Baøi suy nieäm thöù hai
cuûa Ñöùc Hoàng Y Raniero Cantalamessa:
Phuïng vuï Thaùnh Theå
Tónh taâm Muøa Chay 2022 cuøng Giaùo trieàu Roâma - Baøi suy nieäm thöù hai cuûa Ñöùc Hoàng Y Raniero Cantalamessa: Phuïng vuï Thaùnh Theå.
Baûn dòch Vieät Ngöõ cuûa J.B. Ñaëng Minh An
Vatican (RVA News 19-03-2022) - Beân caïnh raát nhieàu tai öông maø ñaïi dòch Covid ñang gaây ra cho nhaân loaïi, töø quan ñieåm cuûa ñöùc tin ñaõ coù ít nhaát moät taùc ñoäng tích cöïc. Ñaïi dòch laøm cho chuùng ta yù thöùc ñöôïc nhu caàu cuûa chuùng ta ñoái vôùi Bí tích Thaùnh Theå vaø söï troáng roãng maø söï thieáu vaéng Bí tích Thaùnh Theå taïo ra; ñaïi dòch ñaõ giuùp chuùng ta khoâng coi Bí Tích Thaùnh Theå laø ñieàu hieån nhieân.
Moät soá Giaùo Hoäi ñòa phöông vaø quoác gia ñaõ quyeát ñònh daønh naêm hieän taïi cho moät baøi giaùo lyù ñaëc bieät veà Bí tích Thaùnh Theå, vì mong muoán coù moät söï phuïc höng veà Bí tích Thaùnh Theå trong Giaùo Hoäi Coâng Giaùo. Theo Ñöùc Hoàng Y Raniero Cantalamessa, ñoù laø moät quyeát ñònh ñuùng luùc vaø laø moät taám göông ñeå noi theo, khi ñeà caäp ñeán moät soá khía caïnh coù leõ ít ñöôïc xem xeùt veà Bí Tích Thaùnh Theå. Do ñoù, ngaøi daønh nhöõng suy tö cuûa Muøa Chay 2022 ñeå trình baøy veà maàu nhieäm Thaùnh Theå ñeå nhaán maïnh raèng Bí tích Thaùnh Theå baûo ñaûm vôùi chuùng ta raèng Chuùa Gieâsu ôû vôùi chuùng ta, khoâng chæ veà maët yù ñònh maø thoâi, nhöng laø "thöïc söï" trong caùi theá giôùi döôøng nhö coù theå tuoät khoûi tay chuùng ta baát cöù luùc naøo.
Thöù Saùu 11 thaùng Ba naêm 2022, Ñöùc Hoàng Y ñaõ trình baøy phaàn thöù nhaát Phuïng vuï Lôøi Chuùa.
Luùc 9g saùng ngaøy thöù Saùu 18 thaùng Ba naêm 2022, Ñöùc Hoàng Y Raniero Cantalamessa, ñaõ coù baøi thuyeát giaûng thöù hai cho Muøa Chay naêm 2022 taïi Ñaïi Thính Ñöôøng Phaoloâ Ñeä Luïc ôû Vatican. Chuû ñeà cuûa baøi giaûng naøy laø "Phuïng vuï Thaùnh Theå".
Môû ñaàu baøi suy nieäm, Ñöùc Hoàng Y noùi:
Ñoái töôïng cuûa baøi giaùo lyù khai taâm Kitoâ Giaùo cuûa chuùng ta ngaøy nay laø phaàn troïng taâm cuûa Thaùnh leã, Kinh nguyeän Thaùnh Theå, hay Leã qui [Canon - baét ñaàu töø lôøi tung hoâ Thaùnh, Thaùnh, Thaùnh, cho ñeán kinh Laïy Cha - chuù thích cuûa ngöôøi dòch], trong ñoù troïng taâm laø lôøi truyeàn pheùp. Suy tö cuûa chuùng ta ñöôïc chia thaønh hai loaïi: loaïi thöù nhaát laø phuïng vuï vaø nghi leã, vaø loaïi thöù hai laø thaàn hoïc vaø hieän sinh.
Töø quan ñieåm nghi leã vaø phuïng vuï, ngaøy nay chuùng ta coù moät nguoàn taøi nguyeân môùi maø caùc Giaùo phuï cuûa Giaùo hoäi vaø caùc tieán só thôøi Trung coå khoâng coù. Nguoàn löïc môùi maø chuùng ta coù laø moái quan heä hôïp taùc giöõa caùc tín höõu Kitoâ vaø ngöôøi Do Thaùi. Töø nhöõng ngaøy ñaàu tieân cuûa Giaùo hoäi, caùc yeáu toá lòch söû khaùc nhau ñaõ laøm noåi baät söï khaùc bieät giöõa Kitoâ giaùo vaø Do Thaùi giaùo, ñeán möùc taïo ra söï töông phaûn giöõa hai toân giaùo naøy vôùi nhau, nhö thaùnh Inhaxioâ thaønh Antioâkia ñaõ laøm. Taùch mình ra khoûi ngöôøi Do Thaùi - trong vieäc aán ñònh leã Phuïc sinh, nhöõng ngaøy chay tònh, vaø nhieàu thöù khaùc - trôû thaønh moät loaïi maät khaåu. Ngöôøi ta thöôøng buoäc toäi keû thuø cuûa mình vaø nhöõng keû dò giaùo laø nhöõng keû ñang tìm caùch "Do Thaùi Giaùo hoùa".
