Baøi noùi chuyeän vôùi caùc linh muïc, phoù teá,
ngöôøi thaùnh hieán vaø chuûng sinh Congo
Baøi noùi chuyeän vôùi caùc linh muïc, phoù teá, ngöôøi thaùnh hieán vaø chuûng sinh Congo.
Vu Van An
Kinshasa (VietCatholic News 02-02-2023) - Theo tin Toøa Thaùnh, ngaøy thöù ba trong chuyeán toâng du Coäng hoøa Daân chuû Congo, nhaèm Ngaøy Leã Ñöùc Meï daâng Con vaøo Ñeàn thôø, moàng 2 thaùng 2 naêm 2023, Ñöùc Giaùo Hoaøng Phanxicoâ ñaõ coù buoåi gaëp gôõ caàu nguyeän vôùi caùc linh muïc, phoù teá, ngöôøi thaùnh hieán vaø chuûng sinh Congo taïi nhaø thôø Chính Toøa Ñöùc Baø Congo ôû Thuû ñoâ Kinshaha.
Sau ñaây laø baûn dòch Vieät ngöõ toaøn vaên baøi noùi chuyeän cuûa ngaøi, döïa vaøo baûn tieáng Anh do Toøa Thaùnh cung caáp:
Anh em linh muïc, phoù teá vaø chuûng sinh thaân meán,
Caùc tu só nam nöõ thaân meán, chaøo anh chò em buoåi toái vaø chuùc anh chò em moät ngaøy leã vui veû!
Cha vui möøng ñöôïc hieän dieän vôùi anh chò em hoâm nay, vaøo ngaøy leã Daâng Chuùa vaøo Ñeàn thôø, moät ngaøy maø chuùng ta caàu nguyeän caùch ñaëc bieät cho ñôøi soáng thaùnh hieán. Gioáng nhö Simeâon, taát caû chuùng ta ñeàu chôø ñôïi aùnh saùng cuûa Chuùa ñeå soi saùng boùng toái cuûa cuoäc ñôøi chuùng ta. Hôn nöõa, taát caû chuùng ta ñeàu mong muoán coù ñöôïc cuøng moät caûm nghieäm maø oâng Simeâon ñaõ coù trong Ñeàn Thôø Gieârusalem: oâm Chuùa Gieâsu trong voøng tay cuûa chuùng ta. Ñeå oâm Ngöôøi trong voøng tay, ñeå chuùng ta coù theå chieâm ngöôõng Ngöôøi vaø oâm Ngöôøi vaøo loøng. Khi chuùng ta ñaët Chuùa Gieâsu laøm trung taâm cuoäc ñôøi mình, thì caùch nhìn cuûa chuùng ta thay ñoåi, vaø baát chaáp moïi noã löïc vaø khoù khaên, chuùng ta caûm thaáy ñöôïc aùnh saùng cuûa Ngöôøi bao boïc, ñöôïc Thaàn Khí cuûa Ngöôøi an uûi, ñöôïc khích leä bôûi lôøi cuûa Ngöôøi vaø ñöôïc naâng ñôõ bôûi tình yeâu cuûa Ngöôøi.
Khi noùi ñieàu naøy, cha nghó ñeán nhöõng lôøi chaøo möøng cuûa Ñöùc Hoàng Y Ambongo, vaø cha caûm ôn ngaøi veà ñieàu ñoù. Ngaøi chæ ra "nhöõng thaùch thöùc to lôùn" maø nhöõng ngöôøi soáng cam keát vôùi chöùc linh muïc vaø ñôøi soáng thaùnh hieán ôû vuøng ñaát ñöôïc ñaùnh daáu bôûi "nhöõng ñieàu kieän khoù khaên vaø thöôøng nguy hieåm" vaø nhieàu ñau khoå phaûi ñoái ñaàu naøy. Tuy nhieân, nhö ngaøi löu yù, cuõng coù nieàm vui lôùn lao trong vieäc phuïc vuï Tin Möøng, vaø ôn goïi linh muïc vaø ñôøi soáng thaùnh hieán thì doài daøo. Ñieàu naøy laø do aân suûng doài daøo cuûa Thieân Chuùa, hoaït ñoäng chính xaùc trong söï yeáu ñuoái (x. 2 Cr 12:9), vaø laøm cho anh chò em, cuøng vôùi giaùo daân, coù khaû naêng khôi daäy nieàm hy voïng trong nhöõng hoaøn caûnh thöôøng ñau khoå maø daân toäc anh chò em ñang soáng.
