Phoûng vaán Ñöùc Thaùnh cha
treân ñöôøng töø Boà Ñaøo Nha veà Roma
Phoûng vaán Ñöùc Thaùnh cha treân ñöôøng töø Boà Ñaøo Nha veà Roma.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Roma (RVA News 08-08-2023) - Toái Chuùa nhaät, ngaøy 06 thaùng Taùm naêm 2023, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ töø Lisboa, Boà Ñaøo Nha veà ñeán Roma bình an. Maùy bay chôû Ñöùc Thaùnh cha ñaùp xuoáng phi tröôøng Fiumicino, luùc 9 giôø 40 phuùt, töùc laø sôùm hôn moät giôø ñoàng hoà so vôùi chöông trình döï ñònh.
Treân chuyeán bay daøi ba giôø ñoàng hoà cuûa haõng haøng khoâng TAP, Boà Ñaøo Nha, nhö thöôøng leä, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ traû lôøi caùc caâu hoûi cuûa giôùi baùo chí cuøng ñi.
Nöõ kyù giaû Aura Maria Vista Miguel cuûa Ñaøi Phaùt thanh Phuïc Höng, Raùdio Renascenxa, Boà Ñaøo Nha, ñöôïc ñaët caâu hoûi ñaàu tieân: coâ cho bieát ñaõ gaëp moät vò chæ huy caáp cao cuûa caûnh saùt Boà Ñaøo Nha, oâng noùi vôùi coâ veà caùc tham döï vieân Ngaøy Quoác teá Giôùi treû vöøa qua, raèng: "Toâi chöa bao giôø thaáy moät ñaùm ñoâng vaâng lôøi vaø oân hoøa nhö vaäy. Thaät laø ñeïp"! Vaø coâ hoûi Ñöùc Thaùnh cha taïi sao khi ôû nhaø nguyeän Ñöùc Meï hieän ra ôû Fatima, saùng thöù Baûy, ngaøy 05 thaùng Taùm naêm 2023, Ñöùc Thaùnh cha khoâng caàu nguyeän cho chieán tranh chaám döùt? Ñöùc Thaùnh cha ñaùp: "Toâi coù caàu nguyeän. Toâi caàu nguyeän vôùi Ñöùc Meï vaø ñaõ caàu xin hoøa bình. Toâi khoâng caàu lôùn tieáng, nhöng toâi ñaõ caàu nguyeän. Trong Theá chieán thöù I, Ñöùc Meï ñaõ daïy haõy caàu nguyeän cho chieán tranh chaám döùt. Toâi cuõng caàu nguyeän nhö vaäy, nhöng toâi khoâng ñoïc lôùn tieáng".
Nhöõng vuï laïm duïng
Moät kyù giaû khaùc ngöôøi Boà Ñaøo Nha hoûi: "Ñöùc Thaùnh cha coù ñoïc phuùc trình veà nhöõng vuï giaùo só laïm duïng tính duïc treû em ôû Boà Ñaøo Nha hay khoâng? Theo phuùc trình naøy, coù gaàn 5,000 treû em bò laïm duïng trong 60 naêm trôøi (töø 1950-2010)? Ngaøi nghó gì veà nhöõng giaùm muïc bieát nhöõng vuï laïm duïng aáy maø khoâng thoâng baùo cho chính quyeàn?"
Trong caâu traû lôøi, Ñöùc Thaùnh cha cho bieát ñaõ gaëp gôõ raát kín ñaùo moät nhoùm ngöôøi ñaõ bò laïm duïng vaø giaûi thích raèng: "Nhö toâi vaãn luoân laøm trong nhöõng tröôøng hôïp nhö theá, chuùng toâi ñaõ ñoái thoaïi veà thöù dòch khuûng khieáp naøy. Trong Giaùo hoäi hôn keùm xaûy ra cuøng thaùi ñoä nhö trong caùc gia ñình vaø caùc khu xoùm: ñoù laø ngöôøi ta che ñaäy. Chuùng toâi nghó 42% nhöõng vuï laïm duïng xaûy ra trong caùc gia ñình hoaëc trong caùc khu xoùm. Chuùng ta coøn phaûi tröôûng thaønh vaø giuùp khaùm phaù nhöõng vuï naøy. Töø vuï xì caêng ñan ôû Boston, beân Myõ, Giaùo hoäi ñaõ yù thöùc raèng khoâng theå ñi theo nhöõng con ñöôøng taïm bôï, nhöng phaûi naém söøng con boø. Caùch ñaây hai naêm röôõi ñaõ coù cuoäc hoïp caùc vò Chuû tòch caùc Hoäi ñoàng Giaùm muïc, trong ñoù coù trình baøy caû nhöõng thoáng keâ chính thöùc veà nhöõng vuï laïm duïng. Tình hình thaät laø traàm troïng. Trong Giaùo hoäi coù moät caâu chuùng toâi lieân tuïc söû duïng, ñoù laø tuyeät ñoái khoâng dung tuùng, "tolleranza zero"! Vaø nhöõng vò muïc töû naøo, moät caùch naøo ñoù, khoâng laõnh traùch nhieäm cuûa mình thì phaûi chòu traùch nhieäm ñoù... Vaø theá giôùi nhöõng vuï laïm duïng raát cam go, vaø vì theá, toâi khuyeân haõy raát côûi môû veà taát caû nhöõng ñieàu ñoù."
