Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ
cho Ngaøy theá giôùi ngöôøi ngheøo laàn thöù VI
Toaøn vaên Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho Ngaøy theá giôùi ngöôøi ngheøo laàn thöù VI.
Vatican (Vat 14-06-2022) - Ngaøy Theá giôùi Ngöôøi ngheøo laàn VI ñöôïc cöû haønh vaøo ngaøy 13 thaùng 11 naêm 2022. Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha cho Ngaøy naøy coù töïa ñeà: "Chuùa Gieâsu Kitoâ ñaõ töï yù trôû neân ngheøo khoù vì anh em (xem 2 Cr 8,9), ñöôïc chia thaønh 10 ñoaïn, vaø ñöôïc Ñöùc Thaùnh Cha kyù vaøo ngaøy 13 thaùng 6 naêm 2022.
Baûn dòch tieáng Vieät toaøn vaên Söù ñieäp cuûa Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ cho Ngaøy theá giôùi ngöôøi ngheøo laàn thöù VI, Ngaøy 13 thaùng 11 naêm 2022:
Chuùa Gieâsu Kitoâ ñaõ töï yù trôû neân ngheøo khoù vì anh em (x. 2Cr 8, 9)
1. "Chuùa Gieâsu Kitoâ [#] ñaõ töï yù trôû neân ngheøo khoù vì anh em" (x. 2Cr 8, 9). Vôùi nhöõng lôøi naøy, toâng ñoà Phaoloâ noùi vôùi caùc tín höõu ñaàu tieân cuûa Coârintoâ ñeå ñaët neàn taûng cho söï daán thaân lieân ñôùi cuûa hoï vôùi nhöõng anh chò em tuùng thieáu. Ngaøy Theá giôùi Ngöôøi ngheøo naêm nay trôû laïi nhö moät söï khích leä toát laønh giuùp chuùng ta suy ngaãm veà loái soáng cuûa mình vaø veà nhieàu hình thöùc ñoùi ngheøo cuûa thôøi ñieåm hieän taïi.
Vaøi thaùng tröôùc, theá giôùi thoaùt ra khoûi côn baõo cuûa ñaïi dòch, vôùi nhöõng daáu hieäu phuïc hoài kinh teá giuùp naâng daäy haøng trieäu ngöôøi ngheøo khoå vì maát vieäc laøm. Noù môû ra moät chaëng ñöôøng thanh thaûn, duø khoâng queân noãi ñau maát ñi ngöôøi thaân, cho pheùp chuùng ta coù theå cuoái cuøng cuõng ñöôïc trôû laïi vôùi nhöõng töông quan lieân vò tröïc tieáp, gaëp gôõ nhau maø khoâng bò raøng buoäc hay haïn cheá. Vaø baây giôø, moät thaûm hoïa môùi ñaõ xuaát hieän, ñöa theá giôùi ñeán moät vieãn caûnh khaùc.
Chieán tranh ôû Ucraina ñöôïc theâm vaøo caùc cuoäc chieán tranh khu vöïc maø trong nhöõng naêm gaàn ñaây ñaõ gaây neân bieát bao cheát choùc vaø taøn phaù. Nhöng ôû ñaây böùc tranh theå hieän phöùc taïp hôn do coù söï can thieäp tröïc tieáp cuûa moät "sieâu cöôøng", vôùi yù ñònh aùp ñaët yù chí cuûa mình choáng laïi nguyeân taéc töï quyeát cuûa caùc daân toäc. Nhöõng caûnh bi thöông laëp ñi laëp laïi vaø moät laàn nöõa lôøi haêm doaï laãn nhau cuûa moät soá quyeàn löïc laán aùt tieáng noùi cuûa nhaân loaïi ñang keâu goïi hoøa bình.
2. Söï voâ nghóa cuûa chieán tranh taïo ra bieát bao nhieâu ngöôøi ngheøo! Raûo nhìn ôû baát cöù nôi ñaâu, ngöôøi ta ñeàu thaáy baïo löïc aûnh höôûng theá naøo ñeán nhöõng ngöôøi khoâng coù khaû naêng töï veä vaø yeáu ñuoái nhaát. Vieäc phaùt löu haøng ngaøn ngöôøi, ñaëc bieät laø treû em trai cuõng nhö gaùi, ñeå laøm maát caên coäi cuûa hoï vaø aùp ñaët cho hoï moät caên tính khaùc. Lôøi cuûa taùc giaû Thaùnh Vònh tröôùc söï taøn phaù cuûa thaønh Gieâ-ru-sa-lem vaø söï löu ñaøy cuûa nhöõng ngöôøi treû Do Thaùi, laëp laïi hoâm nay: Beân bôø soâng Ba-by-lon, ta ra ngoài nöùc nôû maø töôûng nhôù Xi-on; / treân nhöõng caønh döông lieãu, ta taïm gaùc caây ñaøn. / Boïn lính canh ñoøi ta haùt xöôùng, / luõ cöôùp naøy môøi göôïng vui leân: / 'Haùt ñi, haùt thöû ñi xem / Xi-on nhaïc thaùnh ñieäu quen moät baøi!'/ Baøi ca kính Chuùa Trôøi, laøm sao ta haùt noåi / nôi ñaát khaùch queâ ngöôøi?" (137,1-4).