Thaûm kòch cuûa ngöôøi Do Thaùi, bieán coá Shoa [bieán coá dieät chuûng ngöôøi Do Thaùi do Ñöùc Quoác Xaõ gaây ra trong theá chieán thöù hai - chuù thích cuûa ngöôøi dòch], vaø baàu khoâng khí ñoái thoaïi môùi vôùi Do Thaùi giaùo, do Coâng ñoàng Vatican II khôûi xöôùng, ñaõ giuùp hieåu roõ hôn veà ma traän Thaùnh Theå cuûa ngöôøi Do Thaùi. Ta khoâng theå hieåu Leã Vöôït Qua cuûa ngöôøi Kitoâ giaùo neáu noù khoâng ñöôïc coi laø söï hoaøn thaønh cuûa nhöõng gì Leã Vöôït Qua cuûa ngöôøi Do Thaùi ñaõ tieân baùo, cuõng theá, Bí tích Thaùnh Theå khoâng ñöôïc hieåu ñaày ñuû neáu noù khoâng ñöôïc coi laø söï hoaøn thaønh nhöõng gì ngöôøi Do Thaùi ñaõ laøm vaø ñaõ noùi trong nghi thöùc böõa aên Vöôït Qua. Keát quaû quan troïng ñaàu tieân cuûa söï thay ñoåi naøy laø ngaøy nay khoâng coù hoïc giaû nghieâm tuùc naøo ñöa ra giaû thuyeát raèng Bí tích Thaùnh Theå cuûa Kitoâ giaùo ñöôïc giaûi thích döôùi aùnh saùng cuûa böõa aên toái thònh haønh trong moät soá toân giaùo bí aån cuûa Hy Laïp, nhö ngöôøi ta töøng thöû laøm nhö theá trong hôn moät theá kyû.
Caùc Giaùo Phuï cuûa Giaùo Hoäi ñaõ giöõ laïi Saùch Thaùnh cuûa daân toäc Do Thaùi, nhöng khoâng giöõ laïi phuïng vuï cuûa hoï, maø caùc ngaøi khoâng coøn ñöôïc tieáp caän, sau khi Giaùo hoäi taùch khoûi caùc Hoäi ñöôøng Do Thaùi. Do ñoù, caùc ngaøi söû duïng nhöõng hình töôïng coù trong Kinh thaùnh - con chieân vöôït qua, saùt teá Isaaùc, Menkixeâñeâ, manna - nhöng khoâng söû duïng boái caûnh phuïng vuï cuï theå trong ñoù ngöôøi Do Thaùi cöû haønh taát caû nhöõng kyû nieäm naøy, ñoù laø böõa aên nghi leã ñöôïc cöû haønh, moãi naêm moät laàn trong böõa aên toái Vöôït qua (Seder) vaø haøng tuaàn khi thôø phöôïng taïi hoäi ñöôøng. Teân goïi ñaàu tieân maø Thaùnh Theå ñöôïc thaùnh Phaoloâ chæ ñònh trong Taân Öôùc laø "böõa aên cuûa Chuùa" (kuriakon deipnon) (1Cr 11:20), coù lieân quan roõ raøng ñeán böõa aên cuûa ngöôøi Do Thaùi maø töø nay noù khaùc ñi vì nieàm tin vaøo Chuùa Gieâsu. Bí tích Thaùnh Theå laø bí tích cuûa söï lieân tuïc - khoâng phaûi ñoái laäp - giöõa Cöïu öôùc vaø Taân öôùc, giöõa Do Thaùi giaùo vaø Kitoâ giaùo.
Bí tích Thaùnh Theå vaø Berakah cuûa ngöôøi Do Thaùi
Ñaây laø quan ñieåm maø Ñöùc Beâneâñíctoâ XVI cuõng ñaõ ñöa ra trong chöông ñeà caäp ñeán veà vieäc thieát laäp Bí tích Thaùnh Theå trong cuoán saùch thöù hai cuûa ngaøi veà Chuùa Gieâsu thaønh Nazareth. Theo quan ñieåm phoå bieán cuûa caùc hoïc giaû ngaøy nay, ngaøi chaáp nhaän phaân tích bieân nieân cuûa Johannine, theo ñoù Böõa Tieäc Ly cuûa Chuùa Gieâsu khoâng phaûi laø moät böõa aên Vöôït Qua maø laø moät böõa aên chia tay long troïng. Vôùi Louis Bouyer, ngaøi coøn cho raèng ngöôøi ta coù theå "theo doõi söï phaùt trieån cuûa phuïng vuï thaùnh theå cuûa Kitoâ giaùo [nghóa laø cuûa leã qui - canon] töø berakah cuûa ngöôøi Do Thaùi."
Vì nhieàu lyù do vaên hoùa vaø lòch söû khaùc nhau, töø thôøi tröôøng phaùi hoïc taäp - scholasticism - trôû ñi, thaàn hoïc ñaõ coá gaéng giaûi thích Bí tích Thaùnh Theå döôùi aùnh saùng cuûa trieát hoïc, ñaëc bieät laø söû duïng caùc quan nieäm cuûa Aristotle veà baûn chaát vaø tình côø. Ñaây cuõng laø moät caùch ñeå ñaët hieåu bieát môùi veà thôøi ñaïi cuûa hoï trong vieäc phuïc vuï ñöùc tin vaø do ñoù baét chöôùc phöông phaùp luaän cuûa caùc Giaùo phuï. Trong thôøi ñaïi cuûa chuùng ta, chuùng ta caàn laøm ñieàu töông töï vôùi kieán thöùc môùi cuûa mình - trong tröôøng hôïp cuûa chuùng ta laø kieán thöùc lòch söû vaø phuïng vuï hôn laø kieán thöùc trieát hoïc. Trong boái caûnh moät soá nghieân cöùu ñaõ baét ñaàu theo höôùng naøy, ñaëc bieät laø cuûa Louis Bouyer, toâi muoán chæ ra aùnh saùng choùi loïi ñang chieáu xuoáng Bí tích Thaùnh Theå Kitoâ khi chuùng ta xem xeùt caùc töôøng thuaät cuûa Phuùc AÂm veà vieäc thieát laäp bí tích naøy so vôùi neàn taûng cuûa nhöõng gì chuùng ta bieát veà böõa aên nghi leã cuûa ngöôøi Do Thaùi. Söï ñoåi môùi trong haønh ñoäng cuûa Chuùa Gieâsu seõ khoâng bò giaûm ñi maø coøn ñöôïc naâng cao.
