Ngöôøi cao nieân
phaûi ñöôïc yeâu meán vaø kính troïng
Tieáp kieán chung cuûa Ñöùc Thaùnh cha: Ngöôøi cao nieân phaûi ñöôïc yeâu meán vaø kính troïng.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 20-04-2022) - Luùc 9 giôø saùng, thöù Tö Tuaàn baùt nhaät Phuïc sinh, 20 thaùng Tö naêm 2022, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ tieáp kieán haøng chuïc ngaøn tín höõu haønh höông, taïi Quaûng tröôøng thaùnh Pheâroâ.
Ngaøi ñi xe mui traàn tieán qua caùc loái ñi ñeå chaøo thaêm caùc tín höõu tröôùc khi tieán leân leã ñaøi, môû ñaàu buoåi tieáp kieán vôùi daáu thaùnh giaù vaø lôøi chaøo phuïng vuï cuûa ngaøi, roài moïi ngöôøi nghe ñoaïn saùch Huaán Ca (Sr 3,3-6.12-13.16) baèng taùm thöù tieáng:
"Ai thôø cha thì buø ñaép loãi laàm, ai kính meï thì tích tröõ kho baùu. Ai thôø cha seõ ñöôïc vui möøng vì con caùi, khi caàu nguyeän, hoï seõ ñöôïc laéng nghe. Ai toân vinh cha seõ ñöôïc tröôøng thoï, ai vaâng leänh Ñöùc Chuùa seõ laøm cho meï an loøng (..) Con ôi, haõy saên soùc cha con, khi ngöôøi ñeán tuoåi giaø; bao laâu ngöôøi coøn soáng, chôù laøm ngöôøi buoàn tuûi. Ngöôøi coù luù laãn, con cuõng phaûi caûm thoâng, chôù caäy mình sung söùc maø khinh deã ngöôøi."
Baøi giaùo lyù
Trong baøi huaán giaùo tieáp ñoù, Ñöùc Thaùnh cha tieáp tuïc loaït baøi giaùo lyù veà tuoåi giaø. Baøi thöù saùu naøy coù töïa ñeà laø: "Haõy toân kính cha meï": loøng yeâu meán ñoái vôùi tuoåi giaø.
Môû ñaàu baøi huaán duï, Ñöùc Thaùnh cha noùi:
Anh chò em thaân meán, chaøo anh chò em!
Hoâm nay, vôùi söï giuùp ñôõ cuûa lôøi Chuùa, chuùng ta baøn ñeán söï mong manh cuûa tuoåi giaø, vôùi nhöõng caûm nghieäm ñaëc bieät veà söï hoang mang vaø suy nhöôïc, maát maùt vaø boû rôi, thaát voïng vaø nghi ngôø. Dó nhieân, nhöõng caûm nghieäm veà söï gioøn moûng cuûa chuùng ta, ñöùng tröôùc nhöõng tình traïng bi thaûm - ñoâi khi theâ thaûm - cuûa cuoäc soáng, coù theå xaûy ra moïi luùc trong cuoäc ñôøi. Nhöng trong tuoåi giaø, nhöõng tình traïng aáy coù theå ít gaây aán töôïng hôn vaø laøm cho nhöõng ngöôøi khaùc chaùn ngaùn vaø thaäm chí khoù chòu. Nhöõng veát thöông traàm troïng hôn maø tuoåi thô vaø tuoåi treû phaûi chòu, coù lyù maø taïo neân moät caûm thöùc baát coâng vaø noåi loaïn, moät söùc maïnh phaûn öùng vaø tranh ñaáu. Traùi laïi nhöõng veát thöông, caû nhöõng veát traàm troïng, cuûa tuoåi giaø chaéc chaén laøm cho ngöôøi ta coù caûm töôûng ñoù laø ñieàu bình thöôøng vì ôû trong tuoåi giaø.
Trong kinh nghieäm chung cuûa con ngöôøi, ngöôøi ta noùi, tình yeâu giaûm daàn: trôû laïi cuoäc soáng ñaõ traûi qua vôùi cuøng söùc maïnh ñoái vôùi cuoäc soáng ta ñang coù tröôùc maët. Söï nhöng khoâng cuûa tình thöông cuõng dieãn ra trong ñieàu naøy: caùc cha meï vaãn luoân bieát ñieàu ñoù, nhöõng ngöôøi giaø sôùm hoïc ñöôïc ñieàu ñoù. Daàu vaäy, nhaän thöùc veà söï kieän ñoù môû ñöôøng cho moät söï phuïc hoài tình thöông: ñoù laø con ñöôøng toân kính ngöôøi ñaõ ñi tröôùc chuùng ta.