Söï chaéc chaén naøy cuûa chuùng ta, ngay caû giöõa nhöõng khoù khaên, laø moät hoàng phuùc phaùt sinh töø loøng trung thaønh cuûa Thieân Chuùa. Qua tieân tri Isaia, Ngöôøi noùi: "Ta seõ laøm moät xa loä trong hoang ñòa vaø laøm nhöõng doøng soâng trong sa maïc" (43:19). Cha nghó cha seõ coáng hieán cho caùc con moät soá suy tö baét ñaàu töø chính nhöõng lôøi cuûa ngoân söù Isaia: Thieân Chuùa môû ra nhöõng con ñöôøng môùi giöõa sa maïc cuûa chuùng ta, vaø chuùng ta, vôùi tö caùch laø nhöõng thöøa taùc vieân ñöôïc thuï phong vaø nhöõng ngöôøi ñöôïc thaùnh hieán, ñöôïc keâu goïi trôû thaønh daáu chæ cuûa lôøi höùa naøy vaø giuùp ñem noù ñeán choã neân troïn veïn trong lòch söû cuûa Daân thaùnh Thieân Chuùa. Tuy nhieân, moät caùch cuï theå, chuùng ta ñöôïc môøi goïi ñeå laøm gì, neáu khoâng phaûi laø phuïc vuï giaùo daân vôùi tö caùch laø chöùng nhaân cuûa tình yeâu Thieân Chuùa? Isaia giuùp chuùng ta hieåu phaûi laøm ra sao.
Qua nhöõng lôøi cuûa vò ngoân söù, Chuùa noùi vôùi daân Ngöôøi vaøo thôøi ñieåm ñaày bi kòch, vì daân Israel ñaõ bò löu ñaøy sang Babylon vaø bò bieán thaønh noâ leä. Ñoäng loøng caûm thöông, Chuùa tìm caùch an uûi hoï. Thaät vaäy, ñoaïn naøy cuûa ngoân söù Isaia ñöôïc goïi laø "Saùch An UÛi", bôûi vì Chuùa noùi vôùi daân Ngöôøi nhöõng lôøi hy voïng vaø nhöõng lôøi höùa cöùu ñoä. Ñaàu tieân, Ngöôøi nhaéc laïi moái daây yeâu thöông raøng buoäc Ngöôøi vôùi daân toäc cuûa Ngöôøi: "Ñöøng sôï, vì Ta ñaõ cöùu chuoäc caùc ngöôi; Ta ñaõ goïi caùc ngöôi baèng teân, caùc ngöôi laø cuûa Ta. Khi caùc ngöôi vöôït qua vuøng nöôùc, ta seõ ôû beân caùc ngöôi; vaø qua caùc con soâng, chuùng seõ khoâng traøn ngaäp caùc ngöôi; khi caùc ngöôi böôùc qua löûa, caùc ngöôi seõ khoâng bò thieâu ñoát, vaø ngoïn löûa seõ khoâng thieâu ñoát caùc ngöôi" (43:1-2). Chuùa toû mình ra laø Thieân Chuùa cuûa loøng caûm thöông, vaø Ngöôøi baûo ñaûm vôùi chuùng ta raèng Ngöôøi seõ khoâng bao giôø boû rôi chuùng ta. Ngöôøi seõ luoân ôû beân chuùng ta, laø nôi nöông töïa, laø söùc maïnh trong khoù khaên. Chuùa giaøu loøng thöông xoùt. Ba danh xöng cuûa Thieân Chuùa, ba neùt ñaëc tröng cuûa Ngöôøi laø loøng thöông xoùt, caûm thöông vaø dòu daøng, vì chuùng cho thaáy söï gaàn guõi cuûa Thieân Chuùa: moät Thieân Chuùa gaàn guõi, caûm thöông vaø dòu daøng.
