Ñöùc Thaùnh cha vieáng thaêm
traïi tò naïn ôû ñaûo Lesbo
Ñöùc Thaùnh cha vieáng thaêm traïi tò naïn ôû ñaûo Lesbo.
G. Traàn Ñöùc Anh, O.P.
Lesbo (RVA News 05-12-2021) - Trong cuoäc vieáng thaêm traïi tò naïn ôû ñaûo Lesbo, Hy Laïp, hoâm 05 thaùng Möôøi Hai naêm 2021, Ñöùc Thaùnh cha Phanxicoâ pheâ bình thaùi ñoä döûng döng cuûa nhieàu ngöôøi vaø nhieàu chính phuû, laøm ngô khoâng bieát ñeán soá phaän ñau thöông cuûa nhöõng ngöôøi di daân vaø tò naïn. Ngaøi taùi keâu goïi coäng ñoàng quoác teá tìm moät giaûi phaùp cho vaán ñeà naøy.
Luùc 8 giôø 30, saùng Chuùa nhaät 05 thaùng Möôøi Hai naêm 2021, Ñöùc Thaùnh cha ra phi tröôøng quoác teá cuûa thuû ñoâ Atheønes, ñaùp maùy bay ñeán Mytilene, cuõng goïi laø Lesbo, haûi ñaûo lôùn thöù ba cuûa Hy Laïp, ñeå vieáng thaêm nhöõng ngöôøi xin tò naïn, taïi Trung taâm tieáp ñoùn vaø nhaän dieän. Ñaây laø laàn thöù hai ngaøi ñeán ñaûo naøy. Laàn ñaàu hoài thaùng Tö caùch ñaây 5 naêm (2016) vaø thaêm Moria laø traïi tò naïn lôùn nhaát ôû AÂu chaâu cho ñeán thaùng Chín naêm 2020 thì bò hoûa hoaïn thieâu huûy.
Ñaûo Lesbo roäng hôn 1,600 caây soá vuoâng, vaø coù gaàn 115,000 daân cö, vôùi thuû phuû laø Mytilene vaø chæ caùch bôø bieån Thoå Nhó Kyø 20 caây soá.
Sau 55 phuùt bay, maùy bay chôû Ñöùc Thaùnh cha ñaõ tôùi phi tröôøng Mytilene luùc 10 giôø 10 phuùt. Tuy laø chuyeán vieáng thaêm hoaøn toaøn rieâng, nhöng taïi saân bay cuõng coù baø Toång thoáng Hy Laïp vaø Ñöùc Toång giaùm muïc Josif Printezis cuûa giaùo phaän Naxos sôû taïi ñoùn tieáp. Giaùo phaän naøy coù 5,000 tín höõu Coâng giaùo thuoäc 27 xöù ñaïo.
Töø phi tröôøng, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ duøng xe ñi theâm 16 caây soá ñeå ñeán traïi tò naïn, ñöôïc goïi laø "Moria 2.0" hieän coù haøng ngaøn ngöôøi taïi ñaây. Hoï soáng trong caùc caên nhaø thuøng.
Buoåi gaëp gôõ ngöôøi tò naïn
Ñeán traïi luùc 10 giôø 45 phuùt, Ñöùc Thaùnh cha ñaõ ñi doïc theo nhöõng con döôøng trong traïi, chaøo thaêm vaø trao ñoåi vôùi haøng traêm ngöôøi tò naïn ñöùng beân ñöôøng, trong ñoù coù ñoâng ñaûo caùc treû em. Roài ngaøi ñeán leàu gaëp gôõ saùt bôø bieån, cuøng vôùi baø Toång thoáng, Ñöùc Toång giaùm muïc Coâng giaùo sôû taïi vaø Ñöùc Toång giaùm muïc Chính thoáng ñòa phöông, tröôùc söï hieän dieän cuûa khoaûng 200 ngöôøi tò naïn.
Trong lôøi chaøo möøng Ñöùc Thaùnh cha, oâng Phoù tröôûng traïi tò naøy cho bieát nhôø söï quan taâm cuûa ngaøi, tình traïng cuûa traïi ñaõ ñöôïc caùc vò höõu traùch vaø chính quyeàn caûi tieán nhieàu.
Moïi ngöôøi cuõng nghe chöùng töø cuûa moät ngöôøi tò naïn, oâng Christian Tango Mukaya, ngöôøi Congo 30 tuoåi, ñeán Hy Laïp caùch ñaây hôn moät naêm, coù ba ngöôøi con, hai ngöôøi ñi theo oâng, trong khi vôï vaø con oâng coøn ôû trong nöôùc, nhöng oâng coù tin töùc töø moät naêm nay.
