Chieán tranh laø söï phaûn boäi
vaø xuùc phaïm ñeán Thieân Chuùa
Tieáp kieán chung cuûa Ñöùc Thaùnh cha: Chieán tranh laø söï phaûn boäi vaø xuùc phaïm ñeán Thieân Chuùa.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Vatican (RVA News 13-04-2022) - Saùng thöù Tö, 13 thaùng Tö naêm 2022, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ ñaõ tieáp kieán chung 6,000 tín höõu haønh höông ngoài ñaày Ñaïi thính ñöôøng Phaoloâ VI ôû noäi thaønh Vatican. Moät soá lôùn caùc tham döï vieân laø nhöõng ngöôøi treû ñeán töø nhieàu nöôùc, vaø hoï mang theo côø quoác gia lieân heä.
Ñaàu buoåi tieáp kieán, moïi ngöôøi ñaõ nghe ñoïc moät caâu Chuùa noùi trong Tin möøng theo thaùnh Gioan, ñoaïn 14 (14,27): "Baáy giôø Chuùa Gieâsu noùi: "Thaày ñeå laïi bình an cho caùc con, Thaày ban bình an cuûa Thaày cho caùc con. Bình an cuûa Thaày khoâng nhö an bình theá gian cho. Taâm hoàn caùc con ñöøng xao xuyeán vaø ñöøng sôï haõi"
Baøi giaùo lyù
Trong baøi huaán giaùo tieáp ñoù, Ñöùc Thaùnh cha tieáp tuïc gaùc laïi loaït baøi giaùo lyù veà tuoåi giaø ñeå noùi veà ñeà taøi: "An bình cuûa Leã Vöôït qua", veà hoøa bình trong tinh thaàn cuoäc khoå naïn vaø soáng laïi cuûa Chuùa, trong boái caûnh chieán tranh treân theá giôùi hieän nay, ñaëc bieät taïi Ucraina.
Ñöùc Thaùnh cha noùi:
Anh chò em thaân meán, chaøo anh chò em!
"Chuùng ta ôû giöõa Tuaàn thaùnh, baét ñaàu töø Chuùa nhaät Leã laù ñeán Chuùa nhaät Phuïc sinh. Caû hai Chuùa nhaät naøy coù ñaëc tính laø leã ñöôïc cöû haønh xoay quanh Chuùa Gieâsu. Nhöng ñoù laø hai leã khaùc nhau.
Long troïng ñoùn Chuùa Gieâsu vaøo thaønh Jerusalem
Chuùa nhaät vöøa qua, chuùng ta ñaõ thaáy Chuùa Gieâsu long troïng vaøo thaønh Jerusalem, ñöôïc ñoùn tieáp nhö Ñaáng Messia: ngöôøi ta traûi aùo choaøng treân ñöôøng (Xc Lc 19,36) vaø caét nhöõng caønh caây (Xc Mt 21,8) ñeå chaøo ñoùn Ngaøi. Ñaùm ñoâng haân hoan lôùn tieáng chuùc tuïng "Ñaáng ñang ñeán, laø vua" vaø hoï hoâ leân: "Bình an treân trôøi vaø vinh danh treân caùc taàng trôøi cao thaúm" (Lc 19,38). Nhöõng ngöôøi daân aáy möøng rôõ vì hoï thaáy nôi vieäc Chuùa vaøo thaønh nhö moät vò vua môùi, ñeán ñeå mang an bình vaø vinh quang. An bình maø nhöõng ngöôøi daân mong ñôïi laø moät an bình vinh quang, thaønh quaû cuûa moät söï can thieäp cuûa vò vua, söï can thieäp cuûa moät Ñaáng Messia quyeàn naêng seõ giaûi phoùng Jerusalem khoûi söï chieám ñoùng cuûa ngöôøi La Maõ. Coù leõ nhöõng ngöôøi khaùc mô öôùc söï taùi laäp moät neàn an bình xaõ hoäi vaø hoï nhìn thaáy nôi Chuùa Gieâsu vò vua lyù töôûng, ñaõ laøm cho daân chuùng ñöôïc no ñaày côm baùnh, nhö Ngaøi ñaõ laøm, vaø laøm nhöõng pheùp laï lôùn lao, qua ñoù mang coâng lyù cao caû hôn vaøo theá giôùi.