Caùc linh muïc vaø phoù teá, caùc tu só nam nöõ, caùc chuûng sinh thaân meán: qua caùc con, Chuùa cuõng muoán xöùc daàu cho daân Ngöôøi hoâm nay baèng daàu an uûi vaø hy voïng. Caùc con ñöôïc môøi goïi ñeå laëp laïi lôøi höùa naøy cuûa Thieân Chuùa, ñeå nhaéc nhôû ngöôøi khaùc raèng Ngöôøi ñaõ taïo döïng chuùng ta vaø chuùng ta thuoäc veà Ngöôøi, ñoàng thôøi khuyeán khích vaø ñoàng haønh vôùi haønh trình ñöùc tin cuûa coäng ñoaøn höôùng veà Ñaáng luoân ñoàng haønh vôùi chuùng ta. Thieân Chuùa khoâng ñeå nöôùc traøn ngaäp chuùng ta, Löûa cuõng khoâng thieâu ñoát chuùng ta. Chuùng ta haõy nhaän ra raèng chuùng ta ñaõ ñöôïc môøi goïi ñeå loan baùo söù ñieäp naøy giöõa nhöõng ñau khoå cuûa con ngöôøi. Ñoù laø yù nghóa cuûa vieäc trôû thaønh toâi tôù cuûa daân chuùng: trôû thaønh linh muïc, nöõ tu vaø nhaø truyeàn giaùo, nhöõng ngöôøi ñaõ bieát nieàm vui cuûa cuoäc gaëp gôõ giaûi thoaùt vôùi Chuùa Gieâsu vaø baây giôø mang laïi nieàm vui ñoù cho ngöôøi khaùc. Chuùng ta ñöøng bao giôø queân raèng chöùc linh muïc vaø ñôøi soáng thaùnh hieán trôû neân khoâ khan neáu chuùng ta baét ñaàu nghó raèng ngöôøi ta ôû ñoù ñeå phuïc vuï chuùng ta, hôn laø chuùng ta ôû ñaây ñeå phuïc vuï hoï. Muïc tieâu cuûa chuùng ta khoâng phaûi laø moät ngheà nghieäp, moät ñòa vò xaõ hoäi, hay moät phöông tieän chu caáp cho gia ñình chuùng ta ôû queâ nhaø. Thay vaøo ñoù, ñoù laø moät söù meänh haønh ñoäng nhö nhöõng daáu chæ cuûa söï hieän dieän cuûa Chuùa Kitoâ, tình yeâu voâ ñieàu kieän, söï hoøa giaûi vaø tha thöù cuûa Ngöôøi, vaø moái quan taâm ñaày caûm thöông cuûa Ngöôøi ñoái vôùi nhu caàu cuûa ngöôøi ngheøo. Chuùng ta ñaõ ñöôïc keâu goïi hieán maïng soáng mình cho anh chò em mình, vaø mang ñeán cho hoï Chuùa Gieâsu, Ñaáng duy nhaát chöõa laønh veát thöông cuûa moïi traùi tim.
Neáu chuùng ta caûm nghieäm ôn goïi cuûa mình theo caùch naøy, chuùng ta seõ luoân coù nhöõng thaùch thöùc phaûi ñoái ñaàu vaø nhöõng caùm doã phaûi vöôït qua. Cha muoán taäp trung ngaén goïn vaøo ba trong soá naøy: söï taàm thöôøng taâm linh, söï thoaûi maùi cuûa theá gian vaø söï hôøi hôït.
