Toøa Thaùnh tuyeân boá: "Ñaïo lyù veà khaùm phaù"
khoâng bao giôø cuûa Coâng giaùo
Toøa Thaùnh tuyeân boá: "Ñaïo lyù veà khaùm phaù" khoâng bao giôø cuûa Coâng giaùo.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 31-03-2023) - Toøa Thaùnh xaùc quyeát raèng "Ñaïo lyù veà söï khaùm phaù" khoâng heà thuoäc veà giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo vaø taùi baøy toû laäp tröôøng beânh vöïc caùc thoå daân baûn xöù.
Treân ñaây laø noäi dung thoâng caùo chung cuûa Boä Vaên hoùa vaø Giaùo duïc vaø Boä Phaùt trieån nhaân baûn toaøn dieän, coâng boá hoâm 30 thaùng Ba naêm 2023 vöøa qua taïi Vatican.
Vaán ñeà "Ñaïo lyù veà söï khaùm phaù" ñaõ ñöôïc nhaéc ñeán gaàn ñaây, ñaëc bieät nhaân dòp Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ vieáng thaêm caùc thoå daân Canada hoài cuoái thaùng Baûy naêm 2022. Ñaïo lyù naøy laø moät lyù thuyeát veà trieát hoïc, chính trò vaø phaùp luaät cho raèng nhöõng thöïc daân AÂu chaâu coù quyeàn truaát höõu ñaát ñai vaø taøi saûn cuûa caùc thoå daân.
Trong thoâng caùo chung, nhaéc laïi lòch söû ñaïo lyù vöøa noùi, caùc cöôøng quoác thöïc daân hoài theá kyû XVI ñaõ döïa vaøo ñaïo lyù naøy, ñaëc bieät laø Taây Ban Nha vaø Boà Ñaøo Nha, ñeå ñi chieám höõu caùc laõnh thoå cuûa caùc thoå daân baûn xöù treân theá giôùi. Thoâng caùo cuûa hai Boä khaúng ñònh raèng: "Ñaïo lyù veà söï khaùm phaù" khoâng thuoäc veà giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi Coâng giaùo. Söï nghieân cöùu lòch söû chöùng toû roõ raøng raèng caùc vaên kieän Giaùo hoaøng veà vaán ñeà naøy, ñöôïc soaïn ra trong moät thôøi ñieåm lòch söû ñaëc bieät vaø gaén lieàn vôùi nhöõng vaán ñeà chính trò, khoâng bao giôø ñöôïc coi nhö bieåu hieän ñöùc tin Coâng giaùo. Ñoàng thôøi, Giaùo hoäi nhìn nhaän raèng caùc saéc chæ cuûa caùc vò Giaùo hoaøng khoâng phaûn aùnh moät caùch thích hôïp phaåm giaù vaø quyeàn lôïi bình ñaúng cuûa caùc thoå daân baûn ñòa. Giaùo hoäi cuõng yù thöùc söï kieän noäi dung nhöõng vaên kieän aáy ñaõ bò caùc theá löïc thuoäc ñòa leøo laùi vaøo nhöõng muïc tieâu chính trò, caïnh tranh giöõa hoï vôùi nhau, ñeå bieän minh cho nhöõng haønh ñoäng voâ luaân ñoái vôùi caùc daân baûn xöù, ñoâi khi ñöôïc thöïc hieän maø khoâng gaëp söï choáng ñoái cuûa giaùo quyeàn. Nhìn nhaän nhöõng sai laàm ñoù thaät laø ñieàu ñuùng, nhìn nhaän nhöõng haäu quaû kinh khuûng cuûa nhöõng chính saùch ñoàng hoùa vaø ñau khoå maø caùc thoå daân ñaõ chòu vaø xin loãi. Ngoaøi ra, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ nhaén nhuû raèng: "Khoâng bao giôø coäng ñoaøn Kitoâ coù theå ñeå cho mình bò laây nhieãm yù töôûng, theo ñoù moät neàn vaên hoùa naøy cao troïng hôn neàn vaên hoùa khaùc, hoaëc ñöôïc pheùp söû duïng nhöõng phöông thöùc cöôõng baùch nhöõng ngöôøi khaùc". (n.6)
"Huaán quyeàn cuûa Giaùo hoäi minh baïch uûng hoä söï toân troïng phaûi coù ñoái vôùi moãi ngöôøi. Vì theá Giaùo hoäi Coâng giaùo loaïi boû nhöõng yù nieäm khoâng nhìn nhaän caùc quyeàn noäi taïi cuûa caùc thoå daân baûn xöù, keå caû ñieàu ñöôïc bieát ñeán nhö "Ñaïo lyù veà söï khaùm phaù".
"Gaàn ñaây, tình lieân ñôùi cuûa Giaùo hoäi ñoái vôùi caùc thoå daân baûn xöù ñaõ khieán Giaùo hoäi maïnh meõ uûng hoä caùc nguyeân taéc ñöôïc ghi trong Tuyeân ngoân cuûa Lieân Hieäp Quoác veà caùc quyeàn cuûa thoå daân. Vieäc thöïc thi nhöõng nguyeân taéc naøy seõ caûi tieán ñieàu kieän soáng vaø giuùp baûo veä caùc quyeàn cuûa caùc thoå daân baûn xöù, taïo ñieàu kieän cho hoï phaùt trieån trong söï toân troïng caên tính, ngoân ngöõ vaø vaên hoùa cuûa hoï".
(Rei 30-3-2023)