Haøng trieäu phuï nöõ, treû em vaø ngöôøi giaø, baát chaáp nguy hieåm cuûa bom ñaïn, buoäc phaûi chaïy tò naïn ôû caùc nöôùc laùng gieàng ñeå hy voïng cöùu ñöôïc maïng soáng. Coøn nhöõng ngöôøi ôû laïi taïi caùc khu vöïc xung ñoät thì haèng ngaøy soáng trong noãi sôï haõi vaø thieáu löông thöïc, nöôùc uoáng, chaêm soùc y teá vaø treân taát caû laø tình caûm. Trong nhöõng tình caûnh naøy, lyù trí bò che khuaát vaø nhöõng ngöôøi phaûi gaùnh chòu haäu quaû laø raát nhieàu daân thöôøng, nhöõng ngöôøi ñöôïc theâm vaøo soá nhöõng ngöôøi ngheøo, voán ñaõ raát nhieàu. Laøm theá naøo ñeå ñöa ra moät phaûn öùng thoûa ñaùng ñeå mang laïi söï naâng ñôõ vaø bình an cho raát nhieàu ngöôøi bò keït giöõa tình caûnh baát oån vaø baáp beânh?
3. Trong boái caûnh maâu thuaãn naøy, chuùng ta seõ cöû haønh Ngaøy Theá giôùi Ngöôøi ngheøo laàn thöù VI. Chuùng ta ñöôïc môøi goïi suy tö veà lôøi thaùnh toâng ñoà Phaoloâ keâu goïi haõy chaêm chuù nhìn vaøo Chuùa Gieâ-su, Ñaáng "voán giaøu sang phuù quyù, nhöng ñaõ töï yù trôû neân ngheøo khoù vì anh em, ñeå laáy caùi ngheøo cuûa mình maø laøm cho anh em trôû neân giaøu coù" (2Cr 8, 9). Trong chuyeán vieáng thaêm Gieârusalem, Phaoloâ ñaõ gaëp Pheâroâ, Giacoâbeâ vaø Gioan, nhöõng ngöôøi ñaõ xin ngaøi ñöøng queân nhöõng ngöôøi ngheøo. Thöïc teá, coäng ñoaøn Gieârusalem ñang gaëp khoù khaên nghieâm troïng do naïn ñoùi hoaønh haønh treân ñaát nöôùc naøy. Vaø ngay laäp töùc thaùnh Toâng ñoà ñaõ quan taâm ñeán vieäc toå chöùc moät cuoäc laïc quyeân lôùn ñeå giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi ngheøo. Caùc Kitoâ höõu ôû Coârintoâ ñaõ toû ra raát nhaïy beùn vaø saün saøng. Theo yeâu caàu cuûa Phaoloâ, moãi ñaàu tuaàn hoï quyeân goùp nhöõng gì tieát kieäm ñöôïc vaø taát caû ñeàu raát quaûng ñaïi.