Tröôùc heát, chuùng ta caàn vöôït qua söï taàm thöôøng taâm linh. Baèng caùch naøo? Vieäc Daâng Chuùa vaøo Ñeàn thôø, maø Kitoâ giaùo Ñoâng phöông goïi laø "leã gaëp gôõ", nhaéc nhôû chuùng ta raèng öu tieân trong cuoäc soáng cuûa chuùng ta phaûi laø cuoäc gaëp gôõ cuûa chuùng ta vôùi Chuùa, ñaëc bieät laø trong lôøi caàu nguyeän baûn thaân, bôûi vì moái quan heä cuûa chuùng ta vôùi Ngöôøi laø neàn taûng cuûa moïi söï chuùng ta laøm. Ñöøng bao giôø queân raèng bí quyeát cuûa moïi söï laø caàu nguyeän, vì thöøa taùc vuï vaø hoaït ñoäng toâng ñoà chuû yeáu khoâng phaûi laø coâng vieäc cuûa chuùng ta vaø khoâng chæ phuï thuoäc vaøo caùc phöông tieän cuûa con ngöôøi. Caùc con seõ noùi vôùi cha: vaâng, ñuùng nhö vaäy, nhöng nhöõng cam keát, öu tieân muïc vuï, lao ñoäng toâng ñoà, meät moûi, v.v. coù nguy cô khieán chuùng con khoâng coøn nhieàu thôøi gian vaø söùc löïc ñeå caàu nguyeän. Ñoù laø lyù do taïi sao cha muoán chia seû moät vaøi lôøi khuyeân. Tröôùc heát, chuùng ta haõy trung thaønh vôùi moät soá nhòp caàu nguyeän phuïng vuï ñaùnh daáu ngaøy naøy, töø Thaùnh leã ñeán kinh nhaät tuïng. Vieäc cöû haønh Thaùnh Theå haøng ngaøy laø nhòp ñaäp cuûa ñôøi soáng linh muïc vaø tu só. Caùc Giôø Kinh Phuïng Vuï cho pheùp chuùng ta caàu nguyeän vôùi Giaùo Hoäi vaø ñeàu ñaën: Öôùc mong sao chuùng ta ñöøng bao giôø lô laø vieäc naøy! Vì vaäy, chuùng ta cuõng ñöøng boû beâ vieäc Xöng toäi. Chuùng ta luoân caàn ñöôïc tha thöù, ñeå sau ñoù ban taëng loøng thöông xoùt cho ngöôøi khaùc.
Baây giôø, lôøi khuyeân thöù hai. Nhö taát caû chuùng ta ñeàu bieát, chuùng ta khoâng theå giôùi haïn mình trong vieäc ñoïc thuoäc loøng nhöõng lôøi caàu nguyeän, nhöng phaûi daønh ra moät thôøi gian ñeå caàu nguyeän soát saéng moãi ngaøy, ñeå luoân "taâm ñaàu yù hôïp" vôùi Chuùa. Ñoù coù theå laø moät thôøi gian daøi ñeå thôø laïy, suy nieäm Lôøi Chuùa, hoaëc laàn haït Maân Coâi, nhöng laø thôøi gian gaàn guõi vôùi Ñaáng maø chuùng ta yeâu meán hôn heát moïi söï. Ngoaøi ra, ngay caû khi ñang hoaït ñoäng, chuùng ta luoân coù theå nhôø ñeán lôøi caàu nguyeän cuûa traùi tim, nhöõng "öôùc nguyeän" ngaén goïn - voán laø moät kho taøng thöïc söï - nhöõng lôøi chuùc tuïng, taï ôn vaø khaån caàu, ñeå laëp laïi vôùi Chuùa ôû baát cöù nôi naøo chuùng ta soáng. Caàu nguyeän giuùp chuùng ta khoâng coøn taäp trung vaøo baûn thaân, noù môû loøng chuùng ta vôùi Thieân Chuùa, vaø noù giuùp chuùng ta ñöùng vöõng vì noù ñaët chuùng ta trong tay Ngöôøi. Noù taïo ra trong chuùng ta khoâng gian ñeå coù theå caûm nghieäm ñöôïc söï gaàn guõi cuûa Thieân Chuùa, ñeå lôøi cuûa Ngöôøi trôû neân quen thuoäc vôùi chuùng ta vaø qua chuùng ta, vôùi taát caû nhöõng ngöôøi chuùng ta gaëp gôõ. Khoâng caàu nguyeän, chuùng ta seõ khoâng tieán xa ñöôïc. Cuoái cuøng, ñeå vöôït qua söï taàm thöôøng taâm linh, chuùng ta ñöøng bao giôø meät moûi keâu caàu Ñöùc Meï, Meï cuûa chuùng ta, hoïc nôi Meï ñeå chieâm ngaém vaø böôùc theo Chuùa Gieâsu.
