Ñöùc Thaùnh cha leân ñöôøng vieáng thaêm Kazakhstan
Ñöùc Thaùnh cha leân ñöôøng vieáng thaêm Kazakhstan.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Nur-Sultan (RVA News 13-09-2022) - Saùng sôùm hoâm 13 thaùng Chín naêm 2022, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ leân ñöôøng thöïc hieän chuyeán toâng du laàn thöù 38 trong trieàu ñaïi Giaùo hoaøng cuûa ngaøi, taïi Nur-Sultan, thuû ñoâ Coäng hoøa Kazakhstan, cho ñeán chieàu ngaøy 15 thaùng Chín naêm 2022, vôùi muïc ñích tham döï Hoäi nghò Laàn thöù VII caùc vò laõnh ñaïo Theá giôùi vaø caùc truyeàn thoáng toân giaùo, vaø vieáng thaêm coäng ñoaøn Giaùo hoäi Coâng giaùo ñòa phöông.
Chieàu hoâm tröôùc ñoù, ñeå chuaån bò tinh thaàn vaø caàu xin ôn phuø trôï cuûa Meï Thieân Chuùa, nhö thoùi quen, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ ñeán caàu nguyeän tröôùc aûnh Ñöùc Meï laø Phaàn Roãi cuûa daân Roma, trong Ñeàn thôø Ñöùc Baø Caû ôû Roma. Taäp quaùn toát laønh naøy ñöôïc thöïc hieän töø khi baét ñaàu trieàu ñaïi Giaùo hoaøng cuûa ngaøi, thaùng Ba naêm 2013.
Luùc gaàn 6 giôø 30 saùng, Ñöùc Thaùnh cha rôøi nhaø troï thaùnh Marta ôû noäi thaønh Vatican ñeå ra phi tröôøng quoác teá Fiumicino cuûa thaønh Roma. Tieãn bieät ngaøi, coù caùc vò höõu traùch saân bay vaø cuûa haõng haøng khoâng Ita Airways.
Cuøng ñi vôùi Ñöùc Thaùnh cha treân maùy bay Airbus A330, coù ñoaøn tuøy tuøng, khoaûng 30 ngöôøi, ñöùng ñaàu laø Ñöùc Hoàng y Quoác vuï khanh Pietro Parolin, Ñöùc Toång giaùm muïc Ngoaïi tröôûng Paul Gallagher, Ñöùc Hoàng y Ayuso, Boä tröôûng Boä Ñoái thoaïi lieân toân, coøn coù 80 kyù giaû YÙ vaø quoác teá.
Maùy bay caát caùnh luùc 7 giôø 36 phuùt vaø tröïc chæ phi tröôøng thaønh phoá Nur-Sultan cuûa Coäng hoøa Kazakhstan, caùch Roma hôn 5,600 caây soá veà höôùng ñoâng. Maùy bay traùnh khoâng phaän cuûa Ucraina vaø Nga, neân choïn con ñöôøng ôû maïn nam. Töø cuoái thaùng Hai naêm nay, Nga ñoùng khoâng phaän cuûa mình khoâng cho caùc maùy bay töø Lieân hieäp AÂu chaâu ñöôïc bay vaøo.
Nhö thoùi quen, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ chaøo thaêm caùc kyù giaû cuøng ñi vaø caùm ôn hoï vì söï kieân nhaãn vaø trôï giuùp trong chuyeán ñi naøy. Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Toâi caàu chuùc anh chò em moät chuyeán ñi toát ñeïp vaø laøm vieäc cuõng toát ñeïp! Chuùng ta seõ noùi chuyeän vôùi nhau treân ñöôøng veà! Xin caùm ôn vaø chuùc anh chò em moät ngaøy toát laønh".
Tieáp ñoù, Ñöùc Thaùnh cha choáng gaäy, laàn löôït ñeán chaøo thaêm töøng kyù giaû treân maùy bay.
Cuoäc vieáng thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh cha taïi Kazakhstan dieãn ra ñoàng thôøi vôùi chuyeán vieáng thaêm cuûa Chuû tòch Trung Quoác Taäp Caän Bình taïi nöôùc naøy. Caùc kyù giaû ñaõ hoûi Ñöùc Thaùnh cha xem ngaøi coù gaëp Chuû tòch Trung Quoác hay khoâng, ngaøi cho bieát laø "khoâng coù tin töùc gì veà vaán ñeà naøy", nhöng cho bieát ngaøi saün saøng ñeán thaêm Coäng hoøa nhaân daân Trung Quoác.