Moái lieân heä giöõa nghi thöùc cuõ vaø môùi ñöôïc trình baøy trong Didacheø, moät baûn vieát veà thôøi ñaïi caùc toâng ñoà maø chuùng ta coù theå coi laø baûn phaùc thaûo ñaàu tieân cuûa moät nghi thöùc Thaùnh Theå. Nghi thöùc Do Thaùi bao goàm moät loaït caùc lôøi caàu nguyeän ñöôïc goïi laø "Berakah" trong tieáng Hy Laïp ñöôïc dòch laø "Thaùnh Theå". Khi baét ñaàu böõa aên, moãi ngöôøi laàn löôït caàm moät cheùn röôïu treân tay vaø tröôùc khi ñöa leân moâi, laëp laïi moät lôøi chuùc tuïng maø phuïng vuï hieän taïi khieán chuùng ta phaûi laëp laïi gaàn nhö nguyeân vaên vaøo luùc daâng baùnh: "Laïy Chuùa laø Chuùa Caû trôøi ñaát, Chuùc tuïng Chuùa ñaõ roäng ban cho chuùng con baùnh naøy laø hoa maøu ruoäng ñaát vaø coâng lao cuûa con ngöôøi, chuùng con daâng leân Chuùa ñeå trôû neân baùnh tröôøng sinh cho chuùng con."
Nhöng böõa aên chæ chính thöùc baét ñaàu khi ngöôøi cha cuûa gia ñình, hoaëc ngöôøi ñöùng ñaàu coäng ñoàng, beû chieác baùnh ñeå chia cho caùc thöïc khaùch. Vaø, treân thöïc teá, Chuùa Gieâsu caàm laáy baùnh, ñoïc lôøi chuùc tuïng, beû ra vaø trao cho caùc moân ñeä: "Naøy laø Mình Thaày, seõ bò noäp vì caùc con." Vaø ñaây, cöû chæ naøy - voán chæ laø moät söï chuaån bò - ñaõ trôû thaønh hieän thöïc. Hình aûnh trôû thaønh söï kieän.
Sau khi laøm pheùp baùnh, caùc moùn aên thoâng thöôøng ñöôïc doïn ra. Khi böõa aên saép keát thuùc, caùc thöïc khaùch ñaõ saün saøng cho haønh ñoäng nghi leã troïng ñaïi keát thuùc leã kyû nieäm vaø mang laïi yù nghóa saâu saéc nhaát. Moïi ngöôøi ñeàu röûa tay, nhö luùc ban ñaàu. Sau khi hoaøn thaønh vieäc naøy, ñaët tröôùc maët anh ta moät cheùn röôïu pha vôùi nöôùc, anh ta caát leân ba lôøi caàu nguyeän taï ôn: lôøi caàu nguyeän thöù nhaát daønh cho Thieân Chuùa laø Ñaáng Taïo Hoùa, lôøi caàu nguyeän thöù hai vì söï giaûi phoùng khoûi Ai Caäp, lôøi thöù ba vì Ngaøi vaãn tieáp tuïc coâng vieäc cuûa mình vaøo thôøi ñieåm hieän taïi. Khi lôøi caàu nguyeän keát thuùc, chieác cheùn ñöôïc truyeàn töø tay naøy sang tay khaùc vaø moïi ngöôøi cuøng uoáng. Ñaây laø nghi thöùc coå xöa ñöôïc Chuùa Gieâsu thöïc hieän raát nhieàu laàn trong ñôøi.
Thaùnh Luca keå raèng Chuùa Gieâsu sau khi aên xong, caàm laáy cheùn thaùnh vaø noùi: "Cheùn naøy laø giao öôùc môùi, laäp baèng maùu Thaày, maùu ñoå ra vì anh em" (Lc 22:20). Moät ñieàu gì ñoù mang tính quyeát ñònh xaûy ra vaøo luùc Chuùa Gieâsu theâm nhöõng lôøi naøy vaøo coâng thöùc cuûa lôøi caàu nguyeän taï ôn, töùc laø kinh Berakah cuûa ngöôøi Do Thaùi. Nghi leã ñoù laø moät böõa tieäc linh thieâng, trong ñoù moïi ngöôøi cöû haønh vaø caûm taï Thieân Chuùa laø Ñaáng Cöùu Roãi cuûa hoï vì ñaõ cöùu chuoäc daân toäc cuûa Ngaøi ñeå taïo thaønh moät giao öôùc tình yeâu vôùi hoï ñöôïc ñoùng aán baèng huyeát cuûa moät con chieân. Giôø ñaây, vaøo chính thôøi ñieåm maø Chuùa Gieâsu, vôùi tö caùch laø Chieân thaät cuûa Thieân Chuùa, quyeát ñònh hieán maïng soáng cho mình, Ngaøi tuyeân boá raèng Giao öôùc Cuõ maø taát caû moïi ngöôøi ñeàu ñang cöû haønh qua caùc nghi thöùc phuïng vuï ñaõ ñöôïc keát thuùc. Vaøo luùc ñoù, vôùi moät vaøi töø ñôn giaûn, Ngöôøi laäp Giao öôùc môùi vaø vónh cöûu trong Maùu cuûa Ngöôøi.
