Söï bình ñaúng trong Chuùa Kitoâ
vöôït qua nhöõng khaùc bieät giöõa chuùng ta
Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ: Söï bình ñaúng trong Chuùa Kitoâ vöôït qua nhöõng khaùc bieät giöõa chuùng ta.
Hoàng Thuûy
Vatican (Vatican News 8-09-2021) - Trong baøi giaùo lyù taïi buoåi tieáp kieán chung saùng thöù Tö ngaøy 8 thaùng 9 naêm 2021 Ñöùc Thaùnh Cha Phanxicoâ tieáp tuïc suy tö veà thö thaùnh Phaoloâ göûi tín höõu Galaùt, vôùi giaùo huaán veà ôn trôû neân con caùi Chuùa nhôø bí tích röûa toäi. Caên tính môùi naøy vöôït qua moïi khaùc bieät, laøm cho moïi ngöôøi trôû neân bình ñaúng vôùi nhau.
Thaùnh Phaoloâ vieát: "Nhôø ñöùc tin vaøo Chuùa Gieâsu Kitoâ, taát caû anh em ñeàu laø con caùi Thieân Chuùa. Quaû theá, baát cöù ai trong anh em ñöôïc thanh taåy trong Ñöùc Kitoâ, ñeàu maëc laáy Ñöùc Kitoâ. Khoâng coøn chuyeän phaân bieät Do Thaùi hay Hy Laïp, noâ leä hay töï do, ñaøn oâng hay ñaøn baø; nhöng taát caû anh em chæ laø moät trong Ñöùc Kitoâ. Maø neáu anh em thuoäc veà Ñöùc Kitoâ, thì anh em laø doøng doõi oâng AÙpraham, nhöõng ngöôøi thöøa keá theo lôøi höùa" (Gl 3, 26-29).
Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích raèng "Baèng söï nhaäp theå, caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa mình, Con Thieân Chuùa ñaõ hoøa giaûi chuùng ta vôùi Chuùa Cha, ban cho chuùng ta söï soáng môùi vaø ban cho chuùng ta ñöôïc döï phaàn vaøo quyeàn laøm con Thieân Chuùa cuûa Ngöôøi. Nhôø ñöùc tin vaø pheùp röûa toäi, chuùng ta ñaõ ñöôïc bieán ñoåi noäi taâm; baây giôø, khi "maëc laáy Ñöùc Kitoâ", chuùng ta ñaõ trôû thaønh moät thuï taïo môùi. Caên tính môùi naøy vöôït qua moïi khaùc bieät veà saéc toäc, xaõ hoäi vaø toân giaùo: trong Ñöùc Kitoâ, "khoâng coøn phaân bieät ngöôøi Do Thaùi hay ngöôøi Hy Laïp, noâ leä hay töï do, nam hay nöõ" (Gl 3,28).
Ñöùc Thaùnh Cha nhaän ñònh raèng caùc Kitoâ höõu chuùng ta coù theå coi thöôøng söï môùi meû cuûa söï soáng ñöôïc ban khi laõnh nhaän bí tích röûa toäi. Ngaøi mong öôùc raèng, khi nhaän thöùc veà phaåm giaù laø con caùi cuûa Chuùa Cha, chôù gì chuùng ta quyeát taâm hoøa giaûi moïi chia reõ ñeå ñoùn nhaän troïn veïn söï hieäp nhaát cuûa chuùng ta trong Chuùa Kitoâ, vaø ôn goïi cuûa chuùng ta laø trôû thaønh nhöõng chöùng nhaân thuyeát phuïc veà söï hieäp nhaát maø toaøn theå gia ñình nhaân loaïi ñöôïc môøi goïi tham döï, theo keá hoaïch cöùu ñoä cuûa Thieân Chuùa (xem Gaudium et Spes, 1).
Bí tích röûa toäi - giaây phuùt chuùng ta trôû neân con Thieân Chuùa
Môû ñaàu baøi giaùo lyù Ñöùc Thaùnh Cha nhaän ñònh raèng Thaùnh Toâng ñoà (Phaoloâ) nhaán maïnh vôùi caùc Kitoâ höõu ñeå hoï khoâng queân söï môùi meû trong maëc khaûi cuûa Thieân Chuùa ñaõ ñöôïc loan baùo cho hoï. "Hoaøn toaøn ñoàng yù vôùi thaùnh söû Gioan (x. 1 Ga 3: 1-2), thaùnh Phaoloâ nhaán maïnh raèng ñöùc tin vaøo Chuùa Gieâsu Kitoâ ñaõ cho pheùp chuùng ta thöïc söï trôû thaønh con caùi Thieân Chuùa vaø cuõng laø ngöôøi thöøa keá cuûa Ngöôøi. Caùc Kitoâ höõu chuùng ta thöôøng coi thöôøng thöïc teá laø con Thieân Chuùa naøy. Thaät laø ñieàu toát khi luoân nhôù laïi giaây phuùt chuùng ta trôû thaønh con Thieân Chuùa, khi chuùng ta ñöôïc nhaän bí tích röûa toäi, ñeå soáng moùn quaø tuyeät vôøi ñaõ nhaän ñöôïc caùch yù thöùc hôn".