Cuoäc Vöôït qua cuûa Chuùa Gieâsu
Nhöng Chuùa Gieâsu khoâng bao giôø noùi veà ñieàu ñoù. Ngaøi coù tröôùc maët moät cuoäc Vöôït qua khaùc bieät. Ñieàu duy nhaát maø Ngaøi quan taâm ñeå chuaån bò ñi vaøo thaønh Jerusalem laø cöôõi treân moät "con löøa con bò coät laïi, treân ñoù chöa töøng coù ai cöôõi" (v.30). Trong tö caùch laø Ñöùc Kitoâ, Ngaøi mang hoøa bình vaøo traàn theá qua caùch theá aáy: qua söï hieàn laønh vaø dòu daøng, bieåu töôïng baèng con löøa con bò coät, treân ñoù chöa coù ai cöôõi. Khoâng moät ai, vì caùch thöùc haønh ñoäng cuûa Thieân Chuùa khaùc vôùi caùch thöùc cuûa theá gian. Thöïc vaäy, Chuùa Gieâsu, lieàn tröôùc leã Vöôït qua, ñaõ giaûi thích cho caùc moân ñeä: "Thaày ñeå laïi bình an, thaày ban cho caùc con bình an cuûa Thaày. Thaày ban cho caùc con bình an khoâng nhö bình an maø theá gian cho" (Ga 14,27).
Bình an cuûa Chuùa Gieâsu
An bình maø Chuùa Gieâsu ban cho chuùng ta trong cuoäc Vöôït qua khoâng phaûi laø bình an theo chieán löôïc cuûa theá gian. Ngöôøi ta tin laø ñaït ñöôïc an bình naøy baèng söùc maïnh, baèng nhöõng chinh phuïc vaø nhöõng hình thöùc aùp ñaët khaùc nhau. Trong thöïc teá, an bình naøy chæ laø moät khoaûng caùch giöõa caùc cuoäc chieán tranh. An bình cuûa Chuùa theo con ñöôøng hieàn laønh vaø con ñöôøng thaùnh giaù: ñoù laø ñaûm traùch nhöõng ngöôøi khaùc. Thöïc theá, Chuùa Kitoâ ñang mang laáy treân mình söï aùc cuûa chuùng ta, toäi loãi vaø caùi cheát cuûa chuùng ta. Qua ñoù, Chuùa giaûi thoaùt chuùng ta. An bình cuûa Chuùa khoâng phaûi laø keát quaû cuûa moät thoûa hieäp naøo ñoù, nhöng naûy sinh töø söï hieán mình. An bình naøy hieàn töø vaø can ñaûm nhöng khoù ñoùn nhaän. Thöïc vaäy, ñaùm ñoâng tung hoâ Chuùa Gieâsu cuõng laø nhöõng ngöôøi vaøi ngaøy sau ñoù ñaõ keâu to "Ñoùng ñinh noù vaøo thaäp giaù" vaø sôï haõi, thaát voïng, hoï khoâng laøm gì giuùp Ngaøi.
