Söù Ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
cho ngaøy theá giôùi caàu nguyeän
cho vieäc chaêm soùc thuï taïo 01/09/2022
Söù Ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho ngaøy theá giôùi caàu nguyeän cho vieäc chaêm soùc thuï taïo 01/09/2022.
Vatican (1-09-2022) - Söù Ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho ngaøy theá giôùi caàu nguyeän cho vieäc chaêm soùc thuï taïo, ngaøy 1 thaùng 9 naêm 2022:
Anh chò em thaân meán!
"Laéng nghe tieáng noùi cuûa thuï taïo" laø chuû ñeà vaø lôøi môøi cuûa Muøa Thuï taïo naêm nay. Giai ñoaïn ñaïi keát baét ñaàu vaøo ngaøy 01/9 vôùi Ngaøy Theá giôùi Caàu nguyeän cho vieäc Chaêm soùc Thuï taïo, vaø keát thuùc vaøo ngaøy 04/10 vôùi leã Thaùnh Phanxicoâ. Ñaây laø thôøi gian ñaëc bieät ñeå moïi Kitoâ höõu caàu nguyeän vaø cuøng chaêm soùc cho ngoâi nhaø chung cuûa chuùng ta. Ñöôïc truyeàn caûm höùng tröôùc heát bôûi Toøa Thöôïng Phuï Constantinople, thôøi gian naøy laø cô hoäi ñeå nuoâi döôõng "söï hoaùn caûi sinh thaùi" cuûa chuùng ta, moät söï hoaùn caûi ñöôïc Thaùnh Gioan Phaoloâ II khuyeán khích nhö moät phaûn öùng ñoái vôùi "thaûm hoïa sinh thaùi" maø Thaùnh Phaoloâ VI ñaõ baùo tröôùc vaøo naêm 1970 (Baøi tham luaän taïi cuoäc hoïp cuûa Toå chöùc FAO, 16/11/1970).
Hoïc caùch laéng nghe thuï taïo
Neáu chuùng ta hoïc caùch laéng nghe, chuùng ta seõ nhaän thaáy trong tieáng noùi cuûa thuï taïo moät söï töông phaûn. Moät maët, chuùng ta coù theå nghe moät baøi ca ngoït ngaøo ngôïi khen Ñaáng Taïo Hoùa yeâu daáu cuûa chuùng ta; maët khaùc, ñoù laø moät tieáng keâu cay ñaéng, than thôû söï ngöôïc ñaõi cuûa chuùng ta.
Baøi ca dòu ngoït cuûa thuï taïo
Baøi ca dòu ngoït cuûa thuï taïo môøi goïi chuùng ta thöïc haønh moät "linh ñaïo sinh thaùi" (Laudato si', 216), chuù yù ñeán söï hieän dieän cuûa Thieân Chuùa trong theá giôùi töï nhieân. Ñoù laø lôøi keâu goïi ñaët neàn taûng linh ñaïo cuûa chuùng ta treân "yù thöùc yeâu thöông veà vieäc chuùng ta khoâng bò taùch rôøi khoûi caùc thuï taïo khaùc, nhöng hình thaønh moät söï hieäp thoâng phoå quaùt tuyeät vôøi" (Laudato si' 220). Ñaëc bieät, ñoái vôùi caùc moân ñeä Chuùa Kitoâ, kinh nghieäm röïc saùng naøy cuûng coá nhaän thöùc cuûa chuùng ta raèng "Nhôø Ngoâi Lôøi, vaïn vaät ñöôïc taïo thaønh, vaø khoâng coù Ngöôøi, thì chaúng coù gì ñöôïc taïo thaønh" (Ga1, 3). Trong Muøa Thuï taïo naøy, moät laàn nöõa chuùng ta caàu nguyeän trong ngoâi thaùnh ñöôøng vó ñaïi cuûa thuï taïo, vaø thöôûng thöùc "daøn hôïp xöôùng vuõ truï huøng traùng" (Thaùnh Gioan Phaoloâ II, Tieáp kieán chung, 10/7/2002) cuûa voâ soá thuï taïo, ñang ca ngôïi Chuùa. Chuùng ta haõy cuøng vôùi Thaùnh Phanxicoâ Assisi haùt: "Ngôïi khen Chuùa, laïy Chuùa toâi, vôùi muoân loaøi taïo vaät" (Baøi ca Anh Maët trôøi). Chuùng ta haõy cuøng vôùi taùc giaû Thaùnh vònh haùt, "Hôõi toaøn theå chuùng sinh, ca tuïng Chuùa ñi naøo!" (Tv 150, 6)
Tieáng keâu thaûm thieát cuûa ñaát meï