Tieáp ñeán laø chöùng töø cuûa moät ngöôøi thieän nguyeän, thaønh vieân coäng ñoaøn Coâng giaùo ñòa phöông. Coäng ñoaøn giuùp ñôõ nhieàu ngöôøi tò naïn, vaø söï hieän dieän cuûa caùc tín höõu Coâng giaùo tò naïn ñaõ giuùp coäng ñoaøn giaùo xöù nhoû beù theâm sinh ñoäng vaø khôûi saéc. Coäng ñoaøn nhaän ñöôïc nhieàu hôn laø söï giuùp ñôõ ñaõ cho ñi.
Dieãn vaên cuûa Ñöùc Thaùnh cha
Leân tieáng trong dòp naøy, Ñöùc Thaùnh cha cho bieát ngaøi ñeán ñaây ñeå gaëp laïi caùc anh chò em di daân vaø tò naïn, ñeå "nhìn taän maét nhöõng ñoâi maét ñaày sôï haõi vaø mong ñôïi, nhöõng ñoâi maét ñaõ thaáy baïo löïc vaø ngheøo ñoùi, ñaõ chaûy quaù nhieàu gioït leä"... Ngaøi xaùc tín raèng vaán ñeà di daân vaø tò naïn laø moät vaán ñeà cuûa theá giôùi, laø cuoäc khuûng hoaûng nhaân ñaïo coù lieân heä tôùi taát caû moïi ngöôøi vaø nhöõng vaán ñeà lôùn caàn ñöôïc cuøng nhau ñöông ñaàu vaø giaûi quyeát, vì treân theá giôùi ngaøy nay chæ coù nhöõng giaûi phaùp leû teû khoâng thích hôïp cho vaán ñeà di daân.
Vaán ñeà di daân ít ñöôïc quan taâm
Ñöùc Thaùnh cha nhaän xeùt raèng chieán dòch chích vaécxin ngöøa ñaïi dòch Covid-19 ñang ñöôïc tieán haønh treân bình dieän hoaøn vuõ, tuy coù nhieàu chaäm chaïp vaø khoâng chaéc chaén, vaø döôøng nhö cuõng coù söï chuyeån ñoäng trong cuoäc chieán choáng thay ñoåi khí haäu, nhöng coù söï aán naáp moät caùch kinh khuûng ñöùng tröôùc nhöõng cuoäc di daân. Tuy nhieân ñaây laø vaán ñeà coù lieân heä tôùi con ngöôøi, tôùi caùc nhaân maïng! Noù coù lieân heä tôùi töông lai cuûa moïi ngöôøi, töông lai naøy chæ thanh quang, an bình neáu ñöôïc hoøa nhaäp. Chæ khi naøo ñöôïc dung hôïp vôùi nhöõng ngöôøi yeáu theá nhaát thì töông lai môùi thònh vöôïng. Vì khi nhöõng ngöôøi ngheøo bò xua ñuoåi thì hoøa bình cuõng bò ñaåy xa. Lòch söû daïy chuùng ta raèng nhöõng kheùp kín vaø caùc chuû nghóa quoác gia ñöa tôùi nhöõng haäu quaû theâ thaûm. Thöïc vaäy, nhö Coâng ñoàng chung Vatican II ñaõ nhaéc nhôû, "ñeå kieán taïo hoøa bình, ñieàu tuyeät ñoái caàn thieát laø yù chí quyeát taâm toân troïng caùc caù nhaân vaø caùc daân toäc khaùc, quyeát lieät coi phaåm giaù cuûa hoï laø thaùnh thieâng vaø lieân tuïc thöïc thi tình huynh ñeä" (GS 78). Thaät laø aûo töôûng khi nghó raèng chæ caàn cöùu thoaùt baûn thaân mình, vaø töï veä choáng laïi nhöõng ngöôøi yeáu theá goõ cöûa nhaø mình. Töông lai seõ coøn ñaët chuùng ta coù nhieàu tieáp xuùc hôn vôùi nhöõng ngöôøi khaùc. Ñeå bieán töông lai trôû neân toát ñeïp, chuùng ta khoâng caàn nhöõng haønh ñoäng ñôn phöông, nhöng caàn nhöõng chính saùch bao quaùt. Ngaøi noùi: "Toâi laäp laïi raèng lòch söû daïy chuùng ta ñieàu ñoù nhöng chuùng ta chöa hoïc noù. Ñöøng quay löng laïi vôùi thöïc taïi, haõy chaám döùt söï lieân tuïc ñoå traùch nhieäm cho ngöôøi khaùc, ñöøng lieân tuïc uûy thaùc vaán ñeà di cö cho nhöõng ngöôøi khaùc, nhö theå chaúng ai quan taâm ñeán vaán ñeà naøy vaø nhö theå ñoù laø moät gaùnh naëng voâ ích maø ngöôøi naøo ñoù phaûi gaùnh vaùc!"