Tình yeâu ñaëc bieät naøy môû ra con ñöôøng döôùi hình thöùc toân kính - söï dòu daøng vaø ñoàng thôøi laø toân troïng, daønh cho tuoåi giaø ñöôïc giôùi raên cuûa Thieân Chuùa cuûng coá. "Haõy toân kính cha meï", laø moät nghóa vuï long troïng, giôùi raên ñaàu tieân trong phaàn thöù hai cuûa Möôøi Giôùi Raên. Ñaây khoâng phaûi chæ laø cha meï cuûa chuùng ta. Ñoù coøn laø theá heä vaø nhöõng theá heä ñi tröôùc chuùng ta, söï giaõ töø caùc theá heä aáy cuõng coù theå chaäm raõi vaø keùo daøi, taïo neân moät thôøi gian vaø khoâng gian soáng chung laâu daøi vôùi nhöõng löùa tuoåi khaùc nhau cuûa cuoäc soáng. Noùi khaùc ñi, vaán ñeà ôû ñaây laø tuoåi giaø trong cuoäc ñôøi.
Toân kính laø moät töø ñeïp ñeõ ñeå dieãn taû loøng yeâu meán ñoái vôùi tuoåi giaø. Ngaøy nay, chuùng ta phaûi taùi khaùm phaù töø "phaåm giaù" ñeå chæ giaù trò cuûa söï toân troïng vaø chaêm soùc söï soáng cuûa baát kyø ngöôøi naøo. ÔÛ ñaây phaåm giaù coù nghóa laø toân kính.
Chuùng ta haõy suy nghó kyõ veà söï xaùc ñònh tình thöông laø toân kính. Söï chaêm soùc beänh nhaân, naâng ñôõ ngöôøi khoâng töï laäp ñöôïc, baûo ñaûm löông boång, coù theå thieáu söï toân kính. Söï toân kính bò thieáu khi coù thaùi ñoä quaù töï tin, thay vì haønh ñoäng teá nhò vaø yeâu thöông, dòu daøng vaø toân troïng, thì noù bieán thaønh moät söï thoâ loã vaø hö hoûng. Khi söï yeáu nhöôïc cuûa ngöôøi giaø bò traùch cöù vaø thaäm chí bò tröøng phaït, nhö theå ñoù laø moät loãi. Khi söï hoang mang vaø laàm laãn cuûa ngöôøi giaø môû ñöôøng cho söï cheá nhaïo vaø traùch maéng. Ñieàu ñoù coù theå xaûy ra thaäm chí giöõa boán böùc töôøng gia ñình, trong caùc nhaø thöông, vaø caû trong caùc vaên phoøng vaø moâi tröôøng coâng coäng cuûa thaønh phoá. Khuyeán khích nôi ngöôøi treû, keå caû moät caùch giaùn tieáp, moät thaùi ñoä töï maõn - vaø thaäm chí khinh reû, ñoái vôùi tuoåi giaø, nhöõng yeáu nhöôïc vaø baáp beânh cuûa hoï, seõ taïo ra nhöõng ñieàu ñaùng kinh tôûm. Noù môû ñöôøng cho nhöõng thaùi quaù khoâng theå töôûng töôïng ñöôïc. Nhöõng thieáu nieân ñoát chaên ñaép cuûa moät ngöôøi voâ gia cö, vì chuùng coi oâng ta nhö moät ñoà pheá thaûi cuûa con ngöôøi, thì ñoù laø moät ñænh baêng sôn, nghóa laø coi reû ñoái vôùi moät cuoäc soáng, khoâng coøn nhöõng thu huùt vaø nhöõng ñoäng löïc cuûa giôùi treû, ñaõ môû ñöôøng nhö moät cuoäc soáng gaït boû.
Söï khinh reû naøy, laøm maát danh döï cuûa ngöôøi giaø, trong thöïc teá noù laøm cho taát caû chuùng ta bò maát danh döï. Ñoaïn saùch Huaán Ca chuùng ta ñaõ nghe luùc naõy coù lyù maø toû ra nghieâm khaéc ñoái vôùi söï laøm maát danh döï aáy, keâu baùo oaùn tröôùc maët Chuùa. Coù moät ñoaïn, trong chuyeän oâng Noeâ, bieåu loä raát roõ veà ñieàu naøy. Cuï giaø Noeâ, anh huøng trong Ñaïi hoàng thuûy, vaø vaãn coøn laø moät ngöôøi laøm vieäc nhieàu, naèm hôû hang sau khi uoáng quaù vaøi ly. Con caùi cuûa oâng, ñeå khoûi ñaùnh thöùc cha trong tình traïng teá nhò aáy, ñaõ aân caàn laáy chaên ñaép cho cha, vôùi caùi nhìn cuùi xuoáng, trong thaùi ñoä kính troïng. Ñoaïn vaên naøy raát ñeïp vaø noùi leân taát caû söï toân troïng phaûi coù ñoái vôùi ngöôøi giaø.