Vaøi neùt veà ñaát nöôùc vaø Giaùo hoäi taïi Kazakhstan
Kazakhstan laø moät laõnh thoå roäng lôùn, vôùi hai trieäu 970 ngaøn caây soá vuoâng, ñöùng thöù chín treân theá giôùi veà dieän tích, gaáp taùm laàn Vieät Nam. Nöôùc naøy bò saùp nhaäp vaøo Nga hoài theá kyû XVIII, döôùi thôøi Nga Hoaøng Catarina Ñaïi Ñeá. Baø göûi caùc linh muïc Coâng giaùo ñeán laøm vieäc muïc vuï cho caùc tín höõu coâng nhaân ngöôøi Ñöùc vaø Hoøa Lan ñeán khai phaù vuøng naøy. Ñöôïc ñoäc laäp ngaøy 16 thaùng Möôøi Hai naêm 1991, sau khi ñeá quoác Lieân Xoâ tan raõ, laõnh thoå Kazakhstan ngaøy nay chæ coù gaàn 19 trieäu daân cö thuoäc 150 saéc daân khaùc nhau, trong ñoù 63% laø ngöôøi Kazaki baûn xöù, 24% laø ngöôøi Nga vaø 2% laø ngöôøi Ucraina.
Tuy chính phuû hieän nay muoán daønh öu tieân cho ngöôøi Kazaki vaø ngoân ngöõ naøy, nhöng cho ñeán nay, chæ coù 2% daân soá taïi Kazakhstan noùi tieáng kazaki, vaø taát caû ñeàu söû duïng tieáng Nga.
Kazakhstan ñöôïc ñoäc laäp naêm 1991 sau khi Lieân Xoâ tan raõ. Trong thaäp nieân 1990 vaø sau ñoù, quyeàn bính taïi nöôùc naøy daàn daàn taäp trung trong tay Toång thoáng Nursultan Nazarbayev, moät cöïu coâng chöùc cuûa cheá ñoä Xoâ Vieát. OÂng cai quaûn Kazakhstan cho ñeán naêm 2019, thì nhöôøng quyeàn cho Toång thoáng Kassym-Jomart Tokayev hieän nay.
Veà maët toân giaùo, Kazakhstan coù khoaûng 70% daân soá laø tín höõu Hoài giaùo, vaø Kitoâ giaùo chieám 26%, trong ñoù ña soá thuoäc Chính thoáng Nga. Cuõng coù 3% khoâng thuoäc toân giaùo naøo.
Soá tín höõu Coâng giaùo taïi Kazakhstan chæ coù khoaûng 125,000 ngöôøi, vôùi moät Toång giaùo phaän Astana-Nur-Sultan, hai giaùo phaän thuoäc haït laø Almaty vaø Karaganda, vaø mieàn Giaùm quaûn Toâng toøa Atyrau, toång coäng coù 81 giaùo xöù, 146 trung taâm muïc vuï. Nhaân söï cuûa Giaùo hoäi goàm saùu giaùm muïc, 78 linh muïc giaùo phaän vaø 26 linh muïc doøng, 5 tu huynh vaø 133 nöõ tu. Cuõng coù 18 thöøa sai giaùo daân vaø 50 giaùo lyù vieân.
Soá tín höõu Coâng giaùo taïi ñaây quaù moät nöûa laø ngöôøi goác Ba Lan, phaàn coøn laïi laø ngöôøi goác YÙ, Ñöùc, Taây Ban Nha, v.v.
Tuy laø thieåu soá, nhöng caùc tín höõu Coâng giaùo ñaõ hieän dieän töø theá kyû XIII taïi nöôùc naøy, vaø maùu caùc vò töû ñaïo ñaõ töôùi goäi taïi ñaây, nhaát laø trong theá kyû XX. Trong soá caùc vò töû ñaïo ñöôïc Toøa Thaùnh toân phong chaân phöôùc, hoài cuoái thaùng Saùu naêm 2001, ñaëc bieät coù moät giaùm muïc vaø moät linh muïc bò giam vaø cheát ruõ tuø trong caùc nhaø giam gaàn thaønh phoá Karaganda, maïn trung Kazakhstan, ñoù laø Ñöùc Toång giaùm muïc Budka vaø cha Zaricki.
Cuoäc vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II
Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ laø vò Giaùo hoaøng thöù hai ñeán thaêm Kazakhstan. Vò ñaàu tieân laø thaùnh Gioan Phaoloâ II. Ngaøi ñeán thaêm nöôùc naøy trong hôn ba ngaøy, töø ngaøy 22 ñeán ngaøy 25 thaùng Chín naêm 2001, tröôùc khi sang thaêm nöôùc Armeni. Cuoäc vieáng thaêm cuûa ngaøi ñöôïc 500 kyù giaû, trong ñoù coù 300 ngöôøi ñeán töø nöôùc ngoaøi, ñeán Kazakhstan ñeå theo doõi vaø töôøng thuaät caùc hoaït ñoäng cuûa Ñöùc Giaùo hoaøng.