Veà vaán ñeà naøy, cuoán tieåu thuyeát noåi tieáng cuûa vaên haøo Dostoevsky vaãn luoân thôøi söï. Chuyeän aáy goïi laø "Huyeàn thoaïi veà Ñaïi phaùp quan ñieàu tra" (Leggenda del Grande Inquisitore). Ngöôøi ta keå veà Chuùa Gieâsu, sau nhieàu theá kyû, ñaõ trôû laïi traùi ñaát. Töùc khaéc, Ngaøi ñöôïc ñaùm ñoâng haân hoan chaøo ñoùn. Hoï nhaän ra vaø tung hoâ Ngaøi. Nhöng roài Chuùa bò quan ñieàu tra baét. OÂng ta töôïng tröng cho lyù luaän traàn tuïc. OÂng tra hoûi vaø maïnh meõ pheâ bình Ngaøi, lyù do chung keát cuûa söï traùch cöù ñoù laø vì Ñöùc Kitoâ, tuy coù theå, nhöng ñaõ khoâng bao giôø muoán trôû thaønh hoaøng ñeá Cesare, laø vua lôùn nhaát cuûa traàn theá naøy, nhöng laïi thích ñeå cho con ngöôøi töï do thay vì thoáng trò con ngöôøi vaø giaûi quyeát caùc vaán ñeà cuûa theá giôùi baèng voõ löïc. Leõ ra, vua aáy coù theå thieát laäp hoøa bình treân traàn theá, beû gaäp con tim töï do nhöng baáp beânh cuûa con ngöôøi baèng söùc maïnh cuûa quyeàn bính cao hôn, nhöng laïi khoâng muoán. Quan toøa ñieàu tra noùi vôùi Chuùa Gieâsu: "Giaû söû oâng chaáp nhaän theá gian vaø caåm cuûa caùc hoaøng ñeá Caesar, thì ñaõ thieát laäp vöông quoác hoaøn vuõ vaø mang laïi hoøa bình cho moïi ngöôøi" (Anh em nhaø Karamazov, Milano, 2012, 345); vaø vôùi moät phaùn quyeát thaúng thöøng, oâng keát luaän: "Neáu coù ai ñaùng baûn aùn bò thieâu hôn caû, chính laø nhaø ngöôi" (348). Ñoù laø söï löôøng gaït ñöôïc taùi dieãn trong lòch söû, laø caùm doã cuûa moät thöù hoøa bình giaû taïo, döïa treân quyeàn löïc, noù daãn tôùi söï oaùn gheùt vaø phaûn boäi Thieân Chuùa".
Phaûn öùng dòu daøng cuûa Chuùa Gieâsu
Sau cuøng, quan ñieàu tra muoán Chuùa Gieâsu: "noùi vôùi oâng vaøi ñieàu, moät vaøi ñieàu cay ñaéng, kinh khuûng". Nhöng Chuùa Gieâsu phaûn öùng laïi baèng moät cöû chæ dòu daøng vaø cuï theå: "Ngaøi im laëng xích laïi gaàn oâng ta vaø dòu daøng hoân oâng vôùi ñoâi moâi giaø nhôït nhaït" (352). An bình cuûa Chuùa Gieâsu khoâng phaûi laø ñeø treân ngöôøi khaùc, khoâng bao giôø laø moät hoøa bình voõ trang. Nhöõng voõ khí cuûa Tin möøng laø kinh nguyeän, laø söï dòu daøng, tha thöù, yeâu thöông nhöng khoâng ñoái vôùi tha nhaân, moãi ngöôøi. Qua ñoù hoøa bình cuûa Thieân Chuùa ñöôïc ñöa vaøo traàn theá. Vì theá, söï gaây haán voõ trang trong nhöõng ngaøy naøy, cuõng nhö trong moïi cuoäc chieán tranh, töôïng tröng moät söï xuùc phaïm ñeán Thieân Chuùa, moät söï phaûn boäi, phaïm thöôïng choáng Chuùa Teå cuûa maàu nhieäm Vöôït qua, moät söï yeâu thích thaàn giaû doái cuûa traàn theá naøy thay vì khuoân maët hieàn laønh cuûa Chuùa.