Ñaùng tieác laø baøi ca ngoït ngaøo ñoù laïi ñi cuøng vôùi moät tieáng keâu thaûm thieát. Hay ñuùng hôn, töø moät ñieäp khuùc cuûa nhöõng tieáng keâu cay ñaéng. Ngay töø ñaàu, ngöôøi chò ñaát meï ñaõ keâu leân. Nhö con moài tröôùc söï tieâu duøng thaùi quaù cuûa chuùng ta, ñaát meï khoùc vaø caàu xin chuùng ta chaám döùt söï laïm duïng vaø huûy dieät chò. Roài taát caû moïi thuï taïo khaùc cuõng keâu leân. Tröôùc loøng thöông xoùt cuûa moät "moät chuû nghóa laáy con ngöôøi laøm trung taâm" (Laudato si', 68), hoaøn toaøn traùi ngöôïc vôùi vò trí trung taâm cuûa Chuùa Kitoâ trong coâng trình saùng taïo, voâ soá loaøi ñang cheát daàn cheát moøn vaø nhöõng baøi thaùnh ca chuùc tuïng cuûa chuùng khoâng coøn nöõa. Nhöng cuõng coù nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát trong chuùng ta ñang keâu khoùc. Tröôùc cuoäc khuûng hoaûng khí haäu, ngöôøi ngheøo laø nhöõng ngöôøi bò aûnh höôûng naëng neà nhaát cuûa haïn haùn, luõ luït, baõo vaø caùc ñôït naéng noùng ngaøy caøng khoác lieät vaø thöôøng xuyeân hôn. Coøn nöõa, anh chò em cuûa chuùng ta ôû caùc daân toäc baûn xöù ñang keâu leân. Keát quaû cuûa nhöõng lôïi ích kinh teá saên moài, vuøng ñaát toå tieân cuûa hoï ñang bò xaâm chieám vaø taøn phaù töù phía, "tieáng keâu thaáu taän trôøi cao" (Querida Amazonia, 9). Cuoái cuøng, tieáng keâu cuûa con caùi chuùng ta. Bò ñe doïa bôûi nhöõng haønh ñoäng thieån caän vaø ích kyû, ngaøy nay giôùi treû ñang keâu to, lo laéng, yeâu caàu ngöôøi lôùn chuùng ta laøm moïi thöù coù theå ñeå ngaên chaën hoaëc ít nhaát laø haïn cheá söï suïp ñoå cuûa caùc heä sinh thaùi treân haønh tinh cuûa chuùng ta.
Môøi goïi saùm hoái vaø thay ñoåi loái soáng
Laéng nghe nhöõng tieáng keâu ñau khoå naøy, chuùng ta phaûi saùm hoái vaø thay ñoåi loái soáng vaø heä thoáng phaù haïi cuûa chuùng ta. Ngay töø nhöõng trang ñaàu tieân, Tin Möøng keâu goïi chuùng ta "Haõy saùm hoái, vì Nöôùc Trôøi ñaõ ñeán gaàn!" (Mt 3, 2), môøi goïi ñeán moät töông quan môùi vôùi Thieân Chuùa, cuõng bao haøm moät töông quan khaùc vôùi tha nhaân vaø vôùi thuï taïo. Tình traïng xuoáng caáp cuûa ngoâi nhaø chung ñaùng ñöôïc quan taâm nhö nhöõng thaùch ñoá toaøn caàu khaùc, nhö khuûng hoaûng söùc khoûe traàm troïng vaø xung ñoät chieán tranh. "Soáng ôn goïi cuûa chuùng ta ñeå trôû thaønh nhöõng ngöôøi baûo veä cuûa coâng trình tay Chuùa laø caàn thieát ñoái vôùi moät ñôøi soáng nhaân ñöùc; ñoù khoâng phaûi laø moät choïn löïa hay moät khía caïnh thöù yeáu cuûa kinh nghieäm Kitoâ Giaùo cuûa chuùng ta" (Laudato si', 217).
Laø nhöõng ngöôøi coù ñöùc tin, chuùng ta caûm thaáy mình coù traùch nhieäm hôn nöõa trong haønh ñoäng moãi ngaøy, phuø hôïp vôùi lôøi môøi goïi hoaùn caûi. Nhöng lôøi keâu goïi naøy khoâng chæ mang tính caùch caù nhaân: "Söï hoaùn caûi sinh thaùi caàn mang laïi söï thay ñoåi vónh vieãn cuõng laø moät söï thay ñoåi coäng ñoàng" (Laudato si', 219). Theo quan ñieåm naøy, cam keát vaø haønh ñoäng, vôùi tinh thaàn hôïp taùc toái ña, cuõng laø lôøi yeâu caàu cuûa coäng ñoàng caùc quoác gia, ñaëc bieät trong caùc cuoäc hoïp cuûa Lieân Hieäp Quoác daønh rieâng cho vaán ñeà moâi tröôøng.