Keå töø khi ñoù, moãi Chuùa Nhaät, khi cöû haønh Thaùnh Theå, chuùng ta thöïc hieän cuøng moät cöû chæ, ñoùng goùp phaàn cuûa mình ñeå coäng ñoaøn coù theå cung caáp cho nhöõng nhu caàu cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát. Ñoù laø moät daáu chæ maø caùc Kitoâ höõu luoân thöïc hieän vôùi nieàm vui vaø tinh thaàn traùch nhieäm, ñeå khoâng anh chò em naøo thieáu thoán nhöõng gì caàn thieát. Ñieàu naøy ñaõ ñöôïc chöùng thöïc bôûi lôøi töôøng thuaät cuûa thaùnh Giustinoâ, vaøo theá kyû thöù hai, khi moâ taû vôùi hoaøng ñeá Antonioâ Pioâ veà cöû haønh Chuùa Nhaät cuûa caùc Kitoâ höõu: "Vaøo Chuùa Nhaät, taát caû chuùng toâi quy tuï laïi vôùi nhau, cö daân thaønh thò cuõng nhö thoân queâ, ñoïc nhöõng ghi nhôù cuûa caùc Toâng ñoà vaø caùc taùc phaåm cuûa caùc ngoân söù trong khoaûng thôøi gian cho pheùp. [#] Sau ñoù, Thaùnh Theå ñöôïc beû ra vaø phaân phaùt cho moãi ngöôøi, vaø nhôø caùc phoù teá gôûi ñeán nhöõng ngöôøi vaéng maët. Nhöõng ngöôøi giaøu coù, neáu hoï muoán, hoï ñoùng goùp moät caùch töï do tuyø theo yù muoán, vaø nhöõng gì thu ñöôïc ñöôïc gôûi cho vò chuû toaï, ngöôøi seõ giuùp ñôõ nhöõng treû moà coâi, caùc baø goùa, vaø nhöõng ngöôøi cô cöïc vì beänh taät hoaëc vì nhöõng nguyeân nhaân khaùc, nhöõng tuø nhaân, nhöõng ngöôøi ngoaïi quoác ñang ôû giöõa chuùng toâi: noùi toùm laïi, baát cöù ai caàn ñeàu ñöôïc chaêm soùc"(Lôøi bieän hoä ñaàu tieân, LXVII, 1-6).
4. Trôû laïi coäng ñoaøn Coârintoâ, sau loøng nhieät thaønh ban ñaàu, söï daán thaân cuûa hoï baét ñaàu giaûm daàn vaø saùng kieán ñöôïc thaùnh Toâng ñoà ñeà xuaát bò maát söï hoà hôûi. Ñaây laø lyù do thoâi thuùc Phaoloâ vieát caùch noàng naøn, khôûi ñoäng laïi vieäc laïc quyeân, "ñeå nhö anh em ñaõ haêng haùi quyeát ñònh theá naøo, thì cuõng tuyø khaû naêng maø hoaøn thaønh nhö vaäy" (2Cr 8,11).
Vaøo luùc naøy, toâi nghó ñeán söï saün loøng trong nhöõng naêm gaàn ñaây, caùc daân toäc ñaõ môû roäng caùnh cöûa chaøo ñoùn haøng trieäu ngöôøi tò naïn töø caùc cuoäc chieán tranh ôû Trung Ñoâng, Trung Phi vaø baây giôø laø ôû Ucraina. Caùc gia ñình ñaõ môû cöûa nhaø cuûa hoï ñeå daønh choã cho caùc gia ñình khaùc, vaø caùc coäng ñoaøn ñaõ quaûng ñaïi chaøo ñoùn nhieàu phuï nöõ vaø treû em ñeå cung caáp cho hoï phaåm giaù xöùng ñaùng. Tuy nhieân, cuoäc xung ñoät caøng keùo daøi thì haäu quaû cuûa noù caøng trôû neân toài teä hôn. Caùc daân toäc chaøo ñoùn ngaøy caøng thaáy khoù khaên trong vieäc tieáp tuïc trôï giuùp; gia ñình vaø coäng ñoaøn baét ñaàu caûm thaáy söùc naëng cuûa moät tình huoáng vöôït quaù möùc khaån caáp. Ñaây laø luùc khoâng ñaàu haøng nhöng khôûi ñoäng laïi ñoäng löïc ban ñaàu. Nhöõng gì chuùng ta ñaõ baét ñaàu caàn phaûi ñöôïc hoaøn thaønh vôùi cuøng traùch nhieäm.