Tröôùc Leã Vöôït qua cuoái cuøng cuûa Ngaøi, Chuùa noùi vôùi caùc moân ñeä: "Taâm hoàn caùc con ñöøng xao xuyeán vaø ñöøng sôï" (Ga 14,27). Ñuùng vaäy, vì trong khi quyeàn löïc theá gian chæ ñeå laïi taøn phaù vaø cheát choùc, an bình cuûa Chuùa kieán taïo lòch söû, töø traùi tim cuûa moãi ngöôøi ñoùn nhaän an bình aáy. Vöôït qua laø leã ñích thöïc cuûa Thieân Chuùa vaø cuûa con ngöôøi, vì an bình maø Chuùa Kitoâ chinh phuïc treân thaùnh giaù qua söï hieán thaân, ñöôïc ban phaùt cho chuùng ta. Vì theá, Ñaáng Phuïc sinh, trong ngaøy leã Vöôït qua, hieän ra vôùi caùc moân ñeä vaø laäp laïi: "Bình an cho caùc con!" (Ga 20, 19.21).
Töø boû thaàn töôïng phaøm tuïc
Vaø Ñöùc Thaùnh cha keát luaän raèng: "Anh chò em thaân meán, Vöôït qua coù nghóa laø "ñi qua". Nhaát laø naêm nay, laø cô hoäi ñöôïc chuùc phuùc ñeå ñi töø thaàn töôïng traàn tuïc ñeán Thieân Chuùa cuûa Kitoâ giaùo, töø söï ham hoá maø chuùng ta mang trong loøng ñeán tình baùc aùi laøm cho chuùng ta ñöôïc töï do, töø söï chôø ñôïi moät an bình baèng voõ löïc ñeán söï daán thaân laøm chöùng cuï theå veà hoøa bình cuûa Chuùa Gieâsu. Chuùng ta haõy ñaët mình tröôùc Chuùa chòu ñoùng ñanh, laø nguoàn maïch an bình cuûa chuùng ta, vaø chuùng ta haõy caàu xin Chuùa an bình noäi taâm vaø an bình treân theá giôùi.
Chaøo thaêm vaø keâu goïi
Baøi huaán giaùo cuûa Ñöùc Thaùnh cha ñöôïc toùm dòch trong nhieàu thöù tieáng, keøm theo lôøi chaøo vaø nhaén nhuû cuûa ngaøi.
Vôùi caùc tín höõu Ba Lan, Ñöùc Thaùnh cha ca ngôïi hoï ñaõ chöùng toû loøng quaûng ñaïi ngoaïi thöôøng vaø göông maãu ñoái vôùi caùc anh chò em ngöôøi Ucraina. Ñöùc Thaùnh cha noùi: "Anh chò em ñaõ môû roäng taâm hoàn vaø nhaø cöûa cuûa anh chò em ñeå ñoùn tieáp hoï. Xin caùm ôn anh chò em raát nhieàu vì nhöõng gì anh chò em ñaõ laøm cho ngöôøi Ucraina. Xin Chuùa chuùc laønh cho queâ höông cuûa anh chò em vì tình lieân ñôùi naøy vaø xin Chuùa toû nhan thaùnh cuûa Ngaøi cho anh chò em."
Baèng tieáng YÙ, Ñöùc Thaùnh cha nhaéc nhôû raèng "nay chuùng ta ñang ñöùng tröôùc Tam nhaät Vöôït qua, toät ñænh cuûa Naêm Phuïng vuï, vaø cuûa ñôøi soáng Giaùo hoäi. Toâi môøi goïi anh chò em haõy chuaån bò taâm hoàn ñeå tham döï vôùi ñöùc tin caùc nghi nhöõng ngaøy tôùi ñaây.
Sau cuøng nhö thöôøng leä, Ñöùc Thaùnh cha chaøo thaêm nhöõng ngöôøi giaø, caùc beänh nhaân, ngöôøi treû vaø caùc ñoâi taân hoân. Ngaøi nhaéc nhôû raèng: "Trong Tuaàn thaùnh naøy, anh chò em haõy quaûng ñaïi ñaùp laïi Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñang keâu goïi chuùng ta lieân keát saâu xa hôn vôùi caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Ngaøi. Chuùa muoán ban cho chuùng ta traøn ñaày söùc soáng vaø nieàm hy voïng cuûa Ngaøi".
Buoåi tieáp kieán keát thuùc vôùi kinh Laïy Cha vaø pheùp laønh cuûa Ñöùc Thaùnh cha.