Hoäi nghò thöôïng ñænh veà bieán ñoåi khí haäu COP27
Hoäi nghò thöôïng ñænh veà bieán ñoåi khí haäu COP27 seõ ñöôïc toå chöùc taïi Ai Caäp vaøo thaùng 11/2022, laø cô hoäi tieáp theo ñeå taát caû moïi ngöôøi cuøng tham gia thuùc ñaåy vieäc thöïc hieän hieäu quaû Thoûa thuaän Paris. Vì lyù do naøy gaàn ñaây toâi ñaõ cho pheùp Toøa Thaùnh, nhaân danh Quoác gia Thaønh Vatican, gia nhaäp Coâng öôùc khung cuûa Lieân Hieäp Quoác veà bieán ñoåi khí haäu vaø Thoûa thuaän Paris, vôùi hy voïng raèng nhaân loaïi cuûa theá kyû 21 "coù theå ñöôïc nhôù ñeán vì ñaõ quaûng ñaïi gaùnh vaùc heát nhöõng troïng traùch cuûa thôøi kyø naøy" (Laudato si' 165). Ñaït ñöôïc muïc tieâu cuûa Paris: haïn cheá möùc taêng nhieät ñoä leân 1.50C laø ñieàu ñoøi nhieàu noã löïc, noù keâu goïi söï hôïp taùc coù traùch nhieäm giöõa caùc quoác gia trong vieäc trình baøy caùc keá hoaïch khí haäu hoaëc nhöõng ñoùng goùp ñaày tham voïng hôn do quoác gia xaùc ñònh, nhaèm giaûm möùc phaùt thaûi khí nhaø kính roøng veà "0" nhanh bao nhieâu coù theå. Ñoù laø vaán ñeà "hoaùn caûi" moâ hình tieâu duøng vaø saûn xuaát, cuõng nhö loái soáng, theo höôùng toân troïng hôn thuï taïo vaø söï phaùt trieån toaøn dieän cuûa con ngöôøi cuûa taát caû caùc daân toäc hieän taïi vaø töông lai, moät söï phaùt trieån döïa treân traùch nhieäm, söï thaän troïng, lieân ñôùi, quan taâm ñeán ngöôøi ngheøo vaø theá heä töông lai. Neàn taûng cuûa taát caû nhöõng ñieàu naøy laø caàn phaûi coù hieäp öôùc giöõa con ngöôøi vaø moâi tröôøng maø ñoái vôùi chuùng ta, nhöõng ngöôøi tin Chuùa, laø taám göông phaûn chieáu "tình yeâu saùng taïo cuûa Thieân Chuùa, töø ñoù chuùng ta ñeán vaø höôùng tôùi nôi chuùng ta ñang böôùc ñi" (Dieãn vaên taïi cuoäc Gaëp gôõ "Ñöùc tin vaø khoa hoïc höôùng ñeán COP26, 04/10/2021). Quaù trình chuyeån ñoåi mang laïi bôûi söï hoaùn caûi naøy khoâng theå boû qua caùc ñoøi hoûi cuûa coâng lyù, ñaëc bieät laø ñoái vôùi nhöõng ngöôøi lao ñoäng bò aûnh höôûng naëng neà nhaát bôûi taùc ñoäng cuûa bieán ñoåi khí haäu.
Hoäi nghò thöôïng ñænh veà ña daïng sinh hoïc COP15
Hoäi nghò thöôïng ñænh veà ña daïng sinh hoïc COP15, seõ ñöôïc toå chöùc taïi Canada vaøo thaùng 12, seõ mang ñeán cho thieän chí cuûa caùc chính phuû moät cô hoäi quan troïng ñeå thoâng qua moät thoûa thuaän ña phöông môùi nhaèm ngaên chaën söï phaù huûy caùc heä sinh thaùi vaø söï tuyeät chuûng cuûa caùc loaøi. Theo söï khoân ngoan coå xöa cuûa caùc Naêm Thaùnh, chuùng ta caàn phaûi "ghi nhôù, quay trôû laïi, nghæ ngôi vaø phuïc hoài" (Söù ñieäp Ngaøy Theá giôùi Caàu nguyeän cho vieäc Chaêm soùc Thuï taïo 2020). Ñeå ngaên chaën söï suïp ñoå theâm nöõa cuûa "maïng löôùi söï soáng" - ña daïng sinh hoïc - maø Chuùa ñaõ ban cho chuùng ta, chuùng ta haõy caàu nguyeän vaø thuùc giuïc caùc quoác gia ñaït ñöôïc thoaû thuaän veà boán nguyeân taéc chính: 1. xaây döïng cô sôû ñaïo ñöùc roõ raøng cho nhöõng thay ñoåi caàn thieát ñeå cöùu söï ña daïng sinh hoïc; 2. ñaáu tranh choáng laïi söï bieán maát cuûa tính ña daïng sinh hoïc, hoã trôï baûo toàn vaø phuïc hoài vaø ñaùp öùng nhu caàu cuûa con ngöôøi moät caùch beàn vöõng; 3. thuùc ñaåy lieân ñôùi toaøn caàu, döïa treân thöïc teá raèng ña daïng sinh hoïc laø coâng ích toaøn caàu ñoøi hoûi moät cam keát chung; 4. taäp trung vaøo nhöõng ngöôøi coù hoaøn caûnh deã bò toån thöông, bao goàm caû nhöõng ngöôøi bò aûnh höôûng naëng neà nhaát do maát ña daïng sinh hoïc, nhö ngöôøi baûn ñòa, ngöôøi giaø vaø ngöôøi treû.