Baèng caùch theâm caùc töø "haõy laøm ñieàu naøy ñeå nhôù ñeán Thaày," Chuùa Gieâsu mang laïi moät yù nghóa laâu daøi cho moùn quaø cuûa mình. Töø quaù khöù, caùi nhìn höôùng veà töông lai. Taát caû moïi thöù Chuùa Gieâsu ñaõ laøm trong böõa aên toái aáy ñeàu ñöôïc ñaët trong tay cuûa chuùng ta. Baèng caùch laëp laïi nhöõng gì Chuùa Gieâsu ñaõ laøm, haønh ñoäng trung taâm cuûa lòch söû nhaân loaïi, laø caùi cheát cuûa Ngaøi vì theá giôùi ñöôïc taùi hieän. Hình aûnh con chieân vöôït qua trôû thaønh moät söï kieän treân thaäp töï giaù ñöôïc ban cho chuùng ta trong böõa aên toái nhö moät bí tích, nghóa laø, nhö moät söï töôûng nieäm vónh vieãn veà söï kieän naøy.
Tö teá vaø cuûa leã
Toâi ñaõ noùi ñieàu naøy lieân quan ñeán khía caïnh phuïng vuï vaø nghi leã cuûa söï thaùnh hieán. Baây giôø, chuùng ta haõy chuyeån sang caùch xem xeùt khaùc, thuoäc loaïi caù nhaân vaø hieän sinh, hay noùi caùch khaùc laø veà vai troø maø chuùng ta, caùc linh muïc vaø tín höõu, thöïc hieän taïi thôøi ñieåm ñoù cuûa Thaùnh leã. Ñieàu quan troïng thieát yeáu laø phaûi bieát baûn chaát cuûa hy teá vaø chöùc tö teá cuûa Chuùa Kitoâ bôûi vì chöùc tö teá Kitoâ giaùo baét nguoàn töø ñoù, caû bí tích röûa toäi chung cho taát caû moïi ngöôøi vaø chöùc vuï thöøa taùc vieân ñöôïc truyeàn chöùc.
Treân thöïc teá, chuùng ta khoâng coøn laø "caùc tö teá theo phaåm haøm Menkixeâñeâ"; chuùng ta laø nhöõng tö teá "theo phaåm traät cuûa Chuùa Gieâsu Kitoâ"; taïi baøn thôø, chuùng ta haønh ñoäng "in persona Christi", töùc laø chuùng ta ñaïi dieän cho Thaày Caû Thöôïng Phaåm laø Chuùa Kitoâ. Hoäi nghò chuyeân ñeà veà chöùc tö teá, ñöôïc toå chöùc taïi Ñaïi Thính Ñöôøng naøy vaøo thaùng tröôùc, ñaõ noùi voâ soá veà chuû ñeà naøy so vôùi nhöõng gì toâi coù theå noùi trong baøi phaûn aùnh ngaén goïn cuûa mình (nhaân tieän, ñaõ chuaån bò tröôùc ngaøy ñoù), nhöng caàn phaûi noùi ñieàu gì ñoù ôû ñaây ñeå hieåu veà Bí tích Thaùnh Theå.
Thö göûi cho caùc tín höõu Do Thaùi giaûi thích tính môùi meû vaø tính ñoäc ñaùo cuûa chöùc tö teá cuûa Chuùa Kitoâ bao goàm: "Ngöôøi ñaõ vaøo cung thaùnh khoâng phaûi vôùi maùu caùc con deâ, con boø, nhöng vôùi chính maùu cuûa mình, Ngöôøi vaøo chæ moät laàn thoâi, vaø ñaõ laõnh ñöôïc ôn cöùu chuoäc vónh vieãn cho chuùng ta." (Dt 9: 12). Moãi tö teá khaùc daâng moät caùi gì ñoù beân ngoaøi chính mình, Ñöùc Kitoâ ñaõ töï hieán chính mình; moïi tö teá khaùc daâng cuûa leã, Chuùa Kitoâ ñaõ töï bieán mình thaønh cuûa leã! Thaùnh Augustinoâ ñaõ toùm taét trong moät vaøi töø veà baûn chaát cuûa loaïi chöùc vuï tö teá môùi naøy, trong ñoù tö teá vaø cuûa leã laø cuøng moät ngöôøi: "Ideo sacerdos quia Greekium", laø tö teá vì laø cuûa leã. Hoïc giaû ngöôøi Phaùp Reneù Girard ñaõ ñònh nghóa söï hy sinh môùi laï naøy cuûa Chuùa Kitoâ laø "söï thaät trung taâm trong lòch söû toân giaùo cuûa nhaân loaïi", ñieàu naøy ñaõ chaám döùt vónh vieãn lieân minh noäi taïi giöõa thaùnh thieâng vaø baïo löïc.
Trong Chuùa Kitoâ, chính Thieân Chuùa trôû thaønh cuûa leã hieán teá. Nhaân loaïi khoâng coøn laø nhöõng con ngöôøi daâng leã vaät cho Thieân Chuùa ñeå xoa dòu vaø laøm vui loøng Ngaøi nöõa; chính Thieân Chuùa ñaõ hy sinh thaân mình vì nhaân loaïi, hy sinh Con Moät cuûa Ngöôøi cho ñeán cheát vì chuùng ta (x. Ga 3,16). Chuùa Gieâsu khoâng ñeán baèng maùu cuûa ngöôøi khaùc, nhöng baèng maùu cuûa chính mình; Ngöôøi khoâng ñaët toäi loãi cuûa mình leân vai ngöôøi khaùc - suùc vaät hay loaøi ngöôøi - nhöng Ngöôøi ñaët toäi loãi cuûa ngöôøi khaùc leân vai mình: "Ngöôøi ñaõ gaùnh vaùc toäi chuùng ta trong thaân mình treân goã thaäp giaù" (1 Pt 2, 24). Taát caû ñieàu naøy coù nghóa laø trong Thaùnh leã, chuùng ta phaûi ñoàng thôøi laø tö teá vaø cuõng laø cuûa leã hieán teá.