Cuoäc vieáng thaêm cuûa Ñöùc Gioan Phaoloâ II baáy giôø coù chuû ñeà laø: "Caùc con haõy yeâu meán nhau". Giôùi raên naøy cuûa Chuùa coù taàm quan troïng ñaëc bieät ñoái vôùi xaõ hoäi Kazakhstan, vôùi haøng traêm nhoùm chuûng toäc vaø quoác tòch, thuoäc caùc toân giaùo khaùc nhau, Vì theá, lôøi môøi goïi cuûa Chuùa Gieâsu: "Caùc con haõy yeâu meán nhau" coù theå laø moät yeáu toá caên baûn ñoái vôùi töông lai cuûa quoác gia naøy.
Trong yù höôùng ñoù, ngay töø dieãn vaên ñaàu tieân, Ñöùc Gioan Phaoloâ II ñaõ ñaëc bieät khuyeán khích söï soáng chung hoøa bình giöõa caùc chuûng toäc taïi Kazakhstan vaø noùi raèng:
"Ngaøy nay, taïi ñaát nöôùc anh chò em laø moät trong nhöõng nöôùc roäng lôùn nhaát theá giôùi, caùc coâng daân thuoäc haøng traêm chuûng toäc vaø saéc daân soáng caïnh nhau, moãi chuûng toäc ñeàu ñöôïc Hieán phaùp baûo ñaûm cuøng nhöõng quyeàn lôïi vaø töï do. Tinh thaàn côûi môû vaø coäng taùc naøy thuoäc veà truyeàn thoáng cuûa anh chò em, vì Kazakhstan luoân laø moät phaàn ñaát coù nhieàu chuûng toäc vaø vaên hoùa cuøng soáng chung vôùi nhau...
"Hôõi caùc daân toäc quyù meán taïi Kazakhstan! Sau khi ñaõ hoïc ñöôïc nhöõng kinh nghieäm töø quaù khöù xa gaàn cuûa anh chò em, ñaëc bieät laø töø nhöõng bieán coá ñau thöông cuûa theá kyû XX, anh chò em caàn laøm sao ñeå söï daán thaân phuïc vuï ñaát nöôùc cuûa anh chò em, luoân döïa treân söï baûo toàn töï do, voán laø moät quyeàn baát khaû nhöôïng vaø laø khaùt voïng saâu xa cuûa moãi ngöôøi. Ñaëc bieät laø nhìn nhaän quyeàn töï do toân giaùo, laøm cho con ngöôøi ñöôïc bieåu loä nhöõng tín ngöôõng saâu thaúm nhaát cuûa mình. Trong moãi xaõ hoäi, neáu caùc coâng daân chaáp nhaän nhau veà phöông dieän tín ngöôõng, thì seõ deã coå voõ nôi hoï söï nhìn nhaän thöïc söï caùc nhaân quyeàn khaùc vaø hieåu caùc giaù trò laøm neàn taûng cho söï soáng chung hoøa bình vaø sinh nhieàu lôïi ích. Thöïc vaäy, hoï caûm thaáy moät moái daây lieân heä chung vôùi yù thöùc mình laø anh chò em vôùi nhau, vì cuøng laø con cuûa moät Thieân Chuùa ñaáng taïo döïng vuõ truï.
Thaùnh Giaùo hoaøng Gioan Phaoloâ II keát luaän raèng: "Daân toäc Kazakhstan yeâu quyù, moät söù maïng ñaày thaùch ñoá ñang chôø ñôïi anh chò em: ñoù laø xaây döïng moät quoác gia döôùi laù côø tieán boä ñích thöïc, trong lieân ñôùi vaø hoøa bình. Hôõi Kazakhstan, laõnh thoå cuûa caùc vò töû ñaïo vaø cuûa caùc tín höõu, ñaát cuûa nhöõng ngöôøi bò löu ñaøy vaø cuûa caùc anh huøng, ñaát cuûa caùc nhaø trí thöùc vaø ngheä só, ñöøng sôï gì! Neáu nhöõng veát thöông gaây ra cho anh chò em vaãn coøn saâu ñaäm, neáu nhöõng khoù khaên vaø chöôùng ngaïi coøn caûn trôû coâng cuoäc taùi thieát veà tinh thaàn vaø vaät chaát cuûa anh chò em, anh chò em seõ tìm ñöôïc söï khích leä trong caâu noùi cuûa ñaïi vaên haøo Abai Kunanbai: "Yeâu thöông vaø coâng lyù laø nhöõng nguyeân taéc cuûa nhaân loaïi, caùc nguyeân taéc ñoù laø keát quaû coâng trình cuûa Ñaáng Toái Cao". (Sayings, chapter 45).