Toâi xin nhaéc laïi: "Nhaân danh Thieân Chuùa, toâi yeâu caàu caùc coâng ty khai thaùc lôùn - khai thaùc moû, daàu moû, laâm nghieäp, baát ñoäng saûn, noâng saûn - ngöøng phaù röøng, khu vöïc ñaàm laày vaø nuùi non, ngöøng laøm oâ nhieãm soâng vaø bieån, ngöøng ñaàu ñoäc caùc daân toäc vaø thöïc phaåm" (Söù ñieäp Video göûi caùc Phong traøo Bình daân, 16/10/2021).
Nôï sinh thaùi cuûa caùc quoác gia giaøu coù
Chuùng ta khoâng theå khoâng nhaän ra söï toàn taïi cuûa moät "moùn nôï sinh thaùi" (Laudato si', 51) cuûa caùc quoác gia giaøu coù veà kinh teá, voán ñaõ gaây oâ nhieãm naëng neà nhaát trong hai theá kyû qua; ñieàu naøy ñoøi hoûi caùc quoác gia ñoù phaûi thöïc hieän caùc böôùc tham voïng hôn ôû COP27 vaø COP15. Ñieàu naøy bao goàm haønh ñoäng kieân quyeát trong phaïm vi bieân giôùi cuûa hoï, giöõ lôøi höùa hoã trôï taøi chính vaø kyõ thuaät cho caùc quoác gia ngheøo hôn veà kinh teá, voán ñaõ gaùnh chòu gaùnh naëng cuûa cuoäc khuûng hoaûng khí haäu. Ngoaøi ra, vieäc hoã trôï taøi chính hôn nöõa cho baûo toàn ña daïng sinh hoïc cuõng caàn ñöôïc khaån tröông xem xeùt. Ngay caû nhöõng nöôùc kinh teá keùm hôn cuõng coù nhöõng traùch nhieäm ñaùng keå nhöng "khaùc nhau" (Laudato si' 52); söï chaäm treã cuûa nhöõng ngöôøi khaùc khoâng bao giôø coù theå bieän minh cho haønh ñoäng cuûa moät ngöôøi. Taát caû chuùng ta phaûi haønh ñoäng moät caùch döùt khoaùt. Chuùng ta ñang ñaït ñeán "ñieåm ñoå vôõ" (Laudato si', 61).
Caàu nguyeän cho caùc hoäi nghò thöôïng ñænh COP27 vaø COP15
Trong Muøa Thuï taïo naøy, chuùng ta haõy caàu nguyeän ñeå caùc hoäi nghò thöôïng ñænh COP27 vaø COP15 coù theå lieân keát gia ñình nhaân loaïi (Laudato si' 13) ñeå ñoái phoù hieäu quaû vôùi cuoäc khuûng hoaûng khí haäu vaø söï suy giaûm ña daïng sinh hoïc. Nhôù laïi lôøi khuyeân cuûa Thaùnh Phaoloâ: vui vôùi ngöôøi vui, khoùc vôùi ngöôøi khoùc (Rm 12,15), chuùng ta haõy khoùc vôùi tieáng keâu thaûm thieát cuûa thuï taïo, chuùng ta haõy laéng nghe noù vaø ñaùp laïi baèng nhöõng vieäc laøm, ñeå chuùng ta vaø caùc theá heä töông lai vaãn coù theå tieáp tuïc vui möøng vôùi baøi ca eâm aùi veà cuoäc soáng vaø hy voïng cuûa caùc thuï taïo.
Roma, Thaùnh Gioan Laterano, 16/7/2022, Leã nhôù Ñöùc Meï Nuùi Caùt Minh
Nguoàn: (Nguoàn: Hoaøi Thaïch Sôn fb - vaticannews.va 21.07.2022)