Tröôùc ñieàu naøy, chuùng ta haõy suy ngaãm veà nhöõng lôøi truyeàn pheùp: "haõy nhaän laáy maø aên: Vì naøy laø Mình Thaày, seõ bò noäp vì caùc con". Veà vaán ñeà naøy, toâi muoán chia seû kinh nghieäm nhoû cuûa mình, ñoù laø, toâi ñaõ khaùm phaù ra yù nghóa caù vò vaø giaùo hoäi cuûa vieäc truyeàn pheùp Thaùnh Theå nhö theá naøo. Ñaây laø caùch toâi ñaõ soáng giaây phuùt daâng mình trong Thaùnh Leã nhöõng naêm ñaàu tieân cuûa chöùc linh muïc: Toâi nhaém maét, cuùi ñaàu, toâi coá gaéng xa laùnh moïi thöù xung quanh toâi ñeå ñoàng nhaát vôùi Chuùa Gieâsu, Ñaáng ñaõ tuyeân boá trong Tieäc Ly nhöõng töø ñoù laàn ñaàu tieân: "Accipite et manducate: Haõy caàm laáy maø aên...". Chính phuïng vuï ñaõ thaám nhuaàn thaùi ñoä naøy, laøm cho nhöõng lôøi truyeàn pheùp ñöôïc phaùt aâm baèng gioïng traàm vaø baèng tieáng Latinh, khi cong mình treân caùc baùnh thaùnh.
Sau ñoù laø cuoäc caûi caùch phuïng vuï cuûa Coâng ñoàng Vatican II. Thaùnh leã baét ñaàu ñöôïc cöû haønh trong khi höôùng nhìn veà coäng ñoaøn; khoâng coøn baèng tieáng Latinh, maø baèng ngoân ngöõ cuûa ngöôøi daân. Ñieàu naøy giuùp toâi hieåu raèng thaùi ñoä cuûa toâi khoâng noùi leân yù nghóa ñaày ñuû cuûa vieäc toâi tham gia vaøo vieäc truyeàn pheùp. Chuùa Gieâsu cuûa Böõa Tieäc Ly khoâng coøn toàn taïi nöõa! Chuùa Kitoâ Phuïc sinh hieän ñang toàn taïi: chính xaùc laø Chuùa Kitoâ, Ñaáng ñaõ cheát nhöng hieän ñang soáng ñôøi ñôøi (x. Kh 1:18). Nhöng Chuùa Gieâsu naøy laø "Chuùa Kitoâ toaøn dieän", Ñaàu vaø Thaân hôïp nhaát khoâng theå taùch rôøi. Vì vaäy, neáu chính Ñöùc Kitoâ toaøn theå naøy laø Ñaáng ñaõ coâng boá nhöõng lôøi truyeàn pheùp, thì toâi cuõng ñoàng thanh vôùi Ngöôøi. Ñuùng vaäy, toâi phaùt aâm nhöõng lôøi aáy "in personal Christi", nhaân danh Chuùa Kitoâ, nhöng cuõng laø "ôû ngoâi thöù nhaát", töùc laø nhaân danh toâi.
Keå töø ngaøy ñoù khi toâi hieåu ra ñieàu naøy, toâi baét ñaàu khoâng coøn nhaém maét vaøo luùc truyeàn pheùp nöõa, nhöng toâi nhìn - ít nhaát laø ñoâi khi - nhöõng ngöôøi anh em tröôùc maët toâi, hoaëc, neáu toâi cöû haønh thaùnh leã moät mình, toâi nghó ñeán nhöõng ngöôøi toâi coù theå gaëp gôõ trong ngaøy vaø nhöõng ngöôøi maø toâi phaûi daønh thôøi gian cuûa mình, hoaëc toâi thaäm chí nghó ñeán toaøn theå Giaùo hoäi, vaø höôùng veà hoï, toâi noùi cuøng vôùi Chuùa Gieâsu: "Haõy nhaän laáy maø aên: Vì naøy laø Mình Thaày, seõ bò noäp vì caùc con.. haõy nhaän laáy maø uoáng: Vì naøy laø cheùn Maùu Thaày, seõ ñoå ra cho caùc con".
Sau ñoù, Thaùnh Augustinoâ ñaõ ñeán ñeå xoùa boû moïi nghi ngôø khoûi toâi. Ngaøi vieát trong moät ñoaïn vaên noåi tieáng trong cuoán De civitate Dei - Thaønh trì cuûa Chuùa - raèng In ea re quam offert, ipsa [Ecclesia] offertur - Hoäi Thaùnh hieán daâng chính mình trong Hy teá maø Hoäi Thaùnh tieán daâng. Gaàn guõi hôn vôùi chuùng ta laø nhaø huyeàn bí Meã Taây Cô Concepcion Cabrera de Armida, ñöôïc goïi laø Conchita, cheát naêm 1937 vaø ñöôïc phong chaân phöôùc vaøo naêm 2015. Vôùi ngöôøi con trai Doøng Teân cuûa baø, saép ñöôïc thuï phong linh muïc, baø vieát: "Haõy nhôù raèng, con trai cuûa meï, khi con caàm trong tay Mình Thaùnh Chuùa, con ñöøng noùi: 'Naøy laø Mình Chuùa Gieâsu vaø naøy Maùu Ngöôøi,' nhöng con seõ noùi: 'Naøy laø Mình Ta, Naøy laø Maùu Ta, nghóa laø, trong con phaûi coù moät söï bieán ñoåi hoaøn toaøn, con phaûi ñaùnh maát chính mình trong Ngaøi, ñeå trôû thaønh 'moät Chuùa Gieâsu khaùc'"
Taát caû nhöõng ñieàu naøy khoâng chæ aùp duïng cho caùc giaùm muïc vaø linh muïc ñöôïc thuï phong, nhöng cho taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc röûa toäi. Moät vaên baûn noåi tieáng cuûa Coâng Ñoàng dieãn ñaït theo caùch naøy:
Caùc tín höõu, nhôø chöùc tö teá vöông giaû cuûa mình, goùp phaàn vaøo vieäc daâng leã trong bí tích Thaùnh Theå... Baèng caùch tham gia vaøo hy teá Thaùnh Theå, nguoàn goác vaø ñænh cao cuûa taát caû ñôøi soáng Kitoâ höõu, hoï hieán daâng Hy teá thaùnh thieâng vaø chính hoï cho Thieân Chuùa; vì vaäy taát caû moïi ngöôøi, caû khi daâng leã vaø röôùc leã, ñeàu hoaøn thaønh phaàn vieäc cuûa mình trong haønh ñoäng phuïng vuï, nhöng khoâng phaûi nhö nhau, nhöng moät soá theo caùch naøy vaø moät soá theo caùch khaùc.