Ñöùc Thaùnh Cha nghó raèng chaéc ít ngöôøi nhôù ngaøy röûa toäi cuûa mình. Ñoù laø ngaøy chuùng ta ñöôïc cöùu ñoä, laø ngaøy chuùng ta trôû thaønh con Thieân Chuùa. Ngaøi môøi goïi moïi ngöôøi tìm hieåu ngaøy naøy vaø moãi naêm nhôù ñeán ngaøy naøy, ngaøy chuùng ta ñöôïc trôû neân con Thieân Chuùa.
Trôû neân con Thieân Chuùa "trong Ñöùc Kitoâ"
Trôû laïi baøi giaùo lyù, Ñöùc Thaùnh Cha löu yù raèng, treân thöïc teá, moät khi "ñöùc tin ñeán" (caâu 25), thì chuùng ta ñöôïc ôû trong tình traïng hoaøn toaøn môùi vaø ñieàu naøy mang laïi quyeàn laøm con Thieân Chuùa. Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích: "Moái quan heä hoï haøng maø thaùnh Phaoloâ noùi ñeán khoâng coøn laø moái quan heä chung chung bao goàm taát caû moïi ngöôøi nam nöõ, nhö laø con cuûa Ñaáng Taïo Hoùa duy nhaát. Trong ñoaïn saùch Thaùnh chuùng ta vöøa nghe, ngaøi khaúng ñònh raèng ñöùc tin cho chuùng ta ñöôïc trôû thaønh con Thieân Chuùa 'trong Ñöùc Kitoâ' (caâu 26): ñaây laø ñieåm môùi. '
Trong Ñöùc Kitoâ', ñaây laø ñieàu taïo neân söï khaùc bieät. Khoâng chæ laø con caùi Thieân Chuùa, gioáng nhö taát caû moïi ngöôøi: taát caû moïi ngöôøi nam nöõ ñeàu laø con Thieân Chuùa, taát caû moïi ngöôøi, duø chuùng ta theo toân giaùo naøo. Nhöng 'trong Ñöùc Kitoâ' laø ñieàu taïo neân söï khaùc bieät giöõa caùc Kitoâ höõu, vaø ñieàu naøy chæ xaûy ra khi tham döï vaøo ôn cöùu chuoäc cuûa Ñöùc Kitoâ vaø xaûy ra nôi chuùng ta trong bí tích röûa toäi. Khi nhaäp theå, Chuùa Gieâsu ñaõ trôû thaønh anh em cuûa chuùng ta, vaø vôùi caùi cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Ngöôøi, Chuùa ñaõ hoøa giaûi chuùng ta vôùi Chuùa Cha. Ai tieáp ñoùn Ñöùc Kitoâ trong ñöùc tin, nhôø bí tích röûa toäi, ñöôïc 'maëc laáy' Nguôøi, vaø mang phaåm giaù cuûa con caùi (xem caâu 27)".
Laõnh nhaän bí tích röûa toäi: Tham döï vaøo maàu nhieäm cuûa Chuùa Gieâsu
Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích theâm: "Nhieàu laàn, trong caùc Thö cuûa mình, thaùnh Phaoloâ ñeà caäp ñeán bí tích röûa toäi. Ñoái vôùi ngaøi, ñöôïc röûa toäi töông ñöông vôùi vieäc tham döï moät caùch hieäu quaû vaø thöïc söï vaøo maàu nhieäm cuûa Chuùa Gieâsu. Ví duï, trong thö göûi tín höõu Roma, ngaøi noùi raèng trong bí tích röûa toäi, chuùng ta cuøng cheát vôùi Ñöùc Kitoâ vaø ñöôïc mai taùng vôùi Ngöôøi ñeå ñöôïc soáng vôùi Ngöôøi (xem 6, 3-14). Ñaây laø aân suûng cuûa bí tích röûa toäi: tham döï vaøo söï cheát vaø söï phuïc sinh cuûa Chuùa Gieâsu. Do ñoù, bí tích röûa toäi khoâng phaûi laø moät nghi thöùc thuaàn tuyù beân ngoaøi. Nhöõng ngöôøi nhaän bí tích ñöôïc bieán ñoåi töø trong noäi taâm, trong baûn theå saâu kín nhaát, vaø coù moät cuoäc soáng môùi, chính laø ñieàu cho pheùp hoï höôùng veà Thieân Chuùa vaø goïi Ngöôøi vôùi teân 'Abbaø', nghóa laø 'ba'. Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh, khoâng phaûi chæ laø "ngöôøi cha", nhöng laø "ba", laø "boá" (xem Gl 4, 6).
