gia vaøo lôøi ca ngôïi naøy, vôùi tö caùch laø nhöõng ngöôøi haønh höông cuûa nieàm hy voïng, chuùng ta haõy tieáp tuïc tieán böôùc doïc theo con ñöôøng ñoàng nghò höôùng tôùi nhöõng ngöôøi vaãn ñang chôø ñôïi vieäc coâng boá Tin Möøng cöùu ñoä!
- - - - - - - - - - - - - - - - - - -
[1] Tröø khi coù quy ñònh khaùc, hoaëc khi boái caûnh roõ raøng laø khoâng phaûi nhö vaäy, trong vaên baûn Taøi lieäu Laøm vieäc, thuaät ngöõ "Giaùo hoäi" chæ "Giaùo Hoäi Coâng Giaùo duy nhaát vaø ñoäc nhaát" (LG 23), trong khi "giaùo hoäi" soá nhieàu cho bieát caùc Giaùo hoäi ñòa phöông maø trong ñoù vaø töø ñoù noù hieän höõu.
[2] ÔÛ ñaây, nhö döôùi ñaây, caùc trích daãn töø caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc vaø caùc nhoùm luïc ñòa cuûa hoï ñeán töø caùc baûn toùm taét ñöôïc göûi ñeán Vaên phoøng Toång Thö kyù Thöôïng Hoäi ñoàng sau khi tham khaûo yù kieán cuûa caùc Giaùo hoäi ñòa phöông dieãn ra töø cuoái naêm 2023 ñeán giöõa naêm 2024.
[3] Ñöôïc Vaên phoøng Toång thö kyù cuûa Thöôïng hoäi ñoàng löu haønh vaøo ngaøy 11 thaùng 12 naêm 2023 vaø coù saün taïi www.synod.va.
[4] Veà vaán ñeà naøy, vui loøng tham khaûo taøi lieäu Laøm theá naøo ñeå trôû thaønh Giaùo hoäi coù tính ñoàng nghò trong truyeàn giaùo? Naêm quan ñieåm ñeå ñaøo saâu veà maët thaàn hoïc theo Phieân hoïp thöù hai cuûa Phieân hoïp thöôøng kyø laàn thöù XVI cuûa Thöôïng hoäi ñoàng giaùm muïc, ñöôïc Vaên phoøng Toång thö kyù cuûa Thöôïng hoäi ñoàng coâng boá vaøo ngaøy 14 thaùng 3 naêm 2024 vaø coù saün taïi www.synod.va.
[5] Veà vaán ñeà naøy, vui loøng tham khaûo taøi lieäu Caùc nhoùm nghieân cöùu veà caùc vaán ñeà noåi leân trong Phieân hoïp ñaàu tieân cuûa Thöôïng hoäi ñoàng Giaùm muïc thöôøng kyø laàn thöù XVI ñeå ñöôïc nghieân cöùu saâu vôùi söï coäng taùc cuûa caùc Boä cuûa Giaùo trieàu Roâma. Ñeà cöông Coâng vieäc, cuõng ñöôïc löu haønh vaøo ngaøy 14 thaùng 3 naêm 2024 vaø coù taïi www.synod.va.
[6] Caùc chuû ñeà noåi baät trong Baùo caùo toùm taét cuûa Phieân hoïp ñaàu tieân vaø ñöôïc giao cho 10 Nhoùm nghieân cöùu laø:
1. Moät soá khía caïnh trong moái quan heä giöõa Giaùo Hoäi Coâng Giaùo Ñoâng phöông vaø Giaùo hoäi Latinh (SR 6).
2. Laéng nghe tieáng keâu cuûa ngöôøi ngheøo (SR 4 vaø 16).
3. Söù meänh trong moâi tröôøng kyõ thuaät soá (SR 17).
4. Vieäc söûa ñoåi Ratio Fundamentalis Institutionis Sacerdotalis theo quan ñieåm ñoàng nghò truyeàn giaùo (SR 11).
5. Moät soá vaán ñeà thaàn hoïc vaø giaùo luaät lieân quan ñeán caùc hình thöùc thöøa taùc vuï chuyeân bieät (SR 8 vaø 9).
6. Vieäc söûa ñoåi, theo quan ñieåm ñoàng nghò vaø truyeàn giaùo, caùc taøi lieäu ñieàu chænh moái quan heä giöõa caùc Giaùm muïc, Tu só vaø caùc Nhoùm Giaùo hoäi (SR 10).
7. Moät soá khía caïnh veà nhaân vaät vaø thöøa taùc vuï cuûa Giaùm muïc (tieâu chuaån löïa choïn öùng vieân vaøo chöùc vuï giaùm muïc, chöùc naêng phaùp lyù cuûa Giaùm muïc, tính chaát vaø vieäc tieán haønh caùc chuyeán vieáng thaêm ad limina Apostolorum) töø vieãn aûnh ñoàng nghò truyeàn giaùo (SR 12 vaø 13).
8. Vai troø cuûa caùc Ñaïi dieän Giaùo hoaøng trong quan ñieåm ñoàng nghò truyeàn giaùo (SR 13).
9. Caùc tieâu chuaån thaàn hoïc vaø caùc phöông phaùp luaän ñoàng nghò ñeå cuøng nhau phaân ñònh caùc tín lyù, caùc vaán ñeà muïc vuï vaø ñaïo ñöùc gaây tranh caõi (SR 15).
10. Tieáp nhaän hoa traùi cuûa haønh trình ñaïi keát trong caùc thöïc haønh cuûa Giaùo hoäi (SR 7).
[7] Thuaät ngöõ 'thöôïng hoäi ñoàng' trong truyeàn thoáng cuûa caùc Giaùo hoäi Ñoâng phöông vaø Taây phöông ñeà caäp ñeán caùc toå chöùc vaø söï kieän ñaõ mang nhöõng hình thöùc khaùc nhau theo thôøi gian, lieân quan ñeán nhieàu chuû ñeà. Trong söï ña daïng cuûa chuùng, ñieåm chung cuûa taát caû caùc hình thöùc naøy laø söï taäp hôïp laïi vôùi nhau ñeå ñoái thoaïi, phaân ñònh vaø quyeát ñònh.