5. Thaät vaäy, tình lieân ñôùi naèm ôû choã: chia seû caùi chuùt ít mình coù vôùi nhöõng ngöôøi khoâng coù gì, ñeå khoâng ai phaûi ñau khoå. Caûm thöùc coäng ñoaøn vaø söï hieäp thoâng nhö moät loái soáng caøng lôùn, thì tình lieân ñôùi caøng phaùt trieån. Maët khaùc, caàn phaûi nhaän thaáy raèng coù nhöõng quoác gia, trong nhöõng thaäp kyû gaàn ñaây, möùc ñoä phuùc lôïi cuûa nhieàu gia ñình ñaõ taêng leân ñaùng keå, hoï coù ñöôïc moät tình traïng soáng an toaøn. Ñaây laø keát quaû tích cöïc cuûa saùng kieán caù nhaân vaø luaät phaùp, voán hoã trôï taêng tröôûng kinh teá keát hôïp vôùi söï khuyeán khích cuï theå cho caùc chính saùch veà gia ñình vaø traùch nhieäm xaõ hoäi. Phuùc lôïi veà söï an toaøn vaø oån ñònh giôø ñaây coù theå ñöôïc chia seû vôùi nhöõng ngöôøi bò buoäc phaûi rôøi boû nhaø cöûa vaø ñaát nöôùc cuûa hoï ñeå tìm kieám söï an toaøn vaø toàn taïi. Vôùi tö caùch laø thaønh vieân cuûa xaõ hoäi daân söï, chuùng ta tieáp tuïc keâu goïi caùc giaù trò cuûa töï do, traùch nhieäm, huynh ñeä vaø lieân ñôùi. Vôùi tö caùch laø Kitoâ höõu, chuùng ta luoân tìm thaáy nôi ñöùc tin, ñöùc caäy vaø ñöùc meán neàn taûng hieän höõu vaø hoaït ñoäng cuûa chuùng ta.
6. Ñieàu thuù vò caàn löu yù laø thaùnh Toâng ñoà khoâng muoán baét eùp caùc Kitoâ höõu phaûi laøm vieäc baùc aùi. Thaät vaäy, ngaøi vieát: "Toâi noùi theá khoâng phaûi ñeå ra leänh cho anh em ñaâu" (2Cr 8,8); ñuùng hôn, ngaøi muoán "kieåm chöùng söï chaân thaønh" veà tình yeâu cuûa hoï trong vieäc quan taâm vaø lo laéng cho ngöôøi ngheøo (xem sñd.). Muïc ñích lôøi keâu goïi cuûa thaùnh Phaoloâ chaéc chaén laø söï caàn thieát cuûa vieäc giuùp ñôõ cuï theå, tuy nhieân yù höôùng cuûa ngaøi coøn ñi xa hôn. Ngaøi môøi goïi thöïc hieän vieäc laïc quyeân vì ñoù laø daáu chæ cuûa tình yeâu nhö chính Chuùa Gieâsu ñaõ laøm. Noùi toùm laïi, loøng quaûng ñaïi ñoái vôùi ngöôøi ngheøo coù ñoäng löïc maïnh meõ nhaát nôi göông maãu cuûa Con Thieân Chuùa, Ñaáng muoán töï laøm cho mình trôû neân ngheøo khoù.
Thaät vaäy, thaùnh Toâng ñoà khoâng ngaïi khaúng ñònh raèng söï löïa choïn cuûa Chuùa Kitoâ, "söï töï huyû" cuûa Ngöôøi, laø moät "aân suûng", ñuùng hôn, laø "aân suûng cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng ta" (2Cr 8, 9), vaø chæ baèng caùch chaøo ñoùn noù, chuùng ta môùi coù theå bieåu loä ñöùc tin cuûa mình moät caùch cuï theå vaø nhaát quaùn. Giaùo huaán cuûa toaøn boä Taân Öôùc coù söï thoáng nhaát xung quanh chuû ñeà naøy, ñieàu naøy cuõng ñöôïc phaûn aùnh trong lôøi cuûa toâng ñoà Giacoâbeâ: "Anh em haõy ñem Lôøi aáy ra thöïc haønh, chöù ñöøng nghe suoâng maø löøa doái chính mình. Thaät vaäy, ai laéng nghe Lôøi Chuùa maø khoâng thöïc haønh, thì gioáng nhö ngöôøi soi göông thaáy khuoân maët töï nhieân cuûa mình. Ngöôøi aáy soi göông roài ñi, vaø queân ngay khoâng nhôù maët mình theá naøo. Ai thieát tha vaø trung thaønh tuaân giöõ luaät troïn haûo - luaät mang laïi töï do-, ai thi haønh luaät Chuùa chöù khoâng nghe qua roài boû, thì seõ tìm ñöôïc haïnh phuùc trong moïi vieäc mình laøm." (Gc 1,22-25)
7. Tröôùc ngöôøi ngheøo thì khoâng caàn huøng bieän, maø laø xaén tay aùo leân vaø thöïc haønh ñöùc tin baèng söï daán thaân tröïc tieáp, khoâng theå uûy thaùc cho ai khaùc. Tuy nhieân, ñoâi khi, moät hình thöùc ueå oaûi coù theå chieám öu theá, daãn ñeán nhöõng caùch haønh xöû khoâng nhaát quaùn, chaúng haïn nhö thôø ô vôùi ngöôøi ngheøo. Cuõng coù theå xaûy ra raèng moät soá Kitoâ höõu, do quaù gaén boù vôùi tieàn cuûa, sa laày vaøo vieäc söû duïng sai traùi taøi saûn vaø cuûa caûi. Ñaây laø nhöõng tình huoáng theå hieän moät ñöùc tin yeáu ôùt vaø moät nieàm hy voïng ueå oaûi vaø thieån caän.