Ñöùc Thaùnh cha cho bieát Giaùo hoäi taïi Boà Ñaøo Nha ñang tieán haønh toát, trong thanh thaûn, nghieâm tuùc ñieàu tra veà nhöõng vuï laïm duïng. Con soá nhieàu khi coù phaàn phoùng ñaïi, nhöng thöïc teá laø ñang tieán haønh toát vaø ñieàu naøy laøm cho toâi an taâm.
"Toâi muoán ñeà caäp ñeán ñieàu naøy vaø toâi muoán caùc baïn kyù giaû coäng taùc trong vaán ñeà naøy nöõa. Caùc baïn coù ñieän thoaïi di ñoäng phaûi khoâng? Duøng baát kyø ñieän thoaïi di ñoäng aáy, traû tieàn vaø coù maät khaåu, caùc baïn coù theå vaøo caùc maïng laïm duïng tính duïc treû vò thaønh nieân. Nhöõng thöù naøy ñi vaøo caùc nhaø cuûa chuùng ta vaø nhöõng vuï laïm duïng tính duïc treû vò thaønh nieân ñöôïc thu hình tröïc tieáp. Ngöôøi ta thu hình nhöõng vuï ñoù ôû ñaâu? Ñaâu laø nhöõng ngöôøi traùch nhieäm? Ñaây laø moät trong nhöõng thöù dòch naëng nhaát, caïnh taát caû moïi ngöôøi, nhöng nhieàu khi ngöôøi ta khoâng ñeå yù tôùi nhöõng vuï traàm troïng nhö theá. Khi ngöôøi ta duøng moät treû em ñeå laøm nhöõng caûnh laïm duïng nhö vaäy, thì ngöôøi ta thu huùt söï chuù yù. Söï laïm duïng cuõng gioáng nhö "aên naïn nhaân". Hoaëc teä hôn nöõa, laøm cho noù bò thöông vaø ñeå cho noù soáng. Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi bò laïm duïng, ñoù laø moät kinh nghieäm raát ñau ñôùn. Nhöng noù cuõng giuùp toâi gaùnh vaùc thaûm traïng aáy. Toùm laïi, veà caâu hoûi cuûa anh, toâi muoán noùi laø söï vieäc ñang tieán haønh toát, toâi ñaõ ñöôïc thoâng baùo veà nhöõng gì ñang dieãn ra trong Giaùo hoäi taïi Boà Ñaøo Nha".
"Cuõng coù nhöõng thöù laïm duïng khaùc keâu thaáu tôùi trôøi: laïm duïng lao coâng treû em, laïm duïng phuï nöõ. Ngaøy nay taïi nhieàu nöôùc coøn coù nhöõng vuï caét boû cô quan sinh duïc treû nöõ: ngöôøi ta caét boû aâm vaät cuûa caùc em vaø ngaøy nay ngöôøi ta laøm vieäc naøy vôùi dao caïo... Thaät laø taøn aùc!
Tình traïng söùc khoûe cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Moät kyù giaû ngöôøi Phaùp hoûi Ñöùc Thaùnh cha veà tình traïng söùc khoûe cuûa ngaøi. Ñöùc Thaùnh cha cho bieát söùc khoûe cuûa ngaøi toát. Sau khi thaùo gôõ caùc veát moå, ngaøi hoaït ñoäng bình thöôøng. Vaø sôû dó trong cuoäc gaëp gôõ caùc ñaïi dieän caùc trung taâm baùc aùi ôû Lisboa, ngaøi caét ngaén hoaëc boû nhieàu ñoaïn trong baøi dieãn vaên, vì luùc ñoù coù aùnh saùng chieáu vaøo maét ngaøi, khoù chòu, neân ngaøi khoâng ñoïc.