Coù hai thaân theå cuûa Chuùa Kitoâ treân baøn thôø: coù thaân theå thaät cuûa Ngaøi (thaân theå "sinh bôûi Ñöùc Trinh Nöõ Maria", ñaõ cheát, soáng laïi vaø leân trôøi) vaø coù thaân theå maàu nhieäm cuûa Ngaøi laø Giaùo hoäi. Thaät theá, cô theå thaät cuûa Ngaøi thöïc söï hieän dieän treân baøn thôø vaø nhieäm theå cuûa Ngöôøi hieän dieän moät caùch bí nhieäm, trong ñoù "moät caùch bí nhieäm" coù nghóa laø: nhôø söï keát hôïp khoâng theå taùch rôøi Ñaáng laø Ñaàu. Khoâng coù söï nhaàm laãn giöõa hai söï hieän dieän, khaùc bieät nhöng khoâng theå taùch rôøi.
Vì coù hai "cuûa leã" vaø hai "hoàng aân" treân baøn thôø - moät laø ñeå trôû thaønh mình vaø maùu cuûa Chuùa Kitoâ (baùnh vaø röôïu) vaø moät laø ñeå trôû thaønh nhieäm theå cuûa Chuùa Kitoâ - thì coù cuõng laø hai "lôøi caàu khaån" trong Thaùnh Leã, töùc laø hai lôøi khaån caàu cuøng Chuùa Thaùnh Thaàn. Lôøi thöù nhaát laø: "Giôø ñaây, chuùng con naøi xin Chuùa duøng ôn Thaùnh Thaàn Chuùa thaùnh hoùa nhöõng cuûa leã naøy, ñeå trôû neân cho chuùng con Mình vaø Maùu Ñöùc Gieâsu Kitoâ, Chuùa chuùng con"; vaø lôøi caàu thöù hai, ñöôïc ñoïc sau khi truyeàn pheùp: "Chuùng con tha thieát naøi xin Chuùa cho chuùng con khi thoâng phaàn Mình vaø Maùu Ñöùc Kitoâ, ñöôïc quy tuï neân moät nhôø Chuùa Thaùnh Thaàn. Xin Chuùa Thaùnh Thaàn laøm cho chuùng con trôû thaønh cuûa leã ñeïp loøng Cha qua moïi thôøi ñaïi."
Ñaây laø caùch Thaùnh Theå laøm neân Giaùo Hoäi: Thaùnh Theå laøm neân Giaùo Hoäi, laøm cho Giaùo Hoäi trôû thaønh Thaùnh Theå! Noùi moät caùch toång quaùt, Bí tích Thaùnh Theå khoâng chæ laø nguoàn goác hay nguyeân nhaân cuûa söï thaùnh thieän cuûa Giaùo hoäi; Thaùnh Theå cuõng laø "hình thaùi" cuûa Giaùo Hoäi, töùc laø moâ hình cuûa Giaùo Hoäi. Söï thaùnh thieän cuûa ngöôøi Kitoâ höõu phaûi ñöôïc thöïc hieän theo "hình thaùi" cuûa Bí tích Thaùnh Theå; söï thaùnh thieän aáy phaûi laø moät söï thaùnh thieän cuûa Thaùnh Theå. Ngöôøi Kitoâ höõu khoâng theå töï giôùi haïn mình trong vieäc cöû haønh Bí tích Thaùnh Theå, ngöôøi aáy phaûi trôû thaønh Thaùnh Theå vôùi Chuùa Gieâsu.
Mình vaø Maùu
Baây giôø chuùng ta coù theå ruùt ra nhöõng haäu quaû thieát thöïc cuûa tín lyù naøy ñoái vôùi cuoäc soáng haøng ngaøy cuûa chuùng ta. Neáu trong lôøi truyeàn pheùp, chính chuùng ta quay veà phía anh chò em mình, vaø noùi: "Haõy nhaän laáy maø aên: Vì naøy laø Mình Thaày.. haõy nhaän laáy maø uoáng: Vì naøy laø cheùn Maùu Thaày", chuùng ta phaûi bieát "mình" vaø "maùu" nghóa laø gì, ñeå bieát nhöõng gì chuùng ta trao ra.
Trong Kinh Thaùnh, töø "Corpo", "Body", "Mình" khoâng chæ ra moät thaønh phaàn hay moät boä phaän naøo ñoù cuûa con ngöôøi, keát hôïp vôùi nhöõng thaønh phaàn khaùc laø linh hoàn vaø tinh thaàn, taïo thaønh moät con ngöôøi hoaøn chænh. Theo ngoân ngöõ Kinh thaùnh, vaø do ñoù trong ngoân ngöõ cuûa Chuùa Gieâsu vaø thaùnh Phaoloâ, "Mình" chæ toaøn theå cuûa moät ngöôøi, trong chöøng möïc ngöôøi ñoù soáng cuoäc ñôøi cuûa mình trong moät thaân theå, trong tình traïng vaät chaát vaø höõu hình. Do ñoù, "Mình" chæ toaøn boä cuoäc soáng. Khi laäp Bí tích Thaùnh Theå, Chuùa Gieâsu ñaõ ñeå laïi cho chuùng ta caû cuoäc ñôøi cuûa Ngöôøi nhö moät hoàng aân, töø giaây phuùt ñaàu tieân khi nhaäp theå cho ñeán giaây phuùt cuoái cuøng, vôùi taát caû nhöõng gì cuï theå laáp ñaày cuoäc soáng ñoù: thinh laëng, ñoå moà hoâi, vaát vaû, caàu nguyeän, ñaáu tranh, sæ nhuïc...