Ñöùc Thaùnh cha noùi theâm raèng: "Chuùa nhaät hoâm nay, toâi caàu xin Thieân Chuùa thöùc tænh chuùng ta ñöøng queân nhöõng ngöôøi ñang ñau khoå, ñaùnh ñoäng chuùng ta ra khoûi thaùi ñoä caù nhaân chuû nghóa loaïi tröø ngöôøi khaùc, ñaùnh thöùc nhöõng taâm hoàn giaû ñieác tröôùc nhöõng nhu caàu cuûa ngöôøi khaùc. Toâi cuõng caàu nguyeän ñeå moãi ngöôøi, ñeå taát caû chuùng ta vöôït thaéng söï teâ lieät vì sôï haõi, döûng döng laøm cho ngöôøi khaùc cheát, thaùi ñoä "soáng cheát maëc bay" chaúng quan taâm, vôùi nhöõng "gaêng tay baèng nhung" keát aùn töû cho nhöõng ngöôøi ñang ôû ngoaøi leà! Chuùng ta haõy choáng laïi taän goác reã tö töôûng thònh haønh hieän nay, tö töôûng xoay quanh caùi toâi, nhöõng ích kyû caù nhaân vaø quoác gia, ñang trôû thaønh maãu möïc vaø tieâu chuaån cuûa moïi söï".
Chöa coù tieán boä ñaùng keå
Ñöùc Thaùnh cha nhaän xeùt raèng 5 naêm troâi qua töø sau cuoäc vieáng thaêm cuûa ngaøi taïi ñaûo naøy, cuøng vôùi Ñöùc Thöôïng phuï Chính thoáng Bartolomaios vaø Ñöùc Toång giaùm muïc Ieronymos, Giaùo chuû Chính thoáng Hy Laïp, chæ coù moät ít thay ñoåi veà vaán ñeà di daân. Ngaøi noùi: "Chaéc chaén laø coù nhieàu ngöôøi daán thaân trong vieäc tieáp ñoùn vaø hoäi nhaäp vaø toâi muoán caùm ôn bao nhieâu ngöôøi thieän nguyeän vaø nhöõng ngöôøi ôû moïi caáp ñoä - chính quyeàn, xaõ hoäi vaø töø thieän - ñaõ coá gaéng nhieàu ñeå chaêm soùc nhöõng ngöôøi di daân vaø vaán ñeà di cö. Toâi nhìn nhaän coù söï daán thaân taøi trôï vaø xaây döïng caùc cô caáu xöùng ñaùng ñeå ñoùn tieáp, toâi cuõng chaân thaønh caùm ôn daân chuùng ñòa phöông vì bao nhieâu ñieàu toát laønh ñaõ laøm vaø nhöõng hy sinh ñaõ chòu. Nhöng chuùng ta phaûi cay ñaéng nhìn nhaän raèng caû ñaát nöôùc naøy vaãn coøn bò nhieàu söùc eùp vaø taïi AÂu chaâu vaãn coøn nhöõng ngöôøi coi vaán ñeà naøy chaúng lieân heä gì ñeán hoï. Vaø bao nhieâu hoaøn caûnh khoâng xöùng ñaùng vôùi con ngöôøi! Bao nhieâu nhöõng ñieåm noùng, nôi maø ngöôøi di daân vaø tò naïn soáng trong nhöõng ñieàu kieän cuøng cöïc, khoâng thaáy coù giaûi phaùp naøo ôû chaân trôøi! Nhöng söï toân troïng con ngöôøi vaø caùc nhaân quyeàn, - nhaát laø taïi ñaïi luïc khoâng queân thaêng tieán caùc quyeàn aáy treân theá giôùi,- phaûi luoân ñöôïc baûo toàn vaø phaåm giaù cuûa moãi ngöôøi phaûi ñöôïc coi troïng hôn moïi söï! Thaät laø buoàn khi nghe noùi coù ñeà nghò nhö moät giaûi phaùp duøng tieàn chung ñeå xaây döïng caùc böùc töôøng... Khoâng phaûi baèng caùch cuûng coá caùc daây keõm gai maø caùc vaán ñeà ñöôïc giaûi quyeát vaø caûi tieán ñöôïc söï soáng chung. Traùi laïi, chính nhôø söï hieäp söùc saên soùc nhöõng ngöôøi khaùc, theo khaû naêng cuûa moãi ngöôøi vaø trong söï toân troïng luaät phaùp, luoân ñaët nôi choã nhaát giaù trò khoâng theå loaïi boû laø söï soáng cuûa moãi ngöôøi".