Caên tính môùi vöôït treân nhöõng khaùc bieät saéc toäc vaø toân giaùo
Tieáp tuïc baøi giaùo lyù Ñöùc Thaùnh Cha cuõng löu yù raèng Thaùnh Toâng ñoà khaúng ñònh moät caùch taùo baïo raèng caên tính maø chuùng ta nhaän ñöôïc nhôø bí tích röûa toäi laø moät caên tính hoaøn toaøn môùi, vöôït treân nhöõng khaùc bieät toàn taïi treân bình dieän saéc toäc-toân giaùo: "Khoâng coøn phaân bieät ngöôøi Do Thaùi hay ngöôøi Hy Laïp"; vaø caû veà maët xaõ hoäi: "Khoâng coøn noâ leä hay töï do; khoâng coøn nam hay nöõ " (Gl 3,28). Ñöùc Thaùnh Cha löu yù raèng chuùng ta thöôøng ñoïc nhöõng caâu naøy quaù nhanh, maø khoâng naém baét ñöôïc giaù trò caùch maïng cuûa chuùng.
Laïc giaùo?
Ñöùc Thaùnh Cha giaûi thích theâm, "Ñoái vôùi thaùnh Phaoloâ, vieát cho tín höõu Galaùt raèng trong Ñöùc Kitoâ 'khoâng coøn ngöôøi Do Thaùi hay ngöôøi Hy Laïp' nghóa laø thöïc hieän moät söï ñaûo loän thöïc söï trong laõnh vöïc toân giaùo-saéc toäc. Ngöôøi Do Thaùi, vì thuoäc veà daân toäc ñöôïc choïn, ñöôïc ñaëc aân hôn ngöôøi ngoaïi giaùo (xem Rm 2, 17-20). Do ñoù, khoâng coù gì ñaùng ngaïc nhieân khi giaùo huaán môùi naøy cuûa thaùnh Toâng ñoà nghe coù veû gioáng nhö laïc giaùo".
Noâ leä môùi
Theo Ñöùc Thaùnh Cha, söï bình ñaúng thöù hai, giöõa "töï do" vaø "noâ leä", cuõng môû ra nhöõng quan ñieåm gaây soác. Ngaøi giaûi thích raèng "Ñoái vôùi xaõ hoäi coå ñaïi, söï phaân bieät giöõa noâ leä vaø coâng daân töï do laø raát quan troïng. Theo luaät, nhöõng coâng daân töï do ñöôïc höôûng moïi quyeàn, trong khi nhaân phaåm cuûa nhöõng noâ leä thaäm chí coøn khoâng ñöôïc coâng nhaän".
Ñöùc Thaùnh Cha nhaän ñònh: Ñieàu naøy cuõng xaûy ra ngaøy nay: raát nhieàu ngöôøi treân theá giôùi, raát nhieàu, haøng trieäu ngöôøi, khoâng coù quyeàn aên, khoâng coù quyeàn hoïc haønh, khoâng coù quyeàn laøm vieäc: hoï laø nhöõng noâ leä môùi, nhöõng ngöôøi ôû ngoaïi vi cuoäc soáng, nhöõng ngöôøi bò boùc loät khai thaùc bôûi taát caû moïi ngöôøi. Ngay caû ngaøy nay vaãn coù cheá ñoä noâ leä: chuùng ta haõy nghó veà ñieàu naøy moät chuùt. Chuùng ta phuû nhaän nhaân phaåm cuûa nhöõng ngöôøi naøy. Hoï laø noâ leä.