Thaùch thöùc thöù hai laø vöôït qua caùm doã cuûa tieän nghi traàn tuïc, cuûa cuoäc soáng deã daõi, trong ñoù chuùng ta ít nhieàu saép xeáp moïi thöù vaø luøi laïi, tìm kieám söï thoaûi maùi cho rieâng mình, bò loâi cuoán khoâng chuùt nhieät tình. Theo caùch naøy, chuùng ta ñaùnh maát troïng taâm söù meänh cuûa mình, ñoù laø boû caùi toâi cuûa mình laïi phía sau vaø höôùng veà anh chò em mình, thöïc haønh "ngheä thuaät cuûa söï gaàn guõi" nhaân danh Chuùa. Thoâng thöôøng, trong nhöõng hoaøn caûnh ngheøo khoù vaø ñau khoå, coù nguy cô lôùn veà tính theá gian: mong muoán lôïi duïng ñòa vò cuûa mình ñeå thoûa maõn nhöõng nhu caàu vaø tieän nghi cuûa chính mình. Thaät ñaùng buoàn khi chuùng ta thu mình laïi vaø trôû thaønh nhöõng quan chöùc laïnh luøng trong tinh thaàn. Thay vì phuïc vuï Tin Möøng, chuùng ta laïi quan taâm ñeán vieäc quaûn lyù taøi chính vaø theo ñuoåi moät soá coâng vieäc kinh doanh sinh lôøi cho chính mình. Thöa anh chò em, thaät tai tieáng khi ñieàu naøy xaûy ra trong ñôøi soáng cuûa moät linh muïc hay tu só, vì thay vaøo ñoù, hoï neân laø nhöõng maãu möïc veà söï ñieàu ñoä vaø töï do noäi taâm. Maët khaùc, thaät ñeïp bieát bao khi minh baïch trong caùc yù ñònh cuûa chuùng ta vaø khoâng thoûa hieäp vôùi tieàn baïc, vui veû ñoùn nhaän söï khoù ngheøo cuûa Tin Möøng vaø saùt caùnh vôùi ngöôøi ngheøo! Vaø thaät ñeïp bieát bao khi ñöôïc raïng ngôøi trong cuoäc soáng ñoäc thaân nhö moät daáu hieäu cuûa söï saün saøng hoaøn toaøn cho vöông quoác cuûa Thieân Chuùa! Xin ñöøng ñeå chính nhöõng taät xaáu maø chuùng ta muoán nhoå boû nôi ngöôøi khaùc, vaø trong toaøn theå xaõ hoäi, cuoái cuøng laïi beùn reã trong chuùng ta. Laøm ôn, chuùng ta haõy coi chöøng nhöõng tieän nghi traàn tuïc.
Cuoái cuøng, thöû thaùch thöù ba laø vöôït qua caùm doã hôøi hôït. daân Chuùa ñang chôø ñôïi ñeå ñöôïc nghe vaø tìm thaáy nieàm an uûi nôi lôøi Chuùa. Do ñoù, hoï caàn caùc linh muïc vaø tu só ñöôïc giaùo duïc, ñaøo taïo ñaøng hoaøng vaø ñam meâ Tin Möøng. Moät hoàng phuùc ñaõ ñöôïc trao vaøo tay chuùng ta, vaø chuùng ta seõ töï phuï khi nghó raèng mình coù theå thöïc hieän söù meänh maø Thieân Chuùa ñaõ keâu goïi chuùng ta maø khoâng caàn phaûi töï reøn luyeän baûn thaân moãi ngaøy vaø khoâng ñöôïc ñaøo taïo thaàn hoïc vaø thieâng lieâng ñaày ñuû. Ngöôøi ta khoâng caàn nhöõng "thaùnh chöùc", coù hoïc vò nhöng taùch bieät vôùi nhöõng ngöôøi nam nöõ bình thöôøng. Chaéc chaén, chuùng ta buoäc phaûi ñi vaøo trung taâm cuûa maàu nhieäm Kitoâ giaùo, ñaøo saâu söï hieåu bieát cuûa chuùng ta veà giaùo huaán cuûa Giaùo hoäi, nghieân cöùu vaø suy nieäm lôøi Chuùa. Tuy nhieân, ñoàng thôøi, chuùng ta phaûi tieáp tuïc côûi môû vôùi nhöõng vaán ñeà cuûa thôøi ñaïi chuùng ta vaø nhöõng caâu hoûi ngaøy caøng phöùc taïp cuûa thôøi ñaïi chuùng ta, ñeå hieåu cuoäc soáng vaø nhu caàu cuûa moïi ngöôøi, ñoàng thôøi nhaän ra caùch toát nhaát ñeå naém laáy tay hoï vaø ñoàng haønh vôùi hoï. Heä luaän laø, vieäc ñaøo taïo haøng giaùo só khoâng phaûi laø moät söï boå sung tuyø yù. Toâi noùi ñieàu naøy vôùi caùc chuûng sinh, nhöng noù aùp duïng cho taát caû moïi ngöôøi. Vieäc ñaøo taïo phaûi ñöôïc tieáp tuïc; noù phaûi tieáp tuïc trong suoát cuoäc ñôøi cuûa chuùng ta. Noù ñöôïc goïi laø söï ñaøo taïo lieân tuïc: moät söï ñaøo taïo lieân tuïc, suoát ñôøi.