Chuùng ta bieát raèng vaán ñeà khoâng naèm ôû baûn thaân tieàn baïc, vì noù laø moät phaàn cuûa cuoäc soáng haøng ngaøy vaø caùc moái quan heä xaõ hoäi cuûa con ngöôøi. Ñieàu chuùng ta caàn nghó ñeán, ñuùng hôn laø giaù trò maø tieàn mang laïi cho chuùng ta: noù khoâng theå trôû thaønh tuyeät ñoái, nhö theå noù laø muïc ñích chính. Söï gaén boù nhö vaäy ngaên caûn caùi nhìn thöïc teá vaøo cuoäc soáng haøng ngaøy vaø laøm môø ñi khaû naêng nhìn thaáy, khoâng cho chuùng ta nhìn thaáy nhu caàu cuûa ngöôøi khaùc. Khoâng gì nguy haïi ñoái vôùi moät Kitoâ höõu vaø moät coäng ñoaøn cho baèng vieäc bò meâ hoaëc bôûi thaàn töôïng cuûa caûi, ñieàu daãn ñeán keát cuïc laø söï troùi buoäc vaøo moät vieãn töôïng cuoäc soáng phuø du vaø sa ngaõ.
Do ñoù, ñaây khoâng phaûi laø moät vaán ñeà veà vieäc ñeán vôùi ngöôøi ngheøo baèng "naõo traïng trôï caáp", nhö thöôøng xaûy ra; ngöôïc laïi, caàn daán thaân ñeå khoâng moät ai thieáu thoán nhöõng ñieàu thieát yeáu. Ñieàu höõu ích khoâng phaûi laø duy haønh ñoäng, maø laø söï quan taâm chaân thaønh vaø quaûng ñaïi cho pheùp chuùng ta ñeán vôùi moät ngöôøi ngheøo nhö ñeán vôùi moät ngöôøi anh em, ngöôøi ñang chìa tay ra, ñeå toâi ñöôïc cöùu thoaùt khoûi voøng xoaùy maø toâi bò rôi vaøo. Vì vaäy, "khoâng ai ñöôïc noùi mình khoâng theå gaàn guõi ngöôøi ngheøo vì neáp soáng cuûa mình ñoøi hoûi phaûi chuù yù tôùi nhöõng laõnh vöïc khaùc. Ñaây laø moät lôøi bao bieän thöôøng nghe thaáy trong caùc giôùi hoïc thuaät, doanh nghieäp hay chuyeân moân, thaäm chí caû trong giôùi giaùo só. [#] khoâng moät ai trong chuùng ta ñöôïc mieãn khoûi söï quan taâm tôùi ngöôøi ngheøo vaø coâng baèng xaõ hoäi." (Toâng huaán Evangelii gaudium, 201). Ñieàu caáp baùch laø phaûi tìm ra nhöõng caùch thöùc môùi coù theå vöôït leân treân khuoân khoå cuûa nhöõng chính saùch xaõ hoäi ñöôïc xem nhö "moät chính saùch vì ngöôøi ngheøo, nhöng khoâng bao giôø laø chính saùch vôùi ngöôøi ngheøo vaø cuûa ngöôøi ngheøo, laïi caøng khoâng naèm trong döï aùn lieân keát moïi ngöôøi" (Thoâng ñieäp Fratelli tutti, 169). Thay vaøo ñoù, chuùng ta caàn baét chöôùc thaùi ñoä cuûa thaùnh Toâng ñoà khi coù theå vieát cho tín höõu Coârintoâ: "vaán ñeà khoâng phaûi laø baét anh em soáng eo heïp, ñeå ngöôøi khaùc bôùt ngheøo khoå. Ñieàu caàn thieát laø phaûi coù söï ñoàng ñeàu" (2Cr 8,13).