Quan taâm ñeán nhöõng nguyeân nhaân saâu xa
Ñöùc Thaùnh cha cuõng toá giaùc chuû tröông trong moät soá xaõ hoäi ñaët söï ñoái nghòch yù thöùc heä giöõa an ninh vaø tình lieân ñôùi, ñòa phöông vaø hoaøn vuõ, truyeàn thoáng vaø söï côûi môû. Ngaøi nhaán maïnh raèng: "Toát hôn neân môû roäng caùi nhìn, ñi saâu vaøo caùc vaán ñeà cuûa phaàn lôùn nhaân loaïi, cuûa bao nhieâu daân toäc ñang laø naïn nhaân cuûa nhöõng tình traïng khaån caáp veà nhaân ñaïo maø hoï khoâng gaây ra nhöng chæ laø naïn nhaân phaûi chòu ñöïng, sau nhöõng lòch söû daøi bò boùc loät vaø vaãn coøn ngaøy nay. Thaät laø deã loâi keùo dö luaän quaàn chuùng baèng caùch gieo raéc söï sôï haõi ngöôøi khaùc; taïi sao vôùi cuøng thaùi ñoä nhö vaäy, ngöôøi ta khoâng noùi veà söï boùc loät ngöôøi ngheøo, nhöõng cuoäc chieán tranh bò queân laõng vaø thöôøng ñöôïc taøi trôï doài daøo, nhöõng hieäp ñònh kinh teá ñöôïc kyù treân löng cuûa daân chuùng, nhöõng hoaït ñoäng bí maät ñeå buoân baùn voõ khí vaø laøm cho noù lan traøn? Caàn phaûi giaûi quyeát caùc nguyeân nhaân xa, chöù khoâng phaûi chæ ñoái phoù vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo ñang traû giaù vì haäu quaû nhöõng nguyeân nhaân aáy, thaäm chí nhöõng haäu quaû ñoù ñöôïc söû duïng ñeå tuyeân truyeàn chính trò!
Kinh Truyeàn tin
Cuoái cuoäc gaëp gôõ, Ñöùc Thaùnh cha môøi goïi moïi ngöôøi ñoïc kinh Truyeàn tin kính Ñöùc Meï. Ñöùc Thaùnh cha nhaén nhuû moïi ngöôøi "xin Ñöùc Meï môû maét chuùng ta tröôùc nhöõng ñau khoå cuûa anh chò em. Meï ñaõ voäi vaõ leân ñöôøng leân giuùp baø chò hoï Elisabeth ñang coù thai. Bao nhieâu baø meï coù thai ñaõ voäi vaõ leân ñöôøng vaø trong moät haønh trình cheát choùc trong luùc hoï mang söï soáng trong loøng! Xin Meï Thieân Chuùa giuùp chuùng ta coù moät caùi nhìn töø maãu, nhìn thaáy nôi tha nhaân nhöõng ngöôøi con cuûa Chuùa, nhöõng anh chò em caàn ñoùn tieáp, baûo veä vaø thaêng tieán, hoäi nhaäp. Vaø yeâu thöông dòu daøng. Xin Meï chí thaùnh daïy chuùng ta ñaët thöïc taïi con ngöôøi tröôùc nhöõng yù thöôûng vaø caùc yù thöùc heä, vaø mau leï tieán böôùc ñeán gaëp nhöõng ngöøôi ñau khoå.
Keát thuùc cuoäc vieáng thaêm taïi ñaûo Lesbo, Ñöùc Thaùnh cha ñaùp maùy trôû veà thuû ñoâ Atheønes ñeå duøng böõa tröa vaø nghæ ngôi taïi Toøa Söù thaàn Toøa Thaùnh.