Ngoaøi ra, thænh thoaûng Ñöùc Thaùnh cha boû dieãn vaên doïn saün ñeå noùi buoâng, noùi öùng khaåu ñeå traùnh nhöõng ñieàu lyù thuyeát quaù. "Ñoái vôùi nhöõng ngöôøi treû, caùc dieãn vaên daøi, toâi laáy nhöõng yù töôûng thieát yeáu vaø noùi ñôn giaûn. Nhöõng ngöôøi treû khoâng chaêm chuù laém. Haõy nghó raèng neáu baïn laøm moät dieãn vaên roõ raøng vôùi moät yù töôûng, moät hình aûnh, moät taâm tình, thì hoï coù theå theo doõi baïn 8 phuùt. Trong Toâng huaán Nieàm Vui Tin Möøng, ñieàu ñaàu tieân toâi khuyeân, - trong chöông daøi veà baøi giaûng - ñoù laø vieäc giaûng ngaén goïn... Coù moät cha sôû bieát raèng nhöõng baøi giaûng nhieàu khi laø moät cuoäc tra taán, cha giaûng noùi laûi nhaûi vaø ngöôøi ta ra ngoaøi nhaø thôø huùt moät ñieáu thuoác laù roài trôû vaøo nhaø thôø. Giaùo hoäi phaûi hoaùn caûi veà vaán ñeà baøi giaûng: caàn giaûng ngaén, roõ raøng, moät söù ñieäp minh baïch, deã thöông."
Taïi sao ñeán Marseille maø khoâng thaêm nöôùc Phaùp
Veà caâu hoûi taïi sao Ñöùc Thaùnh cha ñaõ ñi tôùi thaønh phoá Strasbourg vaø saép tôùi Marseille, maø laïi khoâng thaêm nöôùc Phaùp, ngaøi cho bieát laø coù chuû tröông thaêm caùc nöôùc nhoû tröôùc, roài sau ñoù môùi ñeán caùc nöôùc lôùn. Vì theá, ngaøi ñaõ baét ñaàu baèng nöôùc Albani vaø tôùi caùc nhoû, tröôùc khi thaêm caùc nöôùc lôùn.
Caùc traïi taäp trung taïi Baéc Phi
Veà vieäc seõ ñeán Marseille cuoái thaùng Chín naêm 2023, Ñöùc Thaùnh cha noùi theâm raèng: "Coù moät vaán ñeà laøm ngaøi baän taâm laø vaán ñeà Ñòa Trung Haûi, vì theá ngaøi seõ tôùi Phaùp. Naïn boùc loät di daân laø moät toäi aùc. Coù nhöõng traïi taäp trung ôû Baéc Phi. Veà vaán ñeà naøy, toâi ñeà nghò caùc baïn ñoïc moät cuoán saùch do moät ngöôøi di daân vieát ra, ngöôøi aáy töø Guinea, vaø ñeå ñeán Taây Ban Nha ñaõ traûi qua ba naêm trong moät traïi taäp trung ôû Baéc Phi: bò baét, bò tra taán vaø baét laøm noâ leä. Tuaàn tröôùc ñaây, hieäp hoäi Cöùu Ngöôøi Ñòa Trung Haûi ñang cöùu nhöõng ngöôøi di daân ôû sa maïc giöõa Tunisia vaø Libya, vì ngöôøi ta boû maëc nhöõng ngöôøi di daân aáy cheát taïi ñoù. Cuoán saùch vöøa noùi teân laø "Hermanito", trong tieáng YÙ coù tieâu ñeà laø "Fratellino", ngöôøi em nhoû. Saùch ngaén, ñoïc trong khoaûng hai tieáng ñoàng hoà, nhöng boõ coâng. Anh chò em haõy ñoïc vaø seõ thaáy thaûm traïng cuûa nhöõng ngöôøi di daân tröôùc khi hoï leân thuyeàn."
Ñöùc Thaùnh cha cho bieát "Caùc giaùm muïc Ñòa Trung Haûi toå chöùc cuoäc gaëp gôõ Ñòa trung Haûi ôû Marseille, vaø cuõng coù vaøi nhaø chính trò, ñeå suy tö veà söï traàm troïng cuûa thaûm traïng nhöõng ngöôøi di daân. Ñòa Trung Haûi laø moät nghóa trang, nhöng ñoù khoâng phaûi laø nghóa trang lôùn nhaát, nghóa trang lôùn nhaát laø ôû Baéc Phi".
Giaùo Hoäi môû roäng cho taát caû moïi ngöôøi
Moät nöõ kyù giaû ngöôøi Ñöùc hoûi: "Ñöùc Thaùnh cha vaãn nhaán maïnh trong Giaùo hoäi coù choã cho taát caû moïi ngöôøi, khoâng tröø ai. Giaùo hoäi môû roäng cho taát caû nhöng ñoàng thôøi, khoâng phaûi taát caû ñeàu coù cuøng caùc quyeàn, coù cô may nhö nhau, thí duï caùc phuï nöõ, nhöõng ngöôøi ñoàng tính luyeán aùi khoâng theå chòu taát caû caùc bí tích... Phaûi chaêng coù söï khoâng nhaát thoáng giöõa "Giaùo hoäi côûi môû", vaø "Giaùo hoäi khoâng nhö nhau cho taát caû moïi ngöôøi?"