Tình traïng noâ leä cuûa ngöôøi nöõ
Cuoái cuøng, söï bình ñaúng trong Ñöùc Kitoâ ñaõ vöôït qua söï khaùc bieät xaõ hoäi giöõa hai giôùi tính, thieát laäp moät söï bình ñaúng giöõa nam vaø nöõ. Ñöùc Thaùnh Cha nhaän ñònh: "Vaøo thôøi ñoù, ñieàu naøy laø moät söï caùch maïng; vaø ñieàu naøy caàn ñöôïc taùi khaúng ñònh ngay caû ngaøy nay. Bao laàn chuùng ta nghe nhöõng caâu khinh thöôøng phuï nöõ! Ñaõ bao nhieâu laàn chuùng ta nghe: 'Khoâng, ñöøng laøm gì caû, ñoù laø vieäc cuûa phuï nöõ'. Nhöng haõy nhìn xem, ngöôøi nam vaø ngöôøi nöõ coù phaåm giaù nhö nhau, vaø trong lòch söû, thaäm chí ngaøy nay, coù cheá ñoä noâ leä phuï nöõ: phuï nöõ khoâng coù cô hoäi nhö nam giôùi. Chuùng ta phaûi ñoïc nhöõng gì thaùnh Phaoloâ noùi: chuùng ta bình ñaúng vôùi nhau trong Chuùa Gieâsu Kitoâ".
Phaåm giaù con Thieân Chuùa mang laïi söï bình ñaúng
Ñöùc Thaùnh Cha nhaän ñònh: "Baèng caùch naøy, thaùnh Phao-loâ khaúng ñònh söï hieäp nhaát saâu xa giöõa taát caû nhöõng ngöôøi ñaõ ñöôïc laõnh nhaän bí tích röûa toäi, duø hoï thuoäc hoaøn caûnh soáng naøo, duø laø nam hay nöõ: ñeàu bình ñaúng, vì moãi ngöôøi, trong Ñöùc Kitoâ, laø moät taïo vaät môùi. Moïi söï phaân bieät ñeàu laø thöù yeáu so vôùi phaåm giaù laøm con Thieân Chuùa, Ñaáng baèng tình yeâu thöông cuûa Ngöôøi ñaõ thöïc hieän söï bình ñaúng thöïc söï vaø caên baûn. Taát caû moïi ngöôøi, nhôø ôn cöùu chuoäc cuûa Chuùa Kitoâ vaø nhôø bí tích röûa toäi maø chuùng ta ñaõ laõnh nhaän, ñeàu bình ñaúng: laø nhöõng ngöôøi con cuûa Thieân Chuùa".
Ôn goïi thöïc hieän söï hieäp nhaát
Tieáp ñeán Ñöùc Thaùnh Cha nhaán maïnh raèng "chuùng ta ñöôïc môøi goïi, theo caùch tích cöïc hôn, soáng moät ñôøi soáng môùi, theå hieän trong quyeàn laøm con Thieân Chuùa. Noù cuõng laø ñieàu quyeát ñònh ñoái vôùi taát caû chuùng ta ngaøy nay khi taùi khaùm phaù veû ñeïp cuûa vieäc laøm con Thieân Chuùa, trôû thaønh anh chò em cuûa nhau vì chuùng ta ñöôïc hieäp nhaát trong Ñöùc Kitoâ". Theo Ñöùc Thaùnh Cha, "nhöõng khaùc bieät vaø töông phaûn taïo ra söï ngaên caùch khoâng ñöôïc toàn taïi nôi nhöõng ngöôøi tin vaøo Ñöùc Kitoâ". Ngaøi nhaéc laïi lôøi thaùnh Giacoâbeâ, caûnh baùo veà söï baát coâng trong coäng ñoaøn maø nhieàu khi chuùng ta haønh xöû caùch voâ thöùc: khi moät ngöôøi aên maëc sang troïng, vaøng baïc ñaày mình, ñöôïc môøi ngoài haøng ñaàu; coøn ngöôøi ngheøo thì cho ngoài choã cuoái. Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc laïi: Chuùng ta bình ñaúng vôùi nhau.
Ñöùc Thaùnh Cha nhaéc nhôû raèng ôn goïi cuûa chuùng ta laø laøm cho lôøi keâu goïi hieäp nhaát toaøn theå nhaân loaïi trôû neân cuï theå vaø roõ raøng (xem Lumen gentium, 1). Do ñoù, moïi thöù laøm gia taêng söï khaùc bieät giöõa moïi ngöôøi, thöôøng gaây ra söï kyø thò - taát caû nhöõng ñieàu naøy, tröôùc maët Ñöùc Chuùa Trôøi, khoâng coøn yù nghóa gì nöõa, nhôø ôn cöùu ñoä ñöôïc thöïc hieän trong Ñöùc Kitoâ. Ñöùc Thaùnh Cha keát luaän: "Ñieàu quan troïng laø ñöùc tin haønh ñoäng theo con ñöôøng hieäp nhaát do Chuùa Thaùnh Thaàn höôùng daãn. Traùch nhieäm cuûa chuùng ta laø böôùc ñi caùch döùt khoaùt treân con ñöôøng naøy".