8. Coù moät nghòch lyù khoù chaáp nhaän ñoái vôùi ngöôøi nay cuõng nhö xöa, vì noù ngöôïc vôùi loái nghó cuûa con ngöôøi, ñoù laø: coù moät caùi ngheøo laøm chuùng ta giaøu. Nhaéc laïi "aân suûng" cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ, thaùnh Phaoloâ muoán xaùc nhaän laïi ñieàu maø chính ngaøi ñaõ rao giaûng, ñoù laø cuûa caûi ñích thöïc khoâng naèm ôû vieäc tích luõy "kho taøng döôùi ñaát, nôi moái moït laøm hö hoaïi vaø keû troäm ñoät nhaäp vaø ñaùnh caép" (Mt 6, 19 ), nhöng ñuùng hôn, laø nôi tình yeâu thöông nhau, khieán chuùng ta mang gaùnh naëng cho nhau ñeå khoâng ai bò boû rôi hoaëc loaïi tröø. Kinh nghieäm veà söï yeáu ñuoái vaø haïn cheá maø chuùng ta ñaõ soáng trong nhöõng naêm gaàn ñaây, vaø baây giôø laø thaûm kòch cuûa moät cuoäc chieán vôùi nhöõng haäu quaû toaøn caàu, phaûi daïy cho chuùng ta moät ñieàu gì ñoù mang tính quyeát ñònh: chuùng ta khoâng ôû treân traùi ñaát naøy ñeå toàn taïi, nhöng ñeå moïi ngöôøi ñöôïc soáng moät caùch xöùng ñaùng vaø haïnh phuùc. Söù ñieäp cuûa Chuùa Gieâsu chæ cho chuùng ta con ñöôøng vaø laøm cho chuùng ta khaùm phaù thaáy raèng coù caùi ngheøo haï nhuïc vaø gieát cheát, nhöng cuõng coù caùi ngheøo khaùc, cuûa Ngöôøi, giaûi thoaùt vaø laøm cho chuùng ta haïnh phuùc.
Caùi ngheøo gieát cheát thì khoán cuøng, laø con caùi cuûa söï baát coâng, boùc loät, baïo löïc vaø phaân phoái taøi nguyeân khoâng coâng baèng. Ñoù laø söï ngheøo ñoùi tuyeät voïng, khoâng coù töông lai, bôûi vì noù bò aùp ñaët bôûi vaên hoùa vöùt boû khoâng mang laïi trieån voïng hoaëc loái thoaùt. Noù laø söï khoán cuøng, trong khi buoäc ngöôøi ta vaøo tình traïng ngheøo khoå cuøng cöïc, cuõng aûnh höôûng ñeán chieàu kích thieâng lieâng, maø thöôøng deã bò boû qua, nhöng khoâng vì theá maø noù khoâng toàn taïi hay khoâng ñöôïc tính ñeán. Khi luaät duy nhaát laø pheùp tính lôïi nhuaän vaøo cuoái ngaøy, thì khoâng gì coù theå giöõ chuùng ta khoûi nhìn thaáy ngöôøi khaùc chæ ñôn giaûn laø nhöõng ñoái töôïng bò boùc loät: nhöõng ngöôøi khaùc chæ laø phöông tieän. Khoâng coøn nöõa tieàn löông phaûi leõ, giôø laøm vieäc thích hôïp, vaø caùc hình thöùc noâ leä môùi ñöôïc taïo ra, nhöõng ngöôøi khoâng coøn choïn löïa naøo khaùc phaûi chaáp nhaän söï baát coâng ñoäc haïi naøy ñeå löôïm laët nhöõng ñieàu toái thieåu cho cuoäc soáng.
Ngöôïc laïi, caùi ngheøo laøm chuùng ta töï do laø caùi ngheøo coù ñöôïc töø keát quaû cuûa moät quyeát ñònh traùch nhieäm ñeå gôõ boû gaùnh naëng quaù söùc vaø taäp trung vaøo nhöõng ñieàu thieát yeáu. Thaät vaäy, chuùng ta coù theå deã daøng nhaän ra caûm giaùc khoâng haøi loøng maø nhieàu ngöôøi traûi nghieäm, bôûi vì hoï caûm thaáy moät ñieàu gì ñoù raát quan troïng ñang thieáu trong cuoäc soáng cuûa hoï vaø ñi tìm kieám noù nhö moät söï lang thang khoâng muïc ñích. Trong öôùc muoán tìm kieám ñieàu gì ñoù coù theå laøm thoûa loøng, hoï caàn höôùng tôùi nhöõng ngöôøi nhoû beù, yeáu theá, ngheøo khoù ñeå cuoái cuøng coù theå hieåu ñöôïc hoï thöïc söï caàn gì. Gaëp gôõ nhöõng ngöôøi ngheøo cho pheùp chuùng ta chaám döùt nhöõng lo laéng vaø sôï haõi troáng roãng, ñeå ñi ñeán ñieàu gì thöïc söï quan troïng trong cuoäc soáng, laø kho baùu khoâng ai coù theå cöôùp ñöôïc khoûi chuùng ta: tình yeâu ñích thöïc vaø nhöng khoâng. Thaät vaäy, ngöôøi ngheøo, tröôùc khi laø ñoái töôïng cuûa söï boá thí cuûa chuùng ta, hoï laø nhöõng con ngöôøi, nhöõng ngöôøi giuùp chuùng ta töï do khoûi nhöõng raøng buoäc cuûa lo aâu vaø hôøi hôït.