Sau ñoù, Chuùa Gieâsu noùi: "Naøy laø Maùu Thaày". Ngaøi theâm gì vôùi töø "Maùu" neáu Ngaøi ñaõ cho chuùng ta caû cuoäc ñôøi trong cô theå mình? Thöa: Ngaøi theâm caùi cheát! Sau khi cho chuùng ta söï soáng, Ngaøi cuõng cho chuùng ta phaàn quyù giaù nhaát laø caùi cheát cuûa Ngöôøi. Treân thöïc teá, thuaät ngöõ "Maùu" trong Kinh Thaùnh khoâng chæ moät boä phaän cuûa cô theå, nghóa laø moät boä phaän cuûa moät ngöôøi; nhöng chæ ra moät bieán coá: laø caùi cheát. Neáu maùu laø taâm ñieåm cuûa söï soáng (nhö ngöôøi ta ñaõ nghó nhö vaäy), thì söï "ñoå ra" cuûa noù laø daáu chæ meàm deûo cuûa caùi cheát. Bí tích Thaùnh Theå laø maàu nhieäm cuûa Mình vaø Maùu Chuùa, töùc laø söï soáng vaø söï cheát cuûa Chuùa!
Baây giôø, ñeán löôït chuùng ta, chuùng ta daâng leân nhöõng gì, khi daâng mình vaø maùu mình, cuøng vôùi Chuùa Gieâsu, trong Thaùnh leã? Chuùng ta cuõng daâng leân nhöõng gì Chuùa Gieâsu ñaõ daâng: söï soáng vaø caùi cheát. Vôùi töø "Mình", chuùng ta cho taát caû nhöõng gì cuï theå caáu thaønh neân cuoäc soáng cuûa chuùng ta treân theá giôùi naøy: thôøi gian, söùc khoûe, naêng löôïng, kyõ naêng, tình caûm, keå caû nhöõng nuï cöôøi. Vôùi töø "Maùu", chuùng ta cuõng theå hieän söï trao ban caùi cheát cuûa mình. Khoâng nhaát thieát phaûi laø caùi cheát döùt khoaùt, töû ñaïo cho Chuùa Kitoâ hay cho anh em. Taát caû nhöõng gì trong chuùng ta, ngay baây giôø, chuaån bò vaø löôøng tröôùc caùi cheát: tuûi nhuïc, thaát baïi, beänh taät naèm baát ñoäng, nhöõng haïn cheá do tuoåi taùc, söùc khoûe, taát caû nhöõng ñieàu ñoù, noùi moät caùch deã hieåu, "haønh haï" chuùng ta.
Tuy nhieân, taát caû nhöõng ñieàu naøy ñoøi hoûi chuùng ta, ngay khi böôùc ra khoûi Thaùnh leã, coá gaéng heát söùc ñeå nhaän ra nhöõng gì chuùng ta ñaõ noùi; raèng chuùng ta thöïc söï coá gaéng, vôùi taát caû nhöõng giôùi haïn cuûa mình, ñeå coáng hieán cho nhöõng ngöôøi khaùc vaø nhöõng anh chò em cuûa chuùng ta "Mình" cuûa chuùng ta, ñoù laø thôøi gian, naêng löôïng, söï chuù yù; noùi taét moät lôøi laø cuoäc soáng cuûa chuùng ta. Do ñoù, ñieàu caàn thieát laø, sau khi ñaõ noùi: "Haõy caàm laáy maø aên", chuùng ta thöïc söï ñeå mình "bò aên" vaø treân heát laø ñeå mình bò aên thòt bôûi nhöõng ngöôøi khoâng laøm ñieàu ñoù vôùi taát caû söï teá nhò vaø aân suûng maø chuùng ta mong ñôïi. Thaùnh Inhaxioâ thaønh Antioâkia, ñi ñeán Roâma ñeå cheát ôû ñoù nhö moät vò töû ñaïo, ñaõ vieát: "Toâi laø luùa mì cuûa Chuùa Kitoâ: xin cho toâi ñöôïc nhai töø raêng cuûa caùc loaøi thuù, ñeå trôû neân baùnh tinh khieát cho Chuùa". Moãi ngöôøi trong chuùng ta, neáu baïn quan saùt kyõ xung quanh, ñeàu coù nhöõng caùi raêng nhoïn hoaét ñeå nhai: ñoù laø söï chæ trích, töông phaûn, ñoái laäp che ñaäy hay coâng khai, söï khaùc bieät veà quan ñieåm vôùi nhöõng ngöôøi xung quanh, söï ña daïng veà tính caùch.
Chuùng ta haõy thöû töôûng töôïng ñieàu gì seõ xaûy ra neáu chuùng ta cöû haønh Thaùnh leã vôùi söï tham döï caù nhaân naøy, neáu taát caû chuùng ta thöïc söï noùi, vaøo luùc truyeàn pheùp, moät soá noùi to vaø moät soá im laëng, tuøy theo muïc vuï cuûa moãi ngöôøi: "Haõy caàm laáy maø aên". Moät linh muïc quaûn xöù vaø thaäm chí hôn theá nöõa, moät giaùm muïc, cöû haønh thaùnh leã cuûa mình theo caùch naøy, sau ñoù tieán haønh: caàu nguyeän, rao giaûng, giaûi toäi, tieáp daân, thaêm beänh, laéng nghe, giaûng daïy... Ngaøy cuûa ngaøi cuõng laø Bí tích Thaùnh Theå. Moät thaày taâm linh vó ñaïi ngöôøi Phaùp, Pierre Olivaint (1816-1871), töøng noùi: "Vaøo buoåi saùng, trong Thaùnh leã, toâi laø tö teá vaø Chuùa Gieâsu laø cuûa leã; suoát ngaøy, Chuùa Gieâsu laø tö teá vaø toâi laø cuûa leã". Nhö theá, moät linh muïc baét chöôùc "Ngöôøi Muïc Töû nhaân laønh", bôûi vì anh ta thöïc söï hieán maïng soáng cuûa mình cho ñaøn chieân cuûa mình.