Maëc duø taát caû nhöõng baûo hieåm vaät chaát maø xaõ hoäi giaøu coù vaø toå chöùc qui cuû daønh cho tuoåi giaø, trong ñoù chuùng ta chaéc chaén coù theå haõnh dieän, cuoäc chieán ñaáu ñeå traû laïi hình thöùc ñaëc bieät veà söï yeâu thöông chính laø thaùi ñoä toân troïng. Toâi thaáy döôøng nhö noù mong manh vaø chöa ñöôïc ñuùng möùc. Chuùng ta phaûi laøm taát caû nhöõng gì coù theå ñeå naâng ñôõ tuoåi giaø vaø khuyeán khích, coáng hieán söï naâng ñôõ veà maët xaõ hoäi vaø vaên hoùa cho nhöõng ngöôøi nhaïy caûm ñoái vôùi hình thöùc quan troïng naøy cuûa "neàn vaên minh tình thöông". Ñaây khoâng phaûi laø moät vaán ñeà myõ phaåm trang ñieåm hoaëc phaãu thuaät thaåm myõ. Ñuùng hôn ñaây laø moät vaán ñeà toân troïng, phaûi bieán ñoåi vieäc giaùo duïc ngöôøi treû ñoái vôùi söï soáng vaø qua caùc giai ñoaïn. Loøng yeâu meán ñoái vôùi con ngöôøi laø ñieàu chung, bao goàm caû söï toân troïng tuoåi giaø, toân troïng ngöôøi giaø, ñoù laø khoâng laø vaán ñeà ñoái vôùi ngöôøi giaø. Ñuùng hôn ñoù laø moät öôùc voïng laøm cho tuoåi treû ñöôïc raïng ngôøi, ñöôïc thöøa höôûng nhöõng phaåm chaát toát ñeïp hôn töø ñoù. Öôùc gì Söï Khoân ngoan cuûa Chuùa Thaùnh Linh ban cho chuùng ta ñöôïc môû ra chaân trôøi caùch maïng vaên hoùa ñích thöïc vôùi nghò löïc caàn thieát.
Chaøo thaêm vaø keâu goïi
Baøi huaán duï baèng tieáng YÙ treân ñaây cuûa Ñöùc Thaùnh cha ñöôïc caùc thoâng dòch vieân laàn löôït toùm löôïc trong caùc thöù tieáng khaùc nhau, keøm theo lôøi chaøo thaêm cuûa Ñöùc Thaùnh cha.
Ngaøi chaøo caùc tín höõu noùi tieáng Anh ñeán töø Anh quoác, Myanmar, vaø Myõ; ñoàng thôøi noùi theâm raèng: trong nieàm vui cuûa Chuùa Kitoâ phuïc sinh, toâi khaån caàu treân anh chò em vaø thaân quyeán tình yeâu thöông xoùt cuûa Thieân Chuùa laø Cha Chuùng ta.
Vôùi caùc tín höõu Ba Lan, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc nhôû: "Chuùa nhaät tôùi ñaây, chuùng ta seõ cöû haønh leã kính Loøng Chuùa thöông xoùt. Chuùa Kitoâ daïy chuùng ta raèng con ngöôøi khoâng chæ caûm nghieäm loøng thöông xoùt cuûa Chuùa, nhöng coøn ñöôïc môøi goïi bieåu loä loøng thöông xoùt aáy cho tha nhaân. Toâi ñaëc bieät bieát ôn anh chò em vì loøng thöông xoùt ñoái vôùi bao nhieâu ngöôøi tò naïn Ucraina. Hoï tìm ñöôïc taïi Ba Lan nhöõng caùnh cöûa môû roäng vaø nhöõng taâm hoàn quaûng ñaïi. Xin Chuùa thöôûng coâng cho anh chò em vì loøng nhaân töø. Chuùng ta cuõng haõy tín thaùc caàu xin Chuùa Kitoâ xoùt thöông cho nhöõng ngöôøi giaø, caùc beänh nhaân vaø ngöôøi saàu khoå. Öôùc gì Chuùa Kitoâ Phuïc Sinh khôi leân nôi chuùng ta nieàm hy voïng vaø tinh thaàn ñöùc tin.
Baèng tieáng YÙ, Ñöùc Thaùnh cha ñaëc bieät chaøo thaêm caùc linh muïc thuoäc giaùo phaän Milano, baéc YÙ, möøng kyû nieäm 40 naêm linh muïc, caùc phoù teá thuoäc Hoïc vieän Quoác teá cuûa doøng Teân, caùc nöõ tu doøng Nöõ Tyø cuûa Chuùa vaø cuûa Ñöùc Meï ôû Mataraø, caùc nöõ taäp sinh vaø khaán sinh thuoäc caùc doøng khaùc nhau. Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Toâi caàu nguyeän cho moãi ngöôøi, xin Chuùa ñoàng haønh vaø naâng ñôõ haønh trình cuûa chò em trung thaønh vaø thaùnh hieán cho Chuùa."
Sau cuøng nhö thöôøng leä, Ñöùc Thaùnh cha chaøo thaêm nhöõng ngöôøi giaø, caùc beänh nhaân, ngöôøi treû vaø caùc ñoâi taân hoân. Ngaøi caàu mong raèng: "Söù ñieäp phaùt sinh töø maàu nhieäm Phuïc sinh laø moät nghóa vuï cuûa moïi ngöôøi daán thaân nhaän ra raèng trong bieán coá Chuùa Kitoâ, coù loan baùo chaân lyù saâu thaúm nhaát veà con ngöôøi vaø vaïch ra ñònh meänh cuûa nhaân loaïi".