Thaùnh Gioan Kim Khaåu, moät giaùo phuï vaø tieán só Hoäi thaùnh, trong nhöõng baøi vieát toá caùo maïnh meõ loái haønh xöû cuûa caùc Kitoâ höõu ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo nhaát, ñaõ vieát: "Neáu baïn khoâng theå tin raèng ngheøo khoù coù theå laøm cho baïn giaøu, thì haõy nghó ñeán Chuùa cuûa baïn vaø haõy thoâi nghi ngôø ñieàu naøy. Neáu Ngöôøi khoâng ngheøo, thì baïn seõ khoâng theå giaøu; ñieàu naøy thaät laï luøng, raèng caùi ngheøo laïi trôû neân nguoàn cuûa söï giaøu coù doài daøo. Nhöõng ñieàu thaùnh Phaoloâ muoán noùi veà "söï giaøu coù" laø söï hieåu bieát veà ñaïo ñöùc, söï thanh taåy khoûi toäi loãi, söï coâng chính, söï thaùnh hoaù vaø haøng ngaøn ñieàu toát laønh khaùc ñaõ ñöôïc ban cho chuùng ta baây giôø vaø maõi maõi. Chuùng ta coù ñöôïc taát caû nhöõng ñieàu naøy laø nhôø vaøo söï ngheøo khoù "(Baøi giaûng veà Thö thöù hai göûi tín höõu Coârintoâ 17,1).
9. Nhöõng lôøi cuûa thaùnh Toâng ñoà ñöôïc choïn cho chuû ñeà Ngaøy Theá giôùi Ngöôøi ngheøo laàn thöù VI naøy trình baøy moät nghòch lyù lôùn cuûa ñôøi soáng ñöùc tin: söï ngheøo khoù cuûa Chuùa Kitoâ laøm cho chuùng ta trôû neân giaøu coù. Neáu thaùnh Phaoloâ coù theå ñöa ra giaùo huaán naøy - vaø Giaùo hoäi ñaõ loan truyeàn vaø laøm chöùng qua nhieàu theá kyû - thì ñoù laø bôûi vì Thieân Chuùa, nôi Con cuûa Ngöôøi, Chuùa Gieâ-su, ñaõ choïn vaø ñi con ñöôøng naøy. Bôûi vì Ñöùc Kitoâ ñaõ töï laøm cho mình trôû neân ngheøo khoù vì chuùng ta, neân cuoäc soáng cuûa chính chuùng ta seõ ñöôïc chieáu saùng vaø bieán ñoåi, vaø nhaän ñöôïc moät giaù trò maø theá giôùi khoâng theå hieåu ñöôïc vaø khoâng theå ban taëng. Kho taøng cuûa Chuùa Gieâsu laø tình yeâu cuûa Ngöôøi, khoâng loaïi tröø ai vaø tìm kieám moïi ngöôøi, nhaát laø nhöõng ngöôøi bò gaït ra ngoaøi leà xaõ hoäi vaø thieáu thoán nhöõng gì caàn thieát. Vì yeâu, Ngöôøi truùt boû vinh quang vaø maëc laáy thaân phaän con ngöôøi. Vì yeâu, Ngöôøi trôû neân moät ngöôøi toâi tôù, vaâng phuïc ñeán noãi baèng loøng chòu cheát, cheát treân caây thaäp töï (x. Pl 2, 6-8). Vì yeâu, Ngöôøi ñaõ trôû neân "baùnh ban söï soáng" (Ga 6,35), ñeå khoâng ai thieáu thoán nhöõng gì thieát yeáu vaø coù theå tìm thaáy löông thöïc nuoâi döôõng cho söï soáng ñôøi ñôøi. Ñieàu naøy thaät khoù chaáp nhaän ñoái vôùi caùc moân ñeä cuûa Chuùa Gieâsu (x Ga 6,60), vaø cuõng vaäy trong thôøi ñaïi chuùng ta; nhöng lôøi cuûa Chuùa Gieâsu thì roõ raøng: Neáu chuùng ta muoán söï soáng chieán thaéng söï cheát, nhaân phaåm ñöôïc cöùu khoûi baát coâng, thì chuùng ta caàn böôùc ñi con ñöôøng cuûa Chuùa Gieâsu ngheøo khoù, chia seû cuoäc soáng vì tình yeâu, beû taám baùnh cuoäc ñôøi haèng ngaøy vôùi anh chò em roát heát, nhöõng ngöôøi thieáu thoán nhöõng gì thieát yeáu. Ñaây laø caùch taïo neân söï bình ñaúng, giaûi phoùng ngöôøi ngheøo khoûi söï khoán cuøng vaø ngöôøi giaøu khoûi söï phuø phieám, giaûi phoùng caû hai khoûi söï tuyeät voïng.