Ñöùc Thaùnh cha giaûi thích raèng ñoù laø hai quan ñieåm, hai khía caïnh khaùc nhau: Giaùo hoäi côûi môû vôùi taát caû moïi ngöôøi, nhöng coù nhöõng luaät leä ñieàu haønh cuoäc soáng beân trong Giaùo hoäi. Ngöôøi ôû beân trong thì theo luaät phaùp... Ñieàu maø baïn noùi "Khoâng theå laøm caùc bí tích", ñieàu naøy khoâng coù nghóa laø Giaùo hoäi kheùp kín. Moãi ngöôøi gaëp gôõ Thieân Chuùa qua con ñöôøng cuûa hoï beân trong Giaùo hoäi. Giaùo hoäi laø meï vaø laø ngöôøi höôùng daãn moãi ngöôøi theo con ñöôøng cuûa mình. Vì theá, toâi khoâng thích noùi: Taát caû moïi ngöôøi ñeán, nhöng anh laøm ñieàu naøy, ngöôøi khaùc laøm ñieàu khaùc. Taát caû. Moãi ngöôøi trong kinh nguyeän, trong ñoái thoaïi noäi taâm, trong ñoái thoaïi muïc vuï, tìm caùch thöùc ñeå tieán böôùc. Do ñoù ñaët moät caâu hoûi: taïi sao nhöõng ngöôøi ñoàng tính luyeán aùi thì khoâng? Taát caû, vaø Chuùa thaät laø roõ raøng: ngöôøi beänh, ngöôøi laønh maïnh, ngöôøi giaø vaø ngöôøi treû, ngöôøi xaáu vaø ngöôøi ñeïp, ngöôøi toát vaø ngöôøi xaáu!
Moät ñieàu khaùc, ñoù laø tính chaát thöøa taùc (ministrerietaø) cuûa Giaùo hoäi, laø caùch thöùc höôùng daãn ñoaøn chieân, vaø moät trong nhöõng ñieàu quan troïng laø phaûi kieân nhaãn trong muïc vuï: ñoàng haønh vôùi con ngöôøi töøng böôùc moät treân con ñöôøng tröôûng thaønh cuûa hoï. Giaùo hoäi laø meï, ñoùn nhaän taát caû moïi ngöôøi, vaø moãi ngöôøi ñi theo con ñöôøng cuûa mình trong Giaùo hoäi, khoâng ruøm beng quaûng caùo, vaø ñieàu naøy raát quan troïng".
Ca ngôïi Ngaøy Quoác teá Giôùi treû Lisboa
Sau cuøng, Ñöùc Thaùnh cha nhaän ñònh raèng trong soá boán Ngaøy Quoác teá Giôùi treû caáp hoaøn vuõ maø ngaøi tham döï, töø Rio de Janeiro, tôùi Cracovia, Panama vaø vöøa qua laø Lisboa, thì ñaây laø ngaøy ñoâng ñaûo nhaát: hoï noùi coù hôn moät trieäu ngöôøi. Trong buoåi canh thöùc toái thöù Baûy, 05 thaùng Taùm naêm 2023, ngöôøi ta öôùc löôïng coù 1.4 trieäu, hoaëc 1.6 trieäu ngöôøi. Ñoù laø nhöõng con soá cuûa chính quyeàn. Thaät laø gaây aán töôïng soá löôïng nhö vaäy, ñöôïc chuaån bò kyõ löôõng... Ñoái vôùi toâi, ñaây laø moät Ngaøy Quoác teá raát ñeïp, tröôùc khi leân maùy bay trôû veà, toâi ñaõ gaëp 25,000 ngöôøi thieän nguyeän. Thaät laø ñeïp!
Cuõng neân noùi theâm raèng vì toái Chuùa nhaät, 6 thaùng Taùm naêm 2023, khi veà ñeán Roma thì trôøi ñaõ toái, neân saùng thöù Hai, ngaøy 07 thaùng Taùm naêm 2023, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ ñeán Ñeàn thôø Ñöùc Baø Caû, nhö thoùi quen, ñeå caàu nguyeän tröôùc aûnh Ñöùc Meï laø Phaàn roãi cuûa daân Roma, ñeå caûm taï Meï Thieân Chuùa, vì ñaõ phuø trôï ngaøi trong chuyeán ñi Boà Ñaøo Nha vöøa qua. Ñaây laø laàn thöù 110 Ñöùc Thaùnh cha ñeán caàu nguyeän taïi Ñeàn thôø Ñöùc Baø Caû.
(Vatican News 7-8-2023; Sismografo 7-8-2023)