Chöõ kyù cuûa chuùng ta treân moùn quaø
Toâi muoán toùm taét laïi, vôùi söï giuùp ñôõ cuûa moät ví duï con ngöôøi, ñieàu gì xaûy ra trong vieäc cöû haønh Thaùnh Theå. Haõy nghó veà moät gia ñình lôùn, trong ñoù coù moät ngöôøi con trai, con trai ñaàu loøng, ngöôøi raát ngöôõng moä vaø yeâu thöông cha mình. Nhaân ngaøy sinh nhaät cuûa oâng, anh aáy muoán taëng cho boá mình moät moùn quaø quyù giaù. Tuy nhieân, tröôùc khi ñöa noù cho oâng, anh ñaõ bí maät yeâu caàu taát caû caùc anh chò em cuûa mình ghi chöõ kyù cuûa hoï vaøo moùn quaø. Do ñoù, ñieàu naøy ñeán trong tay ngöôøi cha nhö moät daáu hieäu cuûa tình yeâu thöông cuûa taát caû nhöõng ngöôøi con cuûa mình, khoâng coù söï phaân bieät, ngay caû khi treân thöïc teá, chæ coù moät ngöôøi ñaõ phaûi traû giaù cho ñieàu ñoù.
Ñaây laø ñieàu xaûy ra trong hy teá Thaùnh Theå. Chuùa Gieâsu voâ cuøng ngöôõng moä vaø yeâu meán Cha Treân Trôøi. Ngaøi muoán taëng Chuùa Cha moãi ngaøy, cho ñeán taän theá, moùn quaø quyù giaù nhaát maø ngöôøi ta coù theå nghó ñeán, ñoù laø cuoäc ñôøi cuûa chính Ngöôøi. Trong thaùnh leã, Ngaøi môøi goïi taát caû anh chò em cuûa mình ghi chöõ kyù cuûa mình leân moùn quaø, ñeå moùn quaø aáy ñeán vôùi Thieân Chuùa laø Cha nhö moùn quaø khoâng theå taùch rôøi cuûa taát caû con caùi cuûa ngaøi, duø chæ moät ngöôøi ñaõ traû giaù cho moùn quaø naøy. Vaø giaù aáy to lôùn döôøng naøo!
Chöõ kyù cuûa chuùng ta laø moät vaøi gioït nöôùc ñöôïc troän vôùi röôïu trong cheùn. Chuùng khoâng laø gì khaùc ngoaøi nöôùc, nhöng ñöôïc troän trong ly, chuùng trôû thaønh moät thöùc uoáng duy nhaát. Chöõ kyù cuûa taát caû moïi ngöôøi laø tieáng Amen trang troïng maø coäng ñoaøn ñaùp, hoaëc haùt, ôû cuoái baøi tuïng ca: "Nhôø Ngöôøi, vôùi Ngöôøi vaø trong Ngöôøi, Maø moïi danh döï vaø vinh quang ñeàu qui veà Chuùa Laø Cha toaøn naêng, trong söï hôïp nhaát cuûa Chuùa Thaùnh Thaàn ñeán muoân ñôøi". "AMEN!"
Chuùng ta bieát raèng nhöõng ngöôøi ñaõ kyù cam keát sau ñoù coù nghóa vuï toân troïng chöõ kyù cuûa hoï. Ñieàu naøy coù nghóa laø, khi rôøi Thaùnh leã, chuùng ta cuõng phaûi laøm cho cuoäc soáng cuûa mình trôû thaønh moät moùn quaø cuûa tình yeâu ñoái vôùi Cha vì lôïi ích cuûa anh chò em chuùng ta. Toâi xin nhaéc laïi, chuùng ta khoâng chæ ñöôïc môøi goïi ñeå cöû haønh Bí tích Thaùnh Theå, maø coøn laø bieán mình thaønh Bí tích Thaùnh Theå. Xin Chuùa giuùp chuùng ta ñieàu naøy!
- - - - - - - - - - - - -
1. Thaùnh Inhaxioâ thaønh Antioâkia, Thö göûi daân thaønh Magnesia, 10,3.
2. Joseph Ratzinger (Beâneâñíctoâ XVI), Chuùa Gieâsu thaønh Nazareth, Phaàn II: Tuaàn Thaùnh: Töø Loái vaøo Gieârusalem ñeán söï Phuïc sinh (San Francisco: Ignatius Press, 2011), 311, vaø xem taát caû ch. 5, trang 103-144. Xem theâm Louis Bouyer, Thaùnh Theå: Thaàn hoïc vaø Taâm linh cuûa Caàu nguyeän Thaùnh Theå (1966; Nhaø xuaát baûn Ñaïi hoïc Notre Dame, 1989).
3. Thaùnh Augustinoâ, Töï Thuù, X, 43
4. R. Girard, Des choses cacheùes depuis la fondation du monde, Grasset, Paris 1978.
5. Thaùnh Augustinoâ, De civitate Dei,, X, 6.
6. Conchita. Nhaät kyù taâm linh cuûa moät ngöôøi meï, nhuaän saéc bôûi M.-M. Philipon, New York, Nhaø Alba 1978, tr. 87.
7. Lumen gentium, 10-11.
8. Thaùnh Inhaxioâ thaønh Antioâkia, Thö göûi ngöôøi Roâma, 4,1.