10. Ngaøy 15 thaùng 5 vöøa qua, toâi ñaõ phong thaùnh cho Anh Charles de Foucauld, moät ngöôøi ñöôïc sinh ra giaøu coù, ñaõ töø boû moïi söï ñeå theo Chuùa Gieâ-su vaø trôû neân ngheøo khoù, trôû neân ngöôøi anh em cuûa taát caû moïi ngöôøi. Cuoäc soáng aån tu cuûa ngaøi, tröôùc tieân ôû Nagiareùt vaø sau ñoù laø sa maïc Sahara, laø cuoäc soáng thinh laëng, caàu nguyeän vaø chia seû, moät chöùng taù maãu möïc veà söï ngheøo khoù Kitoâ giaùo. Seõ raát toát cho chuùng ta khi suy gaãm nhöõng lôøi naøy cuûa ngaøi: "Chuùng ta ñöøng khinh thöôøng ngöôøi ngheøo, nhöõng ngöôøi beù moïn, nhöõng ngöôøi laøm coâng; hoï khoâng chæ laø anh chò em cuûa chuùng ta trong Chuùa, maø coøn laø nhöõng ngöôøi noi göông Chuùa Gieâsu caùch hoaøn haûo nhaát trong ñôøi soáng beân ngoaøi cuûa Ngöôøi. Hoï ñaïi dieän moät caùch hoaøn haûo cho Chuùa Gieâ-su, Ngöôøi Thôï Nagiareùt. Hoï laø con ñaàu loøng trong soá nhöõng ngöôøi ñöôïc choïn, laø ngöôøi ñaàu tieân ñöôïc goïi ñeán beân noâi cuûa Ñaáng Cöùu Theá. Hoï laø baïn ñoàng haønh thöôøng xuyeân cuûa Chuùa Gieâsu, töø khi Ngöôøi ñöôïc sinh haï cho ñeán caùi cheát cuûa Ngöôøi [#]. Chuùng ta haõy toân vinh hoï, chuùng ta haõy toân vinh nôi hoï hình aûnh cuûa Chuùa Gieâsu vaø cha meï thaùnh cuûa Ngöôøi [#]. Chuùng ta haõy töï nhaän laáy [thaân phaän] maø Ngöôøi ñaõ töï nhaän laáy [#]. Hôõi anh chò em cuûa ngöôøi ngheøo, baïn ñoàng haønh cuûa ngöôøi ngheøo, chuùng ta ñöøng bao giôø ngöøng laø ngöôøi ngheøo trong moïi söï; chuùng ta haõy trôû neân ngheøo nhaát trong nhöõng ngöôøi ngheøo nhö Chuùa Gieâsu, vaø gioáng nhö Ngöôøi, chuùng ta yeâu ngöôøi ngheøo vaø ñeå hoï bao boïc chuùng ta"(Chuù giaûi Tin Möøng Luca , Suy nieäm 263). Ñoái vôùi Anh Charles, ñaây khoâng chæ laø nhöõng lôøi noùi, maø coøn laø moät phong caùch soáng cuï theå, khieán Anh chia seû vôùi Chuùa Gieâ-su chính moùn quaø söï soáng.
Öôùc gì Ngaøy Theá giôùi Ngöôøi ngheøo laàn thöù VI naøy trôû thaønh moät cô hoäi cuûa aân suûng, giuùp caù nhaân vaø coäng ñoaøn kieåm thaûo löông taâm vaø töï hoûi xem söï ngheøo khoù cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ coù phaûi laø ngöôøi baïn ñoàng haønh trung thaønh cuûa chuùng ta trong cuoäc soáng hay khoâng.
Roma, Ñeàn thôø thaùnh Gioan Laterano, ngaøy 13 thaùng 6 naêm 2022, Leã nhôù thaùnh Antoân Padova.
Phanxicoâ