Chuùng ta phaûi ñöông ñaàu vôùi nhöõng thaùch thöùc naøy neáu chuùng ta muoán phuïc vuï ngöôøi ta trong tö caùch nhaân chöùng cuûa tình yeâu Thieân Chuùa, vì vieäc phuïc vuï chæ coù hieäu quaû neáu noù ñeán qua nhaân chöùng. Ñöøng bao giôø queân haïn töø naøy: nhaân chöùng. Sau khi coâng boá nhöõng lôøi an uûi, Chuùa noùi qua ngoân söù Isaia: "Ai trong hoï ñaõ tuyeân boá ñieàu naøy vaø baùo tröôùc cho chuùng ta nhöõng ñieàu tröôùc ñaây? Caùc ngöôi laø nhaân chöùng cuûa Ta" (43:9, 10). Nhaân chöùng. Ñeå trôû thaønh nhöõng linh muïc, phoù teá vaø nhöõng ngöôøi thaùnh hieán toát laønh, lôøi noùi vaø yù ñònh laø chöa ñuû: chính cuoäc soáng cuûa caùc con phaûi noùi lôùn hôn lôøi noùi cuûa caùc con. Anh chò em thaân meán, khi nhìn anh chò em, toâi taï ôn Chuùa, vì anh chò em laø daáu chæ söï hieän dieän cuûa Chuùa Gieâsu, Ñaáng ñi treân ñöôøng phoá cuûa ñaát nöôùc naøy, Ñaáng chaïm ñeán cuoäc soáng cuûa moïi ngöôøi vaø baêng boù nhöõng veát thöông cuûa hoï. Tuy nhieân, caàn coù theâm nhöõng ngöôøi treû coù theå thöa "xin vaâng" vôùi Chuùa, caàn theâm nhieàu linh muïc vaø tu só coù theå chieáu toûa veû ñeïp cuûa Ngöôøi baèng cuoäc soáng cuûa hoï.
Trong caùc chöùng töø cuûa mình, caùc con ñaõ nhaéc nhôû cha raèng thaät khoù khaên bieát bao khi thi haønh söù meänh cuûa mình ôû moät vuøng ñaát giaøu veû ñeïp thieân nhieân vaø taøi nguyeân, nhöng laïi bò toån thöông bôûi naïn boùc loät, tham nhuõng, baïo löïc vaø baát coâng. Tuy nhieân, caùc con cuõng ñaõ noùi veà duï ngoân Ngöôøi Samari nhaân haäu, vaø caùch Chuùa Gieâsu ñi treân ñöôøng phoá cuûa chuùng ta vaø, ñaëc bieät laø qua Giaùo hoäi cuûa Ngöôøi, döøng laïi vaø chaêm soùc veát thöông cuûa nhöõng ngöôøi bò aùp böùc. Thöa anh chò em, muïc vuï maø anh chò em ñöôïc keâu goïi chính laø ñieàu naøy: mang ñeán söï gaàn guõi vaø an uûi, gioáng nhö aùnh saùng khoâng ngöøng chieáu saùng giöõa boùng toái bao truøm. Chuùng ta haõy hoïc nôi Chuùa, Ñaáng luoân gaàn guõi. Vaø trôû thaønh anh chò em vôùi moïi ngöôøi, ñaëc bieät vôùi nhau: chöùng nhaân cuûa tình huynh ñeä, khoâng bao giôø coù chieán tranh; nhaân chöùng cuûa hoøa bình, hoïc caùch chung soáng vôùi söï khaùc bieät giöõa caùc neàn vaên hoùa vaø saéc toäc khaùc nhau. Vì, nhö Ñöùc Beâneâñictoâ XVI ñaõ löu yù, khi noùi chuyeän vôùi caùc linh muïc ôû Chaâu Phi, "chöùng taù cuûa anh chò em veà vieäc chung soáng hoøa bình, baát chaáp saéc toäc vaø chuûng toäc, coù theå ñaùnh ñoäng caùc traùi tim" (Africae Munus, 108).
Nhö moät caâu ngaïn ngöõ coå ñaõ noùi: "Gioù khoâng laøm gaõy baát cöù thöù gì coù theå uoán cong ñöôïc." Ñaùng buoàn thay, lòch söû cuûa nhieàu daân toäc treân luïc ñòa naøy ñaõ phaûi uoán cong tröôùc söùc maïnh cuûa ñau khoå vaø baïo löïc. Neáu trong loøng moãi ngöôøi ñeàu coù moät öôùc muoán, thì ñoù laø khoâng bao giôø phaûi laøm nhö vaäy nöõa, khoâng bao giôø phaûi cuùi mình tröôùc söï kieâu ngaïo cuûa keû quyeàn theá, khoâng bao giôø phaûi khuaát phuïc tröôùc aùch baát coâng. Tuy nhieân, chuùng ta coù theå hieåu caâu tuïc ngöõ chuû yeáu theo nghóa tích cöïc: coù moät kieåu uoán cong khoâng ñoàng nghóa vôùi yeáu ñuoái hay heøn nhaùt maø ñoàng nghóa vôùi söùc maïnh. Do ñoù, uoán cong coù theå laø daáu hieäu cuûa khaû naêng meàm deûo, vöôït qua söï cöùng ngaéc, vaø vun troàng moät tinh thaàn ngoan ngoaõn khoâng khuaát phuïc tröôùc cay ñaéng vaø oaùn giaän. Ñoù laø daáu hieäu cuûa khaû naêng thay ñoåi vaø khoâng coá thuû trong yù töôûng vaø chuû tröông cuûa chính mình. Neáu chuùng ta cuùi ñaàu khieâm nhöôøng tröôùc Thieân Chuùa, Ngöôøi seõ khieán chuùng ta trôû neân gioáng nhö Ngöôøi, laø nhöõng taùc nhaân cuûa loøng thöông xoùt. Neáu chuùng ta maõi ngoan ngoaõn trong tay Thieân Chuùa, thì Ngöôøi uoán naén chuùng ta trôû thaønh moät daân toäc hoøa giaûi, coù khaû naêng côûi môû vaø ñoái thoaïi, chaáp nhaän vaø tha thöù, nhöõng ngöôøi laøm cho nhöõng doøng soâng hoøa bình chaûy qua nhöõng vuøng ñoàng baèng khoâ caèn ñaày baïo löïc. Do ñoù, khi nhöõng côn gioù baõo cuûa söï xung ñoät vaø chia reõ thoåi qua, chuùng ta khoâng bò tan vôõ, vì chuùng ta traøn ñaày tình yeâu thöông cuûa Thieân Chuùa. Mong sao caùc con luoân ngoan ngoaõn vôùi Thieân Chuùa giaøu loøng thöông xoùt, khoâng bao giôø bò soùng gioù chia reõ laøm tan vôõ.
Thöa anh chò em, toâi chaân thaønh caûm ôn anh chò em veà con ngöôøi cuûa anh chò em vaø nhöõng gì anh chò em laøm; Toâi caûm ôn anh chò em vì chöùng taù cuûa anh chò em cho Giaùo hoäi vaø theá giôùi. Ñöøng naûn loøng, vì chuùng toâi caàn anh chò em! Anh chò em laø quyù giaù vaø quan troïng. Toâi noùi ñieàu naøy nhaân danh toaøn theå Giaùo hoäi. Xin cho anh chò em luoân laø nhöõng maùng chuyeån söï hieän dieän ñaày an uûi cuûa Chuùa, nhöõng chöùng nhaân vui töôi cuûa Tin Möøng, nhöõng ngoân söù cuûa hoøa bình giöõa nhöõng côn baõo baïo löïc, nhöõng moân ñeä cuûa tình yeâu, luoân saün saøng chaêm soùc nhöõng veát thöông cuûa ngöôøi ngheøo vaø ngöôøi ñau khoå. Toâi xin caùm ôn anh chò moät laàn nöõa; caûm ôn anh chò em vì söï phuïc vuï vaø loøng nhieät thaønh muïc vuï cuûa anh chò em. Toâi ban phöôùc cho anh chò em vaø mang anh chò em trong traùi tim cuûa toâi. Vaø toâi xin anh chò em ñöøng queân caàu nguyeän cho toâi! Caûm ôn anh chò em!